Farmakologia wykład 4 20.03.2009
Patogeneza choroby reumatycznej:
· Czynniki zakaźne
· Urazy
· Czynniki immunologiczne
· Alergiczne
Czynniki mogą być przyczyną rozwoju procesu zapalnego w torebce stawowej, uszkodzenia chrząstki, następnie ogniskowego niszczenia kości.
Terapia RZS ma na celu:
· Zniszczenie bólu
· Kontrola, eliminacja stanu zapalnego błony maziowej.
· Utrzymanie struktury stawu.
· Zachowanie ruchomości.
Strategia leczenia RZS:
Wczesna interwencja:
· Leczenie rozpocząć jak najwcześniej.
· Nadżerki pojawiają się w ciągu pierwszych 2 lat choroby.
Leki stosowane w RZS:
· NLPZ
· Leki modyfikujące przebieg choroby
· Leki immunosupresyjne.
· Glikokortykosteroidy.
· Czynniki biologiczne.
NLP – zapobiegają destrukcji stawu, tłumią odczyn zapalny, łagodzą ból.
Leki modyfikujące przebieg choroby:
· Nie mają właściwości analgetycznych.
· Spowalniają proces niszczenia stawów, nie dopuszczają do kalectwa.
· Opóźnione działanie (1-3 miesiące)
o Chlorochina
o Sulfasalazyna
o Minocyklina
o Sole złota
o Metatresat (cytostatyk)
o Leflunomid
Metatrekset (cytostatyk) – działania niepożądane : stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej, nudności, wymioty, biegunka, odwracalna supresja szpiku, zwłóknienie i marskość wątroby. W dawkach stosowanych w RZS dobrze tolerowany.
Leflamid – działa immunomodelująco, immunosupresyjnie, antyproliferacyjnie, przeciwzapalnie, hamuje aktywność COX-2. działanie widoczne po 4-6tyg po rozpoczęciu leczenia.
Działanie niepożądane – wzrost ciśnienia tętniczego, biegunka, nudności, wymioty, jadłowstręt, choroby błony śluzowej jamy ustnej, bóle brzucha, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, bóle, zawroty głowy, zapalenie pochewek Ściegien, wypadanie włosów, suchość skóry, reakcje alergiczne, działanie teratogenne.
Leki immunosupresyjne – stosowane w przebiegu układowych chorób tkanki łącznej, kiedy zawiodły inne metody leczenia, efekt leczniczy po 3-6 tygodniach. Hamują produkcję interleukiny 2 i przeciwciał.
· Azatiopryna
· Cyklofosamidy
· Penicylamina
Czynniki biologiczne:
Anty TNFα
· Infliksimab
· Etanercept
Stosowane łącznie z metotreksatem. Stosowane w terapii skojarzonej. Zmniejszenie oporności na lek. Brak progresji zmian radiologicznych. Reaktywacja gruźlicy. Działanie niepożądane – inne infekcje, choroby bakteryjne, grzybicze.
Przeciwciała przeciw: limfocytom B – Rituximab
Limfocytom T – Abatacept
IL6 (interleukina 6) – Tocilizumab
Glikokortykosteroidy – miejscowo w stanach zapalnych torebki stawowej w chorobie zwyrodnieniowej stawów, po urazach stawów – dostawowo, okołostawowo.
Hydrocortison, Depo-Medrol.
Terapia pomostowa w przypadku nieskuteczności NLPZ:
Prednison, Predrisolon, Dexametazon.
Leczenie RZS (etapy co się stosuje, jeżeli wcześniejszy etap nie dał efektu)
NLPZ
Leki modyfikujące przebieg chorób
Terapia „pomostowa” glikokortykosteroidami
Leczenie skojarzone lekami modyfikującymi przebieg choroby i preparatami biologicznymi
Leczenie immunosupresyjne.
Farmakologiczne zwalczanie doznań bólowych:
· Zapobieganie nadwrażliwości nocyceptorów przez hamowanie syntezy prostaglandyn (NLPZ).
· Hamowanie bólu (ośrodkowo) za pomocą opioidowych leków przeciwzapalnych.
· Wpływ na towarzyszące bólom przeżycia za pomocą leków opioidowych, neuroleptyków, anksjalityków i leków przeciwdepresyjnych.
· Zapobieganie powstawaniu pobudzeń bólowych – nocyceptorów – stosowane miejscowo środki znieczulające (powierzchniowo lub nasiękowo) oraz hamowanie przewodzenia bólu.
Środki miejscowo znieczulające:
· Związki porażające wybiórczo zakończenia i włókna nerwów czuciowych, uniemożliwiające odbieranie i przewodzenie impulsów dośrodkowych z obszaru działania środka.
Środki miejscowo znieczulające dzielimy na :
· Naturalne leki (kokaina).
· Syntetyczne
o O budowie estrowej (prokaina) – metabolizm w osoczu (esterazy). Czas działania 30min.
o O budowie amidowej (lidokaina, bupiwakaina) – metabolizm w wątrobie. Czas działania: lidokaina – 0,5-1godziny; bupiwakaina – 2-4 godzin.
Mechanizm działania:
Blokowanie napięciozależnych kanałów sodowych w neuronach czuciowych.
Zahamowanie depolaryzacji
Zahamowanie przewodzenia impulsów
· Działają słabo w środowisku kwaśnym (w tkankach objętych procesem zapalnym).
· W pierwszej kolejności blokowane jest przewodzenie w małych aksonach bez osłonki mielinowej we włóknach czuciowych, w ostatniej kolejności w dużych z osłonką mielinową.
Działanie lecznicze:
· Znoszą uczucie bólu rozlanego – długotrwałego, włókna bezmilenowe C.
· Znoszą czucie ciepła, zimna i dotyku, wókna cienko mielinowe B.
· Znoszą czucie głębokie, czucie ucisku i bólu ostrego, krótkotrwałego, włokna mielinowe (>20µm, włókna A).
Oprócz nerwów czuciowych hamują przewodzenie we włóknach pozazwojowych układu autonomicznego.
· Zwiększają wchłanianie leku z miejsca podania (rozluźnienie mięśniówki i naczyń krwionośnych w tym miejscu).
· Osłabienie i skrócenie czasu jego działania
· Wystąpienie ogólnoustrojowych działań niepożądanych.
Rodzaje znieczuleń:
· Powierzchniowe – roztwory, żele, aerozole.
· Głębokie – nasiękowe, przewodowe, podpajęczynówkowe, zewnątrzoponowe, śródwięzadłowe.
Działania niepożądane środków miejscowo znieczulających:
· Pobudzenie OUN – niepokój, drżenia, drgawki kloniczne.
· Porażenie ośrodka oddechowego zgon
· Zmniejszenie pobudliwości i siły skurczu mięśnia sercowego, zwolnienie przewodnictwa
Niemiarowość, blok serca zgon.
· Reakcje uczuleniowe (wysypki, skórne, napady dychawicy oskrzelowej, wstrząs).
Środki zwężające naczynia krwionośne (NA,A – noradrenalina i adrenalina) powodują:
· Wolniejsze wchłanianie z miejsca podania
1. przedłużenie działania
2. zmniejsza się ryzyko wystąpienia działań ogólnoustrojowych niepożądanych.
Działania niepożądane środków kurczących naczynia krwionośne:
· nieodwracalna martwica tkanek (noc, broda, palce dłoni i stóp).
· Upośledzenie gojenia się ran.
· Działanie ogólnoustrojowe: przyśpieszenie akcji serca, wzrost ciśnienia tętniczego.
Skutki działania (skutki zmniejszenia czucia bólu):
· Osłabienie odruchów wegetatywnych.
· Osłabienie napięcia mięśni poprzecznie prążkowanych w miejscu znieczulenia.
· Działanie niepożądane ogólne: OUN, układ krążenia, reakcje alergiczne, wstrząs (proba podskórna).
Leki rozluźniające mm szkieletowe:
1. o działaniu ośrodkowym (miorelaksujące)
2. o działaniu obwodowym (zwiotczające).
Leki rozluźniające mm szkieletowe o działaniu ośrodkowym:
· Benzodizzepiny
· Baklofen
Nasilają przewodnictwo GABA-ergiczne w OUN.
· Mydocalm – hamuje odruchy polisynaptyczne – przy chorobach: SM, MPD, choroby pochodzenia naczyniowego (udary) z niedowładem kończyn, encefalopatie.
Przewodzenie impulsów – depolaryzacja błony mm, skurcz mięśnia. (Ach łączy się z receptorem nikotynowym co jest równe z depolaryzacją błony mięśniowej, następuje skurcz mięśnia, potem następuje repolaryzacja i się powtarza zaś).
Leki rozluźniające mm szkieletowe o działaniu obwodowym:
Leki zwiotczające działają na poziomie płytki nerwowo-mieśniowej.
Leki niedepolaryzujące (zwiotczające I rzędu):
· Pochodne kurary, tubokuraryna, galamina, pankurarium.
· Mechanizm działania: działają jako konkurencyjni antagoniści receptorów cholinergicznych płytki nerwowo-mięśniowej. Łącząc się z receptorem wywołują jego pobudzenie lecz tylko labilny blok polaryzacyjny.
· Leki: podawane drogą dożylną, działanie zwiotczające w 1-5min od chwili podania, czas działania krótki. Tubo kuraryna – 1-2h. syntetyczne pochodne 20-60min. Nie przechodzą przez barierę łożyskową.
Kolejność działania leków zwiotczających I rzędu na mm poprzecznie prążkowane:
· Mm zewnętrzne oka (podwójne widzenie)
· Mm twarzy (twarz maskowata, opadanie powieki).
· Mm głowy, szyi
· Mm kończyn
· Mm grzbietu
· Mm oddechowe międzyżebrowe, brzuszne.
· Ostatnia porażeniu ulega przepona.
Działanie kuryny (leków I rzędu) można znieść podając : inhibitory AChE (acetylocholino esterazy), prostygiminę, edrofonium.
Działania niepożądane:
· Spadek ciśnienia tętniczego.
· Przyśpieszenie akcji serca.
· Uwolnienie histaminy z komórek tucznych (skurcz oskrzeli), a więc reakcje uczuleniowe.
Zastosowanie:
· W chirurgii w zabiegach operacyjnych na jamie brzusznej i klatce piersiowej.
· W czasie intubacji dotchawiczej.
...
fizjoterapia_um