2007_MAJ_OKE_PR_ODP.pdf

Miejsce

na naklejkę

z kodem szkoły

dysleksja

MPO-R1_1P-072

EGZAMIN MATURALNY

Z JĘZYKA POLSKIEGO

MAJ

ROK 2007

POZIOM ROZSZERZONY

Czas pracy 180 minut

Instrukcja dla zdającego

1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 15stron.

Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu

nadzorującego egzamin.

2. Rozwiązania zadań zamieść w miejscu na to przeznaczonym.

3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy przekreśl.

5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.

6. Możesz korzystać ze słownika poprawnej polszczyzny

i słownika ortograficznego.

7. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, którą koduje zdający.

Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej

dla egzaminatora.

8. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datę urodzenia i PESEL.

Zamaluj pola odpowiadające cyfrom numeru PESEL. Błędne

zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz właściwe.

Za rozwiązanie

wszystkich zadań

można otrzymać

łącznie

50 punktów

Część I – 10 pkt

Część II – 40 pkt

Życzymy powodzenia!

Wypełnia zdający

przed rozpoczęciem pracy

KOD

ZDAJĄCEGO

PESEL ZDAJĄCEGO

Egzamin maturalny z języka polskiego

Poziom rozszerzony

Część I – rozumienie czytanego tekstu

Przeczytaj uważnie tekst, a następnie wykonaj zadania umieszczone pod nim. Odpowiadaj

tylko na podstawie tekstu i tylko własnymi słowami – chyba że w zadaniu polecono inaczej.

Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile jesteś proszona/y. W zadaniu zamkniętym wybierz tylko jedną

z zaproponowanych odpowiedzi.

Dziennikarstwo – zawód czy wyzwanie? (fragment)

Dziennikarze piszą, ponieważ nie mają nic do powiedzenia,

i mają coś do powiedzenia, ponieważ piszą.

(Karl Kraus, 1986)

1. Na pytanie zawarte w tytule poszukujemy odpowiedzi od dawna. W przeszłości była

ona stosunkowo prosta: dziennikarstwo pojmowano jako wyzwanie, któremu był w stanie

sprostać jedynie odważny, utalentowany i przebojowy człowiek. Dzisiaj, u progu XXI wieku

zauważamy, jak gwałtownie narasta zapotrzebowanie na profesjonalnie pojmowane

specjalności medialne. Dotyczy to nie tylko specjalności czysto dziennikarskich, ale sięga

szerzej – do nowo powstałych „zawodów medialnych” 1 . Cyfrowe technologie napotykają

na rosnące wymagania odbiorców, którzy chcą otrzymać „coraz lepiej przykrojone

informacje”, łatwe w zrozumieniu i zastosowaniu.[…]

2. Dziennikarstwo – co należy podkreślić – stało się ważną formą komunikacji

publicznej we współczesnym społeczeństwie. Mass media – w obrębie których

dziennikarstwo stanowi jeden z istotnych składników systemu rozprowadzania informacji –

stają się głównymi instytucjami w sferze publicznej, czyli w tej „dziedzinie życia

społecznego, gdzie wymiana informacji i poglądów na sprawy będące przedmiotem

wspólnych zainteresowań może prowadzić do tworzenia opinii publicznej” 2 .

3. Czy media masowe stały się agendami społecznej zmiany i dziennikarze bezpośrednio

włączeni są w ten proces? Zwolennicy takiego podejścia twierdzą 3 , że współcześnie

dziennikarze są propagatorami idei demokratycznych: doradzają ludziom, rządom,

businessowi, wskazując na kierunki działań. Wyznawcy odmiennego poglądu, uznający

media i dziennikarzy za agendy społecznego porządku 4 , zwracają uwagę na fakt, że media

masowe znacznie bardziej służą stabilizowaniu systemu, w ramach którego funkcjonują,

wzmacniają istniejące wartości, społeczny porządek i ład niż wprowadzają zmianę.

Zarówno w pierwszym, jak i w drugim podejściu zwraca się uwagę na wspólny problem –

a mianowicie na rosnące znaczenie i wpływ dziennikarzy oraz mediów, z którymi są oni

zawodowo związani. […]

4. Mimo iż wymienione punkty widzenia na dziennikarstwo różnią się zasadniczo

między sobą, to jednak obydwa zawierają pewne podobieństwa. Nie tylko jest im wspólne

uznanie dziennikarstwa i mediów za ważne instytucje społeczne, lecz także zainteresowanie

tym, jak dziennikarze „zdobywają władzę” lub – mówiąc nieco inaczej – osiągają wpływ

na władzę. Jest to o tyle ważne, że media aspirują dziś do pozycji nie tyle „czwartej”,

ile pierwszej władzy.

1 A. Hart (red.), Teaching the Media. International Perspective , New York 1998, zwł. rozdz. Media Education

in the Global Village

2 P. Dahlgren, Television and the Public Sphere: Citizenship, Democracy and the Media , London 1995

3 D. L. Protess i in., The Journalism of Outrage: Investigative Reporting and Agendabuilding in America ,

New York 1991

4 G. Gerbner i in., Growing up with Television: The Cultivation Perspective , w: J. Bryant i D. Zillmann (red.),

Media Effects: Advanses in Theory and Research , New York 1994

Egzamin maturalny z języka polskiego

Poziom rozszerzony

5. Studia nad historią dziennikarstwa pozwalają wyjaśnić, jak doszło do tego, że zawód

dziennikarza uzyskał tak znaczącą pozycję i legitymację społeczną. Dziennikarze postrzegali

samych siebie jako tych, którzy wpływają, a czasem wręcz kreują procesy społecznej zmiany,

bądź jako tych, którzy wzmacniają procesy społecznej kontroli. Wymienione przejawy

aktywności w obrębie dziennikarstwa występowały od początku tworzenia się tej grupy

zawodowej, aczkolwiek w początkach prasy dziennikarze postrzegani byli jako ludzie jedynie

opisujący działania rządów, wpływowych grup, struktur społecznych, nie zaś jako ci, którzy

kwestionują istniejący porządek. Bardziej zatem utrzymywali ład społeczny niż zmierzali

ku temu, by go zmieniać.

6. Wraz z nawarstwianiem się procesów społecznej zmiany i równolegle z rozwojem

mediów znaczenie dziennikarstwa w zakresie wpływu publicznego wzrastało i w dalszym

ciągu wykazuje podobne tendencje. Badania nad wyborem i prestiżem różnych profesji

wskazują na wzrost rangi zawodu dziennikarskiego oraz – co dostrzegamy w ostatnich latach

– wyraźny wzrost atrakcyjności nowych specjalności w zawodach medialnych: public

relations 5 , zarządzania mediami, rzecznictwa prasowego, reklamy itp. Dziennikarze

postrzegani są współcześnie jako odrębna grupa zawodowa, posiadająca określoną (co nie

znaczy stabilną) legitymację społeczną, która jest przedmiotem nieustającego testu

społecznego. Zabiegi o pozyskiwanie legitymacji społecznej dla zawodów dziennikarskich

wiążą się historycznie z rozwojem dziennikarstwa politycznego. Dziennikarze bowiem

pierwsi zaczęli przedstawiać polityczne interpretacje, analizy oraz punkty widzenia na ważne

sprawy społeczne, polityczne czy ekonomiczne; spod ich piór wychodziły komentarze

wyjaśniające rozgrywające się wydarzenia, fakty i procesy. W ten oto sposób zaczęli

systematycznie legitymizować swoją działalność.

7. U progu XXI wieku dostrzegamy, że taka legitymizacja społeczna – i to

w odniesieniu do jakiejkolwiek grupy zawodowej – nie jest wartością stałą. Nieustannie

przedstawiciele różnych zawodów zabiegają o utrzymanie bądź wzmocnienie posiadanej

legitymacji, inne grupy natomiast legitymację tę tracą. Dziennikarze znajdują się w centrum

tego procesu. Raz tracą prestiż i uznanie, gdy stają się stronniczy (np. w sporach i konfliktach

politycznych), innym razem zyskują – jak w przypadku wojny w Jugosławii, zamykającej

burzliwy wiek XX. Obywatele przede wszystkim zwracają się ku mediom i ufają

dziennikarskim informacjom oraz komentarzom w radiu, telewizji czy gazetach,

a nie polegają na potocznie przekazywanych opiniach.[…]

8. A zatem – czym jest dzisiaj dziennikarstwo? Zawodem czy powołaniem, misją

czy rzemiosłem? […]

Charakter pracy dziennikarza czy osoby zawodowo powiązanej z mediami (np. rzecznika

prasowego, specjalisty w zakresie public relations, marketingu, reklamy, kształtowania

wizerunku polityka) wiąże się ze zdobywaniem i przetwarzaniem informacji; chodzi tu

nie tylko o umiejętności wyłącznie techniczne, lecz także o intelektualne przygotowanie

ułatwiające ocenę, wybór i sposób przedstawienia zebranych danych. I pod tym kątem

analizujemy współcześnie narastającą profesjonalizację zawodów medialnych, w tym także

zawodu dziennikarza. Profesjonalizacja dziennikarstwa oznacza dzisiaj, że wykonywanie tego

zawodu wymaga stosownego przygotowania. Nie wystarczy już – jak często wspominają

dziennikarze starszej generacji w Polsce – „urodzić się dziennikarzem”. Trzeba jeszcze

zdobyć określone quantum 6 wiedzy i nieustannie ją poszerzać.

9. Szybki rozwój nowoczesnych technologii informacyjnych powoduje,

że zapotrzebowanie na profesjonalne kadry medialne będzie coraz bardziej wzrastało.

I przygotowanie profesjonalne do pełnienia tych ról zawodowych będzie niezbędnym

5 public relations – osoby i grupy reprezentujące jakąś instytucję na zewnątrz i dbające o jej dobry wizerunek

w życiu publicznym

6 quantum – pewna ilość

Egzamin maturalny z języka polskiego

Poziom rozszerzony

warunkiem uczestnictwa ludzi związanych z mediami w procesie tworzenia się społeczeństwa

informacyjnego.

10. Dziennikarze w swej pracy zawodowej wypełniają społeczne oczekiwania,

są ustawicznie zorientowani na potencjalnych odbiorców, którym pragną przekazać zdobyte

informacje. A zatem zbierają dane, przetwarzają je i czasem nimi manipulują. W przeszłości

zapotrzebowania przeciętnego obywatela zaspokajało jego otoczenie. Dokonywało się to

najczęściej w postaci nieformalnych przekazów: „od ludzi do ludzi”. Ten tradycyjny przekaz

został współcześnie zastąpiony przez masowe, często zdepersonalizowane formy

przekazywania informacji. […]

11. Historia zawodu dziennikarskiego pokazuje, że proces zdobywania i przetwarzania

informacji uległ współcześnie – w związku z powstaniem i dynamicznym rozwojem

technologii informacyjnych – zasadniczej zmianie. W początkowym okresie rozwoju prasy

dziennikarze równocześnie zdobywali informacje, redagowali je, a często wręcz sami

drukowali gazety. Z biegiem lat, w XIX stuleciu, praca techniczna i redakcyjna w gazecie

uległa rozdzieleniu. […] Nowoczesny dziennikarz potrafi najpierw zdobyć, a następnie

wyłowić istotne informacje z powodzi wiadomości napływających nieustannie z globalnej

wioski, umie nadać im atrakcyjną oprawę wizualną, wie, jaki komentarz przyciągnie uwagę

potencjalnego odbiorcy. Dopiero tak „przyrządzony” i opakowany produkt sprzedaje

właścicielowi stacji radiowej czy telewizyjnej bądź korporacyjnej gazecie. Tak dzieje się

na całym świecie.

Teresa Sasińska–Klas, Dziennikarstwo – zawód czy wyzwanie ? w:

Z. Bauer, E. Chudziński (red.), Dziennikarstwo i świat mediów , Kraków 2000

Zadanie 1. (1 pkt)

Poprzedzające tekst motto pełni przede wszystkim funkcję

A. świadomie wprowadzonej wskazówki.

B. podpowiedzi sugerującej sposób interpretacji tekstu.

C. oryginalnego, paradoksalnego wstępu.

D. prologu wprowadzającego podstawowe informacje.

Zdanie 2. (1 pkt)

Nazwij styl, którym napisano tekst.

Podaj trzy cechy stylu, uzasadniające odpowiedź.

Tekst napisany jest stylem naukowym; dowodzi tego: specjalistyczne

słownictwo, rozbudowane zdania złożone, przypisy (odwoływanie się do źródeł).

Zadanie 3. (1 pkt)

W zdaniu kończącym akapit 10. pojawia się określenie: „ zdepersonalizowane formy

przekazywania informacji”. Podkreślony wyraz zastąp synonimem.

bezosobowe

Zadanie 4. (1 pkt)

W zakończeniu akapitu 3. autorka mówi o dwóch podejściach do dziennikarstwa. Sformułuj

różnicę między nimi.

Jedno polega na tym, że dziennikarze mogą przyczyniać się do przemian

i wytyczać ich kierunki, istotą drugiego jest utrzymywanie istniejącego porządku

społecznego (stanu rzeczy).

Egzamin maturalny z języka polskiego

Poziom rozszerzony

Zadanie 5. (1 pkt)

„A zatem czym jest dzisiaj dziennikarstwo? Zawodem czy powołaniem, misją

czy rzemiosłem?” Odpowiedź na pytanie uzasadnij dwoma wskazanymi w tekście

argumentami.

Autorka jest zdania, że dzisiaj dziennikarstwo jest zawodem, ponieważ wymaga

właściwego przygotowania, czyli posiadania pewnej wiedzy i ciągłego jej

poszerzania oraz profesjonalizmu.

Zadanie 6. (1 pkt)

Na podstawie akapitów 10. i 11. wymień cechy społeczeństwa informacyjnego.

– odchodzenie od uzyskiwania informacji „z ust do ust”,

– zaufanie do informacji podawanej przez media,

– wyobrażenie świata zgodne z subiektywnie przykrojoną informacją,

– postrzeganie informacji jako towaru, którym się handluje.

Zadanie 7. (1 pkt)

Wyjaśnij, dlaczego prestiż zawodu dziennikarza nie jest wartością stałą.

Ponieważ dziennikarze w zależności od podejmowanych działań

i przyjmowanych postaw mogą zyskiwać lub tracić zaufanie społeczne. Ich

działania społeczeństwo może oceniać jako dla siebie dobre lub niekorzystne.

Zadanie 8. (1 pkt)

Jaką funkcję w tekście pełnią pojawiające się w nim pytania?

Mają znaczenie dla stylu wypowiedzi oraz dla kompozycji.

Zadanie 9. (1 pkt)

W akapicie 1. pojawia się wzmianka o „coraz lepiej przykrojonych informacjach”. Wskaż

akapit, w którym proces „przykrawania informacji” został zilustrowany.

Akapit nr 11

Zadanie 10. (1 pkt)

Wymień dwie wskazane przez autorkę tekstu różnice między dziennikarstwem dawnym

a współczesnym.

W dawnym dziennikarstwie liczył się talent, osobiste zdobywanie informacji

i publikowanie w swojej gazecie; dziś profesjonalne przygotowanie i uczynienie

z informacji produktu dostosowanego do oczekiwań odbiorców.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: