TEORIA_PIELĘGNOWANIA.doc

TEORIA PIELĘGNOWANIA

1.        Teoria pielęgnowania a model pielęgnowania:

a)      model – graficzne lub symboliczne przedstawienie treści teorii (np. czym jest pielęgnowanie, pielęgnowanie z pkt. widzenia poszczególnych teorii)

b)     teoria – filozoficzne odniesienie, poparte badaniami (niektóre teorie); może być stworzona przez 1 osobę lub grupę naukowców
Funkcja teorii – po co ona jest?

Ø      pomaga w relacji personelu z pacjentem

Ø      podpowiada w praktyce, jakie rzeczy mogą być zrobione

2.        Teoria – zasadnicze elementy:

a)      osoby

b)     środowisko

c)      zdrowie

d)     pielęgnowanie

3.        Teoria F. Nightingale - model koncentryczny, środowiskowy (1860 r.)

a)     

założenia:

·         pielęgnowanie pozostaje w ścisłym związku z tym co się dzieje w środowisku fizycznym otaczającym człowieka

·         zdrowie człowieka uzależnione jest od środowiska

·         pielęgnowanie odnosi się do zdrowia, a samo zdrowie jest ściśle powiązane ze środowiskiem

·         zadaniem osoby pielęgnującej jest zadbanie o środowisko pacjenta

b)     kanony pielęgniarstwa

ü      wentylacja i ogrzewanie – wskazanie na czystość powietrza

·        w pomieszczeniach zamkniętych – wietrzenie pomieszczeń, utrzymanie odpowiedniej wilgoci

·         na terenach otwartych (zanieczyszczenia) – wilgoć, dym, gazy, pyły

ü      zdrowie domu, mieszkania, szpitala

·         dobre oświetlenie

·         właściwe usuwanie nieczystości

·         korzystanie z czystej, nieskażonej wody

·         właściwe rozwiązania architektoniczne (szczególnie budynki szpitalne)

ü      światło – potrzebne dla zdrowia fizycznego i psychicznego

ü      hałas – czynnik bardzo stresujący

·         głośne rozmowy

·         muzyka

·         sposób poruszania się (hałas gdy ktoś idzie)

ü      różnorodność – świadome wprowadzanie w życiu chorego różnych zmian, np.

·         spacer, posadzenie przy oknie

·         małe elementy dekoracyjne (np. kwiatek)

·         czytanie chorym

·         zachęcenie do aktywności (pisanie, prace ręczne, samodzielne czytanie)

ü      łóżko i jego wyposażenie

·         czystość bielizny pościelowej i potrzeba jej zmiany

·         prawidłowe przesłanie łóżka

·         dodatkowe akcesoria (materac, poduszka, akcesoria przeciwodleżynowe)

ü      czystość pokoju i ścian

·         porządkowanie Sali chorych

·         odświeżanie ścian (malowanie)

·         sposób porządkowania – bez wzbierania kurzu

ü      czystość osobista

·         forma skóry

·         konieczność systematycznego mycia się

·        

·         zachowanie diety zgodnie z tym, co zaleca lekarz

·         wprowadzanie urozmaiceń do diety

·         regularność podawanych posiłków

·         nie przerywanie posiłku choremu

·         częste mycie rak przez osoby leczące i pielęgnujące

ü     

żywienie

ü      podawanie posiłków

ü      „głupie” budzenie nadziei i doradzanie

·         czynniki psycho – społeczne w komunikacji z pacjentem

·         wsłuchiwanie się w słowa chorego

·         przekazywanie rad umacniających chorego (bez złudzeń)

ü     

ważne dla modelu pielęgnowania

ü     

obserwacja – zbieranie konkretnych, rzeczowych i precyzyjnych informacji co do potrzeb pacjentów i ich sytuacji

ü      zarządzanie – obejmowanie uwagą pacjenta i tych elementów środowiska, które mają największy wpływ na samego pacjenta i na jego sytuacje zdrowotną

4.     

Model Virgini Henderson (1955 r.)

a)      założenia:

·         pielęgniarstwo jest asystowanie człowiekowi

·         pielęgnowany może być człowiek zdrowy jak i chory

·         w wyniku pielęgnowania, chory lub zdrowy, może stać się niezależny od innych osób

b)     14 unikatowych potrzeb, w których jest zaspokojone asystowanie pielęgniarskie:

·        

normalne oddychanie

·        

potrzeby biologiczne

·         odpowiednie odżywianie i dostarczanie płynów

·         wydalanie

·         poruszanie się i zachowywanie właściwej postawy ciała (chodzenie, siedzenie, leżenie, zmiany pozycji)

·         sen i odpoczynek

·         dobieranie odpowiedniej odzieży i bielizny

·         utrzymywanie prawidłowej ciepłoty ciała przez właściwe dobieranie odzieży i wprowadzenie zmian w środowisku

·         utrzymywanie czystości i schludnego wyglądu oraz zabezpieczenie ciała przed urazami

·         unikanie zagrożeń ze strony środowiska oraz unikanie ranienia innych

·        

potrzeby

psycho - społeczne

·        

komunikowanie się z innymi oraz wyrażanie emocji, potrzeb, lęków, itd.

·         podejmowanie praktyk religijnych zgodnie z własnymi wierzeniami

·         podejmowanie pracy zapewniającej zyskiwanie poczucia osiągnięć

·         zabawa lub uczestnictwo w różnych formach rekreacji

·         uczenie się, odkrywanie i zaspokajanie ciekawości poznania nowego – niezbędne dla zdrowia i normalnego rozwoju

Unikatowe – bo charakterystyczne tylko dla pielęgniarstwa.

c)      klasyczna definicja pielęgniarstwa, opublikowana w 1958 r. przez Międzynarodową Radę Pielęgniarek (ICN)

Unikatową funkcją pielęgniarstwa jest towarzyszenie człowiekowi – choremu lub zdrowemu – w wykonywaniu tych czynności związanych z utrzymaniem zdrowia, jego odzyskaniem lub godną śmiercią, które mógłby wykonywać bez pomocy, gdyby miał niezbędną siłę, wolę lub wiedzę. Robienie tego w taki sposób, aby możliwie najszybciej mu pomóc w uzyskaniu samodzielności.

d)     czynniki wpływające na modyfikacje potrzeb

·         wiek człowieka (noworodek, małe dziecko, młody człowiek, osoba starsza, osoba umierająca)

·         temperament, stan emocjonalny, a także krótkotrwały nastrój (np. namolny, ponadaktywny, spowolniały, euforyczny, lękowy, histeryczny, depresyjny)

·         stan socjalny i kulturowy (np. człowiek mający rodzinę, przyjaciół, dobrze przystosowany do środowiska albo człowiek samotny, źle przystosowany)

·         właściwości fizyczne człowieka (np. masa ciała w normie, poniżej lub powyżej normy, właściwości motoryczne: w normie, ich utrata)

·         możliwości intelektualne (w normie, powyżej lub poniżej normy)

·         funkcjonowanie receptorów (wzroku, słuchu, dotyku, równowagi – w normie lub utrata któregoś z nich)

e)      stany patologiczne wpływające na modyfikacje pomocy pielęgniarki

·        zaburzenia gosp. wodno – elektrolitowej (w tym stany głodu, uporczywych wymiotów, biegunek)

·        ostry niedobór tlenu

·        wstrząs ( w tym zapaść, krwotok)

·        zaburzenia świadomości (śpiączka, delirium)

·        nienormalna temp. ciała, wywołana narażenie na wpływ niskiej lub wysokiej temp. otoczenia

·        ostre stany gorączkowe z różnych przyczyn

·        miejscowe uszkodzenie skóry, zranienia, infekcje

·        stany zakaźności

·        stany przed – i pooperacyjne

·        unieruchomienie spowodowane choroba lub leczeniem

·        ból ciągły, nieustępujący pod wpływem stosowanych środków

5.      Model Doroty Orem – koncepcyjny

a)      model koncepcyjny pielęgnowania Orem jest określany jako teoria samoopieki, czyli świadomej, wyliczonej aktywności ukierunkowanej na zaspokajanie określonych potrzeb, które w sposób celowy regulują integralność, funkcjonowanie i rozwój jednostki

b)     2 formy samoopieki

·        pośrednia – zdolność ludzka do angażowania w samo opiece i te indywidualne zdolności uzależnione są od wieku, rozwoju, aktywności życiowej, kultury społecznej i zdrowia; samoopieka spontaniczna (np. „jem owoce bo lubie, a nie, że muszę je jeść”)

·        terapeutyczna – aktywność podejmowana krótkim czasie, wymagająca zastosowania różnych metod; samoopieka ukierunkowana, z celem (np. „ćwiczę bo chcę mieć większą sprawność”, „szczepię się”)

c)      założenia

·         samoopieka jest nabywana przez człowieka przez kontakty interpersonalne i komunikowanie

·         każda osoba dorosła ma zarówno prawo jak i odpowiedzialność za sprawowanie opieki nad sobą oraz innych, np. za dzieci, osoby niepełnosprawne

·         dorosły może czasem potrzebować wsparcia w realizacji samoopieki

d)     zachowanie równowagi pomiędzy indywidualnym zapotrzebowaniem na opiekę a zdolnością jednostki do samoopieki (deficyt samoopieki) wymaga interwencji pielęgniarki

e)      3 kategorie potrzeb związane z samoopieką

·         potrzeby uniwersalne – wspólne dla wszystkich ludzi, konieczne dla utrzymania życia i zdrowia oraz dobrego samopoczucia

·         potrzeby rozwojowe – początkowo utożsamiane z uniwersalnymi, a następnie wyodrębnione jako nowa kategoria, ze względu na zmieniające się potrzeby zależne od okresu rozwoju człowieka (w tym też nowe sytuacje życiowe – odejście bliskiego, trudne sytuacje życiowe)

·         potrzeby w sytuacjach zaburzeń stanu zdrowia - np. w przypadku jego pogorszenia, w chorobie czy też w niepełnosprawności

f)       dobór najskuteczniejszej metody pielęgnowania dla potrzeb pacjenta

1)     działania „za” i „dla” pacjenta - aktywizowanie

2)     kierowanie, doradzanie, udzielanie wskazówek – bycie przewodnikiem

3)     udzielanie wsparcia – wspieranie psychiczne i fizyczne

4)     stwarzanie środowiska sprzyjającego rozwojowi osoby wymagającej pomocy

5)     uczenie

Wybór odpowiedniej metody pracy z pacjentem jest ściśle związany z doborem systemu pielęgnacyjnego, tj. określeniem podejścia w zależności od wymaganej przez pacjenta pomocy.

...