Leki antydepresyjne.pdf

(134 KB) Pobierz
24797350 UNPDF
1LEKI PRZECIWDEPRESYJNE
Głównie działają pobudzająco na nastrój (tymoleptycznie) oraz odhamowująco na napęd psychoruchowy
(tymoeretycznie), w stanach depresyjnych o conajmniej średnim nasileniu. Stany depresyjne dzielimy na:
- Depresje endogenne występują w przebiegu chorób afektywnych
- Depresje psychogenne spowodowane przez urazy psychiczne i przeżycia
- Depresje objawowe spowodowane chorobami somatycznymi, uszkodzeniami OUN lub zatruciem
lekami.
Wszystkie te rodzaje charakteryzują się przede wszystkim chorobliwym obniżeniem nastroju prowadzącym do
utraty zainteresowań, ograniczeń kontaktu z otoczeniem, zniechęceniem do życia i pojawieniem się myśli
samobójczych.
Oprócz obniżenia nastroju zespół depresyjny charakteryzuje się zahamowaniem psychoruchowym,
zaburzeniami snu oraz przewlekłymi zaburzeniami lękowymi.
Patomechanizm depresji wiąże się ze zmniejszeniem funkcji układu noradrenergicznego i upośledzeniem
koncentracji, aktywności ruchowej, zaburzeń snu i czuwania oraz nabywania odruchów warunkowych.
Zaburzenia depresyjne związane są także z dysfunkcją układu serotoninergicznego oraz układu
cholinergicznego, GABA - ergicznego oraz funkcji układów hormonalnych.
W leczeniu zaburzeń depresyjnych stosuje się głównie leki regulujące czynności układu noradrenergicznego i
serotoninergicznego.
Pod względem mech działania leki przeciwdepresyjne dzielimy na:
1. LEKI HAMUJĄCE NIESELEKTYWNIE WYCHWYT MONOAMIN
a) Trópierścieniowe leki przeciwdepresyjne
b) Leki o innej budowie hamujące nieselektywnie wychwyt monoamin
2. LEKI HAMUJĄCE SELEKTYWNIE WYCHWYT SEROTONINY
3. INHIBITORY OKSYDAZY MONOAMINOWEJ (IMAO)
a) Nieselektywne inhibitory oksydazy monoaminowej
b) Selektywne inhibitory oksydazy monoaminowej
4. LEKI P/PRZECIWDEPRESYJNE O INNYCH MECHANIZMACH DZIAŁANIA
5. LEKI STOSOWANE W TERAPII I ZAPOBIEGANIU NAWROTOM CHORÓB AFEKTYWNYCH
Ad 1
a) TRÓJPIERŚCIENIOWE LEKI P/DEPRESYJNE
Pod względem budowy chemicznej TLPD obejmują:
- pochodne dibenzoazepiny (Dezipramina, Imipramina, Karpipramina, Klomipramina, Lofepramina,
Opipramol, Trimipramina)
- poch dibenzodiazepiny np. Dibenzepina
- poch dibenzocykloheptadienu (Amitriptylina, Noksyptylina, Nortriptylina)
- poch dibenzocykloheptatrienu (Protriptylina)
- poch dibenzooksepiny (Doksepina)
- poch dibenzooksazepiny (Amoksapina)
- poch dibenzotiepiny (Dotiepina)
- poch dihydroantracenu (Melitracen)
- poch diazafenoksazyny (Pipofezyna)
MECHANIZM DZIAŁANIA:
Związany jest z nasileniem neurotransmisji w układzie noradrenergicznym i serotoninergicznym w wyniku
zahamowania wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny.
TLPD wpływają także blokująco na receptory noradrenergiczne α 1 i α 2 , serotoninergiczne typu 5HT 1 i 5HT 2 ,
muskarynowe M 1 i histaminowe typu H 1 .
Większość TLPD wykazuje wyraźne dział przeciwdepresyjne po 3-4 tygodniach stosowania.
WSKAZANIA DO STOSOWANIA TLPD:
- depresje psychogenne;
- depresje objawowe występujące w chorobach somatycznych;
- schorzenia organiczne OUN,
- w uzależnieniach,
- w leczeniu dystymii (jest to przewlekły stan depresyjny o niezbyt dużym nasileniu ale utrzymujący się
powyżej 2 lat).
Stosowane są także w leczeniu moczenia nocnego u dzieci (Imipramina), w zespole natręctw (Klomipramina),
nerwic pourazowych i lęku napadowego.
ZASADY STOSOWANIA TLPD:
Nie różnią się specjalnie od zasad stosowania leków psychotropowych. Wszystkie TLPD wchłaniają się z
przewodu pokarmowego i najczęściej są podawane drogą doustną.
Leczenie rozpoczyna się od stos TLPD w małych dawkach ok. 1/4-1/3 dawki optymalnej, które następnie
zwiększa się do indywidualnej dawki optymalnej. Najczęściej dawkę optymalną stosuje się w 2-3 podzielonych
porcjach w ciągu doby do czasu uzyskania poprawy stanu klinicznego, a następnie podaje się dawki
podtrzymujące przez okres kilku tygodni. Obecnie w razie możliwości przygotowuje się preparaty o
przedłużonym uwalnianiu aby umożliwić podawanie leku raz na dobę.
Czas stosowania tych leków jest uzależniony od celu terapii i rozpoznania klinicznego.
Należy pamiętać iż leki te odstawiamy stopniowo obniżając dawkę.
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:
Występują najczęściej w początkowej fazie leczenia.
- wysychanie błon śluzowych,
- zaburzenia akomodacji,
- zaburzenia oddawania moczu, zaparcia,
- osłabienie lub zwiększenie łaknienia,
- przyrost masy ciała,
- nudności, wymioty oraz zaburzenia ze strony układu krążenia w postaci przyspieszenia rytmu serca i spadku
ciśnienia tętniczego krwi.
Ośrodkowe działania niepożądane:
- zaburzenia świadomości w postaci majaczenia,
- wystąpienie ośrodkowego zespołu antycholinergicznego w postaci niepokoju ruchowego, zaburzeń
świadomości, majaczenia, omamów wzrokowych, upośledzenia pamięci świeżej,
Objawy obwodowe:
- zaburzenia widzenia,
- rozszerzenie źrenic,
- utrudnienia oddawania moczu,
- hipertermii.
Do zaburzeń ośrodkowych po stosowaniu TLPD należy:
- senność,
- zmęczenie,
- niepokój ruchowy,
- lęk,
- bezsenność,
zaburzenia koncentracji i pamięci.
Może wystąpić także zaburzenie potencji i ejakulacji, uszkodzenia narządów miąższowych, skórne odczyny
uczuleniowe i zmiany w obrazie krwi.
Szerokie zastosowanie kliniczne spośród trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych znalazły:
Amityptylina – Amityptylinum draż.
Klomipramina – Anafranil tabl. tabl SR. amp.
Desimipramina – Petylyl draż.
Doxepina – Doxepin kaps. amp.
Imipramina – Imipramin tabl. amp.
Opipramol – Pramolan tabl.
Klomipramina – Anafranil tabl. tabl SR. amp.
Trójcykliczny lek przeciwdepresyjny o szerokim spektrum działania. Jego mechanizm działania polega na
hamowaniu zwrotnego wychwytu noradrenaliny i serotoniny. Posiada silne działanie α-adrenergiczne,
przeciwcholinergiczne, przeciwhistaminowe i antyserotoninergiczne (blokuje receptory histaminowe). Po
podaniu doustnym łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego.
Efekt terapeutyczny pojawia się pod koniec pierwszego tygodnia leczenia.
Wskazania
Zespoły depresyjne o różnej etiologii: depresja endogenna, sytuacyjna, depresja inwolucyjna, depresja w
przebiegu schorzeń organicznych, nerwica depresyjna, depresja w przebiegu schizofrenii i innych psychoz,
zespoły depresyjne u osób w wieku starczym, natręctwa, fobie, napady lęku, katapleksja towarzysząca
narkolepsji. Jako lek wspomagający w leczeniu przewlekłego bólu. Moczenie nocne (u dzieci po 5 r.ż., po
wykluczeniu przyczyn organicznych).
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, jednoczesne stosowanie inhibitorów MAO.
Szczególnie ostrożnie stosować u chorych z niewydolnością mięśnia sercowego lub innymi schorzeniami
układu krążenia,
Działanie niepożądane
Związane z działaniem przeciwcholinergicznym: uczucie suchości w jamie ustnej, potliwość, zaparcia,
zaburzenia mikcji, zaburzenia akomodacji. Objawy psychiczne: często senność, przemijające uczucie
zmęczenia, niepokój, wzmożone łaknienie; rzadko zaburzenia świadomości z dezorientacją i halucynacjami
(zwłaszcza u osób starszych i chorych z zespołem parkinsonowskim), stany lękowe, pobudzenie, zaburzenia
snu, koszmary nocne, mania, hipomania, zaburzenia pamięci i koncentracji, nadmierne ziewanie; w
wyjątkowych przypadkach nasilenie objawów psychotycznych. Objawy neurologiczne: często zawroty głowy,
drżenie, mioklonie, ból głowy; rzadko zaburzenia świadomości, stany majaczeniowe, parestezje, osłabienie siły
mięśniowej, wzmożenie napięcia mięśniowego, drgawki, ataksja, zmiana zapisu EEG, hipertermia. Układ
sercowo-naczyniowy: rzadko hipotonia ortostatyczna, tachykardia zatokowa, zmiany odcinka ST-T, zaburzenia
rytmu serca, wzrost ciśnienia tętniczego krwi, zaburzenia przewodzenia (poszerzenie zespołów QRS, zmiany
odcinka PQ, blok odnogi). Układ oddechowy: w wyjątkowych przypadkach alergiczne zapalenie płuc. Układ
pokarmowy: często nudności, rzadko wymioty, bóle brzucha, zaburzenia smaku, biegunka, brak łaknienia,
zwiększenie aktywności aminotransferaz; w wyjątkowych przypadkach zapalenie wątroby, żółtaczka. Skóra:
rzadko reakcje alergiczne, nadwrażliwość na światło, świąd, obrzęki. Zaburzenia endokrynologiczne: często
przyrost masy ciała, zaburzenia libido i obniżenie potencji; rzadko mlekotok, ginekomastia; wyjatkowo SIADH
(zespół nieprawidłowego wydzielania hormonu antydiuretycznego). Układ krwiotwórczy: w pojedynczych
przypadkach leukopenia, agranulocytoza, trombocytopenia, eozynofilia, plamica.
Interakcje
Nie stosować łącznie z inhibitorami MAO. Zmniejsza działanie hipotensyjne metyldopy, guanetydyny,
rezerpiny i klonidyny, ostrożnie przy jednoczesnym podawaniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie
(diuretyki, β-blokery). Nasila działanie katecholamin i środków działających depresyjnie na o.u.n. (alkohol,
barbiturany, benzodiazepiny, leki stosowane podczas znieczulenia ogólnego) oraz leków
przeciwcholinergicznych (atropina, biperiden). Nie podawać łącznie z lekami przeciwarytmicznymi z grupy
chinidyny. Zwiększa stężenie fenytoiny we krwi. Cymetydyna i neuroleptyki zwiększają stężenie klomipraminy
we krwi, natomiast estrogeny hamują jej metabolizm.
Opipramol – Pramolan tabl.
Lek z grupy nieselektywnych inhibitorów wychwytu monoamin. Jest pochodną dibenzoazepiny,
trójpierścieniowym lekiem działającym przeciwdepresyjnie. Blokuje wychwyt zwrotny noradrenaliny,
serotoniny i prawdopodobnie dopaminy. Wykazuje także działanie przeciwlękowe i uspokajające. Nie wpływa
na napęd. Znosi napięcie i wpływa stabilizująco na autonomiczny układ nerwowy. Ułatwia zasypianie, znosi
stany przygnębienia i poprawia nastrój. Wykazuje właściwości przeciwcholinergiczne.
Wskazania
Stany depresyjne przebiegające z lękiem, niepokojem, napięciem i zaburzeniami snu. Nerwice układu sercowo-
naczyniowego i pokarmowego. Zaburzenia okresu przekwitania.
Leki o innej budowie hamujące nieselektywnie wychwyt monoamin
Substancjami obecnie szeroko stosowanymi klinicznie są:
Maprotylina (Ludiomil), Wenlafaksyna (Efectin)
MAPROTYLINA – (Ludiomil tabl. amp.)
Wykazuje działanie przeciwdepresyjne poprzez blokowanie wychwytu noradrenaliny oraz blokowanie
receptorów α 1 i α 2 . Ma słaby wpływ na wychwyt serotoniny oraz słabe działanie przeciwhistaminowe i
cholinolityczne.
Stosowany jest głównie w leczeniu depresji endogennych z obniżonym napędem psychoruchowym i niezbyt
nasilonymi objawami lęku oraz niepokoju.
WENLAFAKSYNA – (Efectin ER tabl, Velafax, Velaxin)
Wykazuje działanie przeciwdepresyjne zbliżone do klasycznych leków trójpierścieniowych.
Mechanizm przeciwdepresyjnego działania wenlafaksyny polega prawdopodobnie na wzmocnieniu aktywności
neurotransmisyjnej w obrębie o.u.n. W badaniach przedklinicznych wykazano, że wenlafaksyna i jej główny
metabolit - O-demetylowenlafaksyna (ODV) - są silnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny, a w
większych dawkach także noradrenaliny. Ponadto wenlafaksyna jest słabym inhibitorem wychwytu zwrotnego
dopaminy. Wenlafaksyna i O-demetylowenlafaksyna nie wykazują znaczącego powinowactwa do receptorów
muskarynowych, histaminowych i α 1 -adrenergicznych in vitro .
Działania niepożądane:
- bezsenność,
- rozdrażnienie,
- niepokój psychoruchowy,
- lęk,
- nudności,
- zawroty głowy,
- zaburzenia łaknienia,
- zaburzenia potencji.
Wskazania
Leczenie wszystkich typów depresji, w tym zaburzeń depresyjnych z lękiem. Leczenie uogólnionych zaburzeń
lękowych, w tym długoterminowych zaburzeń lękowych. Leczenie fobii społecznej. Leczenie zaburzenia
lękowego z napadami lęku (z towarzyszącą agorafobią lub bez towarzyszącej agorafobii). Zapobieganie
nawrotom depresji i występowaniu nowych stanów depresyjnych.
Ad 2 LEKI HAMUJĄCE SELEKTYWNIE WYCHWYT DONEURONALNY SEROTONINY (SSRI)
- Leki o budowie jednopierścieniowej – Fluwoksamina (Fevarin)
- Leki o budowie dwupierścieniowej – Fluoksetyna (Fluoksetyna, Bioxetin, Seronil, Prozac)
- Leki o budowie wielopierścieniowej :
CITALOPRAM (Cipramil tabl. Cital, Aurex, Cilon, Citaratio)
PAROKSETYNA (Seroxat tabl, Rexetin, ParoMerck)
SERTRALINA (Zoloft tabl, Asentra, Luneta, Stimuloton, Zotral)
MECHANIZM DZIAŁANIA:
Związany jest głównie z hamowaniem wychwytu serotoniny. W dawkach terapeutycznych nie wykazują
istotnego wpływu na wychwyt noradrenaliny i dopaminy. Nie wykazują również działania cholinolitycznego i
przeciwhistaminowego. Właściwe działanie przeciwdepresyjne pojawia się po około 2-3 tygodniach stosowania
związane jest z osłabieniem działania autoreceptorów co prowadzi do nasilenia układu serotoninergicznego.
SSRI nasilają również przekaźnictwo w układzie noradrenergicznym (zmniejszają rec. λ 2 i zwiększają rec. λ 1 )
Zgłoś jeśli naruszono regulamin