Odpowiedzi dotyczące niektórych aspektów nauki o Kościele.pdf

KONGREGACJA NAUKI WIARY

ODPOWIEDZI NA PYTANIA

DOTYCZ Ą CE NIEKTÓRYCH ASPEKTÓW NAUKI O KO Ś CIELE

Wprowadzenie

Sobór Watykański II swoim nauczaniem zawartym w Konstytucji dogmatycznej o Kościele

Lumen gentium oraz w Dekretach o ekumenizmie ( Unitatis redintegratio ) i o Kościołach

wschodnich ( Orientalium Ecclesiarum ), przyczynił się w sposób zasadniczy do odnowy

eklezjologii katolickiej. TakŜe kolejni PapieŜe udzielali w tej dziedzinie wyjaśnień i

wskazówek praktycznych: Paweł VI w Encyklice Ecclesiam suam (1964) i Jan Paweł II w

Encyklice Ut unum sint (1995).

Późniejsza refleksja teologów, mająca na celu lepsze zilustrowanie róŜnych aspektów

eklezjologii, przyczyniła się do rozkwitu bogatej literatury w tej dziedzinie. Tematyka

eklezjologiczna ukazała, bowiem, wiele moŜliwości rozwoju, choć czasem wymagała uściśleń

i napomnień, jakim dano wyraz w Deklaracji Mysterium Ecclesiae (1973), w Liście do

Biskupów Kościoła Katolickiego Communionis notio (1992) i w Deklaracji Dominus Iesus

(2000) –opublikowanych przez Kongregację Nauki Wiary.

Szeroki zasięg problematyki i nowość wielu kwestii wciąŜ interesuje i pobudza refleksję

teologiczną, która oferując nowe przyczynki interpretacyjne – nie zawsze wolne od błędnych

interpretacji, powoduje wątpliwości i niepewność, z których to właśnie niektóre zostały

przedstawione Kongregacji Nauki Wiary. Dykasteria ta, w świetle całej nauki katolickiej o

Kościele, pragnie dać odpowiedź na przedstawione wątpliwości, precyzując autentyczne

znaczenie niektórych wyraŜeń eklezjologicznych Magisterium Kościoła, które w dyskusji

teologicznej mogłyby stać się źle zrozumiane.

ODPOWIEDZI NA PYTANIA

Pierwsze pytanie: Czy Sobór Watyka ń ski II zmienił dotychczasow ą nauk ę o Ko ś ciele?

Odpowied ź : Sobór Watykański II ani nie zamierzał zmieniać ani faktycznie nie zmienił tejŜe

nauki, a jedynie rozwinął ją, pogłębił i szerzej wyłoŜył.

Ze szczególną wyrazistością zadeklarował to Jan XXIII na początku Soboru 1 . Paweł VI podjął

tę deklarację 2 i tak się wyraził w czasie ogłoszenia Konstytucji Lumen gentium : „Wydaje się

Nam, iŜ najlepszym komentarzem, jaki moŜemy tutaj uczynić, będzie, gdy powiemy, Ŝe

ogłoszenie to nic właściwie nie zmienia w dotychczasowej nauce. To, czego pragnie

Chrystus, tego i my pragniemy. To, co było, pozostaje. To, czego Kościół nauczał przez całe

wieki, to i my równieŜ nauczamy. Tyle tylko, Ŝe to, co dotąd było jedynie praktycznie

przeŜywane, obecnie zostało jasno wyraŜone; to, co było niepewne, stało się jasne; to, nad

czym przemyśliwano, co było dyskutowane i po części kontrowersyjne, otrzymało dzisiaj

zadowalające sformułowanie" 3 . Biskupi wielokrotnie wyraŜali tę samą intencję i wolę

wcielania jej w Ŝycie 4 .

Drugie pytanie: Jak nale Ŝ y rozumie ć stwierdzenie, według którego Ko ś ciół Chrystusowy

trwa w ( subsistit in ) Ko ś ciele katolickim?

Odpowied ź : Chrystus „ustanowił na ziemi" jedyny Kościół i uczynił go jako „widzialne

zrzeszenie i wspólnota duchowa" 5 , która od początku i na przestrzeni historii wciąŜ istnieje i

będzie istnieć, i w której to jedynie pozostały i pozostaną wszystkie elementy ustanowione

przez samego Chrystusa 6 . „To jest ten jedyny Kościół Chrystusowy, który wyznajemy w

Symbolu wiary jako jeden, święty, katolicki i apostolski […]. Kościół ten, ustanowiony i

zorganizowany na tym świecie jako społeczność, trwa w Kościele katolickim, rządzonym

przez następcę Piotra oraz Biskupów pozostających z nim we wspólnocie" 7 .

W Konstytucji dogmatycznej Lumen gentium , n. 8, trwanie ( subsistentia ) to niezmienna

historyczna ciągłość i obecność wszystkich elementów ustanowionych przez Chrystusa w

Kościele katolickim 8 , w którym rzeczywiście trwa Kościół Chrystusa na tej ziemi.

Według doktryny katolickiej, moŜna w prawdzie powiedzieć, Ŝe Kościół Chrystusowy jest

obecny i działa w Kościołach i Wspólnotach kościelnych nie będących w pełnej komunii z

Kościołem katolickim – dzięki elementom uświęcenia i prawdy, które są w nich obecne 9 ; tym

niemniej pojęcie „trwa ( subsistit )" moŜe być przypisane wyłącznie Kościołowi katolickiemu,

poniewaŜ dotyczy jego charakteru jedyności, wyznawanego w Symbolu wiary (Wierzę w…

„jeden" Kościół); i ten "jeden" Kościół trwa w Kościele katolickim 10 .

Trzecie pytanie: Dlaczego zostało u Ŝ yte wyra Ŝ enie „ trwa w (subsistit in) ", a nie po prostu

forma werbalna „ jest "?

Odpowied ź : UŜycie tego wyraŜenia, które oznacza pełną identyczność Kościoła

Chrystusowego z Kościołem katolickim, nie zmienia doktryny o Kościele, a swoją prawdziwą

motywację znajduje w tym, Ŝe jaśniej wyraŜa fakt, iŜ poza jego organizmem znajdują się

„liczne pierwiastki uświęcenia i prawdy", „które jako właściwe dary Kościoła Chrystusowego

nakłaniają do jedności katolickiej" 11 .

„Dlatego Kościoły i Wspólnoty odłączone, choć w naszym przekonaniu podlegają brakom,

wcale nie są pozbawione znaczenia i wagi w tajemnicy zbawienia. Duch Chrystusa nie

wzbrania się przecieŜ posługiwać nimi jako środkami zbawienia, których to moc pochodzi z

samej pełni łaski i prawdy, powierzonej Kościołowi katolickiemu" 12 .

Czwarte pytanie: Dlaczego Sobór Watyka ń ski II przypisuje imi ę „Ko ś ciołów"

Ko ś ciołom wschodnim odł ą czonym od pełnej komunii z Ko ś ciołem katolickim?

Odpowied ź : Sobór chciał pozostać przy tradycyjnym uŜyciu tej nazwy. „Skoro więc

Kościoły te mimo odłączenia posiadają prawdziwe sakramenty, szczególnie zaś, na mocy

sukcesji apostolskiej, Kapłaństwo i Eucharystię, dzięki którym są dotąd z nami złączone

najściślejszym węzłem" 13 , zasługują na imię „Kościołów partykularnych czy lokalnych" 14 i są

nazywane Kościołami siostrzanymi katolickich Kościołów partykularnych 15 .

„Dlatego przez sprawowanie Eucharystii Pańskiej w tych poszczególnych Kościołach buduje

się i rozrasta Kościół BoŜy" 16 . PoniewaŜ, jednak, komunia z Kościołem katolickim, którego

widzialną Głową jest Biskup Rzymu i Następca Piotra, nie jest jakimś zewnętrznym

uzupełnieniem Kościoła partykularnego, ale jednym z jego wewnętrznych elementów

konstytutywnych, oznacza to, Ŝe sytuacja Kościoła partykularnego, w której pozostają te

czcigodne Wspólnoty chrześcijańskie, naznaczona jest – niemniej – brakiem 17 .

Z drugiej strony pełnia powszechności Kościoła, rządzonego przez Następcę Piotra i

Biskupów w komunii z nim, z powodu podziału chrześcijan, natrafia na przeszkodę w jej

pełnym urzeczywistnianiu się w historii 18 .

Pi ą te pytanie: Dlaczego dokumenty Soboru i pó ź niejsze wypowiedzi Magisterium

Ko ś cioła nie przypisuj ą tytułu „Ko ś cioła" Wspólnotom chrze ś cija ń skim powstałym w

wyniku Reformy XVI wieku?

Odpowied ź : Dlatego, Ŝe, według doktryny katolickiej, te Wspólnoty nie posiadają sukcesji

apostolskiej w sakramencie Święceń, przez co brakuje im koniecznego elementu

konstytutywnego do bycia Kościołem. Wspomniane Wspólnoty kościelne, które, szczególnie

ze względu na brak kapłaństwa sakramentalnego, nie zachowały właściwej i integralnej

rzeczywistości Misterium euchrystycznego 19 , według nauki katolickiej nie mogą być

nazywane „Kościołami" we właściwym tego słowa znaczeniu 20 .

Jego Ś wi ą tobliwo ść Benedykt XVI, w czasie Audiencji udzielonej ni Ŝ ej podpisanemu

Kardynałowi Prefektowi Kongregacji Nauki Wiary, zatwierdził i uprawomocnił te

Odpowiedzi, uchwalone na zebraniu plenarnym Kongregacji oraz polecił je opublikowa ć .

Rzym, w siedzibie Kongregacji Nauki Wiary, 29 czerwca 2007 r., w Uroczystość Świętych

Apostołów Piotra i Pawła.

William Kardynał Levada

Prefekt

+ Angelo Amato, S.D.B.

Arcybiskup tytularny Sila

Sekretarz

_______________________

JAN XXIII, Przemówienie z 11 października 1962: „…Sobór…chce przekazać doktrynę katolicką czystą i

nieskaŜoną, bez zabarwień i przeinaczeń…". „Ale w dzisiejszej sytuacji naszą powinnością jest to aby doktryna

chrześcijańska była w całości i przez wszystkich przyjęta przez odnowione, pogodne i spokojne przylgnięcie do

niej…"; „koniecznym jest by duch chrześcijański, katolicki i apostolski całego świata otrzymał nowego bodźca,

by nauka Kościoła była znana w sposób pełny i dogłębny…"; „tę pewną i niezmienną doktrynę, która musi być

wiernie zachowywana, naleŜy pogłębiać i przedstawiać w sposób odpowiadający potrzebom naszych czasów.

Czym innym bowiem jest sam depozyt wiary ( depositum fidei ), to znaczy prawdy zawarte w naszej czcigodnej

doktrynie, a czym innym jest forma w jakiej prawdy te są przedstawiane, pod warunkiem jednak, Ŝe zachowują

ten sam sens i znaczenie": AAS 54 (1962) 791-792.

2 Por. PAWEŁ VI, Przemówienie z 29 września 1963: AAS 55 (1963) 847-852.

PAWEŁ VI, Przemówienie z 21 listopada 1964: AAS 56 (1964) 1009-1010.

4 Sobór pragnął wyrazić identyczność Kościoła Chrystusowego z Kościołem katolickim, czemu daje się wyraz w

dyskusjach nad Dekretem Unitatis redintegratio. Schemat Dekretu był przedłoŜony w Auli soborowej 23

września 1964 wraz z Relatio (Act Syn III/II 296-344). Na propozycje przesłane przez Biskupów w następnych

miesiącach Sekretariat Jedności Chrześcijan odpowiedział 10 listopada 1964 (Act Syn III/VII 11-49). Z tej

Expensio modorum przywołać naleŜy cztery fragmenty dotyczące pierwszej odpowiedzi.

A) [In Nr. 1 (Proemium) Schema Decreti : Act Syn III/II 296, 3-6]

„ Pag. 5, lin. 3-6: Videtur etiam Ecclesiam catholicam inter illas Communiones comprehendi, quod falsum esset.

R(espondetur): Hic tantum factum, prout ab omnibus conspicitur, describendum est. Postea clare affirmatur

solam Ecclesiam catholicam esse veram Ecclesiam Christi " (Act Syn III/VII 12).

B) [In Caput I in genere: Act Syn III/II 297-301]

„ 4 - Expressius dicatur unam solam esse veram Ecclesiam Christi; hanc esse Catholicam Apostolicam

Romanam; omnes debere inquirere, ut eam cognoscant et ingrediantur ad salutem obtinendam...

R(espondetur): In toto textu sufficienter effertur, quod postulatur. Ex altera parte non est tacendum etiam in

alliis communitatibus christianis inveniri veritates revelatas et elementa ecclesialia " (Act Syn III/VII 15). Por.

tamŜe punkt 5.

C) [In Caput I in genere: Act Syn III/II 296s.]

„ 5 - Clarius dicendum esset veram Ecclesiam esse solam Ecclesiam catholicam romanam...

R(espondetur): Textus supponit doctrinam in constitutione ‘De Ecclesia’ expositam, ut pag. 5, lin. 24-25

affirmatur " (Act Syn III/VII 15). Wynika stąd, Ŝe komisja, która miała na celu ocenę poprawek do Dekretu

Unitatis redintegratio wyraŜa jasno identyczność Kościoła Chrystusowego z Kościołem katolickim i jego

jedyność, dostrzegając, Ŝe nauka ta bazuje na doktrynie wyłoŜonej w Konstytucji dogmatycznej Lumen gentium .

D) [In Nr. 2 Schema Decreti : Act Syn III/II 297s.]

„ Pag. 6, lin. 1-24: Clarius exprimatur unicitas Ecclesiae. Non sufficit inculcare, ut in textu fit, unitatem

Ecclesiae.

R(espondetur): a) Ex toto textu clare apparet identificatio Ecclesiae Christi cum Ecclesia catholica, quamvis, ut

oportet, efferantur elementa ecclesialia aliarum communitatum ".

„ Pag. 7, lin. 5: Ecclesia a successoribus Apostolorum cum Petri successore capite gubernata (cf. novum textum

ad pag. 6, lin. 33-34) explicite dicitur ‘unicus Dei grex’ et lin. 13 ‘una et unica Dei Ecclesia’ " (Act Syn III/VII).

Oba przytoczone wyraŜenia znajdują się w Dekrecie Unitatis redintegratio 2.5 i 3.1.

Por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium , 8.1.

6 Por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret Unitatis redintegratio , 3.2; 3.4; 3.5; 4.6.

SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium , 8.2.

8 Por. KONGREGACJA NAUKI WIARY, Deklaracja Mysterium Ecclesiae , 1.1: AAS 65 (1973) 397;

Deklaracja Dominus Iesus , 16.3: AAS 92 (2000-II) 757-758; Notyfikacja o ksi ąŜ ce Ojca Leonarda Boffa,

O.F.M., „ Chiesa: carisma e potere [Ko ś ciół: charyzmat i władza]" : AAS 77 (1985-II) 758-759.

Por. JAN PAWEŁ II, Encyklika Ut unum sint , 11.3: AAS 87 (1995-II) 928.

10 Por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium , 8.2.

SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium , 8.2.

SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret Unitatis redintegratio , 3.4.

13 SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret Unitatis redintegratio , 15.3; por. KONGREGACJA NAUKI WIARY,

List Communionis notio , 17.2: AAS 85 (1993-II) 848.

14 SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret Unitatis redintegratio , 14.1.

Por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret Unitatis redintegratio , 14.1; JAN PAWEŁ II, Encyklika Ut unum

sint , 56n.: AAS 87 (1995-II) 954n..

SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret Unitatis redintegratio , 15.1.

17 Por. KONGREGACJA NAUKI WIARY, List Communionis notio , 17.3: AAS 85 (1993-II) 849.

Por. tam Ŝ e .

19 Por. SOBÓR WATYKAŃSKI II, Dekret Unitatis redintegratio , 22.3.

Por. KONGREGACJA NAUKI WIARY, Deklaracja Dominus Iesus , 17.2: AAS 92 (2000-II) 758

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: