Fizjologia - O6.pdf

(137 KB) Pobierz
Microsoft Word - zaocznifizjO6elerning.doc
Materiałyuzupełniającedowykładówzfizjologiidlastudentówzaocznychwydziału
pielęgniarstwaPWSZNysa,wichanalizieproszęwspieraćsięteŜnaproponowanym
piśmiennictwie
GOSPODARKAKWASOWOZASADOWA
Układbuforowy(magazynkrótkoterminowy)
Chroniprzednadmiernymzakwaszeniemorganizmu
· Erytrocytyiosoczeukładwęglanowy(efektorpłucanerki)
· Fosforanowy
· Białczanowy
· inne
ZachowanierównowagikwasowozasadowejprzezdłuŜszyczas
(np.utrzymaniestałegostęŜeniajonuH + )zaleŜyodczynności
1.nereki2.wątroby3.układuoddechowego(spełniarolęokresowegoukładubuforowego).
WwarunkachprawidłowychnerkiiwątrobawydalająjonyH + wilości
70100mmol/d,(rozkładspoŜytychskładnikówpokarmowych,metabolizmutkanki
endogennej).
Nerki
· wydalająnadmiarukwasówiutrzymująpHnapoziomienieszkodliwymdlatkanek.
· MogąmaksymalniezakwasićmoczdopH4,4{Śladoweilości(ok.0,04mmol/l)tego
kationusąwydalonewpostaciwolnegojonuH}
· niewystarczatodowyeliminowanianadmiarukwasówpoprzezwydalaniewolnychjonów
wodorowych(małyprocent)
· Stądmoczjestbuforowanyprzeznerkiorazprzezwątrobę.
Ponad50%jonówwodorowychwydalanychprzeznerkijestbuforowanychzapomocąbuforu
utworzonegoprzezamoniakijonamonowy,aniecałe50%zapomocąbuforufosforanowego.
{WzaleŜnościodpotrzebwkanalikachdystalnych,wktórychjestanhydrazawęglanowawodór
wiąŜesięzfosforanamilubjonemamonowym(zglutaminy)}
Układbuforowywodorowęglanowy
Jonwodorowęglanowy(HCO
3
- .JonHCO
3
- przyłączawolnejonyH + ,zapobiegającwten
sposóbwzrostowiichstęŜenia.
JonwodorowypowstaływtkankachłączysięzjonemHCO
3
- wosoczu,tworząckwas
),któryrozkładasięsamoistnienawodęidwutlenekwęgla.Reakcja
katalizowanajestprzezanhydrazęwęglanową.
Dwutlenekwęglazostajewydalonyprzezpłuca,awodaprzezpłucainerki.Wtensposóbustrój
utrzymujestałestęŜeniejonuwodorowegokosztemjonuwodorowęglanowego.Wrazie
upośledzeniapowstawaniaanionuHCO
CO
2
3
- wyczerpujesięsystembuforowaniawosoczukrwi.
Wregeneracjiwodorowęglanówwspółuczestniczyukładbuforowykrwinkiczerwonej.
Dwutlenekwęgladyfundujedownętrzakrwinkiczerwonej,którazawieraduŜąilośćanhydrazy
węglanowej.Enzymtenkatalizujepowstawaniekwasuwęglowegozwodyidwutlenkuwęgla.
KwaswęglowyrozkładasiędokationuH + ianionuHCO
3
3
- .
3 - )jestnajwaŜniejszymbuforempłynupozakomórkowegośródi
pozanaczyniowego.Poprzyłączeniukationu(H + )powstajekwaswęglowy,którypowoli
dysocjujeponownienajonyH + iHCO
węglowy(H
2432380.001.png
- wosoczu.
Wceluutrzymaniaelektroobojętnościwewnątrzkrwinkiczerwonejdojejwnętrzadyfunduje
jonchlorkowy.Zjawiskotonazywasię„przesunięciemchlorkowym".
JeślipowstającywkrwinkachczerwonychnadmiarjonówH + niezostaniewydzielonyna
zewnątrz,układbuforowaniakomórkizostajewyczerpany.Procesoddawaniajonuwodorowego
przezkrwinkęczerwonąodbywasięwpłucach,gdziekationH +
łączysięzanionemHCO
3
3 - ,tworząckwaswęglowy,któryrozkładasięzkoleinadwutlenek
węglaiwodę.Dwutlenekwęgladyfundujezkrwidopęcherzykówpłucnychistamtądjest
wydalanyrazemzwydychanympowietrzem;koniecznesątujonyHCO
3 - .
Regeneracjawodorowęglanówwnerkach
KrwinkiczerwonemajązdolnośćokresowegomagazynowaniajonówH + iprzenoszeniaichz
tkanekdopłuc.
Wtensposóbzapobiegająwyczerpaniuukładubuforującegojonówwodorowęglanowych.
Regeneracjawodorowęglanów(jonówHCO
3 - )
- zachodzigłówniewcewkachdystalnych,którychkomórki
zawierająanhydrazęwęglanową.Powstającewnastępstwieprzemianmetabolicznychkomórki
wodaidwutlenekwęglałącząsię(główniewcykluKrebsa)wkwaswęglowy(H
3
).
Wewnątrzkomórkowaanhydrazawęglanowakatalizujezkoleirozkładkwasuwęglowegodo:
jonówH + ,któresąwydalanedoświatłaceweknerkowychzapośrednictwempompy
protonowej
jonówHCO
2
CO
3
- ,któredyfundujązpowrotemdopłynuśródmiąŜszowego,zastępującjony
wodorowęglanowezuŜytewtkankach
JonH + jestwydzielanydomoczuzapośrednictwempompyprotonowej,któradziaładzięki
róŜnicypotencjałówelektrycznych.Dlategowchłanianiezwrotnesoduzeświatłacewkinasila
działaniepompyprotonowej.Innymczynnikiemzwiększającymjejdziałaniejestaldosteron.
Dlategouchorychnahiperaldosteronizmpierwotny(zespółConna)występujealkaloza.
Wchłanianiezwrotnewodorowęglanów
Wwarunkachprawidłowych,tzn.jeŜelistęŜeniejonówHCO
3
- wosoczuwynosi
24mmol/l,aśredniawielkośćfiltracjikłębuszkowej120ml/min,wkłębuszku
przefiltrowywanejestkaŜdegodnia120x60x24x24/1000mmoli(czyli4000mmoli)jonów
HCO
3
- .Większośćjestwtórniewchłanianawcewceproksymalnej,pozostałaczęśćwcewce
dystalnej.
WcewceproksymalnejjonyH + sąwydzielanedoświatłanefronuzapośrednictwempompy
Na + /H + .
WświetlecewkijonywodorowełącząsięzjonemHCO
.
Anhydrazawęglanowaznajdującasięwrąbkuszczoteczkowymkomórekcewkowych
katalizujerozkładkwasuwęglowegonawodę(wydalanązmoczem)idwutlenekwęgla
(dyfundującyzpowrotemdokomórkicewkowej).
Wcytoplazmiekomórkicewkiproksymalnejdwutlenekwęglałączysięzrodnikiem
hydroksylowym,tworzącjonHCO
3
- ,tworzącH
2
CO
3
- ,którydyfundujedopłynupozakomórkowego.Powstawaniu
rodnikahydroksylowegozwodytowarzyszyuwalnianiejonuH + ,któryjestwydalanydoświatła
cewkiwymienniezsodem.
WwynikuopisanegoprocesunastępujerównowagamiędzyilościąjonówH + wydalonychdo
światłacewkiiwchłanianychwtórniedokomórkicewkowej.
3
Jonwodorowyjestbuforowanyprzezprzyłączeniedoanionowychmiejschemoglobiny
(zastępującwnichkationNa + ),ajonwodorowęglanowydyfundujezkrwinkinazewnątrz,
przywracającprawidłowestęŜenieHCO
RegeneracjajonówHCO
3
- tworzątamkwaswęglowy.
PoniewaŜrąbekszczoteczkowykomórekcewkidystalnejniezawieraanhydrazywęglanowej,
rozkładkwasuwęglowegowtejczęścinefronujestpowolnyiczęśćtegozwiązkuzostaje
wydalonazmoczem.
WiększośćprzefiltrowanegojonuHCO
3
- jestwchłanianazwrotniewcewceproksymalnej.
Dlategotylkoniewielkailośćtegoanionuosiągacewkędystalną,gdziejestprzekształcanado
kwasuwęglowego,zktóregozkoleipowstajedwutlenekwęglawchłanianywtórniedokomórek
cewkowych.PodczastychprzekształceńzuŜywanyjestjonwodorowywydalonywcześniejdo
światłacewkidystalnej.ProcestenniepolegawięcnawydalaniujonówH + ,tylkonawchłanianiu
zwrotnymjonówwodorowęglanowych,
przefiltrowanychwkłębuszkach.
WpompieprotonowejkomórekcewkidystalnejjestmoŜliwewytworzenietysiąckrotnej
róŜnicymiędzystęŜeniemjonówH + wpłyniecewkowym(moczu)iwnętrzukomórki.Dzięki
temupHpłynuwświetlecewkimoŜesięobniŜyćdowartości4,4.Jesttoszczególnieistotnedla
utrzymaniarównowagigospodarkikwasowozasadowej.
Fosforanowyukładbuforujący
Fosforanysąwydalanezmoczemwpostacijonufosforanowegodwuzasadowegolub,po
przyłączeniujonuH + ,wpostacijonujednozasadowego.Wynikaztego,Ŝefosforan
dwuzasadowydziałajakobuforzapobiegającyobniŜaniupHmoczu.
Zaawansowanakwasicapowodujeuwalnianiewolnychfosforanówzkościizwiększenieich
stęŜeniawosoczu.
Sąonenastępniefiltrowanedomoczuwkłębuszkachnerkowych.
PodaŜfosforanówzarównoegzogennych,jakiendogennychjestograniczonaidlatego
zdolnośćbuforowafosforanówjestniewystarczającadoutrzymaniahomeostazykwasowo
zasadowejustroju.MoŜliwośćcałkowitegobuforowaniakwasówzapewniadopiero
amoniogeneza.
Układbuforowyzwiązanyzamoniogenezą
Amoniakpowstajewwynikuprzekształceniaglutaminywkwasglutaminowyw
mitochondriachkomórekcewekproksymalnych.Amoniakłatwodyfundujeprzezbłony
komórkowe.WświetlecewekwiąŜejonwodorowy,tworzącjonamonowy,któryniejestzdolny
dyfundowaćzpowrotemdokomórki.
WpętliHenlegoczęśćjonówamonowychrozpadasięnaamoniakijonH + .
AmoniakponowniewiąŜejonywodorowewcewcedystalnej.
RazemzbuforemfosforanowymamoniogenezązapobieganadmiernemuobniŜeniupHmoczu,
mimoduŜychilościjonówwodorowychwydalanychdoświatłacewkidystalnejprzezpompę
protonową.SprawnośćtegoukładubuforującegojestbardzowaŜna.WartośćpHmoczu
wynosząca4,0oznacza,ŜestęŜeniewolnychjonówH + wynosi0,001mol/l,czylilmmol/,ustrój
„musi"natomiastwydalićzmoczemok.70100mmol/dtegokationu.
Glutaminajestodbudowywanawkomórkachwątrobyorazprawdopodobniewwiększości
innychkomórek,wilościzapobiegającejniedoborowitegoaminokwasu.
WcewcedystalnejjonyH + sątransportowanedoświatłanefronuzapośrednictwempompy
protonowej.RazemzprzefiltrowanymwkłębuszkujonemHCO
3
Amoniakjestwytwarzanywewszystkichtkankachwwynikuoddzieleniagrupyaminowej,
jegowysokiestęŜeniejestjednaktoksyczne.
Popołączeniuzsoląkwasuglutaminowegotworzyglutaminę.Glutaminadziałajako
przenośnikamoniakudowątrobylubnerek.MoŜezostaćuŜytadoprodukcjiamoniakuw
cewkachnerkowych.Następujejednakdeaminacjawiększościglutaminywwątrobie,wktórej
powstającywtensposóbamoniakzostajeuŜytydoprodukcjimocznika.
Glutaminian(sólkwasuglutaminowego)jestkwasem,któryjakoproduktglutaminyoprócz
wytwarzaniaamoniakuuwalniatakŜewolnejonywodoroweH + .ReakcjatarównowaŜyłączenie
jonówH + zamoniakiemwcewkachnerkowych.SólkwasuglutaminowegomoŜebyćjednak
deaminowanawwątrobiedo
αketoglutaranu.TenostatnizwiązekjestkatabolizowanydoglukozywreakcjizuŜywającej
jonyH + .Jakztegowynika,ustrojowaregulacjawydalaniawolnychjonówwodorowych,
zapewniającautrzymywaniehomeostazyorganizmu,zaleŜyodprawidłowegometabolizmu
wątroby.
Zaburzeniarównowagikwasowozasadowej
ZaburzeniarównowagikwasowozasadowejmoŜnapodzielićnaoddechoweimetaboliczne.
Zaburzeniaoddechowe(kwasicalubzasadowica)sąspowodowanehipolub
hiperwentylacją.
Zaburzeniametaboliczne(kwasicalubzasadowica)sąrezultatemwszystkichinnych
zaburzeń(najczęściejupośledzeniaczynnościnerek).
OŚRODKOWYUKŁADNERWOWY
Odbieranie,uświadamianieiwysyłanieinformacji
Światzewnętrznyjakiwnętrzenaszegoorganizmudająnieustanniewielesygnałów
Receptoryinarządyzmysłów
pozwalająnakontaktorganizmuzotoczeniem.
Układnerwowy(systemanervosum)zapewniałącznośćorganizmuzeświatemzewnętrznym,
zespalającukładyorganizmuwjednącałość,sprawującjednocześnienadnimi
kontrolę.
CZUCIE
Czuciepowierzchowne/nacisk,dotyk,wibracje,temperaturaiból/
Czuciegłębokie/receptorymięśniistawówiścięgien/
Czuciesomatyczne/wraŜliwośćwnętrzaciałanaból/
Mechanoreceptoryskórne
Czuciegłębokie
WceluokreśleniapołoŜeniastawów,długościmięśni/czuciegłębokie/organizmposiadatzw.
proprioceptory.
Donichzaliczamy:
receptoryścięgniste/słuŜądoregulacjinapięciamięśniowego/
wrzecionkamięśniowe/słuŜądoregulacjidługościmięśnia/
Czynnośćodruchowa,odruch,łukodruchowy
Czynnośćodruchowatoodbieranieiadekwatnereagowanienabodziecpodstawowyprzejaw
funkcjiOUN
2432380.002.png
Odruchjesttoodpowiedźefektorawywołanaprzezbodziecdziałającynareceptoriwyzwolona
zapośrednictwemU.N.
łukodruchowy–drogajakąprzebywaimpulsnerwowyodreceptoradoefektora
Odruchbezwarunkowywrodzony(wykształconywrozwojufilogenetycznym)wrodzone
„dojrzewające”połączeniawyzwalazawszetakiesamereakcje
Odruchwarunkowy(wykształconywrozwojuontogenetycznym)nowynabytyzmienny
uwarunkowanydziałaniemzespołubodźców.
łukodruchowy
Składasięz5części
1. Receptora
2. Aferentnegowłóknadośrodkowego
3. Ośrodkanerwowego
4. Eferentnegowłóknanerwowego
5. efektora
OdruchprostylubzłoŜony
łukodruchowymonosynaptycznyodruchnarozciąganie(mięśniaszkieletowego
OdruchzginaniajestjuŜodruchempolisynaptycznym,choćstosunkowoprostym(sąneurony
pośredniczące)
Odruchypolisynaptyczne
Wprzeciwieństwiedoodruchówwłasnych,wodruchuodległymreceptorysąprzestrzennie
oddzieloneodnarząduwykonawczego.
ŁukodruchowymoŜezawieraćneurony
somatyczne,wegetatywnelubobydwatypyiprzebiegaprzezwielesynaps/polisynaptycznie/
CzasodruchujestdługiijestzaleŜnyodintensywnościbodźca.
Doodruchówodległychzaliczasię:
odruchyobronne/łzawienie,kaszel,kichanie/
odruchylokomocyjne/połykanie,poruszanie/
odruchywegetatywne/krąŜenie,oddychanie/
odruchyucieczki/zginanie/
OUNZAKRES[Hz}NAZWAFALMÓZGOWYCHSTANFIZIOLOGICZNY,LUB
PATOFIZJOLOGICZNY,BIOCHEMIA
0,53DELTAwczuwaniudo1r.Ŝ.,ustarszychdzieciidorosłychweśniegłębokim;
nieprawidłowo:padaczki,urazy,guzy,śpiączki,chorobyneurologiczne47THETAudzieciw
czuwaniu,udorosłychidzieciwsenności,nieświadomeopracowywanietreści,stantheta,b.
głębokirelaks/medytacja,transhipnotyczny;nieprawidłowo:chorobyneurologiczne(padaczki,
zaburzeniauwagi,mikrouszkodzeniamózgu),WZROSTPOIOMUENDORFIN,WZROST
REAKCJIIMMUNOLOGICZNYCH812ALFAczuwanieprzyoczachzamkniętych,w
okolicypotylicznej,głębokirelaks,biernauwaga,lepszapamięć,stanalfa,myśleniepozytywne,
wizualizacja,odbiórtreścizsugestii,obszartwórczy,staninspiracji1215SMR
(Somatosensoricrhytm)rytmczucioworuchowy,relaksacjazzewnętrznąuwagą1315niskie
betawstanieczuwaniaprzyotwartychoczach1518śrewdniebetaprzyaktywnościzuwagą
zewnętrzną,myślenieidziałanie1835wysokiebetaprzyemocjach,podraŜnieniu,tremie,
napięciu,lękupowyŜej35gammawczasieskrajnychwraŜeńiprzeŜyć
Zgłoś jeśli naruszono regulamin