OGNISKOWA RÓWNOWAŻNA.docx

OGNISKOWA RÓWNOWAŻNA

Dziesiątki lat posługiwania się aparatami małoobrazkowymi o rozmiarach elementu rejestrującego obraz 24 x 36 mm spowodowało, że powstające w latach 90 poprzedniego wieku aparaty cyfrowe o różnych rozmiarach matrycy, były i są nadal porównywane do aparatów o rozmiarze klatki filmu 24 x 36 mm. Głównie chodzi o porównywanie obiektywów i tym się zajmiemy w tym punkcie.

Ogniskowa równoważna albo ekwiwalentna aparatu cyfrowego, to ogniskowa, jaką powinien mieć obiektyw aparatu małoobrazkowego 24 x 36 mm aby dał odwzorowanie na filmie takie jakie daje obiektyw danego aparatu cyfrowego na swojej matrycy.

Ogniskowa normalna - standardowa

Jako ogniskową normalną dla danego aparatu przyjęto uważać ogniskowa o długości równej długości przekątnej elementu rejestrującego obraz, w przypadku aparatów cyfrowych - przekątnej matrycy. Obiektyw z ogniskową o długości normalnej nazywanej też standardową ma kąt widzenia najbardziej zbliżony do kąta widzenia oka ludzkiego i zdjęcie zrobione obiektywem o takiej ogniskowej ma perspektywę taką, jaką widzimy patrząc oczyma na fotografowane obiekty. Stąd nazwa ogniskowa normalna
Dla wygody Czytelnika tego paragrafu przytaczamy tu, nieco uzupełnioną, tabelkę z paragrafu Rozmiary matryc, gdyż będziemy się do niej odwoływać w naszych objaśnieniach.

Zwróćmy uwagę, że dla pełnego formatu małoobrazkowego, czyli dla najbardziej popularnych analogowych aparatów małoobrazkowych, ogniskowa normalna wynosi 43,3mm.
Z różnych powodów przyjęło się stosowanie obiektywu o ogniskowej 50,0mm, jako obiektywów standardowych dla tych aparatów, należy jednak pamiętać, że "prawdziwie normalną" ogniskową dla tego formatu jest 43,3mm.

Ogniskowe obiektywów w aparatach cyfrowych

Najbardziej rozpowszechnione aparaty cyfrowe maja matryce znacznie mniejsze niż klasyczne analogowe. Wystarczy spojrzeć na tabelkę tu zamieszczoną. W związku z tym ogniskowe ich obiektywów są znacznie krótsze niż 50mm, która jest "standardową" długościa dla aparatów małoobrazkowych, do których najbardziej byliśmy przyzwyczajeni. A do tego jest kilka różnych rozmiarów matryc i dla każdego rozmaru ogniskowa normalna jest inna.
Każdy fotoamator z "epoki" analogowych aparatów małoobrazkowych wiedział, że obiektyw o ogniskowej 28mm, czy 35mm to obiektyw szerokokątny, który będzie "oddalał" fotografowane przedmioty i pozwali objąć większy plan na jednym zdjęciu, natomiast obiektyw o ogniskowej 70mm, 200mm, czy 300mm będzie spełniał rolę lornetki, przybliżając fotografowane obiekty.

Dzisiaj, patrząc na obiektywy cyfrowych aparatów kompaktowych odczytujemy długości ogniskowych np. takie:

·         5,7 - 17,1 mm,

·         6.0 - 72 mm,

·         5,0 - 29 mm.

Bez dodatkowych danych, odpowiedniej wiedzy i kalkulatora pod ręką, nie jesteśmy w stanie powiedzieć, jakie to obiektywy, jeżeli chodzi o ich kąt widzenia, czyli właściwości obejmowania mniejszej lub większej przestrzenia na zdjęciu.
Dla ułatwienia orientacji producenci podają, obok ogniskowej rzeczywistej, długość ogniskowej, przeliczoną dla formatu 35, tak bowiem nazywa się format 36 x 24mm. Dokładniej to nazywa się on formatem 135, choć w skrócie często nazywany jest 35.

Długości ogniskowych dla danego aparatu, przeliczone dla formatu 135 to owe ogniskowe równoważne zwane też z nagielskiego ogniskowymy ekwiwalentnymi. Długości równoważne (ekwiwalentene) podawane są w instrukcjach i opisach apratów, natomiast bezpośrenio na obudowie aparatu, czy na obiektywie podawana jest rzeczywista długość ogniskowej.
Powodem takiego opisywania obiektywów jest fakt, że do wszelkich obliczeń, np. głębi ostrości, potrzebna jest znajomość prawdziwej długości ogniskowej a nie jej "ekwiwalentu" dla formatu 35.
W przypadku cyfrowych aparatów z wymiennymi obiektywami, czyli lustrzanek, to już musimy znać długość rzeczywistą ogniskowej obiektywu i musimy umieć przeliczyć ją na długość równoważną dla formatu matrycy w naszej lustrzance.
Dane o długości równoważnej pozwalają nam orientować się jak obiektyw będzie zachowywał się w naszym aparacie. To znaczy, czy będzie on obiektywem szerokokątnym, czy teleobiektywem, czy superteleobiektywem.

Oto przykładowe wyliczenie długości równoważnej (dla formatu 35) ogniskowej dla aparatu Canon PowerShot S2 IS. Aparat ma obiektyw zoom, więc obliczenia wykonamy dla skrajnych wartości ogniskowej.

·         Symbol wielkości matrycy 1/2.5'', z tabeli powyżej odczytujemy przekątna matrycy d=7,2 mm

·         Ogniskowa rzeczywista 6.0mm do 72,0mm,

Przekątna matrycy dla tego aparatu (z tablicy) to 7,2 mm. A więc najkrótsza ogniskowa stanowi 6,0/7,2 = 0,84 normalnej ogniskowej dla matrycy tej wielkości.
Długość normalnej ogniskowej dla formatu 35 to 43,3 mm. Owo 43,3 mm x 0,84 = 36 mm. I taką właśnie wartość ogniskowej równoważnej podaje opis aparatu.
Dla drugiej skrajnej wartości ogniskowej - 72,0 mm, obliczymy, że jest ona 10 razy dłuższa od ogniskowej normalnej dla tego formatu. A ogniskowa 10 razy dłuższa od normalnej dla formaru 35 to 433,0mm, czyli bardzo blisko wartośći podawanej jako ekwiwalentna - 432 mm.
Widzimy, że do obliczeń ogniskowej równoważnej brana jest "prawdziwa" długość ogniskiwej normalnej formatu 35, czyli 43,3 mm a nie długość nazywana standardową, czyli 50,0 mm.

To zapewne nie jest zbyt jasne dla wszystkich użytkowników aparatów cyfrowych ale też nie wszyscy chcą i muszą wykonywac takie obliczenia. Dla tych mniej zainteresowanych obliczeniami podamy praktyczne informacje dotyczące oceny i klasyfikacji obiektywu a raczej długości ogniskowych obiektywu.
Przyjmujemy, dla prostoty rachunków, długość normalną dla formatu 35 równą 50,0 mm i z tą długością porównujemy znajdujące się w opisie interesującego nas aparatu długości równoważnych ogniskowych.
Dla aparatu Canona PowerShot S2 IS, w jego opisie znajdziemy:

·  Ogniskowa równoważna od 36 mm do 420 mm. Porówując te wartości z ogniskową standardową 50,0mm, widzimy, że najkrótsza ogniskowa "oddala" obraz fotografowany od 50/36=1,4 razy, a najdłuższa "przybliża" 432/50=8,6 razy. Całkowita zmiana długości ogniskowej wynosi 12x i to jest podawana przez producenta krotnośc zoomu.