Śródka i Komandoria
Trasa Traktu zaczyna się przy kościele św. Jana Jerozolimskiego za Murami, położonym w dzielnicy Komandoria. To jeden z najstarszych kościołów ceglanych w Polsce. Osada Komandoria stała się sławna, kiedy Joannici zbudowali tu (poza wspomnianym już kościołem) pierwszy w mieście szpital.
Tuż obok znajduje się Śródka - bardzo stara dzielnica, która od momentu powstania (XI wiek) rozwijała się jako osada targowa, stąd też jej nazwa - od targu w środę - Śródka. Nabrała największego znaczenia na początku XIII wieku. Był to czas, gdy książę Przemysł I (ojciec przyszłego króla Przemysła II) poszukiwał nowego miejsca, które mógł przeznaczyć pod rozwój przestrzenny Poznania. Śródka, położona na prawym brzegu Warty, po wschodniej stronie Ostrowa Tumskiego, była poważnym kandydatem. Wybrano jednak inną lokalizację. W latach 1425-1800 dzielnica ta była odrębnym miastem. Do naszych czasów zachował się częściowo dawny układ urbanistyczny z niewielkim rynkiem. Przy rynku położony jest kościół św. Małgorzaty Panny i Męczenniczki oraz dawny klasztor Filipinów. We wschodniej części dzielnicy znajduje się kościół św. Kazimierza i dawny klasztor Reformatów.
Przy opracowywaniu tekstu korzystano z: "Poznań od A do Z" pod redakcją Włodzimierza Łęckiego i Piotra Maluśkiewicza, Wydawnictwo Kurpisz S. A., Poznań 1998
1. KOŚCIÓŁ ŚW. JANA JEROZOLIMSKIEGO ZA MURAMI
Wzniesiona przez joannitów budowla sakralna uważana jest za jedną z najstarszych ceglanych świątyń w Polsce. Kościół zbudowano w stylu romańskim, a z czasem nadano mu gotyckie kształty. Dziś charakterystyczny, strzelisty hełm jego wieży znakomicie komponuje z krajobrazem Jeziora Maltańskiego. Określenie "za murami" związane jest z lokalizacją kościoła poza obrębem murów obronnych średniowiecznego miasta
2. DROGA ŚW. JAKUBA
Szlak oznaczony symbolem muszli pielgrzymiej wiedzie do odległego hiszpańskiego miasta, Santiago de Compostela, gdzie znajduje się grób św. Jakuba Większego - jednego z dwunastu apostołów. Przez Poznań prowadzi jedynie odgałęzienie tej drogi - pierwszego Europejskiego Szlaku Kulturowego. W wiekach średnich trasę tę przemierzali pątnicy. Być może szukali oni schronienia w szpitalu, wzniesionym przez Mieszka III Starego na obszarze należącym do kawalerów maltańskich
3. DAWNY KLASZTOR REFORMATÓW
Reformaci, czyli jeden z odłamów zakonu franciszkanów, którzy osiedlili się tu w drugiej połowie XVII w., wznieśli na wzgórzu w północno-wschodniej części Śródki kościół i klasztor. Bracia prowadzili działalność duszpasterską i pełnili zaszczytną funkcję kaznodziejów katedralnych. Wielokrotnie czynili starania o poszerzenie przestrzeni śródeckiej, co wiązało się z koniecznością prowadzenia długich i trudnych negocjacji z komandorem zakonu joannitów. Na początku XIX w., w wyniku kasaty zakonów, należące do reformatów zabudowania przeznaczono na cele szpitala dla żołnierzy napoleońskich, później przekazano je pierwszemu na ziemiach polskich seminarium nauczycielskiemu. Ostatecznie, decyzją króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III, ulokowano tu Królewski Zakład dla Głuchoniemych. Pod koniec XIX w. na fasadzie gmachu umieszczono pierwszy na Śródce zegar publiczny. Obecnie tradycje dawnej placówki kontynuuje Ośrodek Szkolno- Wychowawczy dla Dzieci Niesłyszących
4. KOŚCIÓŁ ŚW. KAZIMIERZA
Świątynię pod wezwaniem Kazimierza (królewicza z dynastii Jagiellonów, patrona Litwy, a także - przez pewien czas - Śródki) wzniesiono według ściśle określonych przez reformatów zasad, charakteryzujących ich surową regułę zakonną. Budowla miała jedną nawę, zakrystię zlokalizowaną za ołtarzem oraz chór na piętrze. Zrezygnowano też z wieży. Ze względu na obsuwanie się wzgórza, na którym wybudowano kościół, został on wsparty mocnymi bocznymi przyporami. Obecnie świątynia należy do Kościoła polskokatolickiego. Na wzgórzu, w miejscu, w którym, jak podaje legenda, głoszono pierwsze na polskich ziemiach nauki chrześcijańskie, stoi też mała kapliczka ("Boża Męka")
5. KOŚCIÓŁ ŚW. MAŁGORZATY PANNY I MĘCZENNICZKI
Ceglana świątynia pochodzi z XIV w. (zapewne w miejscu tym istniał wcześniej drewniany kościół parafialny). Prowadzi do niej będąca dziś architektoniczną osobliwością zdobna brama zawierająca łaciński werset z Księgi Rodzaju. Uwagę zwraca schodkowy szczyt i przylegająca do niego masywna wieża, a we wnętrzu piękne sklepienia gwiaździste. W XVII w. do kościoła dobudowano kaplicę, która została poświęcona św. Filipowi Nereuszowi. Inicjatorem jej powstania był ówczesny proboszcz, zafascynowany nauką świętego. Dzięki jego staraniom na Śródce powstała pierwsza w Polsce kongregacja filipinów.
Z czasów, gdy kościołem opiekowali się filipini, pochodzi większość jego wyposażenia. Z wcześniejszego okresu zachowały się dwa obrazy maryjne: otoczony niegdyś kultem obraz Matki Boskiej na półksiężycu oraz wizerunek Matki Boskiej i muzykujących aniołów. Kościół św. Małgorzaty przez wieki był obiektem, który dominował na nieforemnym śródeckim rynku. W jego najbliższym otoczeniu znajdowały się rzemieślnicze jatki, małe sklepy, a także dom kongregacji filipinów i - przypuszczalnie - ratusz, siedziba burmistrza Śródki
6. DAWNY DOM KONGREGACJI FILIPINÓW
Zasady zgromadzenia założonego w XVI w. przez św. Filipa Nereusza stanowiły przeciwieństwo reguły obowiązującej reformatów. Filipini skłaniali się ku radosnej interpretacji wiary, tworzyli wspólnotę osób duchownych i świeckich. Ich oratorium było miejscem, gdzie gromadzono się, aby dyskutować na tematy religijne i śpiewać. Zadaniem zakonników była też działalność edukacyjna, dlatego ich opiece powierzono poznańskie seminarium. Na Śródce zakonnicy przebywali od połowy XVII w. przez ok. 150 lat. Dom kongregacji wzniesiony został w XVIII w., natomiast 100 lat później z wielką dbałością o szczegóły dobudowano do niego bliźniacze skrzydło wschodnie. Dziś trudno rozpoznać, która część jest starsza.
7. UL. OSTRÓWEK
Nazwa ulicy nawiązuje do istniejącego tu niegdyś nietypowego miasteczka. W XIII w. Ostrówek, jako niewielka wyspa umiejscowiona w rozwidleniu Cybiny, należał do kapituły poznańskiej. Kiedy w 1444 r. otrzymał od króla Władysława Warneńczyka prawa miejskie, miał zaledwie jedną ulicę, przy której znajdowało się kilkanaście gospodarstw. Mimo skromnych rozmiarów miasteczko mogło poszczycić się własnym burmistrzem i radą miejską. Niezależność Ostrówek stracił w 1800 r., gdy wraz ze Śródką i Ostrowem Tumskim został włączony w granice administracyjne Poznania. Na tumską wyspę z Ostrówka prowadził most Śródecki zwany też Cybińskim, na którym pobierano myto. Na początku XX w. drewnianą konstrukcję mostu po długich staraniach mieszkańców Śródki, zastąpiono żelazną. Na pierwszym stalowym moście położono szyny linii tramwajowej nr 6. Kiedy przez Śródkę poprowadzono trasę szybkiego ruchu, połączenie mostowe zostało na wiele lat przerwane. Przywrócono je dopiero w 2007 r., gdy zbudowano most Biskupa Jordana - upamiętniający pierwszego biskupa Polski
źródło: www.poznan.pl
paczka_dropsow