FARMAKOLOGIA WYKŁAD 3
Leki stosowane w schorzeniach narządu ruchu. Niesterydowe leki przeciwzapalne – selektywne i nieselektywne inhibitory cyklooksygenezy prostaglandynowej.
Nienarkotyczne leki przeciwbólowe
- działają obwodowe na poziomie nocyceptorów
- hamują aktywność cykloooksygenazy prostaglandynowej (COX)
- hamują syntezę prostaglandyn (PGS)
Działają:
- przeciwzapalnie
- przeciwbólowe
- przeciwgorączkowo
- przeciwpłytkowo (antyagregacyjne)
Prostaglandyny – PGE1, PGE2, PGE2α
Powodują hiperalgezję
Fosfolipidy błony komórkowej
Fosfolipaza Czynniki fizyczne, chemiczne,
prozapalne, mitogenne
KWAS ARACHIDONOWY
Cyklooksygenaza 5 lipooksygenaza
prostaglandynowa (COX) (5 - LOX)
Cykliczne nadtlenki Leukotrieny (LT)
PG (PGG2, PGH2)
Prostaglandyny (PG)
LO
Kwas arachidonowy Leukotrieny
lipooksygenaza
COX – 1 COX – 2
Cyklooksygenaza konstytutywna Cyklooksygenaza indukowana
Żołądek Śródbłonek naczyń, leukocyty
Nerki PGF2α, PGE2, PGI2, PGD2,PGG2, PGH2
Macica - hiperalgezja
- uszkodzenie tkanek
Śródbłonek naczyniowy – podwyższenie temp ciała
Płytki krwi – rozrost tkanki łącznej
OUN – COX – 3 – zwiększenie przepuszczalności naczyń
(przyczyniają się do rozrostu procesu zapalnego
Żołądek – PGE, PGI hamuje wydzielanie kwasu solnego w żołądku, podwyższa wydzielanie śluzu co powoduje zwiększenie odporności błony śluzowej na działanie czynników szkodliwych
Nerki – zwiększają persfuzję nerek, diurezę zapobiegają retencji sodu i wody
Macica – działanie kurczące
Śródbłonek naczyń – prostanoidy PGI2 – działa na płytki krwi antyagregacyjnie, rozprasza płytki krwi, rozkurcza mięsnie naczyń krwionośnych; - tromboksan TXA2 – działa pro agregacyjnie, obkurcza mięśnie gładkie naczyń
OUN – układ termostatu, zwiększa temperaturę ciała, utrzymanie odpowiedniej temp ciała 36,6
Nieopioidowe leki przeciwbólowe
1.leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe COX – 3
2.leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe o silnym działaniu przeciwzapalnym NLPZ (hamują COX – 1 , COX - 2 na obwodzie)
1.Pochodne aniliny
Paracetamol
Fenacetyna
Wywierają działanie:
- nefrotoksycznie
- hepatotoksyczne
- paracetamol + alkohol – martwica hepatocytów
- anemia hemolityczna – paracetamol zmienia hemoglobinę w methemoglobinę
Paracetamol polecany jest dzieciom ponieważ jego toksyczność jest mniejsza dla dzieci gdyż mają one nie wykształcone enzymy w wątrobie
Do grupy 2 należą:
- leki nieselektywne (blokują COX – 1, COX - 2)
- leki selektywne COX – 2 (mniej działań niepożądanych)
Pochodne kwasu salicylowego:
Kwas acetylosalicylowy (nieodwracalnie hamuje aktywność COX!!!)
Salicylan sodu
Salicylamid
Z kwasu arachidynowego powstaje tromboksan, który klei płytki krwi, kw. Salicylowy hamuje syntezę tromboksanu w płytkach krwi, zahamowanie przez aspirynę syntezy tromboksanu blokuje przez całe życie płytek
Działania niepożądane
- nudności, wymioty, krwawienia, działanie wrzodotwórcze
- skaza krwotoczna
- dychawica oskrzelowa (astma aspirynowa)
- u dzieci zespół Rey’a (encefalopatia ze stłumieniem wątroby)
Szum w uszach, upośledzenie słuchu
Zatrucie ostre
- zaburzenie gospodarki kwasowo – zasadowej (niewyrównana kwasic oddechowa, kwasica metabolizowana)
- śpiączka
- czasowe pobudzenie psychoruchowe tzn. encefalopatia salicylowa
- zaburzenia krążenia
Leczenie ostrego zatrucia
- płukanie żołądka (aktywny węgiel)
- wymuszona diureza
- zwalczanie kwasicy metabolicznej (dożylne wlewy wodorowęglanu sodowego, kontrola pH krwi oraz stężenie CO2)
- hemodializa
Pochodne pirazolonu
1.Propyfenazon
Metamizol (Pyralginum, Noualgin)
2.Fenylobutazon, Oxyfenobatazon (działnie przeciwzapalne)
Działanie cholinolityczne – rozkurczające mięśnie gładki
Działanie niepożądane
- reakcje o podłożu alergicznym (pokrzywka, wysypka, obrzęki twarzy nawet krtani, obrzęk błony śluzowe)
Pochodne kwasu antraanilonowego
Kwas mefenomowy
- zapalenie korzeni nerwowych
- ból mięśni
- bóle pourazowe
Pochodne fenyloproprionowego
Ibuprofen
Naproksen
- bóle w przebiegu schorzeń reumatycznych
- bóle mięśniowe, stawowe
Pochodne kwasu amino octowego
Diklofenak
- gościec przewlekły
- zesztywniające zapalenie kręgosłupa
Zmiany zwyrodnieniowe stawów
Oksykomy
Piroxikam
- reumatoidalne zapalenie stawów
-zapalenie mięsni
Działają długo i mają skłonność do kumulacji
Działanie niepożądane nieselektywnych NLPZ
- gastropatie – owrzodzenia żołądka i jelit, krwawienia, perforacje
- zmniejszenie przepływu krwi przez nerki i zatrzymanie Na+ i H2O, obrzęki i skłonność do nadciśnienia
- przedłużenie czasu krwawienia (krew z błony śluzowej, dziąseł)
- kobiety w ciąży – opóźnienie czasu porodu krwawienie z dróg rodnych, przedwczesne, przedwczesne zamykanie przewodu tętniczego
- objawy nadwrażliwości – obrzęk krtani, napad dychawicy oskrzelowej (astma aspirynowa), pokrzywka, wstrząs utrata przytomności
- działanie hepatotyczne
- interakcje – wypieranie innych leków z połączeń z białkami osocza
Selektywne inhibitory COX – 2
Nimsulid
Nabumeton
Celecoxib
Rofecoxib
Lumiracoxib
Etoricoxib
Selektywne inhibitory COX – 2 zmniejszają ryzyko:
- zawałów serca
- epizodów zakrzepowo – zatorowych
- nadciśnienie
- zastoinowa niewydolność krążenia
- nie hamują syntezy tromboksanu w płytkach krwi
- hamuje syntezę prostocykliny w komórkach śródbłonka naczyń
- im większa selektywność NLPZ w stosunku do COX – 1 tym silniejsze działanie szkodliwe na przewód pokarmowy
- im większa selektywność NPLZ w stosunku do COX – 2 tym większe ryzyko występowania powikłań sercowo - naczyniowych
COX – 1 Kwas acetylosalicylow
Indometacyna
Indobufen
Diclofenak
_______________
Etoricoxib COX- 2
fizjoterapia_um