Niesteroidowe leki przeciwbólowe.pdf

(5494 KB) Pobierz
Microsoft PowerPoint - Niesteroidowelekiprzeciwzapalnewykład.ppt
Definicja bólu
NIESTEROIDOWE LEKI
PRZECIWBÓLOWE
„Ból jest doznaniem czuciowym powstającym wówczas, gdy:
mechaniczne,
termiczne,
chemiczne
lub elektryczne bodźce
przekroczą wartość progową i w wyniku tego prowadzą w
większości przypadków do uszkodzenia tkanek i uwolnienia
mediatorów bólu”.
PRZECIWBÓLOWE
Prof. dr hab. Barbara Filipek
Katedra Farmakodynamiki CM UJ
Przekaźniki i modulatory bólu : H + , K +, bradykinina, - HT,
histamina, PGE 2 , substancja P, neurokinina A i B, NO,
ENK, GABA, NA, Ach, glutaminian, adenozyna i inne.
Rodzaje bólu
Rodzaje bólu
Ból fizjologiczny nocyceptywny
Powstaje jako sygnał ostrzegawczy przy
działaniu mechanicznych, chemicznych lub
termicznych bodźców na zdrową tkankę.
Ból neuropatyczny
Nerwy obwodowe uszkodzone przez
zmiażdżenie, ucisk, przecięcie (np.
amputacja), zapalenie (np. półpasiec), lub
zaburzenia metaboliczne (np. cukrzyca).
– Charakter bardzo uciążliwy, przysparza wiele
cierpień, może towarzyszyć upośledzenie
czynności ruchowych i doznań czuciowych.
Reakcja bólowa jest wyzwalana przez
pobudzenie zakończeń czuciowych
nocyceptorów (receptorów bólu).
Zazwyczaj natychmiastowa odruchowa
reakcja motoryczna (np. cofnięcie ręki)
1
NIESTEROIDOWE LEKI
211131005.035.png 211131005.036.png 211131005.037.png 211131005.038.png
Rodzaje bólu
Mediatory bólu
Ból patologiczny nocyceptywny
Powstaje w wyniku uszkodzenia lub zapalenia tkanki
i może być określany jako spoczynkowy, hiperalgezja
(silniejsze odczuwanie bólu w następstwie zwiększonej
wrażliwości na bodźce nocyceptywne) lub allodynia (ból
wywołany bodźcami, które prawidłowo nie są bodźcami
bólowymi, np. ból przy dotknięciu po oparzeniu
słonecznym).
Hiperalgezja pierwotna (ogroniczona do miejsca
uszkodzenia tkanki) lub wtórna (rozciągająca się na
otoczenie)
Po uszkodzeniu tkanek ze zniszczonych komórek zostają uwolnione:
jony H + , K + , histamina, bradykinina, serotonina, substancja P,
prostaglandyny, które pobudzają lub uwrażliwiają nocyceptory.
Wstępujący układ nocyceptywny
nocyceptywny i zstępujący
i zstępujący
układ antynocyceptywny
antynocyceptywny
Schemat budowy
drogi czuciowej
drogi czuciowej
wstępującej
wstępującej
2
Wstępujący układ
układ
Schemat budowy
211131005.001.png 211131005.002.png 211131005.003.png 211131005.004.png
Leki przeciwbólowe (analgetyki)
Leki, które w dawkach leczniczych zmniejszają
lub tłumią doznania bólowe, mimo że nie
lub tłumią doznania bólowe, mimo że nie
wykazują działania ogólnie znieczulającego.
wykazują działania ogólnie znieczulającego.
Ze względu na siłę, mechanizm działania i objawy
Ze względu na siłę, mechanizm działania i objawy
niepożądane wyróżnia się:
, narkotyczne leki przeciwbólowe,
silnie działające analgetyki)
silnie działające analgetyki)
Niesteroidowe
Możliwości wpływania
na doznania bólowe za
Niesteroidowe leki przeciwzapalne
leki przeciwzapalne - NLPZ
NLPZ
na doznania bólowe za
pomocą leków
nieopioidowe/ nienarkotyczne
nienarkotyczne leki przeciwbólowe,
leki przeciwbólowe,
pomocą leków
przeciwbólowych
„słabe” analgetyki).
Leki miejscowo
przeciwbólowych
Leki miejscowo- znieczulające
znieczulające
Patogeneza i objawy zapalenia
Możliwe drogi metaboliczne kwasu
arachidonowego
arachidonowego
3
Leki, które w dawkach leczniczych zmniejszają
niepożądane wyróżnia się:
Opioidy
Opioidy ( opiaty
opiaty , narkotyczne leki przeciwbólowe,
Możliwości wpływania
( nieopioidowe
„słabe” analgetyki).
Możliwe drogi metaboliczne kwasu
211131005.005.png 211131005.006.png 211131005.007.png 211131005.008.png
Punkty uchwytu leków przeciwzapalnych
Izoformy cyklooksygenazy
(COX - 1, COX - 2)
Kaskada
powstawania
Kaskada
leki przeciwzapalne
(NLPZ)
powstawania
gorączki
gorączki
Egzogenne pirogeny
pirogeny- cytokiny
cytokiny (IL
(IL- 1,
1,
Zmniejszają ilość prostaglandyn naczynio-
rozszerzających (PGE 2 , PGI 2 ) przez co
zmniejszają rozszerzenie naczyń i zmniejszenie
obrzęków.
Zmniejszenie produkcji PGs powoduje spadek
wrażliwości nocyceptorów na przekaźniki
zapalne (bradykinina, serotonina).
IL- 6,
6, TNF
TNF- 
 indukcja aktywności
indukcja aktywności
COX- 2 w mózgu
2 w mózgu – wytwarzanie
wytwarzanie
pobudzenie receptorów PG
wzrost
wzrost przemiany
komórkowej neuronów ośrodka
cAMP – wzrost przemiany
komórkowej neuronów ośrodka
termoregulacyjnego w podwzgórzu.
termoregulacyjnego w podwzgórzu.
4
Niesteroidowe leki przeciwzapalne
Niesteroidowe
(NLPZ)
Egzogenne
IL
COX
PGE
PGE 2 pobudzenie receptorów PG
wzrost cAMP
211131005.009.png 211131005.010.png 211131005.011.png 211131005.012.png 211131005.013.png
Niesteroidowe leki przeciwzapalne
leki przeciwzapalne
Właściwości farmakologiczne NLPZ
Aktywność przeciwzapalna
Cyklooksygenaza (COX)
(COX)
Działanie przeciwobrzękowe
przeciwobrzękowe ( NLPZ z
( NLPZ z
paracetamolu)
Działanie przeciwbólowe
Działanie przeciwbólowe ( paracetamol
paracetamol , ASA,
, ASA,
i inne NLPZ)
Działanie przeciwgorączkowe
, nabumeton
nabumeton i inne NLPZ)
COX-1
Enzym występujący
fizjologicznie, reguluje
syntezę PGs m. in. w
żołądku, jelitach, nerkach,
płytkach krwi.
Działanie przeciwgorączkowe (ASA,
(ASA,
COX-2
Enzym indukowany przez
COX
paracetamol ,
, ibuprofen
ibuprofen ,
, naproksen
naproksen)
Enzym indukowany przez
endotoksyny,
COX-3
( OUN )
i inne
mediatory stanu zapalnego.
cytokiny i inne
mediatory stanu zapalnego.
Efekty te wynikają ze wspólnego mechanizmu
działania
działania – hamowania
hamowania cyklooksygenazy
cyklooksygenazy AA.
AA.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)
leki przeciwzapalne (NLPZ)
Klasyfikacja chemiczna niesteroidowych
niesteroidowych
leków przeciwbólowych
leków przeciwbólowych
Najczęściej używane środki terapeutyczne w:
zwyrodnieniowych zapaleniach stawów
reumatoidalnych zapaleniach stawów
chorobach mięśniowo-stawowych i stanach pourazowych tkanek
miękkich
migrenach i bólach głowy
bólach pochodzenia stomatologicznego
bólach krzyża
bolesnym miesiączkowaniu
nowotworach – początkowe stadium
farmakologicznym zamykaniu drożnego jeszcze po urodzeniu
przewodu tętniczego, stanowiącego najkrótsze połączenie między tętnicą
Pochodne organicznych kwasów, głównie karboksylowych
– Kwasu salicylowego (kwas acetylosalicylowy, diflunisal)
– Kwasu octowego (indometacyna, acemetacyna, diklofenak, lonazolak)
– Kwasów arylopropionowych (ibuprofen, flurbiprofen, ketoprofen,
S-ketoprofen, naproksen, kwas tiaprofenowy)
– Kwasów propionowych (meloksykam, lomoksykam)
– Kwasu antranilowego (kwas mefenamowy, kwas flufenamowy)
– Oksykamy (piroksykam, tenoksykam)
– Inne (nabumeton, azapropazon, aceklofenak)
Nie będące pochodnymi kwasów karboksylowych
Nie będące pochodnymi kwasów karboksylowych
– Pochodne aniliny (paracetamol)
– Pochodne 1-fenylo-2,3-dimetylo-3-pyrazolin-5-onu ( fenazon,
propyfenazon, metamizol)
stanowiącego najkrótsze połączenie między tętnicą
płucną i tętnicą główną (aortą)
płucną i tętnicą główną (aortą)
5
Niesteroidowe
Cyklooksygenaza
Działanie
wyjątkiem paracetamolu
wyjątkiem
piroksykam
piroksykam ,
paracetamol
endotoksyny, cytokiny
Efekty te wynikają ze wspólnego mechanizmu
Klasyfikacja chemiczna
Niesteroidowe
Najczęściej używane środki terapeutyczne w:
Pochodne organicznych kwasów, głównie karboksylowych
211131005.014.png 211131005.015.png 211131005.016.png 211131005.017.png 211131005.018.png 211131005.019.png 211131005.020.png 211131005.021.png 211131005.022.png 211131005.023.png 211131005.024.png 211131005.025.png 211131005.026.png 211131005.027.png 211131005.028.png 211131005.029.png 211131005.030.png 211131005.031.png 211131005.032.png 211131005.033.png 211131005.034.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin