1. Państwo jest organizacją polityczną. Sensem jego istnienia, osią jego zainteresowania jest rządzenie społeczeństwem. Jest organizacją globalną, ogarniającą całe społeczeństwo. Państwo wypełniając swoje funkcje prowadzi określoną działalność ingerując w życie obywateli i gospodarki. Państwo rożni się od przedsiębiorstwa tym, że ma dostęp do możliwości finansowania swoich działań z pieniędzy obywateli. Przedsiębiorca prywatny ograniczony jest do własnych funduszy lub funduszy pozyskanych na rynku.
2. Funkcje państwa:
- ochrony ustroju – utrzymanie ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego, zapewnienie porządku i bezpieczeństwa publicznego
- gospodarcza – oddziaływanie na procesy gospodarcze, stwarzanie warunków do wykorzystania bogactwa naturalnych, utrzymanie stabilności pieniądza, organizowanie przedsięwzięć gospodarczych
- socjalna – zapewnienie obywatelom zabezpieczenia społecznego, pomocy socjalnej, ochrony zdrowia oraz odpowiednich warunków pracy i bytowania
- kulturalno – wychowawcza – całokształt działań w sferze kultury i wychowania społeczeństwa
3. Przyczyny zawodności państwa:
Ograniczony zasób informacji
Ograniczona kontrola nad działaniem prywatnych rynków
Wysoka biurokracja powoduje, ze prawo ustanowione przez organ stanowiący państwa nie jest prawidłowo wdrażane przez organy wykonawcze
Polityka i wynikające z jej uprawniania ograniczenia
Politycy mogą działać na korzyść różnych grup interesów i lobbingowych, a społeczeństwo postrzega sprawy w sposób prosty, nie rozumie złożonej rzeczywistości społeczno-gospodarczej
Zawodność mechanizmu rynkowego:
Jednym z powodów zawodności mechanizmu rynkowego może być nie akceptowanie cen ustalonych na rynku przez konsumentów. Do innych powodów zaliczamy zawodność konkurencji, istnienie dóbr publicznych, istnienie efektów zewnętrznych, brak lub niekompletność rynków oraz niepełna informacja rynkowa.
4. Finanse to zjawiska pieniężne związane z cyrkulacją pieniądza, proces gromadzenia i rozdziału zasobów pieniężnych zaś zjawiska finansowe występują kiedy dochodzi do realizacji konkretnych transakcji, w rezultacie których następuje przesunięcie z jednej
strony środków pieniężnych z drugiej dóbr materialnych i usług.
Zakres nauki o fin. publ.:procesy związane z mechanizmem rozdysponowywania środków publicznych, finanse państwa, samorządów, ubezpieczeń społecznych i fundacji, gospodarkę budżetową, instrumenty finansowe, polityka pieniężna.
5. Mechanizm gromadzenia środków publicznych jest to gromadzenie środków za pomocą instrumentów dochodowych takich jak: podatki, cła, opłaty, dotacje i środki pomocowe, składki na bezp.. społ. i zdrowotne. Zaś mechanizm rozdysponowywania polega na wydatkowaniu zgromadzonych środków na działalność bieżącą i rozwojową za pomocą instrumentów wydatkowych: Dotacji budżetowych, poręczeń i gwarancji, górnych limitów wydatków, deficytu publicznego i długu publicznego.
6. Przyczyny wyodrębnienie się publicznego systemu finansowego:
-mechanizm rynkowy wykazuje istotne słabości w dziedzinie dostarczania dóbr publicznych
-występują ujemne efekty zewnętrzne, tj. mechanizm rynkowy cechują słabości, które muszą być korygowane przez państwo
7. Instrumenty finansowe stosowane przez państwo: ceny, podatki, cła, opłaty dotacje itp.
Instrumenty finansowe władz monetarnych: stopy procentowe, stopy rezerw obowiązkowych, kursy walutowe, limity i ograniczenia kredytowe
Instrumenty instytucji działających w sektorze finansowym:
- instrumenty finansowe banków: stopy procentowe, marże, prowizje
- instrumentu finansowe towarzystw ubezpieczeniowych: składki ubezpieczeniowe
8. Funkcje finansów publicznych:
a) redystrybucyjna – polega na powtórnym podziale dochodu narodowego, który pierwotnie został podzielony za pomocą mechanizmu rynkowego na rynku pierwotnym
b) alokacyjna – przejawia się w umieszczeniu, rozdysponowaniu publicznych środków pieniężnych w poszczególne rodzaje dziedzin gospodarki, poszczególne przedsięwzięcia bądź do określonych obszarów terytorialnych.
c) stabilizacyjna – polega na takim wykorzystaniu środków publicznych, aby wpływać na zrównoważony rozwój i wzrost gospodarczy.
9. Dług publiczny - obejmuje zobowiązania sektora finansów publicznych z: wyemitowanych obligacji, zaciągniętych kredytów i pożyczek, przyjętych depozytów oraz wymagalnych zobowiązań. Główną przyczyną powstawania długu publicznego jest kumulowanie się występujących w kolejnych latach deficytów budżetowych, na sfinansowanie których wymienione instytucje emitują papiery wartościowe (np. obligacje, bony, weksle) lub zaciągają kredyty i pożyczki.
Skutki:
W przypadku, gdy relacja długu publicznego w stosunku do PKB:
a) w projekcie budżetu na kolejny rok:
· nie przewiduje się istnienia deficytu budżetowego państwa lub uchwala się budżet zapewniający spadek relacji długu publicznego do PKB w stosunku do roku bieżącego
· nie przewiduje się wzrostu wynagrodzeń pracowników państwowej sfery budżetowej
· waloryzacja rent i emerytur nie może przekroczyć poziomu wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku budżetowym
· wyklucza się możliwość udzielania z budżetu państwa nowych pożyczek i kredytów
· ogranicza się wzrost wydatków wielu instytucji państwowych, takich jak: Kancelaria Sejmu, Kancelaria Senatu, Kancelaria Prezydenta RP, Trybunał Konstytucyjny, Najwyższa Izba Kontroli, Sąd Najwyższy.
b) Rada Ministrów jest zobowiązana do przeglądu wydatków budżetu państwa, finansowanych środkami pochodzącymi z kredytów zagranicznych oraz przeglądu programów wieloletnich
c) Rada Ministrów jest zobowiązana do przedstawienia programu sanacyjnego, mającego na celu obniżenie relacji długu publicznego do PKB
d) wprowadza się ograniczenia wysokości wydatków jednostki samorządu terytorialnego
· stosuje się postanowienia pkt. 2 lit. a i b
· Rada Ministrów jest zobowiązana, w ciągu miesiąca od daty ogłoszenia ogłoszenia relacji, do przedstawienia programu sanacyjnego, obniżającego relację poniżej poziomu 60% PKB
· wydatki jednostki samorządu terytorialnego nie mogą być wyższe iż jej dochody
· poczynając od siódmego dnia od ogłoszenia relacji, jednostki sektora finansów publicznych nie mogą udzielać nowych poręczeń i gwarancji
11. Podatek- pieniężne, przymusowe, bezzwrotne, nieodpłatne, ogólne świadczenia nakładane i pobierane przez państwo.
Cechy dobrego systemu podatkowego:
- efektywność ekonomiczna – system podatkowy nie powinien kolidować z efektywną alokacją zasobów
- prostota administracyjna – system powinien być prosty i względnie tani w zarządzaniu
- elastyczność – system powinien być w stanie łatwo reagować na zmiany warunków gospodarowania
- odpowiedzialność polityczna – powinien być tak skonstruowany, aby podatnicy mogli sprawdzić ile płacą i ocenić, w jakim stopniu system odzwierciedla ich preferencje
- sprawiedliwość – powinien sprawiedliwie traktować różne jednostki
12.Podatek naliczony - to VAT uwidoczniony na fakturach, które płaci przedsiębiorstwo. Dla odbiorcy faktury jest podatkiem naliczonym, gdyż został naliczony przez dostawcę towaru lub usługi. Dla wystawcy faktury będzie on jednak podatkiem należnym. Kwota podatku naliczonego obniża podatek należny rozliczany w zeznaniu podatkowym. Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia
Podatek należny - Jest to VAT ze sprzedaży, który znajduje się w wystawionych przez podatnika fakturach VAT, oraz który przedsiębiorca odprowadza do urzędu skarbowego. W rozliczeniu podatkowym podatnik ma prawo obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. Przez podatek należny w przypadku innych ustaw, np. PIT, CIT, PCC, rozumie się podatek, który należy zapłacić w związku z powstaniem obowiązku
Podatki bezpośrednie to takie, których ciężar ponosi bezpośrednio ten podmiot, na który podatek jest nakładany, czyli są to takie podatki, które obciążają bezpośrednio dochód lub majątek podatnika. Umożliwiają sprawiedliwe rozłożenie ciężaru podatkowego, koszty ich poboru są relatywnie niskie, lecz wpływy z nich są niesystematyczne i opóźnione.
Podatki pośrednie – ich ciężar nie jest ponoszony przez podmioty, na które podatek jest nakładany, ale przez osoby trzecie. Zapewniają stosunkowo pewne dochody nawet okresach stagnacji i recesji. Są automatycznymi stabilizatorami gospodarczymi. W największym stopniu obciążają gospodarstwa domowe.
13. Podatnikami podatku VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. Zwolnienie z CIT:
# działalność organizacji pracodawców i partii politycznych – w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej;
# dochód z tytułu prowadzenia szkół – w części przeznaczonej na cele szkoły;
# dochody narodowych funduszy inwestycyjnych;
# dochody kościelnych osób prawnych;
# dochody ze sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład gospodarstw rolnych
14. Polityka fiskalna oznacza decyzje rządu na temat wielkości i struktury wydatków publicznych, źródeł ich sfinansowania (w tym zwłaszcza wysokości i struktury dochodów podatkowych) oraz deficytu budżetowego. Celem polityki fiskalnej jest przede wszystkim dostarczanie dóbr publicznych i zagwarantowanie finansowania niezbędnych wydatków państwa oraz stabilizacja gospodarki - wykorzystywanie dochodów i wydatków budżetu państwa do pobudzania lub hamowania aktywności gospodarki odpowiednio do potrzeb wynikających z przebiegu cyklu gospodarczego.
15. Krzywa Laffera obrazuje związek między stopa podatkową a wielkością wpływów z podatków. Umiarkowany wzrost stóp opodatkowania zwiększa sumę wpływów podatkowych ale do pewnego poziomu. Jest to tak zwany punkt nasycenia, odpowiadający stawce maksymalizującej przychody podatkowe.
17. Do podatków samorządowych należą m.in. podatek od nieruchomości, od środków transportowych, od posiadania psów, podatek rolny, leśny, podatek od spadków i darowizn, podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych opłacany w formie karty podatkowej.
18. Funkcje izb
Regionalne izby obrachunkowe pełnią następujące funkcje:
* nadzorczą, która oznacza kompetencje władczego wkraczania w działalność podmiotu objętego nadzorem,
* kontrolną – oznacza uzyskiwanie informacji o działalności i porównywanie ich ze stanem wynikającym z przepisów prawa,
* opiniodawczą,
* informacyjno-szkoleniową,
* orzekającą w I instancji w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Do zadań izb należy m.in.: dokonywanie oceny legalności uchwał podejmowanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego w określonych ustawowo sprawach, orzekanie o nieważności uchwał sprzecznych z prawem, w określonych przypadkach ustalenie budżetu jednostki samorządu terytorialnego, przeprowadzanie kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych w samorządzie oraz prowadzenie działalności informacyjnej i szkoleniowej w sprawach objętych nadzorem i kontrolą.
Prezesa RIO powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów.
26. Podatek jest ciężarem, który ponoszą podmioty istniejące poza państwem na rzecz tego państwa, zaś opłaty są ciężarem nakładanym na podmioty istniejące poza państwem, które korzystają bezpośrednio z usług i czynności wykonywanych przez organy państwa. Podatki są w formie pieniężnej, mają przymusowy charakter, są bezzwrotne, nieodpłatne i ogólne. Opłaty różnią się od podatków jedną cechą – są odpłatne.
hakercom