Samobojstwo
W ostatnich latach dramatycznie wzrosla liczba samobójstw wsród osób nastoletnich. W USA
kazdego roku samobójstwo popelniaja tysiace nastolatków. Wsród przyczyn zgonów w grupie
wiekowej od 15 do 24 lat samobójstwo plasuje sie na trzecim miejscu, a w grupie od 5 do 14 lat -
na szóstym. W Polsce liczba samobójstw wsród mlodziezy ma tendencje wzrostowa. Wedlug
danych Komendy Glównej Policji w roku 1997 samobójstwo popelnily 72 osoby ponizej 14. roku
zycia, 83 osoby w wieku od 15 do 16 lat oraz 341 osób w przedziale wieku od 17 do 20 lat.
Dziecko nastoletnie bardzo emocjonalnie reaguje na wszelkie stresy, czuje sie zagubione w
przededniu doroslosci, skrajnym wahaniom podlega jego samoocena, dreczy je niepewnosc
samodzielnego jutra i wiele innych obaw, a do tego jest pod presja planowania przyszlosci i
kariery. Gdy dolaczaja sie dodatkowe problemy - rozwód rodziców, formowanie wiezi z macocha
czy ojczymem i przyrodnim rodzenstwem, zmiana srodowiska w zwiazku z nowym miejscem
zamieszkania - dzialaja one destabilizujaco na chwiejna psychike nastolatka. Niekiedy
"rozwiazaniem" wydaje mu sie samobójstwo.
Stany depresyjne i mysli samobójcze sa wskazaniami do leczenia. Gdy rodzice podejrzewaja, ze
dziecko ma powazne problemy, z którymi sobie nie radzi, nie moga zwlekac z szukaniem
pomocy, gdyz jak najszybciej powinno ono zostac poddane badaniu psychiatrycznemu.
Sygnaly wskazujace na mysli samobójcze sa podobne do oznak depresji. Ponizej wymieniamy
zachowania nastolatka mogace zwiastowac próbe samobójcza. Psychiatrzy dzieciecomlodziezowi
sugeruja, ze w razie zaobserwowania u dziecka chocby jednego z ponizszych
sygnalów, rodzice powinni rozmawiac z dzieckiem o jego problemach, a gdyby nie udalo im sie
pomóc mu w ich rozwiazaniu, powinni szukac profesjonalnej pomocy.
Co moze wskazywac na plany samobójcze u osoby nastoletniej?
• Zmiana nawyków zwiazanych ze snem i jedzeniem.
• Unikanie kolegów i rodziny oraz ograniczanie normalnej aktywnosci.
• Zachowania agresywne, buntownicze, ucieczki z domu.
• Sieganie po alkohol i narkotyki.
• Rzucajaca sie w oczy niedbalosc o wyglad zewnetrzny.
• Widoczne zmiany w osobowosci.
• Nastrój zniechecenia i nudy, trudnosci z koncentracja, gorsze wyniki w nauce.
• Powtarzajace sie skargi na dolegliwosci fizyczne, czesto zwiazane ze stanami napiecia
psychicznego, takie jak bóle brzucha i glowy, stale uczucie zmeczenia.
• Utrata zainteresowania dotychczasowymi rozrywkami.
• Negatywne reagowanie na pochwaly i nagrody.
• Stwierdzenia typu "rozpadam sie od wewnatrz".
• Aluzyjne wypowiedzi w rodzaju: "Juz niedlugo przestane byc dla was problemem",
"Wszystko jest niewazne", "Nic nie ma sensu", "Chce zniknac wam z oczu".
• Porzadkowanie swoich spraw, np. rozdawanie ulubionych rzeczy, generalne porzadki w
pokoju, biurku, wyrzucanie rzeczy, które sa potrzebne.
• Nagle objawy radosnego nastroju po okresie depresji.
Jesli kiedykolwiek uslyszycie z ust dziecka: "Chce sie zabic" czy "Popelnie samobójstwo",
potraktujcie ten komunikat powaznie i szukajcie porady psychiatry dziecieco-mlodziezowego lub
innego lekarza. Smierc to temat, który starannie omijamy. Trzeba jednak w takiej sytuacji zapytac
dziecko wprost, czy faktycznie czuje sie nieszczesliwe i miewa mysli samobójcze. Nie bójcie sie,
ze to "podsuwanie zlych mysli". Przeciwnie, to uswiadamianie mlodemu czlowiekowi, ze ktos sie
o niego bardzo troszczy i chce zrozumiec jego problemy i klopoty.
Wsparcie emocjonalne ze strony rodziny i odpowiednie postepowanie terapeutyczne daja dziecku
dobra szanse na odzyskanie równowagi psychicznej i prawidlowy rozwój.
marzena.z