wyklad 1.pdf

Hit roku 2000

BASCOM Co ll l l ll l lege

II I In s s s tt t ta ll l lac jj j ja ii i i kon ff f f ii i igu rr r rac jj j ja

p rr r rog rr r ramu BASCOM 8051 Demo

Wykład 1

Z ostatniej chwili:

Wiadomości, które Wam komunikuję są wy−

jątkowo pomyślne, a nawet rewelacyjnie

wspaniałe! A więc, zapominamy po wsze

czasy o pakiecie BASCOM LT Demo! Pod−

stawowym oprogramowaniem jakiego bę−

dziemy używać w BASCOM College będzie:

BASCOM 8051 Demo , znacznie różniący

się od uprzednio proponowanego Wam pakietu.

Różnice są następujące:

1. BASCOM 8051 Demo posiada wbudowane

ograniczenie długości kodu wynikowego do

2kB, a nie do 1kB jak BASCOM LT Demo! Tak

więc możemy za jego pomocą wykonywać

znacznie poważniejsze prace programistyczne

i w pełni wykorzystać pamięć programu proce−

sora 89C2051.

2. BASCOM 8051 jest nowoczesnym progra−

mem wyposażonym w wygodny interfejs, typo−

wy dla oprogramowania pracującego pod kontro−

lą WINDOWS 95/98/NT. Umożliwia to m. in.

stosowanie długich nazw plików, a także łatwiej−

sze komunikowanie się z innymi programami.

3. W porównaniu z BASCOM−em LT posiada−

ny przez nas obecnie program ma znacznie bar−

dziej rozbudowaną bazę sprzętową. Udostęp−

niono obsługę większej ilości programatorów

(w tym kilka programatorów ISP − programo−

wanie procesorów w układzie), a także nowy,

będący owocem współpracy pomiędzy redakcją

Elektroniki Praktycznej i MCS Electronics,

emulator sprzętowy. Emulator ten pozwala na

pełną emulację wszystkich procesorów rodziny

‘51, a nie tylko procesorów z maksimum 16 ak−

tywnymi wyprowadzeniami (2 portami).

BASCOM 8051 Demo jest kompatybilny

„w dół” ze swoim poprzednikiem, tak więc

wszystkie przygotowane przez nas narzędzia

(płytka do testowania prototypów, emulator

i MCS Flashprogrammer) mogą z nim współ−

pracować bez najmniejszych przeróbek.

Pakiet BASCOM 8051 Demo zostanie

udostępniony Czytelnikom na tych samych

zasadach, co BASCOM LT Demo. Jedyna róż−

nica polega na tym, że nowe oprogramowanie

i dodatki do niego zajmują trzy, a nie jedną

dyskietkę.

Pozostaje mi już tylko złożyć holenderskiej

firmie MCS Electronics i Panu Markowi Al−

bertsowi, mojemu „Internetowemu” Przyjacie−

lowi, serdeczne podziękowania za udostępnie−

nie nam nowego oprogramowania, dzięki które−

mu nasz BASCOM College ma szansę stać się

szkołą nie tylko hobbystów, ale i profesjonal−

nych konstruktorów. Najnowsza wersja demon−

stracyjna BASCOM’a nie jest dostępna w In−

ternecie i została stworzona specjalnie dla Czy−

telników Elektroniki Praktycznej i Elektroniki

dla Wszystkich.

Uwaga! Program BASCOM 8051 Demo do−

stępny jest na CD−ROMie kwietniowego wyda−

nia Elektroniki Praktycznej (EPCD4), a studen−

ci BASCOMA College będący prenumeratora−

mi EdW dostają ten krążek za darmo.

Zbigniew Raabe

A zatem, Moi Drodzy Czytelnicy: zaczyna−

my poznawać najlepsze narzędzie do pisania

programów i programowania procesorów,

z jakim kiedykolwiek się spotkałem. W krót−

kim czasie nauczymy się obsługi programu

BASCOM 8051 Demo i przystąpimy do pi−

sania pierwszego programu na procesor

AT89C2051!

W rzeczywistości będziemy uczyć się nie tyl−

ko obsługi programu BASCOM 8051 DEMO

i pisania programów na procesory AT89CX051,

ale zapoznamy się także z dwoma fantastyczny−

mi pakietami: BASCOM 8051 i BASCOM

AVR, które sposobem obsługi i językiem progra−

mowania wcale lub niewiele różnią się od nasze−

go 8051 Demo! Jeżeli poznamy język MCS BA−

SIC zaimplementowany w pakiet BASCOM

8051 Demo, to bez większych kłopotów „prze−

siądziemy się” w przyszłości do profesjonalnego

pakietu BASCOM 8051 lub zajmiemy się pro−

gramowaniem super nowoczesnych procesorów

AVR z architekturą RISC. Tak więc najwyższa

pora wziąć się do pracy i rozpocząć ją od zainsta−

lowania na naszym komputerze niezbędnego

oprogramowania.

Pakiet BASCOM może zostać zainstalowa−

ny na każdym komputerze klasy PC pracującym

pod kontrolą systemów WINDOWS 95, 98 lub

NT. Wymagania co do konfiguracji komputera

są takie, jakie narzucane są przez wymienione

systemy: procesor minimum klasy PENTIUM I,

pamięć operacyjna minimum 32MB, wolna

przestrzeń na dysku twardym ok. 10MB w cza−

sie instalacji i ok. 3MB po jej zakończeniu

i ewentualnym, choć nie zalecanym usunięciu

plików instalacyjnych. Wskazane jest, aby

w systemie była zainstalowane jakakolwiek

drukarka.

Wszystkie pakiety BASCOM: 8051 Demo,

8051 i AVR są programami bardzo młodymi,

nieustannie rozwijającymi się i doskonalonymi.

Oczywiste jest więc, że będą do nich pojawiać

się kolejne uaktualnienia i modyfikacje, a także

będą likwidowane ewentualne „bugs”, czyli tzw.

pluskwy − błędy w oprogramowaniu. Dlatego też

jest wskazane, abyście zapewnili sobie możli−

wość ściągania z Internetu dodatkowych plików

usprawniających pracę programu, a także plików

z przykładami gotowych programów i procedur,

których ilość wzrasta w postępie geometrycznym

wraz ze wzrostem popularności BASCOM’a.

Nie oznacza to jednak, że osoby nie posiadające

dostępu do Internetu znajdą się w gorszej sytua−

cji, od ich lepiej wyposażonych Kolegów.

Elektronika dla Wszystkich

BASCOM

Pozostaję w stałym kontakcie z firmą MCS Elec−

tronics i z jej Szefem, panem Markiem Albert−

sem i każda istotna nowość dotycząca BA−

SCOM’a zostanie natychmiast umieszczona na

stronach:

www.ep.com.pl oraz www.edw.com.pl

(zawsze szybciej i łatwiej jest ściągnąć potrzebne

pliki z serwera zlokalizowanego w Polsce niż

w Holandii). Poczynimy też starania, aby uaktual−

nienia BASCOM’a mogły być co pewien czas

udostępniane prenumeratorom.

Zakładam, że Czytelnik posiada podstawo−

we informacje o zasadach pracy w systemie

WINDOWS 3.1/95/98/NT, potrafi rozpakowy−

wać skompresowane pliki i instalować opro−

gramowanie pracujące pod systemem WIN−

DOWS. Dlatego też proces instalacji oprogra−

mowania opisany zostanie w "telegraficznym

skrócie".

Program BASCOM 8051 Demo (dalej zwany

w skrócie BASCOM) dostarczany jest pod posta−

cią trzech plików ZIP − DM8051_1.ZIP ,

DM8051_2.ZIP i DM8051_3 .ZIP. Ponadto na

dyskietkach powinien znajdować się program de−

kompresujący PKUNZIP.EXE oraz dodatkowo

plik COMCTL32.DLL .

Pliki instalacyjne musimy rozpakować

i umieścić w jakimś katalogu, najlepiej

w C:\TEMP, o ile taki istnieje na naszym dysku,

lub w dowolnym innym. Następnie przystępuje−

my do instalacji oprogramowania. Podobnie jak

w przypadku innych programów, INSTALL

SHIELD będzie prowadził nas „za rękę” i pod−

stawową zasadą obowiązującą podczas instalacji

programu jest ... jak najmniej przeszkadzać pro−

gramowi instalacyjnemu i jak najczęściej zga−

dzać się na wszystkie jego propozycje!

Jako pierwsze na ekranie monitora ukaże się

okno, typowe dla programu instalacyjnego.

Oczywiście, bez namysłu klikamy NEXT

i podobnie postępujemy przy następnym, niezbyt

interesującym oknie. Akceptujemy przecież

przyjęte we wszystkich krajach prawa autorskie

i zatrzymujemy się dopiero przy okienku pokaza−

nym na rysunku 1 , zawierającym niezwykle in−

teresujące informacje. Na tym etapie instalacji

dowiadujemy się, że do prawidłowego działania

programu BASCOM niezbędne jest spełnienie

dwóch warunków: umieszczenia właściwej we−

rsji pliku COMCTL32.DLL w katalogu

C:\WINDOWS\SYSTEM\ , oraz zainstalowa−

nie w systemie drukarki dowolnego typu. Naj−

częściej obydwa te warunki spełnione są niejako

automatycznie: instalując programy BASCOM

na kilku (dokładnie pięciu) komputerach, nie

spotkałem się jak dotąd z przypadkiem nieprawi−

dłowego działania programu, wywołanego bra−

kiem lub nieodpowiednią wersją wymienionego

pliku. Niemniej, w przypadku starszych wersji

systemu WINDOWS 95 sytuacja taka może się

wydarzyć i dlatego plik COMCTL32.DLL

znajduje się na trzeciej dyskietce instalacyjnej

pakietu BASCOM, a także można go ściągnąć

z Internetu, ze strony MICROSOFT’u.

Rys. 1

Konfigurowanie

programu

BASCOM 8051 Demo

Moi Drodzy, jak do tej pory wszystko

szło jak po maśle i nie sądzę aby kto−

kolwiek z Was napotkał na jakiekol−

wiek problemy podczas instalowania

oprogramowania. Tak więc, możemy

wreszcie uruchomić nasz program i ...

no, musimy jeszcze chwilę zaczekać na

rozpoczęcie prac związanych z pisa−

niem pierwszego programu na mikro−

procesor. Zanim weźmiemy się do pra−

cy programisty, musimy odpowiednio

skonfigurować BASCOM’a, czyli

przystosować go do naszych potrzeb i posia−

danego sprzętu. Zbytni pośpiech i rozpoczy−

nanie pracy bez znajomości zasad konfiguro−

wania oprogramowania, może jedynie dopro−

wadzić do niepotrzebnych stresów i zniechę−

cenia do kontynuowania programu BA−

SCOM College. Spalmy więc kadzidło na

ołtarzu boga Ganeshi, który najpierw będzie

piętrzył niezliczone trudności na naszej dro−

dze, a następnie skwapliwie będzie pomagał

je usuwać i bierzmy się do pracy.

Po pierwszym uruchomieniu pakietu BA−

SCOM na ekranie monitora pojawia się nam pu−

sty panel z paskiem narzędziowym w górnej kra−

wędzi. W przyszłości, kiedy napiszemy już nasz

pierwszy program w pustym teraz oknie pojawiał

się będzie ekran edytora tekstowego z ostatnio

edytowanym programem. Na razie jednak zaj−

miemy się paskiem narzędziowym, przystoso−

wując sobie program do naszych potrzeb.

Jak pierwszym zajmiemy się przyciskiem

„Options”, przypuszczając że znajdziemy tam

możliwość skonfigurowania naszego programu.

Po naciśnięciu tego przycisku okazuje się, że

nasze przypuszczenia były słuszne, a na ekranie

pojawiło się menu umożliwiające ustawienie

najważniejszych parametrów pracy programu –

rysunek 2 .

Rozpoczniemy od ustawienia parametrów

pracy kompilatora, jednego z najważniejszych

jeżeli nie najważniejszego modułu pakietu BA−

SCOM. Pierwszym parametrem, może najmniej

wymagającym wprowadzania zmian jest okre−

ślenie rodzaju plików generowanych przez

kompilator − rysunek 3 . Pliki te niezbędne są do

prawidłowej pracy programatora, a także do śle−

dzenia poprawności napisanego programu. Nie

będziemy tu wprowadzać żadnych zmian, po−

nieważ ustawienia domyślne zapewniają

Także sprawa drukarki nie powinna nastrę−

czyć nam większego kłopotu. Chciałbym, aby

Czytelnicy nie mający jeszcze większej wprawy

w obsługiwaniu systemu WNDOWS 95/98 do−

brze zrozumieli tą sprawę: drukarkę możemy

zainstalować zawsze, nawet jeżeli nie mamy

zamiaru z niej korzystać, a nawet ... jeżeli nie

posiadamy jakiejkolwiek drukarki! BA−

SCOM bynajmniej nie sprawdza fizycznej obe−

cności drukarki dołączonej do komputera, ale je−

dynie fakt zainstalowania drivera do niej! Jeżeli

więc nie posiadamy drukarki ani nie mamy za−

miaru jej kupować, to najlepiej zainstalować

w systemie sterownik drukarki postscriptowej

dowolnego typu, np. LINOTRONIC, a to ze

względu na użyteczność i łatwość obróbki gene−

rowanych przez jej driver plików *.EPS. Wra−

cajmy jednak do instalacji BASCOM’a!

Po zamknięciu przyciskiem NEXT okna

z informacjami na temat uwarunkowań po−

prawnej pracy pakietu BASCOM, otwiera się

następne okienko, w które musimy wpisać

swoje dane personalne (może być pseudonim

z czasów konspiracji) i nazwę firmy (także

może być zmyślona). Klikamy kolejny raz

NEXT i w kolejnym okienku potwierdzamy,

że nasz program ma być rzeczywiście zainsta−

lowany w katalogu C:\PROGRAM FI−

LES\MCS

ELECTRONICS\BASCOM_8051 DEMO .

Nie ma chyba najmniejszego powodu, aby

zmieniać to ustawienie, a więc kolejne NEXT!

Na następne pytanie o utworzenie folderu także

najczęściej odpowiadamy twierdząco i po kolej−

nym NEXT przechodzimy do właściwej instala−

cji pakietu.

Po chwili instalacja, która odbyła się całkowi−

cie automatycznie jest zakończona, a my trium−

falnie naciskamy przycisk FINISH i powtórnie

uruchamiamy kom−

puter tak, aby insta−

lator miał możność

poczynienia nie−

zbędnych zmian

w systemie! Efek−

tem pracy instalato−

ra jest pojawienie

się BASCOM−

a w menu Start.

Rys. 2

Elektronika dla Wszystkich

BASCOM

wygenerowanie przez kompilator zarówno pli−

ków niezbędnych dla programatora (pliki *.BIN

i *.HEX, jak i plików zawierających informację

o ewentualnych błędach i ogólnych cechach na−

pisanego programu. Być może niektórych Czy−

telników ogarnęło zwątpienie: „Tyle tych pli−

ków, jak my to wszystko opanujemy?” Proszę

niczego się nie obawiać, wszystkie operacje

związane z wymienionymi plikami wykonywa−

ne są przez BASCOM całkowicie automatycz−

nie i przynajmniej na początku nauki programo−

wania ich zawartość mało nas obchodzi!

nym układzie. Prosta obsługa magistrali I 2 Cjest

jednym z najważniejszych atutów pakietu BA−

SCOM, a możliwość dowolnego wyboru wypro−

wadzeń procesora obsługujących transmisję da−

nych jest szczególnym ułatwieniem dla kon−

struktora. Projektując układ nie musimy na eta−

pie rysowania schematu określać, które wypro−

wadzenia mają obsługiwać I 2 C, możemy decyzję

tą podjąć nawet już po napisaniu programu,

a w wyborze wyprowadzeń kierować się ... wy−

godą w projektowaniu obwodów płytki druko−

wanej! To zupełnie nowy styl pracy, pozwalający

na znaczne ułatwienie projektowania nowej kon−

strukcji!

nie wszystkie bardziej popularne procesory ro−

dziny ’51! Jednak najprawdopodobniej będzie−

my najpierw pracować z procesorem 89C2051

i ten właśnie typ ustawimy w tabelce „Register

file ”. Drugim, ważnym parametrem jest „Size

Warning ”, czyli ostrzeganie programisty

o przekroczeniu maksymalnej dla danego pro−

cesora długości pliku wynikowego uzyskiwane−

go po kompilacji programu. W przypadku pracy

z programem BASCOM 8051 Demo ustawienie

tego parametru ma dodatkowe znaczenie:

ostrzega nie tylko przed przekroczeniem obsza−

ru pamięci programu danego typu procesora, ale

także wielkości pliku który możemy uzyskać

w wersji Demo! Tak więc w okienku „Size

Warning ” wpisujemy wartość 2048, a zmienia−

my ją tylko w przypadku pracy z procesorem

89C1051, o ile oczywiście ktoś wpadnie na dzi−

waczny pomysł zastosowania tego, gorszego

i droższego (SIC!) od 89C2051, elementu. Pa−

miętajmy także o zaznaczeniu „ptaszkiem” sa−

mej opcji „Size Warning ”!

Tak więc ustawianie parametrów pracy

kompilatora mamy już z głowy. Musimy jedy−

nie pamiętać, że jeżeli np. zmienimy typ proce−

sora, lub będziemy chcieli dołączyć wyświe−

tlacz LCD do innych niż ustawione wyprowa−

dzeń, to musimy zmienić także domyślne usta−

wienia parametrów kompilatora. Do tego tema−

tu powrócimy jeszcze podczas omawiania pole−

ceń języka MCS BASIC.

Kolejnym okienkiem, w którym możemy

ustawić odpowiadające nam parametry pracy

Rys. 3

Tak więc na razie niczego nie zmieniamy

w konfiguracji plików wyjściowych kompilatora

i przechodzimy do podmenu „Communication ”

− rysunek 4 . Tu mamy tylko dwa parametry do

ewentualnego ustawienia: szybkość transmisji

danych poprzez interfejs RS (o ile taki zostanie

zastosowany w projektowanym przez nas ukła−

dzie) i częstotliwość podstawową rezonatora

kwarcowego taktującego procesor, który będzie−

my programować. I te parametry pozostawiamy

na razie bez zmian: producent domyślnie wpisał

we właściwe okienka szybkość transmisji wyno−

szącą 2400 baud i rezonator kwarcowy o często−

tliwości 11,059MHz. Z różnych względów jest to

rezonator najczęściej stosowany dla procesorów

rodziny ’51. Musimy jednak bezwzględnie pa−

miętać, że jeżeli w projektowanym układzie

wykorzystamy kwarc o innej częstotliwości

podstawowej, to w okienko „Frequency” mu−

simy przed kompilacją programu wpisać jego

częstotliwość!

Rys. 5

Kolejnym okienkiem, w którym możemy

ustawić ważne dla kompilatora parametry jest

panel nazwany „LCD ” − rysunek 6 . Jak zapew−

ne już się domyśliliście, w okienku tym możemy

poinstruować kompilator, do jakich wyprowa−

dzeń procesora zostały dołączone wejścia steru−

jące pracą wyświetlacza alfanumerycznego

LCD, o ile taki wyświetlacz będzie stosowany

w projektowanym układzie. Proponuję tutaj tak−

że niczego nie zmieniać. Jeżeli w naszych pro−

jektach nie będziemy stasować wyświetlaczy al−

fanumerycznych, to ustawiania te nie mają naj−

mniejszego znaczenia. Jeżeli jednak zastosuje−

my taki element, to prawdopodobnie okaże się,

ze proponowane przez producenta ustawienia są

optymalne ... pod kątem wygody w projektowa−

niu płytki obwodu drukowanego. Wykonałem

kilka projektów układów mikroprocesorowych

wykorzystujących wyświetlacze alfanumerycz−

ne (z większością z nich zapoznacie się w naj−

bliższym czasie) i jeszcze nigdy nie zmieniłem

zaproponowanych przez MCS Electronics usta−

wień! Przepraszam za tą dygresję, ale popatrzcie

na rozkład wyprowadzeń procesora 89C2051

i typowego wyświetlacza alfanumerycznego, za−

mieszczone np. na schemacie naszej płytki do

testowania układów mikroprocesorowych. Jeże−

li zachowamy ustawienia fabryczne kompilato−

ra, to przeprowadzenie ścieżek pomiędzy proce−

sorem, a wejściami wyświetlacza będzie szcze−

gólnie łatwe – rysunek 7 !

Ostatnim okienkiem pozwalającym na usta−

wienie parametrów pracy kompilatora, jest

opcja „Misc”[ellaneous] czyli „Różne” – rysu−

nek 8 . Mamy tu do ustawienia bodajże naj−

ważniejszą informację dla kompilatora: dla

jakiego typu procesora ma być skompilowa−

ny program! Wybór mamy ogromny: praktycz−

Rys. 6

Rys. 4

Przechodzimy teraz do kolejnego okienka,

zatytułowanego „I2C ” − rysunek 5 . Jest to

okienko umożliwiające poinformowanie kompi−

latora, do których wyprowadzeń procesora przy−

pisane zostały linie magistrali I 2 C, o ile taka ma−

gistrala będzie wykorzystywana w projektowa−

Rys. 7

Elektronika dla Wszystkich

BASCOM

systemu jest panel nazwany „COMMUNICA−

TION ” − rysunek 9 . To okienko zostawiamy

na razie w spokoju i niczego w nim nie zmie−

niamy. Na obecnym etapie naszej wiedzy o pi−

saniu programów w języku MCS BASIC

i o współpracy elementów systemów mikropro−

cesorowych dokonywanie jakichkolwiek zmian

nie miałoby najmniejszego sensu. Musimy je−

dynie zapamiętać, że informacje jakie możemy

wpisać w tabele tego okienka odnoszą się do

transmisji informacji pomiędzy procesorem

i komputerem dokonywanej za pośrednictwem

interfejsu RS.

REFORMAT BAS FILES − włączenie tej

opcji może być użyteczne tylko w przypadku

wczytywania do edytora BASCOM’a programów

napisanych w innym edytorze tekstowym (lub np.

skanowanych listingów). Podczas normalnej pra−

cy opcja ta nie ma najmniejszego znaczenia.

REFORMAT CODE − postawienie „pta−

szka” w tym okienku spowoduje, że pisany tekst

będzie formatowany natychmiast po przeniesieniu

kursora do innej niż aktualnie edytowana linii. Bar−

dzo wygodne, nie ma sensu zmieniać!

SMART TAB − zaznaczenie tej opcji spo−

woduje, że po naciśnięciu klawisza TAB kursor

będzie ustawiał się dokładnie w tej samej pozy−

cji, co w poprzedniej linii

SYNTAX HIGHLIGHT − według wszel−

kich zasad zdrowego rozsądku ta opcja powinna

być zawsze aktywna! Jej włączenie powoduje

zaznaczanie poleceń, ich argumentów i komenta−

rzy odrębnymi kolorami. Bardzo wygodne!

SHOW MARGIN − decyduje, czy na

ekranie ma być widoczny margines. Ja natych−

miast to wyłączyłem!

COMMENT POSITION − odległość te−

kstu komentarza (automatycznie odsuwanego od

tekstu programu) od lewego marginesu

TABSIZE − w okienko to należy wpisać

wartość, o jaką ma się przesuwać kursor po każ−

dym naciśnięciu klawisza TAB

SIZE OF NEW WINDOW − wielkość

okna edycji programu. Z pewnością najwygo−

dniej jest wybrać opcję : „Maximized” zapewnia−

jącą odpowiednią wielkość okna przy edytowa−

niu dłuższych programów.

Po dokonaniu ewentualnych zmian przecho−

dzimy do podmenu opcji „ENVIRINMENT”,

w którym możemy zmienić rodzaj czcionki sto−

sowanej w edytorze programów, a także ustawić

koloru w jakich mają być wyświetlane poszcze−

gólne elementy pisanego programu. Ja niczego tu

nie zmieniałem i sądzę że jedyną zmianą jaką

można tu zastosować jest ewentualne dostosowa−

nie wielkości liter do wzroku programisty.

Kolejnym, już ostatnim podmenu panelu

„ENVIRONMENT” jest okienko nazwane

„IDE ”. Mamy tu właściwie tylko jedną opcję

godną uwagi: „Show SUB rutines in editor ”.

Jej zaznaczenie spowoduje, że w górnej części

ekranu edytora będzie się wyświetlał spis wszy−

stkich użytych podprogramów rysunek 11 . Jest

to bardzo wygodne podczas pisania długich

programów, ponieważ kliknięcie na nazwę pod−

programu powoduje natychmiastowe przesunię−

cie kursora do jego początku.

Przechodzimy teraz do jednego z najważniej−

szych okienek panelu „OPTIONS” programu

BASCOM opcji „HARDWARE SIMULA−

TOR ” – rysunek 12 . W okienku tym możemy

wybrać typ emulatora sprzętowego, którego bę−

dziemy używać do testowania napisanych pro−

gramów bez konieczności programowania, ani

nawet posiadania jakiegokolwiek procesora. Do

wyboru mamy dwa emulatory: pierwszy to zna−

ny już Wam MCS Simulator, idealny do emulo−

wania pracy procesorów podrodziny 89CX051.

Drugim symulatorem jest urządzenie o dziw−

nie swojskiej nazwie: „Elektronika Praktyczna

Simulator”! Te dwa polskie słowa w pakiecie

BASCOM, oraz nowoczesny emulator pozwala−

jący testować programy napisane na dowolny

procesor rodziny ’51 jest pierwszym, ale nie

ostatnim owocem ścisłej współpracy nawiązanej

pomiędzy redakcją Elektroniki Praktycznej, a fir−

mą MCS Electronics. Na razie jednak wybiera−

my emulator MCS, z którego konstrukcją zdąży−

liście się już zapoznać, oraz zaznaczamy adres

portu równoległego, do którego emulator zosta−

nie dołączony. Najczęściej będzie to adres 378.

Dochodzimy teraz do bodajże najważniejsze−

go okienka w grupie „OPTIONS” − „PRO−

GRAMMER” , w którym będziemy mogli doko−

nać wyboru używanego programatora oraz ustalić

kilka niezwykle ważnych parametrów jego pracy.

BASCOM obsługuje dużą ilość popularnych pro−

gramatorów, głównie przeznaczonych do pracy

z procesorami rodziny 89CX051 − rysunek 13 .

Znajdujemy tu jednak także programatory prze−

znaczone do ładowania programów do proceso−

rów ISP (In System Programming − programowa−

ne w systemie). Na razie jednak pozostańmy przy

Rys. 8

Rys. 9

Rys. 10

Zatrzymamy się natomiast przez chwilę przy

panelu nazwanym „ENVIRONMENT ”, czyli

„otoczenie” − rysunek 10 . Po tym okienku mo−

żemy poruszać się z pełną swobodą i ekspery−

mentować z dobieraniem najróżniejszych jego

parametrów, ponieważ żaden z nich nie ma naj−

mniejszego wpływu na pracę programu, a jedy−

nie na zależny od indywidualnych upodobań

sposób jego obsługi.

W tym okienku możemy ustawić następujące

parametry, odnoszące się głównie do wyglądu

i sposobu obsługi edytora tekstowego:

AUTO INDENT − włączenie tej opcji

spowoduje, że po naciśnięciu ENTER kursor

będzie się ustawiał zawsze w tej samej odległo−

ści od lewego marginesu, co w poprzedniej linii.

Włączenie tej opcji pozwala na wyróżnianie

fragmentów tekstu w celu ich łatwiejszej iden−

tyfikacji (np. można w ten sposób zaznaczać

podprogramy).

DON’T CHANGE CASE − (nie zmieniaj

wielkości początkowych liter). W edytorze te−

kstowym BASCOM’a każde słowo jest automa−

tycznie pisane z dużej litery. Wygląda to ładnie,

ale gdyby ktoś chciał zmienić ten styl pisania, to

wystarczy zaznaczyć tą opcję.

Rys. 11

Rys. 12

Elektronika dla Wszystkich

BASCOM

znanym nam już programatorze MCS Flashpro−

grammer i właśnie to urządzenie zaznaczamy

w okienku wyboru programatora. Następnie mu−

simy się zdecydować, czy wszystkie czynności

związane z programowaniem procesora mają być

wykonane przez BASCOM automatycznie, czy

też mamy pozostawić sobie możliwość ingerowa−

nia w ten proces. Sądzę, że na razie najlepszym

wyjściem będzie programowanie automatyczne,

a do sposobu programowania interaktywnego po−

wrócimy w najbliższym czasie. Zaznaczamy więc

„ptaszkami” opcje „Auto Flash ” (automatyczne

kasowanie pamięci procesora przed zaprogramo−

waniem) oraz „Auto Verify ” (automatyczne

sprawdzanie poprawności programowania). Od

tego momentu do zaprogramowania procesora

wystarczy tylko jedno naciśnięcie klawisza F4.

Jednak jak każdy prawdziwy belfer mam dla Was

dwie, a nawet trzy prace domowe do wykonania.

1. Chciałbym, abyście spróbowali zapoznać się

z jednym z „highlights” (trudne do dosłownego

przetłumaczenia, może: głównych atrakcji, naj−

większych osiągnięć) pakietu BASCOM: z jego

plikiem pomocy, tzw. HELP−em. Bez najmniej−

szej przesady można stwierdzić, że do BA−

SCOM’a nie jest potrzebna jakakolwiek instruk−

cja! Otwierając panel HELP, do którego dostęp

uzyskujemy po kliknięciu przycisku ze znakiem

zapytania albo napisu HELP, otwieramy jedno−

cześnie prawdziwą Biblię zawierającą wszystkie

potrzebne programiście informacje. Szczególnie

interesujące są dwa działy – rysunek 14 :

BASCOM Statements

oraz

Language Fundamentals

atujcie nowoodkrytą kopalnię! Wiem, ze nie

wszystko zrozumiecie, ale najlepszą drogą do na−

uczenia się czegoś nowego jest wypróbowywanie

zdobytych informacji w praktyce. Za miesiąc roz−

poczniemy systematyczną naukę, ale do tego cza−

su spróbujcie coś zdziałać samodzielnie.

Rys. 15

Rys. 13

Do każdej lekcji, w której omawiać będziemy

kolejne zagadnienia teoretyczne i pisać proste

programy dołączone zawsze będą co najmniej

dwa przykłady praktyczne, ćwiczenia stanowią−

ce nierozłączną całość z częścią teoretyczną.

Będą to projekty konkretnych układów elektro−

nicznych zrealizowanych techniką mikroproce−

sorową. Wprawdzie na pierwszej lekcji poświę−

conej wyłącznie instalacji i konfigurowaniu BA−

SCOM’a nie przerobiliśmy jeszcze żadnego ma−

teriału teoretycznego dotyczącego bezpośrednio

pisania programów, ale mam dla was jeden pro−

jekt praktyczny, który możecie potraktować jako

ćwiczenie uzupełniające. Jest nim moduł kla−

wiatury szesnastkowej (16 przycisków) który

może oddać nam nieocenione usługi nie tylko na

kolejnych lekcjach. Jest to bowiem uniwersalny

moduł mogący współpracować z każdym syste−

mem mikroprocesorowym wyposażonym w ma−

gistralę I 2 C. Szczerze polecam Wam wykonanie

tego układu. Spróbujcie także sprawdzić samo−

dzielnie jego działanie, ale nie będę miał żalu,

jeżeli nie poradzicie sobie z tym do czasu prze−

robienia materiału na temat szyny I 2 C.

Rys. 14

W okienku „PROGRAMMER” pozostał

nam jeszcze jeden parametr do ustawienia, być

może najważniejszy: „Port Delay ” (opóźnienie

portu, domyślnie drukarkowego, do którego do−

łączony jest MCS Flashprogrammer)! Złe

ustawienie tego parametru może uniemożli−

wić zaprogramowanie procesora i całkowicie

zdezorientować początkującego użytkowni−

ka BACOM’a! W dodatku, nie istnieje prosta

metoda teoretycznego obliczenia wartości tego

parametru i będziemy musieli ustalić ją do−

świadczalnie. Na razie mogę podać Wam tylko

ogólne wskazówki, które później zweryfikuje−

cie w praktyce. I tak, dla procesora PENTIUM

I 166MHz parametr „Port Delay ” powinien

wynosić około 100, dla procesora PENTIUM

I 90MHz − około 150, a dla procesora PEN−

TIUM CELERON 300MHz − około 20. Do te−

matu ustawiania parametru „Port Delay ” bę−

dziemy powracać, ale generalną zasadą jest

w przypadku wystąpienia nieuzasadnionych ko−

munikatów o błędnym zaprogramowaniu proce−

sora, zwiększenie wartości tego parametru.

W okienku „PROGRAMMER” możemy je−

szcze podać adres wykorzystywanego portu LPT,

jednak zwykle będzie to adres 378 .

Na tym kończymy wstępne ustawianie kon−

figuracji naszego programu. Pamiętajmy jed−

nak, że skonfigurowaliśmy BASCOM’a z war−

tościami najczęściej stosowanymi i że do pane−

lu OPTIONS jeszcze nieraz będziemy musieli

powrócić.

Zajmiemy się teraz ... no, niestety właśnie

odezwał się dzwonek oznajmiający koniec lekcji.

BASCOM Statements jest szczegółowym, po−

partym przykładami opisem wszystkich poleceń ję−

zyka MCS BASIC. Jest to bezcenna kopalnia infor−

macji, a nawet gotowych procedur, które możemy

wykorzystać w pisanych programach. Oczywiście,

plik pomocy zredagowany jest w języku międzyna−

rodowym, ale do jego zrozumienia wystarczy znajo−

mość podstawowych angielskich słów. Tak więc na−

wet ktoś, kto zna tylko podstawy angielskiego z ła−

twością potrafi zrozumieć ten tekst, a w ostateczno−

ści od czego są słowniki?

W dziale Language Fundamentals znajdziecie

podstawowe informacje o zasadach pisania pro−

gramów w MCS BASIC i niektórych specyficz−

nych dla tego języka uwarunkowaniach. Nieste−

ty, na łamach EdW nie będziemy w stanie

omówić wszystkiego! Dlatego też wyniki w nau−

ce będą zależeć także od Waszej inicjatywy.

2. Tematem drugiej pracy domowej (mamy

w końcu miesiąc czasu) będzie zapoznanie się

przykładami programów zawartymi w folderze

„Samples ”. Jest to kolejne „Eldorado”, w którym

jednak nie znajdziemy złota Indian, ale „gotow−

ce”, starannie opracowane, sprawdzone przez

MCS Electronics i niżej podpisanego, proste pro−

gramiki , które po minimalnych przeróbkach mo−

żemy wykorzystać w naszej działalności jako pod−

programy. Aby dotrzeć do plików przykładowych

musimy po raz pierwszy otworzyć ekran edytora

tekstowego. Klikamy więc FILE, NEW lub rysu−

nek pustej kartki papieru na pasku narzędziowym.

Następnie FILE, OPEN i otwieramy folder SAM−

PLES − rysunek 15 . A teraz, moi Drodzy eksplo−

Żegnam się z Wami, zobaczymy się za miesiąc.

Zbigniew Raabe

BTW. W razie jakichkolwiek kłopotów przypo−

minam kontakt: zbigniew.raabe@ep.com.pl

Listy będą analizowane i na ich podstawie redago−

wane będą kolejne wykłady w BASCOM College.

Jeżeli jednak ktoś z Was znajdzie się w kłopocie

i będzie potrzebował pilnej porady, to obiecuję, że

zgodnie z netykietą odpowiem na każde pytanie

przysłane poprzez e−mail. Bardzo proszę, nie

zwracajcie się do mnie w sprawach nie doty−

czących strony merytorycznej przerabianego

materiału i ewentualnych problemów z BA−

SCOM’em. Otrzymałem ostatnio wiele li−

stów dotyczących spraw czysto handlowych:

zapytania o ceny, możliwości zakupu mate−

riałów i kitów, na które nawet nie umiałem

odpowiedzieć. Wszystkie pytania tego typu

kierujcie do: dhavt@avt.com.pl

Elektronika dla Wszystkich

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: