WYKLADY_Nowoczesne_tendencje_w_dydaktyce.doc

Nowoczesne tendencje w dydaktyce

Wykład 1.

Przemiany dydaktyki jako nauki.

DYDAKTYKA (z j.gr. didaktikos - pouczający, didasko -uczę) – po raz 1 użyto w 1613 r, w Niemczech, Krzysztof Helwig i Joachim Jung, analizując działalność WolfgangaRatkego, opracowali „Krótkie sprawozdanie z dydaktyki, czyli sztuki nauczania Ratychusa”.

Dyd.- sztuka nauczania.

Jan Amos Komeński „Wielka dydaktyka” przedstawiająca uniwersalną sztukę nauczania wszystkich wszystkiego.

Początek XIX w.: Jan Fryderyk Herbart opracował teoretyczne podstawy dydaktyki, traktował dyd. Jako teorię nauczania wychowującego.

Przełom XIX i XX w.: John Dewey, dyd. traktował jako teorię uczenia się.

Współcześnie dyd. Traktuje się jako naukę o nauczaniu i uczeniu się.

DYD. W SYSTEMIE NAUK:

-nauka społeczna, pedagogiczna,

-spełnia warunki dyscypliny naukowej:

*posiada własną terminologię

*posiada własną metodologię

*posiada własny przedmiot badań

DYD. OG., A DYD. SZCZEGÓŁOWE:

-dyd. jako nauka o nauczaniu i uczeniu się obejmuje swoimi badaniami wszystkie przedmioty i szczeble pracy szkolnej.

-dyd. szcz. dotyczy jednego przedmiotu, czyli są to tzw. metodyki nauczania poszczególnych przedmiotów, np. metodyka nauczania j.polskiego

-dyd. szcz. może dotyczyć danego szczebla kształcenia, np. dyd. szkoły wyższej, dyd nauczania początkowego, itp.

SUBDYSCYPLINY DYD.:

-dyd. specjalna

-dyd. wojskowa

-dyd. medyczna

-dyd. zawodowa

NOWE POLA POZNAWCZE DYD.:

- neurodydaktyka- wykorzystuje osiągnięcia neurobiologii, aby maksymalnie wykorzystać możliwości człowieka podczas uczenia się

- ontodydaktyka- dot. analizy treści kształcenia

- związek dydaktyki z innymi naukami, tj. aksjologia, (nauka o wartościach),teleologia (o celu), prakseologia (nauka o sprawnym działaniu), filozofia, psychologia.

PRZEDMIOT BADAŃ DYD.:

-procesy uczenia się i nauczania- organizowane w sposób świadomy i planowy;

- czynności- n-la i ucznia;

- czynniki wywołujące/ determinujące procesy- cele, treści, zasady, metody kształcenia;

- rezultaty realizowanych procesow.

DEKALOG DYD.:

1.       aparatura terminologiczna.

2.       proces kształcenia

3.       cele kształcenia

4.       treści kształcenia

5.       zasady kształcenia

6.       metody kształcenia

7.       środki dydaktyczne

8.       formy organizacyjne kształcenia

9.       osiągnięcia szkolne

10.   systemy dydaktyczne.

ZADANIA DYD. OG.:

-analiza i opis czynników, tj. cele, treści, metody, formy organizacyjne, środki dydaktyczne;

-wykrywanie prawidłowości charakterystycznych dla procesu nauczania i uczenia się;

-ustalanie opartych na określonych prawidłowościach norm postępowania;

-analiza i opis systemów dydaktycznych charakterystycznych dla szkolnictwa różnych krajów.

FUNKCJE DYD. OG.:

-teoretyczna, o char.:

              *diagnostycznym-bada, analizuje procesy, wykrywa prawidłowości rządzące procesem;

              *prognostycznym-projektuje działania dydaktyczne.

-praktyczna-wskazuje metody, formy organizacyjne i środki w wywoływaniu zamierzonych zmian u uczniów.

TENDENCJE W DYD. WSPÓŁCZESNEJ:

-wyznacznikiem przemian w dyd. są zmiany w filozofii edukacyjnej;

-tendencje w sprawie uprawiania dyd. jako dyscypliny empiryczno-analitycznej i jako dyscypliny humanistycznej;

-powiązanie dyd. z aksjologią i teleologią edukacyjną, podążanie do określenia humanistycznego sensu edukacji;

-odchodzenie od jednego paradygmatu, a poszukiwanie różnych rozwiązań, różnych modeli rozumienia i uprawiania dydaktyki;

-kształtowanie się dydaktyki podmiotowej;

-zmiany w procesie kształcenia, stosowaniu metod, środków, form, organizacji;

-wzrost znaczenia kwestii komunikowania się uczestników edukacji.

PRZEMIANY OGÓLNEJ FILOZOFII EDUKACYJNEJ:

-rezygnacja z doktryny edukacji adaptacyjnej, wg której zadaniem szkoły było przystosowanie młodzieży do zastanej syt. społecznej;

-eksponowanie doktryny edukacji krytyczno-kreatywnej, zgodnie z którą zadaniem szkoły staje się kształtowanie postaw kreatywnych młodego pokolenia.

MODELE UPRAWIANIA DYD.:

- model empiryczno-analityczny (nawiązuje do założeń metodologicznych, nauk przyrodniczych, w których opisuje się i wyjaśnia fakty, zjawiska i procesy poprzez badania ilościowe z wykorzystaniem pomiaru i technik statystycznych. Ten model ściśle jest związany z modelem dydaktyki jako nauki prakseologicznej i technologicznej.

- model humanistyczny (nawiązuje do orientacji poznawczych przyjmowanych w naukach humanistycznych; zakłada on, że natura zjawisk dydaktycznych jest niepowtarzalna i wymaga zrozumienia i interpretacji; wymaga zastosowania metod badań jakościowych, w których podkreśla się znaczenie intuicji i empatia, eksponuje się podmiotowość uczniów i nauczycieli, partnerstwo, dialog dydaktyczny).

WARTOŚCI OBU MODELI:

- nie mogą być traktowane opozycyjnie,

- są równoprawne, niezbędne i komplementarne w rozwoju dydaktyki, jako nauki pedagogicznej,

-są użyteczne poznawczo, gdyż niektóre zjawiska dydaktyczne wymagają stosowania obserwacji, pomiaru, inne wymagają podejścia jakościowego, humanistycznego.

PARADYGMAT EDUKACJI PODMIOTOWEJ:

Zmiany filozofii edukacji, aksjologii, teleologii prowadzą w kierunku paradygmatu edukacji podmiotowej, wg którego jednostka staje się podmiotem edukacji. Organizowanie szkoły, edukacji wyznaczają nie potrzeby państwa, a aspiracje, potrzeby życiowe i rozwój jednostek oraz grup społecznych.

KSZTAŁTOWANIE AKTYWNOŚCI I POCZUCIA PODMIOTOWOŚCI ZAPEWNIA:

- współudział uczniów w organizowaniu zajęć dydaktycznych,

- ich planowaniu i przygotowywaniu,

- prowadzeniu,

- ocenianiu.

WSPÓŁUDZIAŁ UCZNIÓW W PLANOWANIU ZAJĘĆ PROWADZI DO ODCZUCIA:

- że nie są oni biernymi odbiorcami propozycji i ofert stawianych przez nauczyciela,

- są twórcami zadań, które pobudzają do aktywności, bo uznają je za własne,

- działania są efektywne, gdy człowiek odczuwa możliwość decydowania o sposobie postępowania, w którym wybór jest wynikiem własnej decyzji,

- taka podmiotowa działalność jest wyrazem sprawstwa, odpowiedzialności, przyczynowości osobistej i kontroli.

ZNACZĄCE OSIĄGNIĘCIA DYDAKTYKI:

W. Okoń (UW) – autor podr. „Wprowadzenie do dydaktyki”, twórca teorii kształcenia wielostronnego, autor elastycznej teorii ogniw procesu kształcenia, propagator nauczania problemowego w Polsce zapoczątkowanego w Ameryce przez J. Deweya.

C. Kulisiewicz (UW) – autor podr. „Dydaktyka ogólna”, twórca nauczania programowego, badacz niepowodzeń dydaktycznych, propagator zmian w systemie edukacji.

T. Lewowicki (UW+UŚ w Cieszynie) – autor „Przemiany oświaty”, indywidualizacja kształcenia, kształcenie uczniów zdolnych, przemiany w oświacie, aspiracje dzieci i młodzieży.

K. Denek (UAM) – wartości i cele edukacji szkolnej, aksjologiczne postawy edukacji, troska o nowy kształt edukacji szkolnej, „Ku dobrej edukacji”, „Poza ławką szkolną”, „Tworząca się reforma edukacji”.

J. Półturzycki (UW, U w Toruniu) – „Dydaktyka dla nauczycieli”, „Edukacja ustawiczna”, „Jak studiować zaocznie?”, „Ucz się sam”, „ Wdrażanie do samokształcenia”.

A. Karpińska (UwB) – Niepowodzenia dydaktyczne, drugoroczność jako przejaw niepowodzeń dydaktycznych (rozmiary, nieskuteczność, minimalizacja), Instrumentarium pracy pedagogicznej nauczyciela (metody, formy środki), Nowoczesne tendencje w dydaktyce.

J. Niemiec (UwB) – prognozy i strategie rozwoju edukacji, tendencje w dydaktyce oraz nowoczesne technologie kształcenia, kreatorzy reform edukacyjnych, determinanty i szanse poczynań edukacyjnych, alternatywne intencje dialogu o reformie edukacji, uniwersytet i studiowanie jako edukacyjny priorytet XXIw.

W. Wróblewska – aspiracje edukacyjne studentów (analiza treści, poziomu, uwarunkowań i dynamiki), autoedukacja studentów, nowoczesne tendencje w dydaktyce, instrumentarium pracy nauczyciela akademickiego ze studentami.

Wykład 2.

Wyznaczniki przemian edukacyjnych i wynikające z nich tendencje w dydaktyce na początku XXI w.

PRZEMIANY W EDUKACJI ZMIERZAJĄ W KIERUNKU:

- demokracji,

- humanizacji,

- pluralizm (wielość),

- tolerancji.

ZDANIEM PROF. NIEMCA dokonujące się zmiany w edukacji koncentrują się wokół zagadnień:

1.       Decentralizacji szkolnictwa – rozumiana jako przekazanie lokalnym społecznościom decyzji edukacyjnych, - decentralizacja wewnętrzna, czyli decyzje należą do  nauczycieli, rodziców, mieszkańców wsi i miast, -prowadzi do podmiotowości uczestników rzeczywistości edukacyjnej, aktywnego udziału i odpowiedzialności, - łączy się z demokratyzacją oświaty, procesem, którego istotnym elementem jest poprawa szans edukacyjnych dużych grup dzieci i młodzieży, *wiąże się ona z urzeczywistnieniem praw człowieka, wolności, poszanowania i zapewnienia możliwości rozwoju jednostki, - demokratyzacja oświaty to jedna z dróg do upowszechniania kształcenia.

2.       Pluralizmu edukacyjnego – czyli dynamiczne rozwijanie się szkół niepaństwowych, które są w pełni demokratyczne, mają własne prawa, własne kryteria doboru treści kształcenia, selekcji uczniów, doboru nauczycieli, własne finanse oraz demokratyczne obyczaje, - stanowią szeroką ofertę edukacyjną w życiu lokalnym środowiska co pozwala na większe możliwości wyboru szkoły i prowadzi do upowszechnienia oświaty.

3.       Wielokulturowości – w Polsce występuje w 4 wymiarach: 1. wielokulturowość jako respekt dla miejscowości narodowych zamieszkujących pogranicza, zapewnienie im prawa do edukacji i osobistego rozwoju. 2. jako edukacja dla ludności migrującej. Poznanie i zrozumienie ludzi różnych kultur, z różnych krajów, otoczenie ich opieką, udzielenie im pomocy, a także zorganizowanie im elementów edukacji to ważne wyzwanie współczesności. 3. jako możliwość poznawania różnych kultur i ludzi poprzez media. 4. kształtowanie przez edukację osobowości wielokulturowej.

4.       Dyferencjacji instytucji edukacyjnych: - proces uczenia się usytuowany w 3 kat. Instytucji, - są to szkoły różnego typu i szczebla kształcenia, - instytucje pozaszkolne (edukacja paralelna (SOK, kościół, kino, TV), -instytucje kształcenia ustawicznego (edukacja permanentna).

5.       Eksponowania oddziaływań wychowawczych – związanych ze zmianami w systemie wartości, nowym rozumieniem dobra i zła, zmianami ideologicznymi, - poważne rozwijanie funkcji i zadań opiekuńczych, - powstają programy poprawiania kondycji zdrowotnej uczniów racjonalności żywienia, proporcji pracy i rekreacji, - intensywnie jest rozwijany program dotyczący zagrożeń ekologicznych, - prowadzone są różne formy ochrony uczniów zagrożonych zjawiskami kryminogennymi, - specjalną opieką otoczeni są uczniowie są uczniowie „szczególnej troski”, z defektami, kalectwem i trudnościami intelektualnymi.

6.       Zmian treści kształcenia

7.       Rozwijania nowoczesnych technologii – wykorzystanie wielostronne telewizji, wielostronne zastosowanie komputerów, a także operowanie urządzeniami szybkiego porozumiewania się między ludźmi, wykorzystania banków informacji, szerokiego wykorzystania możliwości uczenia się na dystans, oraz kształcenia otwartego.

8.       Problemów edukacyjnych integracji europejskiej – dostosowuje się standardy uczenia się na poszczególnych szczeblach edukacyjnych, prowadzi się prace nad nostryfikacją dokumentów szkolnych i kursów kształcenia ustawicznego, - zwiększa się liczba wymiany studentów między krajami, - pojawiają się możliwości uczenia się w różnych krajach, co inspiruje do podejmowania ambitnych działań edukacyjnych.

9.       Kreatorów edukacji – kreatorzy i realizatorzy zadań edukacyjnych mają podstawowy wpływ na rozwój demokracji szkolnictwa w Polsce (nauczyciele, rodzice, uczniowie, sponsorzy, centrala, filantropi).

NOWE ROZUMIENIE EDUKACJI

Wyraźnie zaznacza się odchodzenie od edukacji tradycyjnej, a więc edukacji podającej, przekazującej, uniformizującej, a dążenie do edukacji preferującej indywidualny wysiłek jednostki, jej samorozwój, autokreację, a więc cechy, które są konstytuwnymi cechami procesu uczenia się.

I. Wojnar: Edukacja to realizacja programu ewolucji istoty ludzkiej w toku całego życia z myślą o integralnym rozwoju w zakresie umysłowym, fizycznym, afektywnym, moralnym, duchowym; proces obejmujący nie tylko przekazywanie wiedzy i umiejętności, szeroko pojętych wartości kultury, lecz także inspirowanie postawy twórczej, otwartej, samodzielności myślenia, zdolności do samokształcenia.

Wykład 3

Zmiany w teleologii edukacyjnej i treściach kształcenia.

ŻRÓDŁA STANOWIENIA CELÓW EDUKACJI SZKOLNEJ:

-od wielu wieków wprowadzono cele z ideologii społecznej-stanowiono je odgórnie.

-w nurcie zmian edukacyjnych, coraz częściej cele określają ci, którzy je realizują, tzn. nauczyciele, rodzice, uczniowie.

GŁÓWNYM ŻRÓDŁEM CELÓW EDUKACJI

-czyni się system wartości uniwersalnych, zw. z człowiekiem i jego życiem, skupionych wokół transcendentalnej triady w postaci *prawdy, *dobra, *piękna.

WAŻNĄ INSPIRACJĄ DLA STANOWIENIA CELÓW:

-są także potrzeby rozwojowe dzieci i młodzieży

-ich pragnienia

-dążenia i oczekiwania.

O ROLI WARTOŚCI W EDUKACJI ŚWIADCZY:

-odwoływanie się w kształceniu do kategorii aksjologicznych, wynikających z czwórmianu etycznego, a mianowicie: *mieć, *być, *chcieć, *działać.

NACZELNYM CELEM KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA:

-czyni się stymulację wielostronnego rozwoju człowieka

-rozwój jest pojmowany nie jako przystosowanie się do istniejącej rzeczywistości, ale jako samorealizacja według wybranego przez ucznia systemu wartości, kształtowanie tożsamości, otwartości na nowe wartości.

NAJWYŻSZĄ RANGĘ W KSZTAŁTUJĄCEJ SIĘ NOWEJ TAKSONOMII CELÓW PRZYZNAJE SIĘ:

-celom związanym z człowiekiem w procesie rozwoju

-z sensem jego egzystencji

-z orientacjami życiowymi i dążeniami

-z jakością życia i jego zmianami

W TRADYCYJNYM OBRAZIE CELÓW KSZTAŁCENIA:

-pierwsze miejsce zajmowało przekazywanie uczniom gotowej wiedzy wyselekcjonowanej,

-inne cele, tj. kształtowanie umiejętności, postaw, rozwijanie osobowości, kształtowanie świata wartości, znajdowały się na dalszych pozycjach.

NOWA HIERARCHIA CELÓW EDUKACJI:

-kształtowanie systemu postaw i świata wartości

-rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów, zwłaszcza samodzielnego, krytycznego myślenia

-kształtowanie umiejętności i sprawności, a zwłaszcza tzw. cywilizacyjnych, np. językowych, organizacyjnych, przygotowanie do sprawnego i efektywnego działania w różnych sytuacjach życia i jego przekształcenia

-wiadomości

NA CZYM POLEGAJĄ ZMIANY W TELEOLOGII EDUKACYJNEJ

-zmiana procedury stanowienia celu

-zmiana źródeł wprowadzania celów

-kształtowanie się nowej hierarchii celów edukacji szkolnej.

ZMIANY W TREŚCIACH KSZTAŁCENIA:

-krytyka treści kształcenia

-kierunki zmian w treściach kształcenia

-kształcenie zintegrowane

-kształcenie blokowe

-podstawa programowa jako nowy dokument określający treści kształcenia

-przykazania dla oświaty przyszłości

-sugestie dydaktyków dotyczące budowy nowoczesnego kanonu kształcenia ogólnego

KRYTYKA TREŚCI KSZTAŁCENIA:

-przestarzałość treści

-encyklopedyzm, wielowiedza, wiedza faktograficzna

-werbalizm, treści, które nauczyciel przekazuje za pomocą metod słownych

-addytywizm, dodawanie do realizowanych treści nowych haseł, a nie odrzucanie treści przestarzałych, o małych walorach kształcących

-uniformizm, treści jednakowe dla wszystkich uczniów, brak zróżnicowania treści stosownie do możliwości, zainteresowań, zdolności uczniów

-dyscharmonia między treściami dydaktycznymi a możliwościami uczniów, treści dostosowane do możliwości przeciętnych uczniów, nie uwzględnia się treści dla uczniów zdolnych i słabych

-jednostronność, nastawienie na przekaz treści przez nauczyciela i przyswajanie ich przez uczniów, brak treści przewidzianych na odkrywanie, przeżywanie i działanie

-akademizm, programy są konstruowane na wzór dyscyplin naukowych, nie uwzględnianie potrzeb wychowania i kształcenia oraz możliwości i potrzeb uczniów

-historyzm, przewaga treści dotyczących przeszłości

-izolacjonizm, brak powiązania treści z życiem.

KIERUNKI ZMIAN W TREŚCIACH KSZTAŁCENIA

-dobierać je tak, aby pomagały uczniowi w wielostronnym rozwoju

-dużą uwagę przywiązuje się do treści, które dostarczają wiedzy typu wiedzieć: „że, jak i dlaczego”

-zmiana w treściach dotyczy określenia innych niż dotychczas proporcji między wiedzą o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Więcej miejsca przeznacza się treściom dotyczących współczesności i przyszłości

-tendencja do korelacji, koncentracji, integracji treści, w miejsce przedmiotowego ujęcia treści wprowadza się kształcenie zintegrowane (kl. 1-3) i kształcenie blokowe (kl. 4-6)

-podstawę doboru treści powinna stanowić koncepcja człowieka innowacyjnego, nastawionego na poszukiwanie problemów w świecie i ich rozwiązywanie

-istotne zmiany w treściach kształcenia narzuca niepokój, jaki wywołują negatywne zjawiska cywilizacji.

KSZTAŁCENIE ZINTEGROWANE:

-kształcenie łączone kompleksowo, całościowo. Proces kształcenia odbywa się poprzez scalanie treści w różnych sytuacjach, w które wprowadza się dzieci w celu wyzwalania i inspirowania ich wielostronnej aktywności (zaciera się granica między przedmiotami nauczania, a w umysłach dzieci kształtuje się scalony obraz świata)

KSZTAŁCENIE BLOKOWE:

-częściowo zintegrowane. Pozostawia się tradycyjne przedmioty np. mat, w-f. Inne przedmioty danego typu są łączone w bloki, np.: *blok humanistyczny łączy treści historii, nauk społecznych, psychologii itp. *blok przyrodniczy łączy treści biologii, geogr., fiz., chemii itp; *blok artystyczny, zwany sztuką.

PODSTAWA PROGRAMOWA:

-dokument, który wskazuje co musi być wspólne dla wszystkich polskich uczniów po wprowadzeniu do systemu szkolnego pluralizmu oferty programowej

-określa jakim celom ma służyć i jakie zadania, wskazując w ten sposób, że całość nauczania ma sprzyjać rozwojowi ucznia, a nie ograniczać się do tzw. realizacji materiału

-zawiera kanon podstawowych treści

-precyzuje, jakie sprawności i umiejętności powinien opanować uczeń w toku kształcenia

-wskazuje jakim podstawom powinno sprzyjać nauczanie.

PRZYKAZANIA DLA OŚWIATY PRZYSZŁOŚCI W KONTEKŚCIE TREŚCI KSZTAŁCENIA:

-znajomość literatury

-znajomość sztuk pięknych

-znajomość przynajmniej jednego języka obcego i kultury danego kraju

-znajomość wyższej matematyki i umiejętność jej praktycznego zastosowania

-znajomość podstaw wiedzy historycznej, geograficznej i nauk przyrodniczych

-umiejętność obsługi komputera i innych urządzeń technicznych

-posiadanie wiedzy na temat współczesnych wydarzeń politycznych i gospodarczych

-umiejętność skutecznego porozumiewania się w mowie i piśmie

-znajomość współczesnych problemów globalnych

-uczyć jak żyć w społeczeństwie wiedzy, jak zmieniać otaczającą rzeczywistość i siebie, uczyć miłości do ludzi, natury i sztuki.

SUGESTIE DYDAKTYKÓW DOTYCZĄCE BUDOWY NOWOCZESNEGO KANONU KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO:

-łączyć cele i treści

-zmierzać do złagodzenia ostrych progów programowych

-szkoła nie stanowi dla uczniów jedynego źródła wiedzy

-człowiek współczesny jest zmuszony uczyć się przez całe życie

-uczyć się: jak żyć, jak uczyć się, jak myśleć, jak rozwijać się w pracy twórczo.

Wykład 4

Proces edukacyjny inspirujący uczniów do aktywności i samodzielności.

W kontekście zmian natury globalnej, zmian w edukacji dokonują się zmiany w procesie kształcenia, przede wszystkim w kierunku wyzwolenia aktywności i samodzielności uczniów.

PROCES EDUKACYJNY W KTÓRYM:

-uwzględnia się teorię kształcenia wielostronnego

-dominują metody nowoczesne, aktywizujące uczniów

-dominuje praca zespołowa, są stosowane nowoczesne środki dydaktyczne.

PRZESŁANKI FIZJOLOGICZNE I PSYCHOLOGICZNE KSZTAŁCENIA WIELOSTRONNEGO:

-harmonijne współdziałanie obu półkul mózgowych warunkiem wielostronnego rozwoju jednostki

-osobowość ucznia (człowieka) jest harmonijnie funkcjonującą całością (poznającą, czującą, działającą)

FUNKCJONOWANIE OBU PÓŁKUL MÓZGOWYCH:

-lewa półkula-logiczna, akademicka, zimna, do niedawna uznawana za dominującą, odpowiedzialna za mowę. Ona kontroluje mowę i sprawia, że człowiek może czytać i pisać. Jest miejscem gdzie dokonuje się analiza, poddaje się materiał logiczny racjonalnej ocenie. Lewą półkulę charakteryzuje sekwencyjność (informacje są kodowane i przetwarzane etapowo, krok po kroku), matematyczność (w niej są kodowane numery i liczby), dosłowność (odbiera i rozumie dosłowne znaczenia). Lewa półkula kontroluje ruchy prawej strony ciała.

-prawa półkula-intuicyjna, artystyczna, gorąca, emocjonalna, jest charakteryzowana przez następujące cechy: wizualizacja (informacje są kodowane i uzyskiwane w postaci wyobrażeń i obrazów), holistyczność (zdolność postrzegania całości), przestrzenność (funkcje wizualno-przestrzenne), metaforyczność (pozwala zrozumieć język przenośni), emocjonalność (emocje są transportowane przez tą półkulę), uduchowienie (prawa półkula jest zatopiona w modlitwie i oddana Bogu), muzykalność (talent do muzyki, reagowanie na muzykę), uzdolnienia plastyczne (rysowanie, malowanie, rzeźba to naturalne talenty).

PODSTAWOWE FUNKCJE OSOBOWOŚCI I 3 RODZAJE AKTYWNOŚCI CZŁOWIEKA:

-poznanie świata i siebie

-przeżywanie świata i nagromadzonych w nim wartości

-zmienianie świata

^aktywność intelektualna (poznawanie rzeczywistości przez przyswajanie gotowej wiedzy i przez jej odkrywanie)

^aktywność emocjonalna (polega na przeżywaniu wartości i ich wytwarzaniu)

^aktywność praktyczna (udział człowieka w przekształcaniu rzeczywistości, wykonywanie zadań praktycznych przy wykorzystaniu zdobytej wiedzy)

4 TOKI KSZTAŁCENIA:

-podający

...