Dr Michał Lenartowicz p.221
Józefowicz Z. (1992) „Wybrane zagadnienia ogólnej metodyki nauczania”
Morawski J. „Współczesne problemy metod badań w kulturze fizycznej AWF” s. 10-15
Szopenchower „Sztuka prowadzenia sportu”
Metodologia – nauka o metodach badań naukowych, o sposobach dociekania ich wartości
- nauka o zasadach budowania układów rozumowań – dział filozofii
- dział logiki szczegółowej
- teoria czynności umysłowych na których polega budowanie nauk
Pragmatyczne rozumienie metodologii
– nauka o metodach działalności naukowej stosowanych na jej badaniach
– opis postępowania badawczego bez jej oceny
Apragmetyczne – nauka o wytworach nauki w postaci pojęć, twierdzeń
Nauka
1.przedmiot – czym chce się zajmować
2.metody jakimi chce dysponować lub dysponuje do badania nauki
3.język nauki
4.instytucje
Metodologia Pragmatyczna – nauka o metodach badań i stosowanych w nauce procedurach badawczych, opis i analiza reguł postępowania badawczego nauka szczegółowa
Metodologia Apragmatyczna – nauka o wytworach pojęć, twierdzeń, teorii nauk, o strukturze systemów naukowych
Metodologia jako Nauka Opisowa – poddaje się analizie metody postępowania badawczego, charakterystyczne dla danej dyscypliny, lub dla określonego rodzaju problemów – rejestruje się tylko, nie ocenia, nie porównuje z normami
Metodologia jako Nauka Normatywna – przedstawia określone reguły metodologiczne, które możemy traktować jako kryterium oceny, wzorce. Mówi jak należy postępować by realizować cele proce badawczego. Porównywanie do wzorców, standardów
Metodologia Nauki – bada czynności lub rezultaty poznawcze występujące we wszystkich dyscyplinach, mówi jak uzasadnić twierdzenia, jak skonstruować system naukowy
Nauka – działanie społeczne mające na celu obiektywne poznanie rzeczywistości,
cel – poszukiwanie prawdy
Metodologia Szczegółowa – ustala normy określonej nauki
Nauka – system ludzkiej działalności zmierzające do realizacji określonych celów. To proces zdobywania wiedzy i efekt tego procesu (dane, wiedza)
- proces badania rzeczywistości
- uogólnienie wyników badań
- informowanie (nauczanie) o tych wynikach – informacja naukowa
fakty – teoria – przewidywania – fakty
Teoria służy przewidywaniu [brunetki]
1) „fakty czyste” – zmysłowa percepcja rzeczywistości (wrażenia)
2) fakty składające się na rozpoznanie i opisanie bezpośrednio doświadczeń – spostrzeżenia
3) fakty zwane „konstruktami hipotecznymi” – fakty rozpoznawane w wyniku abstrakcyjnego rozumowania
ELEMENTY KAŻDEJ NAUKI – (elementy dyscypliny naukowej)
· przedmiot badań :
- przyrodnicze (fizyka, chemia)
- nauki społeczne (socjologia, ekonomia)
· zakres badań
· zadania badawcze :
- teoretyczne (obiektywne poznanie procesu rzeczywistości)
- praktyczne (praktyczne wyjaśnienie sposobów i zastosowań poznanych praw)
· terminologię (własny język)
· metody i techniki badań :
- nauki formalne (dedukcyjne) matematyka, logika
- nauki empiryczne (indukcyjne) fizyka, chemia
Nauki nomotetyczne(nomologiczne) – wykrywanie ogólnych prawidłowości rządzących badanymi zjawiskami (chemia, biologia)
Nauki idiograficzne(nienomologiczne) – oparte na opisach jednostkowych faktów (historia)
Funkcje (zadania) nauki:
- diagnostyczna
- prewidystyczna
- poznawcza
- psychologiczna
- technologiczna
BADANIA NAUKOWE
Polega na postawieniu problemu badań i rozwiązaniu tego problemu – czynności badawcze
Badania dzielimy pod względem wykorzystania ich wyników :
- podstawowe – ogólny rozwój wiedzy, wykrycie określonych prawidłowości
- stosowane – ułatwiają realizację jakiegoś celu praktycznego
- rozwojowe – wykorzystuje wyniki badań stosowanych – rezultatem jest praca innowacyjna
PRACE NAUKOWE DZIELIMY NA:
1) TEORETYCZNE – omówienie określonych koncepcji lub teorii naukowych wraz z rysem historycznym i oceną
2) PRZEGLĄDOWE – to przegląd literatury naukowej dotyczącej danego problemu
3) EMPIRYCZNE – wymagają przeprowadzenia badań
- deskryptywne – umożliwiają dokonanie klasyfikacji badanych zjawisk, prezentację faktów, dokonanie ich opisu, analizy
- eksplantacyjne – dotyczą związków i zależności przyczynowych zachodzących między określonymi zjawiskami, wyjaśniają ich funkcjonowanie
- replikacyjne – to prace, które zestawiają wyniki badań już przeprowadzonych np.: aktualnymi lub z inną populacją
PROCES BADAWCZY – szereg czynności tworzące zamkniętą całość czynności badawczych (formułowanie problemu, szukanie rozwiązania, przedstawienie wyników)
1)problem
2)koncepcja rozwiązania
3)teoretyczna ocena koncepcji
4)weryfikacja
5)wyprowadzenie wniosków
ROZWÓJ NAUKI – koncepcja T.Kuhna PARADYGMAT powszechnie uznany system działania np. odkrycie Kopernika
BEZPOŚREDNIA
DEFINICJA ANALITYCZNA (sprawozdawcza) – to odpowiedz na pytanie, co oznacza dane słowo, wyjaśnia sens terminów
PYTANIE SYMANTYCZNE pytanie o znaczenie danego terminu
DEFINICJA SYNTETYCZNA – to nadawanie już istniejącemu terminowi nowy sens
STRUKTURA DOBREJ DEFINICJI:
DEFINIENDUM – człon określony definiowany
DEFINIES – człon określający, definiujący
Definiowanie danej nazwy A, porównanie jej zakresem jakiejś nazwy ogólniejszej B, dołączenie nazwy C która zawęża ten zakres
Bursztyn(A) Żywica(B) Skamieniała(C)
METODY TWORZENIA DEFINICJI ANALITYCZNYCH
- INDUKCYJNA – porównywanie poszczególnych przypadków do uzyskania myśli ogólnej
[desygnat – wiele znaczeń jednego słowa]
- SŁOWOTWÓRCZA – w słowie definiowanym wyróżnia się części składowe z których one powstało i zgodnie ze znaczeniami tych składowych układa się definicję słowa
- FILOLOGICZNA – porównywanie wypowiedzi w których słowo jest zawarte
[np.: czytanie tekstu obcojęzycznego i domyślanie się znaczeń wyrazów z kontekstu zdania]
- INTUICYJNA – wymyślanie definicji analizując wybrany desygnat danej nazwy
Tłumaczenie, domyślanie, uczenie się z kontekstu
DEFINICJA REGULUJĄCA – reguluje zakres definicji analitycznej (zawęża lub rozszerza)
Zakres – zbiór desygnatów które obejmuje definicja
Desygnat – słowny odpowiednik rzeczy
1) Definicja analityczna za wąska występuje wtedy gdy zakres członu określającego nie obejmuje pewnych desygnatów należących do zakresu członu określonego
2) Definicja analityczna za szeroka – zawiera takie desygnaty które nie należą do zakresu członu określanego
3) Błędne koło bezpośrednie – określenie terminu poprzez terminy zawierające w charakterze składnika ten że termin (kiedy używamy słowa definiowanego w definicji)
4) Błędne koło pośrednie – określenie terminu A, za pomocą terminu B, gdy termin B jest określany przez termin A
5) Używanie w definicji z nieznajomymi wyrazami
Definicja – to zdanie podające taką charakterystykę pewnego przedmiotu czy też przedmiotów pewnego rodzaju, którą tylko tym przedmiotom można przypisać; powinna ona ujmować najważniejsze cechy przedmiotów.
KLASYFIKACJA LOGICZNA – wyróżnienie zakresów cząstkowych, stanowiących części zakresu danej nazwy
ZASADY:
KLASYFIKACJA WYCZERPUJĄCA – suma zakresów, na które jest podzielony zakres danej nazwy jest równa całemu temu zakresowi
KLASYFIKACJA ROZŁĄCZNA – żaden element zakresu dzielonego nie zawiera się w dwóch różnych zakresach cząstkowych
ZASADY PODZIAŁU – każdy zakres cząstkowy musi posiadać cechę
PODZIAŁ DYCHOTOMICZNY – podział na dwa elementy
PODZIAŁ KONTRADYKTONICZNY – podział na elementy sprzeczne
KLASYFIKACJA NATURALNA – polega na wyróżnianiu czegoś swoistego dla danej podgrupy
STOSUNEK SYMETRYCZNY – zachodzi zawsze między dwoma rzeczami jednocześnie i obustronnie A↔B np. koleżeństwo
STOSUNEK NIESYMETRYCZNY – zachodzi jednokierunkowo A→B Jan ogląda Piotra, a Piotr Jana nie
STOSUNEK ASYMETRYCZNY - A←B np. ojcostwo, starostwo
STOSUNEK PRZECHODNI – zachodzi między nimi trzema jednostkami nawzajem A→B→C to A→C
STOSUNEK NIEPRZECHODNI – zachodzi między pierwszym i drugim, drugim i trzecim elementem zbioru, ale nie zachodzi między pierwszym i trzecim A→B B→C A≠C
STOSUNEK PRZECIWPRZECHODNI –
UPORZĄDKOWANIE – to wskazanie stosunków asymetrycznych, przechodnich i spójnych w danym zbiorze A←B A→B B→C A≠C
Klasyfikacja jest podziałem spiętrzonym na zakresy te dzielimy dalej na zakresy WSPÓŁRZĘDNE, gdzie każdy z nich (B,C,D) jest zakresem PODRZĘDNYM względem zakresu głównego [A]
PORÓWNANIE – szukanie elementów wspólnych i rozłącznych 2 zbiorów elementów
TWORZENIE TYPOLOGII:
· wyróżnienie typów (typy idealne) opisanie ich
· porównanie analizowanych zbiorów do wyróżnionych typów
· grupowanie
ZADANIE LOGICZNE – zdanie oznajmiające, opisujące nam rzeczywistość, musi być jednocześnie
WARTOŚĆ ZDANIA – prawdziwe lub fałszywe – logika dwuwarstwowa
- zdanie prawdziwe: opisuje rzeczywistość taką, jaka ona jest
- zdanie fałszywe: opisuje rzeczywistość inaczej niż jest naprawdę
Wartość logiczna zdania jest obiektywna – nie zależy od poglądów innych osób
KRYTERIUM PRAWDZIWOŚĆI – rozstrzygamy poprzez zmysły, praktykę życiową, społeczną itd.
- zdanie analityczne: jego prawdziwość jest oczywista ze względna samo znaczenie używanych słów. Nie można mu zaprzeczyć bez naruszenia reguł określających znaczenie słów w danym języku
- zdanie wewnętrznie kontradyktoryczne: jest fałszywe co stwierdzamy po znaczeniu użytych w nim słów – jego fałszywość jest oczywista
- zdanie syntetyczne: wartość tych zdań [fałszywe czy prawdziwe] poznajemy dopiero po odwołaniu się do doświadczeń – ich wartość nie jest oczywista i trzeba to sprawdzić
WYPOWIEDZ NIEZUPEŁNA – nie jest zdaniem logicznym dopóki słuchacz nie domyśli się pewnych uzupełnień tej wypowiedzi pominiętych przez mówiącego, musi być kontekst np.: ”deszcz jest pożyteczny”, – dla kogo? i kiedy?
ZDANIE GRAMATYCZNE – konstrukcja z osobową formą czasownika
ZDANIE ZŁOŻONE – oceniamy każde zdanie proste oddzielnie każdy jego fragment gdy tylko jeden fragment jest fałszywy to całe zdanie złożone jest fałszywe
O PRAWDZIWOŚCI nie decyduje większość
Neuromanta