Naturalne produkty medyczne.pdf

(400 KB) Pobierz
skrypt_2007
Naturalne produkty medyczne
Autorzy:
dr hab. Jadwiga Sołoducho
mgr inŜ. Krzysztof Idzik
Zakład Chemii Medycznej i Mikrobiologii, Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska
Politechnika Wrocławska 2007
www.smmb.ch.pwr.wroc.pl
1
90826845.104.png 90826845.115.png 90826845.126.png 90826845.137.png 90826845.001.png 90826845.012.png 90826845.023.png 90826845.034.png 90826845.045.png 90826845.056.png 90826845.060.png 90826845.061.png 90826845.062.png 90826845.063.png 90826845.064.png 90826845.065.png 90826845.066.png 90826845.067.png 90826845.068.png 90826845.069.png 90826845.070.png 90826845.071.png 90826845.072.png 90826845.073.png 90826845.074.png 90826845.075.png 90826845.076.png 90826845.077.png 90826845.078.png 90826845.079.png 90826845.080.png 90826845.081.png 90826845.082.png 90826845.083.png 90826845.084.png 90826845.085.png 90826845.086.png 90826845.087.png 90826845.088.png 90826845.089.png 90826845.090.png 90826845.091.png 90826845.092.png 90826845.093.png 90826845.094.png 90826845.095.png 90826845.096.png 90826845.097.png 90826845.098.png 90826845.099.png 90826845.100.png 90826845.101.png 90826845.102.png 90826845.103.png 90826845.105.png 90826845.106.png 90826845.107.png 90826845.108.png 90826845.109.png 90826845.110.png 90826845.111.png 90826845.112.png 90826845.113.png 90826845.114.png 90826845.116.png 90826845.117.png 90826845.118.png 90826845.119.png 90826845.120.png 90826845.121.png 90826845.122.png 90826845.123.png 90826845.124.png 90826845.125.png 90826845.127.png 90826845.128.png 90826845.129.png 90826845.130.png 90826845.131.png 90826845.132.png 90826845.133.png 90826845.134.png 90826845.135.png 90826845.136.png 90826845.138.png 90826845.139.png 90826845.140.png 90826845.141.png 90826845.142.png 90826845.143.png 90826845.144.png 90826845.145.png 90826845.146.png 90826845.147.png 90826845.002.png 90826845.003.png 90826845.004.png 90826845.005.png 90826845.006.png 90826845.007.png 90826845.008.png 90826845.009.png 90826845.010.png 90826845.011.png 90826845.013.png 90826845.014.png 90826845.015.png 90826845.016.png 90826845.017.png 90826845.018.png 90826845.019.png 90826845.020.png 90826845.021.png 90826845.022.png 90826845.024.png 90826845.025.png 90826845.026.png 90826845.027.png 90826845.028.png 90826845.029.png 90826845.030.png 90826845.031.png 90826845.032.png 90826845.033.png 90826845.035.png 90826845.036.png 90826845.037.png 90826845.038.png 90826845.039.png 90826845.040.png 90826845.041.png 90826845.042.png 90826845.043.png 90826845.044.png 90826845.046.png 90826845.047.png 90826845.048.png 90826845.049.png 90826845.050.png
Wst ę p
Skrypt ten jest przeznaczony głównie dla studentów Politechniki Wrocławskiej, został
opracowany przez dr hab. Jadwig ę Sołoducho oraz mgr in Ŝ . Krzysztofa Idzika.
Znaczna cz ęść skryptu po ś wi ę cona jest metodom i sposobom wydzielania, oznaczania i
identyfikacji zwi ą zków naturalnych o ró Ŝ norodnej budowie chemicznej. Szczególny nacisk
poło Ŝ ono na metody chromatograficzne.
W skrypcie zwrócono szczególn ą uwag ę na wła ś ciwo ś ci i zastosowanie izolowanych z
ro ś lin substancji chemicznych oraz przedstawiono ich wzory strukturalne, umo Ŝ liwiaj ą c
studentom poszerzenie wiedzy z zakresu chemii produktów naturalnych.
Skrypt powstał w 2004 roku i został opublikowany w Internecie pod nazw ą „Chemia Produktów Naturalnych”,
w roku 2006 powstała jego wersja angielska „Medicinal natural product – laboratory” autorstwa dr hab. Jadwiga
Sołoducho i dr Joanna Cabaj. Skrypt jest ci ą gle rozwijany i udoskonalany. Autorzy dzi ę kuj ą za wszelkie uwagi i opinie.
www.smmb.ch.pwr.wroc.pl
2
Spis tre ś ci
1.
Alkaloidy, pochodne piperydyny, izolacja piperyny z pieprzu czarnego
2.
Jad zwojowy-nikotyna, wydzielanie nikotyny z korzeni roślin Nicotiana , lub papierosów
3.
Alkaloid –kofeina, wydzielanie kofeiny z herbaty
4.
Alkohol triterpenowy typu lupanu, izolacja betuliny z kory brzozowej
5. Wydzielanie trimirystyny z gałki muszkatułowej
6. Witamina A, wydzielanie i oznaczanie poziomu retinolu
7.
Wydzielanie lecytyn – zastosowanie metod chromatograficznych do analizy lipidów
8. Rola likopenu i karotenu w organizmie, wydzielanie likopenu i
b
-karotenu z pomidorów lub
marchwi
9.
Przedstawiciel steroli zwierzęcych - cholesterol, izolacja z Ŝółtka jaja-próba na obecność
cholesterolu
10. 11. Terapia olejkami: eugenol z olejku goździków, aldehyd kuminowy z nasion kminku
Ć wiczenie 1. Alkaloidy pochodne piperydyny, izolacja piperyny z pieprzu
czarnego
1. Wprowadzenie:
PIEPRZ CZARNY (PIPER NIGRUM)
Niekwestionowanym królem egzotycznych przypraw
od wieków jest pieprz. Jego ojczyzną jest Azja, "kraina,
gdzie pieprz rośnie" jak ją dawniej określano i do której
w Ŝyczeniach wysyłano osoby, których obecność była
nie poŜądana przez rozmówców. W czasach gdy
Arabowie handlowali przyprawami, a takŜe w
późniejszych stuleciach słowem "pieprz" określano
wszystkie egzotyczne przyprawy. Owoc pieprzu jest
prastarą przyprawą dietetyczną i lekiem ludów Dalekiego Wschodu. Pierwsze plantacje
pieprzu załoŜono przypuszczalnie juŜ 1000 lat p.n.e. w zachodnich Indiach, na terenach
obecnego stanu Bombaj. Stamtąd juŜ jako roślina uprawna pieprz został przeniesiony do
innych części Indii, a później wraz z wędrówkami ludności na Wyspy Archipelagu
Malajskiego. Pierwsze informacje i próbki tej przyprawy przynieśli do Europy Ŝołnierze
Aleksandra Wielkiego. W czasach Cesarstwa Rzymskiego przyprawa była juŜ znana w
całym basenie Morza Śródziemnego. W okresie Średniowiecza to właśnie pieprz był
najwaŜniejszym powodem, dla którego hiszpańscy i portugalscy odkrywcy organizowali
wyprawy morskie. W tamtych teŜ czasach pieprz znajdował się często wśród
kosztownych i bardzo mile widzianych prezentów dla panujących ksiąŜąt, papieŜy,
www.smmb.ch.pwr.wroc.pl
3
90826845.051.png
biskupów oraz innych wysoko postawionych osobistości. Ze względu na swoją wartość
odgrywał bardzo waŜną rolę w handlu całego okresu średniowiecza. Pieprz był tak
drogi, Ŝe Anglicy do aromatyzowania potraw ziołowych zaczęli uŜywać substytutów tej
przyprawy. SłuŜył często jako środek płatniczy, a niekiedy ustalano nawet wysokość
zobowiązań stron umowy według wartości odpowiadającej ilości tego surowca. Przez
wieki pieprz był "walutą wymienialną" zarówno na Wschodzie, jak i Zachodzie. Był
symbolem kupców, którzy handlowali przyprawami a równocześnie świadectwem ich
zamoŜności. Chińczycy nazywali go "fagarą", to znaczy pieprzem Ŝółto-drzewem ludzi
Zachodu i uwaŜali za egzotyczny substytut ich własnej przyprawy przypominającej
pieprz. Ojczyzną niekwestionowanego króla egzotycznych przypraw jakim jest pieprz są
Indie. JuŜ w średniowieczu doceniono jego wartość, która szybko sięgnęła cen
szlachetnych kruszców i stała się powodem morskich wypraw Portugalczyków i
Hiszpanów, a następnie Holendrów i Anglików. Pieprz słuŜył często jako środek
płatniczy, a niekiedy ustalano nawet wysokość zobowiązań stron umowy według
wartości odpowiadającej ilości tego surowca. Pieprz był tak drogi, Ŝe Anglicy do
aromatyzowania potraw zaczęli uŜywać substytutów tej przyprawy. Hindusi zaś do tego
stopnia zachwycili się pieprzem, Ŝe nazwali go „klejnotem kuchni Indii”.
Działanie: Dodatek pieprzu sprzyja trawieniu, działa teŜ lekko moczopędnie, jest jednak
niewskazany przy wszelkich dietach i dla osób ze skłonnościami do podraŜnień
przewodu pokarmowego.
Zastosowanie: Pieprz czarny mielony jest powszechnie uŜywaną przyprawą. Dodaje się
go do mięs, wędlin, pasztetów i ryb. Przyprawia się nim sałatki, dania z warzyw, jaj i
serów, a takŜe ciepłe i zimne sosy.
Skład chemiczny: Ostry smak pieprzu czarnego pochodzi od zawartej głównie w
wierzchniej warstwie owocu - piperyny. Czarny pieprz zawiera: białko, tłuszcz,
błonnik, wapń, Ŝelazo, magnez.
O
O
N
O
PIPERYNA
2. Wykonanie ć wiczenia:
Odczynniki i materiały:
Pieprz czarny
Chlorek metylenu
Eter dietylowy
Aceton
heksan
www.smmb.ch.pwr.wroc.pl
4
90826845.052.png 90826845.053.png
Jod
Właściwości fizykochemiczne substancji uŜytych:
Substancja
M. cz.
T.t.
[ºC]
T.w.
[ºC] d 20 /D
Rozpuszczalność
w H 2 O
Barwa
Zapach
Chlorek
Metylenu
84,93 -97 40 1,325 nierozpuszczalny bezbarwny Słodki
Eter
dietylowy
74
-116,2 34,5 0,708 nierozpuszczalny bezbarwny Słodki
Heksan
86,18 -95 69 0,659 nierozpuszczalny bezbarwny Ostry
Aceton
58,08 -94 56 0,791 rozpuszczalny
bezbarwny ostry
Jod
253,81 113 184 4,930 rozpuszczalny
brunatno-
ciemny
słaby
W kolbie okrągłodennej o pojemności 100 ml umieszczono 20 g zmielonego pieprzu
czarnego i zalano 40 ml chlorku metylenu. Mieszaninę ogrzewano pod chłodnicą
zwrotną przez 20 minut, następnie ochłodzono, a osad odsączono i przemyto 20 ml
chlorku metylenu. Wykonano TLC. Przesącz odparowano na wyparce obrotowej, a do
oleistej cieczy dodano 12 ml eteru dietylowego, mieszano 10 minut i odparowano eter
na wyparce. Dodano kolejną porcję eteru i delikatnie mieszano, zawartość kolby
umieszczono w lodówce na 20 minut, po czym osad odsączono i przemyto dwukrotnie 8
ml zimnego eteru. Suchy osad przeniesiono do kolki stoŜkowej i rozpuszczono w 4 ml
gorącej mieszaniny heksan : aceton (2:3). Pozostawiono w temperaturze pokojowej, a
następnie chłodzono przez 30 minut. Osad odsączono, przemyto 8 ml zimnego eteru i
osuszono. Wykonano TLC.
Aparatura:
zestaw do ogrzewania pod chłodnic ą zwrotn ą , wyparka obrotowa, rozdzielacz,
lejek Biichnera z kolb ą pró Ŝ niow ą .
Ć wiczenie 2. Jad zwojowy-nikotyna, wydzielanie nikotyny z korzeni ro ś lin
Nicotiana, lub papierosów
1. Wprowadzenie
TYTO Ń SZLACHETNY ( Nicotiana tabaca)
Tytoń szlachetny, pochodzący ze zwrotnikowych obszarów
Ameryki Środkowej, znany był Indianom od dawna. Największe
plantacje powstały w Ameryce Pþnocnej , w posiadłościach
angielskich ( Wirginia ). Tytoń był źródłem zysków, motorem
pierwszego przemysłu i oczywiście powodem sprowadzania
www.smmb.ch.pwr.wroc.pl
5
90826845.054.png 90826845.055.png 90826845.057.png 90826845.058.png 90826845.059.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin