Astma.pdf

ASTMA OSKRZELOWA

ASTMA

WYTYCZNE POSTĘPOWANIA

DIAGNOSTYCZNEGO

I TERAPEUTYCZNEGO

 Przewlekła zapalna choroba dróg oddechowych

manifestująca się napadowym, odwracalnym

zwężeniem dolnych dróg oddechowych z

nadreaktywnościąoskrzeli. Choroba występuje u

osób predysponowanych genetycznie, u których

próg reaktywności oskrzeli jest niski.

Dr Jacek Sapa

 Objawami sugerującymi astmę są: świsty,

duszność, kaszel, obrzęk śluzówki oskrzeli, uczucie

ucisku w klatce piersiowej, obturacja oskrzeli

Katedra Farmakodynamiki

Pracownia Wstępnych Badań Farmakologicznych CM UJ

 Objawy osłuchowenasilają się w okresie wydechu

w pozycji leżącej oraz podczas hiperwentylacji

ASTMA

Ważniejsze czynniki ryzyka astmy

 Genetyczne – w obrębie chromosomu 5, m.in. genu

IL-4RI (receptora dla IL-4), IL-4, IL-5 i IL-13)

 Zanieczyszczenia środowiskowe (drażniące dymy,

pyły i gazy), zimne powietrze

 Alergeny wziewne lub pokarmowe (choroby

atopowe)

 Wysiłek fizyczny, emocje

 Niektóre zakażenia wirusowe i bakteryjne

 Niektóre leki (aspiryna i inne NLPZ, -adrenolityki,

inhibitory ACE)

 Palenie tytoniu czynne i bierne

 Niektóre choroby ( infekcje grypowe, grypopodobne lub

bakteryjne dróg oddechowych, refluks żołądkowo-

przełykowy, zapalenie zatok przynosowych, polipy nosa)

ASTMA

ALERGICZNA

ASTMA

NIEALERGICZNA

ASTMA

IgE – zależna

80% dzieci ze

zdiagnozowaną astmą

ASTMA

IgE – niezależna

ROZPOZNAWANIE ASTMY

 Dokładny wywiad

 Spirometria - pomiar objętości i szybkości

przepływu powietrza oddechowego- FEV1,

 Badanie podmiotowe (świsty i furczenia, wzrost

duszności, uczucie zmęczenia, trudności w

odkrztuszaniu)

 Badanie szczytowego przepływu wydechowego

(PEF) (domowe przepływomierze),

 Badanie przedmiotowe:

 spirometria standardowa, po leku rozkurczowym,

przed i po leku rozkurczowym

 niemożność wypowiedzenia zdania na 1 wdechu –

próba liczenia od 1 do 10 na 1 wdechu

ROZPOZNAWANIE ASTMY

 Badanie radiologiczne klatki piersiowej, EKG,

gazometria krwi tętniczej

 Próba rozkurczowa w celu odróżnienia astmy od

obturacyjnej choroby płuc (dwa wziewy fenoterolu,

salbutamolu, terbutaliny)

 Skład morfologiczny krwi (im wyższy odsetek krwinek

kwasochłonnych, tym intensywniej przebiegają procesy

alergiczne i zapalne)

 W miarę możliwości badanie stężenia IgE i

alergenowo-swoistych IgE (asIgE) we krwi

 Test hamowania migracji leukocytów i

makrofagów

 Oznaczanie cytokin (IL-5, -6, -8)

 Testy skórne (śródskórne, wargowe, naskórkowe

lub płatkowe, potarcia, skaryfikacja)

 Testy swoistej (wzrastające stężenia alergenu) i

nieswoistej prowokacji wziewnej (histamina,

metacholina, polimyksyna B, propranolol, wysiłek,

zimne powietrze)

 Eozynofilia krwi obwodowej (liczba eozynofili we

krwi obwodowej kształtuje się w granicach 0-300 w 1

mm3 tj.1-4% wszystkich krwinek białych)

 Eozynofilia tkankowa (miejscowa) – w wydzielinie

nosa, oka, plwocinie, materiale z płukania

oskrzelikowo-pęcherzykowatego

KLASYFIKACJA CIĘŻKOŚCI ASTMY

WYTYCZNE GINA 2006 DZIELĄ OBTURACJE OSKRZELI

U DZIECI MŁODSZYCH NA 3 KATEGORIE

Stopień -1 - Astma sporadyczna lekka (łagodna) : napady w dzień <

2/tydzień, w nocy < 2/m-c, czynność płuc FEV1 i/lub PEF > 80% normy,

zmienność PEF <20%

Stopień -2 - Astma przewlekła lekka : napady w dzień >2/tydzień i

<1/dzień, w nocy > 2/m-c, czynność płuc FEV1 i/lub PEF 60- 80% normy,

zmienność PEF 20-30%

Stopień -3 - Astma przewlekła umiarkowana :

codziennie/codziennie konieczny wziewny 2-agonista krótko działający,

zaostrzenia >2/tydzień, do kilku dni,ograniczają aktywność, w nocy >

1/tydzień, czynność płuc FEV1 i/lub PEF > 60% normy, zmienność PEF >30%

Stopień -4 - Astma przewlekła ciężka : stale utrzymujące się

zaostrzenia, aktywność fizyczna ograniczona, napady w nocy częste, czynność

płuc FEV1 i/lub PEF < 60% normy, zmienność PEF >30%

 Obturacja wczesna, przejściowa  często

obserwowana jedynie do ukończenia 3 r.ż.;

jej występowanie próbuje się wiązać z wcześniactwem

i narażeniem na dym tytoniowy

 Obturacja wczesna, przewlekła  pierwsze objawy

przed 3 r.ż. i są dalej obecne u dziecka 12-letniego

objawy związane najczęściej z zakażeniami wirusowymi

w obrębie dróg oddechowych nie występują inne objawy alergii

i wywiad rodzinny w kierunku chorób atopowych – ujemny

 Obturacja późna, astma  objawy zwykle występują

później niż w powyższych typach, mają tendencje do kontynuacji

u dorosłych oraz są obecne objawy innych chorób atopowych

KRYTERIA ROZPOZNANIA ASTMY U DZIECI MŁODSZYCH

CEL POSTĘPOWANIA

TERAPEUTYCZNEGO

KRYTERIA WIĘKSZE

KRYTERIA MNIEJSZE

• astma u rodziców

• alergiczny nieżyt

nosa

• atopowe zapalenie

skóry

• występowanie obturacji

oskrzeli niezależnie

od infekcji

uzyskanie pełnej kontroli nad chorobą

min. 1 kryterium większe

+ 2 kryteria mniejsze

• eozynofilia > 4%

• całkowite ustąpienie objawów choroby

• normalizacja badań czynnościowych

• konieczność jedynie doraźnego

użycia leków rozkurczających oskrzela

ASTMA

KRYTERIA KONTROLI ASTMY WG. GINA 2006

LEKI STOSOWANE W LECZENIU ASTMY

ASTMA W PEŁNI

KONTROLOWANA

spełnienie wszystkich

poniższych kryteriów

ASTMA CZĘŚCIOWO

KONTROLOWANA

min 1 z poniższych

kryteriów

ASTMA ŹLE

KONTROLOWANA

LEKI KONTROLUJĄCE

• glikokortykosteroidy wziewne

• leki p/leukotrienowe

• kromony

• teofilina

• długo działające  2 -mimetyki

• przeciwciała anty-IgE

• glikokortykosteroidy systemowe

objawy w czasie

dnia

ograniczenie

aktywności

BRAK

2x / tydz. lub rzadziej

CZĘŚCIEJ NIŻ

2x / tydz.

NIE

TAK

3 lub więcej

kryteriów astmy

częściowo

kontrolowanej

w każdym

tygodniu

objawy w nocy

/przebudzenia

NIE

TAK

konieczność doraźnego

stosowania leków

NIE

2x / tydz. lub rzadziej

CZĘŚCIEJ NIŻ

2x / tydz.

LEKI STOSOWANE DORAŹNIE

(ROZKURCZAJĄCE OSKRZELA)

badania czynnościowe

PEF i FEV 1

zaostrzenia

PRAWIDŁOWE

< 80% wartości

należnej

• długo i krótko działające  2 -mimetyki

• leki p/cholinergiczne

• teofilina

NIE

1 lub więcej/rok 1 x na tydz.

LECZENIE FARMAKOLOGICZNE

ASTMY

 Leki rozszerzające oskrzela

 Beta 2 -adrenomimetyki - agoniści receptorów

beta 2 (albuterol, fenoterol, salbutamol, formeterol,

salmeterol)

LECZENIE FARMAKOLOGICZNE

ASTMY

 Leki przeciwzapalne

 Glikokortykosteroidy wziewne i doustne

(beklometazon, flunizolid, budezonid, proponian

flutikazonu, prednizolon, prednizon, hydrokortizon,

triamcinolon)

 Antagoniści receptorów muskarynowych (bromek

ipratropium)

 Metyloksantyny (Teofilina)

 Leki przeciwhistaminowe hamujące

degranulację mastocytów (kromoglikan i

niedokromil sodu, ketotifen)

 Leki otwierające kanały potasowe ATP-zależne

(kromakalim)

LECZENIE FARMAKOLOGICZNE ASTMY

MECHANIZM DZIAŁANIA GLIKORTYKOSTEROIDÓW

 Leki o działaniu antagonistycznym do

leukotrienów

 Leki blokujące receptory leukotrienów

cysteinylowych - LDC4, LTD4 i LTE4 ( zafirlukast ,

montelukast , pobilukast, pranlukast, tomelukast, verlukast)

 Leki blokujące 5-lipoksygenazę (zileuton -

wycofany)

 Leki wpływające na białka konieczne do

aktywacji 5-lipoksygenazy (FLAP) : MK-886, MK-0591,

BAYx1005 - w trakcie badań klinicznych

 Immunoterapia swoista

• Po przeniknięciu gks przez błonę komórkową dochodzi do

jego połączenia z receptorem, co z kolei powoduje odłączenie

białek szoku termicznego (Hsp 70 i 90), zmiany konformacji

przestrzennej receptora i przejście w formę aktywną.

• Kompleks hormon-receptor przemieszcza się do jądra

komórkowego, gdzie dochodzi do jego związania ze swoistą

sekwencją DNA, zwaną elementem odpowiedzi na gks (GRE –

glucocorticosteroid response element ).

• Wynikiem takiej interakcji jest zmiana w transkrypcji

genetycznej komórki.

transaktywacja

transrepresja

indukcja syntezy białek

przeciwzapalnych:

lipokortyna-1 i wazokortyna

hamowanie transkrypcji

genów :

Il-1, 3, 4, 5, 6, 8, 11, 13,

TNF-alfa,

GM-CSF, MIP-1 alfa,

eotaksyny, sIL-2R

indukowanej syntetazy

tlenku azotu

indukowanej COX-2

endoteliny-1

Należy do rodziny

anneksyn i wiążąc się z

fosfolipidami błon

komórkowych

uniemożliwia fosfolipazie

A-2 odszczepianie z nich

kwasu arachidonowego,

który jest substratem dla

syntezy prostaglandyn i

leukotrienów

białko

przeciwzapalne,

zmniejszające

przesączanie

osocza z

mikrokrążenia w

przebiegu

alergicznej reakcji

zapalnej

pozytywna

(tzw. transaktywacja)

jeżeli dochodzi do pobudzenia syntezy

mRNA dla białek uczestniczących w

odpowiedzi na gks

negatywna (tzw.

transrepresja)

jeżeli efektem jest hamowanie

transkrypcji genów

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: