święci oraz ich atrybuty.docx

Apostołowie:
    * Szymon Piotr (Kefas), przedstawiany jest jako łysiejący, siwy, brodaty starzec, w dłoni trzyma dwa klucze (srebrny i złoty) symbolizujące klucze Królestwa Bożego. Innymi atrybutami Apostoła są: anioł, kajdany, kogut, odwrócony krzyż, księga, łódź, zwój, pastorał, ryba, sieci, skała, tiara w rękach.

    * Andrzej, brat Piotra, Przedstawiany jest jako starszy mężczyzna o gęstych, siwych włosach i krzaczastej, krótkiej brodzie. Jako apostoł nosi długi płaszcz. Czasami ukazywany jest jako rybak w krótkiej tunice. Atrybutami są: "krzyż św. Andrzeja" w kształcie litery X, księga, ryba, sieć.

*1)męczeństwo, 2)powołanie św Andrzeja i Piotra

    * Jakub (zwany Większym) - starzec o silnej budowie ciała w długiej tunice i w płaszczu lub pielgrzym w miękkim kapeluszu z szerokim rondem.Jego atrybutami są: bukłak, kij pielgrzyma, księga, miecz, muszla, torba, turban turecki, zwój.Na Wschodzie apostoł najczęściej przedstawiany jest na ikonach z księgą lub zwojem. Jest mężczyzną w średnim wieku, z ciemną, niedługą brodą. Odziany w typowe dla apostołów szaty i sandały. Poza scenami, na których obecni są inni spośród dwunastu apostołów, Jakub obecny jest na ikonach Przemienienia Pańskiego, gdzie klęczy lub leży u stóp Chrystusa oraz w scenie wskrzeszenia córki Jaira.


    * Jan Ewangelista, brat Jakuba. przedstawiany jest jako stary Apostoł, czasami jako młodzieniec w tunice i płaszczu, rzadko jako rybak. Od X wieku ikonografia wschodnia umieszcza obok niego pisarza i diakona pierwszej gminy św. Prochora, któremu apostoł na wyspie Patmos dyktuje "Objawienie". Często na tym przedstawieniu występuje też anioł, przynoszący Janowi pokarm. Atrybutem św. Jana jest m.in. orzeł. diakon Prochor, gołębica, kielich z Hostią, kielich zatrutego wina z wężem.


    * Filip z Betsaidy- bezbrody młodzieniec bez szczególnych cech indywidualnych. Ma na sobie zwykłe szaty, jakie nosili inni apostołowie, a w ręce księgę lub zwój, charakterystyczne również wyobrażeniom innych uczniów Chrystusa. Sztuka zachodnia przedstawia go natomiast jako starszego, brodatego i często łysego mężczyznę z krzyżem bądź belką od krzyża jako atrybutem. Niekiedy apostoł trzyma w ręce kamienie - znak męczeństwa, innym znów razem towarzyszy mu anioł. Atrybutami św. Filipa są: krzyż łaciński w kształcie litery T (czasami odwrócony), wąż lub smok, chleb, ryba i kamień.


    * Bartłomiej –przedstawiany jest z kordelasem do zdzierania skóry


    * Tomasz (zwany Didymos)- młodzieniec bez zarostu, odziany w tunikę i płaszcz, z sandałami na nogach. Później zaczął pojawiać się jako starszy mężczyzna z brodą. Wyobrażany jest zawsze z księgą lub zwojem. Często pojawiającym się motywem jest wątek "niewiernego" Tomasza, gdy dotyka palcami ran na ciele Zmartwychwstałego.W sztuce zachodniej atrybutami są: kątownica lub pion architekta., kielich, miecz, serce, włócznia (którą go przeszyto).


    * Mateusz - przedstawiany był w postaci młodzieńca, później jako siwowłosy, stary mężczyzna. Ukazywany jest z księgą Ewangelii w ręku, w towarzystwie uskrzydlonej postaci ludzkiej. Czasem przedstawia się go z mieczem w ręku,  najczęściej ukazywany jest w postawie siedzącej, rzadko jednak medytuje, częściej zaś pisze. Jego atrybutami są: topór, lanca, księga i pióro, miecz lub halabarda, postać uskrzydlonego młodzieńca, sakwa z pieniędzmi u stóp, torba podróżna.
**4)wezwanie św mateusza

  

* Jakub –Mniejszy Apostoł- W ikonografii apostoł przedstawiany jest z długą, ciemnokasztanową brodą. Ma na sobie tunikę, płaszcz i sandały na nogach. Przeważnie ukazywany jest z wyciągniętą w geście modlitewnym prawą ręką i bez Ewangelii. Najczęściej występuje w gronie innych apostołów na ikonach przedstawiających epizody z życia Chrystusa: Wjazdu Pańskiego do Jerozolimy, Ostatniej Wieczerzy, Zmartwychwstania Pańskiego, Wniebowstąpienia Pańskiego i in. Spośród innych najbardziej znanych ikon spotykamy go też na przedstawieniach Zesłania Świętego Ducha na Apostołów oraz Zaśnięcia Matki Bożej. atrybuty: proporzec lub kij.


    * Szymon Kananejczyk (zwany Gorliwym)- starszy mężczyzna z krótkimi, siwiejącymi włosami (rzadziej z bardzo zaawansowaną łysiną) i krótką brodą, ubrany w typowe dla apostołów szaty: paliusz, tunikę i sandały. Prawą dłoń ma złożoną w geście błogosławieństwa, w lewej najczęściej trzyma zwinięty zwój. Sztuka zachodnia przedstawia go odmiennie: ma dłuższe, ciemne włosy i kędzierzawą brodę, a paliusz zastępuje peleryna z kapturem. Jego atrybutami są tam: księga, kotwica, palma i (drewniana) piła, topór i włócznia.


    * Juda Tadeusz (Judas) - przedstawiany jest z pałką lub włócznią w ręku,w czerwonej szacie lub w brązowo-czarnym płaszczu z obrazem przedstawiającym Jezusa (mandylionem). Atrybutami świętego są: kamienie, krzyż, księga, laska, łódź rybacka, maczuga, miecz, pałki, i topór.W sztuce wschodniej, na ikonach, apostoł ubrany jest w długie, czerwone, szaty. Ma długie ciemne włosy i niedługą, przyprószoną siwizną brodę. W dłoni (lub obu) trzyma zwinięty lub rozwinięty zwój.


    * Judasz Iskariota.

 

Ojcowie kościoła- nazwa nadana przez Kościół katolicki, w okresie od IV do VIII w., filozofom, teologom i pisarzom kościelnym, których dzieła cieszyły się szczególnym autorytetem w sprawach doktrynalnych.  Ojcowie, to pisarze, którzy wypełniali następujące warunki:1. Ortodoksyjność nauki
2. Świętość życia3. Uznanie nauki przez Kościół4. Względna dawność pochodzenia (do III wieku). Do Ojców Kościoła zalicza się również doktorów. Musieli oni spełniać 3 warunki, ale mogli być nie nieomylni (do Grzegorza Wielkiego 604 r.) Nazywano ich "sancti" i przeciwstawiano ich autorom arabskim i pogańskim nazywanych "philosophi" (filozofowie).Nie tylko doktorzy i Ojcowie Kościoła, ale także pisarze kościelni nie spełniający warunków do miana Ojca czy doktora, ale są świadkami tradycji kościelnej np. Orygenes, Euzebiusz z Cezarei.
**Ojcowie kapadoccy - określenie wczesnochrześcijańskich teologów, Ojców Kościoła, pochodzących z Kapadocji. Do ojców kapadockich zalicza się: świętego Grzegorza z Nyssy, świętego Grzegorza z Nazjanzu i świętego Bazylego.


Pięciu Braci Męczenników (zwani również Pierwszymi Męczennikami Polski lub Pięcioma Świętymi Braćmi Międzyrzeckimi)- Święty Benedykt, Jan, Mateusz, Izaak i Krystyn – dwóch włoskich benedyktynów: Benedykt i Jan, dwóch słowiańskich nowicjuszy i jednocześnie rodzonych braci: Izaak i Mateusz oraz Krystyn, który był polskim służącym. W ikonografii Pięciu Braci Męczenników przedstawianych jest w białych habitach kamedulskich. Atrybutem jest koło tortury.

Święta Agata Sycylijska- przedstawiana w długiej sukni z kleszczami, którymi ją szarpano. Atrybuty: dom w płomieniach, kość słoniowa, misa z obciętymi w czasie męczeństwa piersiami.

Święta Agnieszka - baranek z nimbem, gołębie; kość słoniowa; dwie korony - dziewictwa i męczeństwa; stos lub miecz.

Andrzej Świerad,nazywany również Żurawek pustelnik; przedstawia się świętego jako pustelnika, często w towarzystwie św. Benedykta. Atrybutami świętego jest dziupla, orzechy, łańcuch na biodrach lub w rękach.
Święty Benedykt- męczennik uczeń i towarzysz św. Andrzeja Świerada, w ikonografii często ukazuje się obu świętych razem.

Antoni Padewski– przedstawiany jest w habicie franciszkańskim; nieraz głosi kazanie, czasami trzyma Dziecię Jezus. Jego atrybutami są: księga, lilia, serce, ogień – symbol gorliwości, bochen chleba, osioł i ryba.


Święty Antoni Pustelnik– egipski pustelnik i Ojciec Pustyni; ukazany jako pustelnik, ze świnią

ßkuszenie św antoniego

Św. Apolonia–młoda kobieta z palmą oraz kleszczami z wyrwanym zębem.


Święta Barbara –w długiej tunice i w płaszczu, z koroną na głowie, niekiedy w czepku. atrybuty- Anioł z gałązką palmową, dwa miecze u jej stóp, gałązka palmowa, kielich, księga, lew u stóp, miecz, monstrancja, pawie lub strusie pióro, wieża.


Benedykt z Nursji –jeden z ojców Kościoła, przedstawiany jest w czarnym habicie benedyktyńskim, w kukulli, z krzyżem w dłoni. Ukazywany jest z siwą, niedługą brodą i łysiną czołową W obu rękach najczęściej trzyma zwinięty zwój, przypisuje się mu wiele atrybutów, m.in. anioła, bicz, hostię, kielich z wężem, rozbity puchar, kruka z chlebem w dziobie, pastorał, psa. Istnieje także infuła u nóg z napisem Ausculta fili – Synu, bądź posłuszny

Bernard z Clairvaux–w stroju cysterskim.Jego atrybutami są m. in.: księga, krzyż opacki, krucyfiks, Matka Boża z Dzieciątkiem, narzędzia Męki Pańskiej, pióro pisarskie, różaniec, trzy infuły u stóp, rój pszczeli, ul.

Święta Cecylia –orantka, w późniejszych wizerunkach: w tunice, z palmą męczeńską w dłoni. Czasami gra na organach.Atrybutami świętej są: anioł, instrumenty muzyczne (cytra, harfa, lutnia, organy), płonąca lampka, miecz, wieniec z białych i czerwonych róż.

Bł. Czesław - Czesław Odrowąż –z ognistą kulą lub ognistym słupem nad głową; Atrybutami bł. Czesława są krzyż misyjny, kielich, otwarta Ewangelia, laska pielgrzyma, lilia, monstrancja, puszka z komunikantami.

Św Dorota, Dorota z Cezarei - przedstawiana w stroju królewskim z koroną na głowie, czasami wśród chórów anielskich. Atrybutami są: anioł, trzy jabłka i trzy róże (lub kosz z nimi), a także korona, krzyż, lilia, miecz, palma męczeństwa.

Św. Dominik Guzmán–w białym dominikańskim habicie z czarną kapą, trzymający w ręku księgę, a czasem też białą lilię i kij pielgrzymi. gwiazda nad głową św. Dominika jest jego charakterystycznym atrybutem. Często u jego stóp ukazany jest pies z płonącą pochodnią w pysku, stojący na kuli ziemskiej. Dominik jest również przedstawiany jako klęczący przed Matką Boską z Dzieciątkiem, od której otrzymuje różaniec.

Święty Florian- w stroju rzymskiego oficera, z naczyniem z wodą do gaszenia ognia, lub wprost gaszącego pożar.

Franciszek z Asyżu, właśc. włos. Giovanni Bernardone, nazywany Biedaczyną z Asyżu –w brązowym habicie franciszkańskim z kapturem, przepasany białym sznurem z trzema węzłami, Na wielu wizerunkach Franciszek trzyma w ręku krucyfiks, a u jego stóp znajduje się czaszka. Artyści niejednokrotnie ukazują go ze stygmatami, które otrzymał: przebitym bokiem, rękami i stopami. Współcześni artyści często przedstawiają Franciszka w otoczeniu zwierząt.

Św. Ignacy Loyola–założyciel zakonu jezuitów.  Atrybuty: książeczka Ćwiczeń duchownych, księga Konstytucji Zakonu z symbolem IHS, krzyż, strój jezuicki, ornat.

Św Jacek - Jacek (Hiacynt) Odrowąż- monstrancja lub puszka i figura Matki Boskiej

Św. Jadwiga Śląska - w habicie cysterskim, boso lub z obuwiem w ręce. W drugiej ręce trzyma model klasztoru i kościoła.

Jan Chrzciciel, Jan Baptysta–baranek, krzyż, ubranie ze skór.

Św. Jan Jałmużnik znany także jako Jan III - w stroju biskupa z jałmużniczką, z pastorałem.

Jan Nepomucen –w stroju kapłańskim, w sutannie, rokiecie, birecie. W ręku palma męczeńska; niekiedy trzyma palec na ustach .Jego atrybutami są: klucz, książka, kłódka, krzyż w ręce, zapieczętowany list, most , pieczęć, wieniec z pięciu gwiazd (w środku napis TACUI - "milczałem"), woda, zamek.

Jan Kanty, Jan z Kęt, właśc. Jan Wacięga –w todze, birecie, z lilią , a także ze studentem, którego okrywa profesorską togą.

Święty Jerzy –Jerzy Zwycięzca, jeden z Czternastu Świętych Wspomożycieli- w walce ze smokiem. Czasem przedstawiany jest w scenie męczeństwa (ścięcie mieczem).Atrybutami Jerzego są: anioł z wieńcem laurowym lub z koroną, baranek, biała chorągiew lub lanca z czerwonym krzyżem, koń, palma męczeństwa oraz m.in. przedmioty jego męki - gwoździe, kamień młyński i koło do łamania kości, miecz, smok u stóp, smok zabity.

Katarzyna z Aleksandrii, Katarzyna Aleksandryjska –jedna z Czternastu Świętych Wspomożycieli. przedstawiana jest w koronie, z palmą męczeństwa w dłoni i kołem do łamania kości (czasem jeszcze z książką i mieczem). Ukazywana jest też podczas mistycznych zaślubin z Chrystusem lub w więzieniu, w obecności Chrystusa. W okresie gotyku i renesansu często występuje razem ze świętymi Barbarą, Dorotą i Małgorzatą.

Święty Kazimierz Jagiellończyk królewicz –w stroju książęcym z mitrą na głowie i lilią w dłoni lub jako klęczący przed drzwiami zamkniętej katedry. Atrybutami świętego są dwie skrzyżowane buławy, herb Jagiellonów, Matka Boska Ostrobramska oraz szarfa z tytułem hymnu znalezionego w trumnie.

Święta Kinga, Kunegunda – w stroju klaryski lub księżnej, w ręku trzyma makietę klasztoru ze Starego Sącza, czasami bryłę soli w której bywa pierścień.

Święty Krzysztof–jeden z Czternastu Świętych Wspomożycieli. przedstawiany z dzieckiem na barkach, jako rycerz o szakalej głowie, trzymający w jednej dłoni włócznię, a w drugiej tarczę lub krzyż.

Święta Małgorzata - postać stojąca na smoku i godząca w jego paszczę wydłużonym krzyżem. Rzadziej spotyka się wizerunek ze św. Małgorzatą powstrzymującą smoka lejcami. jest często przedstawiana w koronie na głowie, Często też trzyma w dłoni gałązkę palmową jako symbol męczeństwa.
 

Święty Marcin–jako legionista na białym koniu, dający część swojego płaszcza biedakowi. Na wschodzie przedstawiany jest w szatach biskupich i z pastorałem. Jego atrybutami są: dzban, gęś, koń, księga, model kościoła, dwa psy lub żebrak u jego stóp.

Św mikołaj- w stroju biskupa rytu łacińskiego lub greckiego. Jego atrybutami są m.in.: anioł z mitrą, chleb, trzy złote kule na księdze, trzy jabłka, trzy sakiewki, troje dzieci lub młodzieńców w cebrzyku, kotwica, okręt, pastorał i worek prezentów.

Święta Otylia– palma, księga, oczy nabite na sztylet. Ikonografia przedstawia ją w habicie cysterki, czasem benedyktynki lub augustianki. Jej atrybuty to dwoje oczu, kogut, kielich, pastorał, księga.

Święty Roch, młody pielgrzym lub żebrak w łachmanach, z psem liżącym mu rany albo biegnącym obok. Jego atrybutami są: anioł, pies trzymający w pysku chleb, torba pielgrzyma.

Błogosławiona Salomea - strój klaryski, korona (księżna halicka), MB w chmurach.

Święty Sebastian - jako obnażony młodzieniec przywiązany do słupa lub drzewa, przeszyty strzałami; zbroja u nóg, nad głową przybity wyrok śmierci. Atrybutami świętego są: krucyfiks, palma męczeństwa, włócznia, miecz, tarcza, dwie strzały w dłoniach, przybity wyrok śmierci nad głową. Jest mężczyzną w średnim wieku z króciutką, jasnokasztanową brodą i krzyżem (a niekiedy również Ewangelią) w dłoni, ubranym w czerwony płaszcz.

Św Stanisław (ze Szczepanowa)- w szatach pontyfikalnych. Jego atrybuty to orzeł, pastorał, umarły Piotrowin. ukazuje się go zazwyczaj z postacią wskrzeszonego Piotra, który w miarę upływu czasu przedstawiany jest w i...