Mróz_Sprawa Potocka vs Polsce.pdf

EUROPEJSKITRYBUNAŁPRAWCZŁOWIEKA

CZWARTASEKCJA

SPRAWAPOTOCKAIINNIp.POLSCE

(Skarganr33776/96)

WYROK

STRASBOURG

4października2001r.

Wyroktenstaniesięprawomocnyzgodniezwarunkamiokreślonymiprzez

artykuł44§2Konwencji.Wyroktenpodlegakorekciewydawniczejprzed

jegoopublikowaniemwostatecznejwersji.

WYROKWSPRAWIEPOTOCKAIINNIp.POLSCE

WsprawiePotockaiInnip.Polsce,

EuropejskiTrybunałPrawCzłowieka(CzwartaSekcja)zasiadającjako

Izbaskładającasięznastępującysędziów:

PanaG.R ESS ,Przewodniczący,

Pana A.P ASTOR R IDRUEJO ,

Pana L.C AFLISCH ,

Pana J.M AKARCZYK ,

Pana V.B UTKEVYCH ,

Pana M.P ELLONPÄÄ ,

Pani S.B OTOUCHAROVA ,

atakŜePanaV.B ERGER ,KanclerzSekcji,

Obradując na posiedzeniu zamkniętym w dniach 28 czerwca i 13

września2001r.,

Wydaje następujący wyrok, który został przyjęty w ostatnim z

wymienionychdni:

POSTĘPOWANIE

1.Sprawawywodzisięzeskargi(nr33776/96)wniesionejwdniu18

grudnia 1995 r. przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej do Europejskiej

KomisjiPrawCzłowieka(„Komisja”)napodstawiedawnegoartykułu25

Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności

(„Konwencja”)przezczterechobywateliHiszpanii;PelagiiMariiPotockiej,

Piotra Potockiego, Doroty PotockiejRadziwiłł oraz Anny Potockiej, z

których drugi skarŜący miał równieŜ polskie obywatelstwo, a Izabela

d’Ornatomiałafrancuskieorazpolskieobywatelstwo(„skarŜący”).

2.SkarŜącyreprezentowanibyliprzedTrybunałemprzezPaniąCorinne

Imbach, prawnika praktykującego w Strasburgu. Polski Rząd („Rząd”)

reprezentowany był przez swojego pełnomocnika, Pana Krzysztofa

DrzewickiegozMinisterstwaSprawZagranicznych.

3. SkarŜący zarzucają w szczególności, na gruncie artykułu 6 § 1

Konwencji, Ŝe nie posiadali dostępu do sądu, poniewaŜ Naczelny Sąd

Administracyjny,którybyłkompetentny,byzajmowaćsięichsprawą,nie

posiadałpełniwładzysądowejwzakresieocenyfaktówiprawa.Cowięcej,

jurysdykcjategosąduograniczonabyładosprawdotyczącychpostępowań

administracyjnychwszczętychpopewnymdniu.

4.SkargazostałaprzekazanaTrybunałowiwdniu1listopada1998r.,

kiedy to Protokół nr 11 do Konwencji wszedł w Ŝycie (artykuł 5 § 2

Protokołunr11).

5.SkargazostałaprzydzielonaCzwartejSekcjiTrybunału(artykuł52§

1RegulaminuTrybunału).WewnątrztejSekcji(napodstawieartykułu27§

WYROKWSPRAWIEPOTOCKAIINNIp.POLSCE

1 Konwencji) ustanowiono Izbę, która miała zająć się sprawą zgodnie z

artykułem26§1RegulaminuTrybunału.

6.Napodstawiedecyzjizdnia6kwietnia2000r.Izbauznałaskargęza

częściowodopuszczalną.

FAKTY

I.OKOLICZNOŚCISPRAWY

7.W1947r.RomanPotocki,działającwimieniuswojegobrataJózefa,

złoŜył wniosek na gruncie artykułu 7 dekretu o własności i uŜytkowaniu

gruntównaobszarzem.st.Warszawyzpaździernika1945r.oustanowienie

własności czasowej dwóch działek połoŜonych w Warszawie przy ulicy

Krakowskie Przedmieście na rzecz byłego właściciela Józefa Potockiego.

Wniosekpozostałnierozpatrzony.

8.W dniu 3 grudnia 1990 r. Sąd Rejonowy w Warszawie orzekł, Ŝe

majątek Józefa Potockiego został odziedziczony zgodnie z właściwymi

postanowieniami polskiego kodeksu cywilnego przez jego Ŝonę Pelagię

Potocką w czterech szesnastych części oraz w trzech szesnastych części

przezkaŜdezdzieci:PiotraPotockiegoRadziwiłła,AnnęPotocką,Dorotę

PotockąRadziwiłłorazIzabelęd’Ornano.

9.W dniu 20 grudnia 1990 r. drugi skarŜący złoŜył wniosek do

WojewodyWarszawskiegoozwrotdwóchdziałek,wskazując,Ŝezostały

onewpisanedorejestrugruntówwWarszawiepodpozycją415i9048.

10.Napodstawiedecyzjizdnia5sierpnia1991rokuKierownikUrzędu

Rejonowego umorzył postępowanie administracyjne dotyczące wniosku

skarŜącychzdnia20grudnia1990r.

11.Wdniu8września1991r.UrządWojewódzkiwWarszawieuchylił

decyzję na mocy której umorzono postępowanie. Urząd stwierdził, Ŝe

ustalonowtrakciepostępowania,Ŝeprzedmiotowedziałkimieściłysięw

Warszawie. Na mocy dekretu o własności i uŜytkowaniu gruntów na

obszarze m.st. Warszawy z 26 października 1945 r. wszystkie

nieruchomościpołoŜonewWarszawiezostaływywłaszczone.JednakŜena

gruncieartykułu7tegodekretubyliwłaścicielemieliprawozłoŜyćwniosek

o ustanowienie własności czasowej ich działek. Władze właściwe do

zajmowaniasiętegorodzajuwnioskamimogłyprzyznaćwłasnośćczasową,

jeŜeliustalono,ŜeprzedmiotowedziałkiniezostałyprzeznaczonedouŜytku

publicznego i Ŝe przyznanie tych działek będzie zgodne z ich

przeznaczeniem. W przypadku skarŜących tego rodzaju wniosek został

złoŜony w 1947 r., ale pozostał nie rozpatrzony. Władza administracyjna

pierwszejinstancji,rozpatrującwniosekskarŜącychzdnia20grudnia1990

r., przeoczyła ten fakt. Rozpatrując ponownie sprawę władza była

WYROKWSPRAWIEPOTOCKAIINNIp.POLSCE

zobowiązana w szczególności zbadać, czy przyznanie skarŜącym prawa

wieczystego uŜytkowania gruntu na podstawie ustawy o gospodarce

gruntamiiwywłaszczaniunieruchomościz1985r.(ustawy,którazastąpiła

prawaproceduralnebyłychwłaścicieliwynikającezartykułu7dekretu z

1945r.)byłobysprzecznezpublicznymwykorzystaniemprzedmiotowych

działek wynikającym ze stosownego planu zagospodarowania

przestrzennego.

12.W dniu 27 grudnia 1991 r. Kierownik Urzędu Rejonowego w

Warszawie odmówił zwrotu skarŜącym działek i przyznania im prawa

wieczystego uŜytkowania gruntu. Stwierdził, Ŝe w trakcie postępowania

ustalono,Ŝew1947r.poprzednicyprawnizłoŜyliwniosekoustanowienie

własności czasowej działek, które były wtedy zarejestrowane w

warszawskim rejestrze gruntów pod pozycją nr 415 i 9048. Wniosek

skarŜącychpozostałnierozpatrzony,alewładzeadministracyjnewsposób

właściwyzbadaływniosekwtrakcieobecnegopostępowania.Ustalono,Ŝe

pałacpobudowanynadziałkachzostałw7075procentachzniszczony w

trakcie II wojny światowej, jak to zostało wskazane w liście

WojewódzkiegoKonserwatoraZabytkówzdnia28listopada1991r.Pałac

zostałnastępnieodbudowanyprzezMinisterstwoKultury.Wrezultacie,to

Skarb Państwa poniósł koszty odbudowy pałacu. W konsekwencji zwrot

przedmiotowej nieruchomości byłby nieusprawiedliwiony i władza

administracyjnanieznalazłapodstawbyuwzględnićwniosekz1947r.oraz

wniosekzłoŜonyprzezskarŜącychw1990r.

13.SkarŜącyzłoŜyliodwołanieodtejdecyzji.Twierdzili,Ŝedecyzjanie

byłazgodnazobowiązującymprawem,wszczególnościzewzględunafakt,

Ŝe organ administracji pierwszej instancji nie ustalił ponad wszelką

wątpliwość, Ŝe pałac faktycznie został zniszczony w trakcie II wojny

światowej. SkarŜący twierdzili równieŜ, Ŝe w decyzji nie przedstawiono

Ŝadnych spójnych dowodów na to, Ŝe zwrot nieruchomości skarŜącym

byłbyniezgodnyzjejpublicznymwykorzystaniem.

14.W dniu 27 lutego 1992 r. Urząd Wojewódzki oddalił odwołanie

skarŜących, uznając, Ŝe zostało ono złoŜone jeden dzień po upływie

dwutygodniowego terminu przewidzianego przez kodeks postępowania

administracyjnego.

15.SkarŜącyzłoŜyliodwołaniedoNaczelnegoSąduAdministracyjnego.

Twierdzili oni, Ŝe zgodnie ze potwierdzeniem nadania odwołanie zostało

wysłane20stycznia1992r.wostatnimdniuwyznaczonegoterminu.Fakt,

Ŝe stempel na kopercie miał datę 21 stycznia 1992 r. był spowodowany

wyłącznieniewyobraŜalnymzaniedbaniempracownikówpocztyiniemoŜe

byćpotraktowanyprzeciwkoskarŜącym.

16.W dniu 24 lipca 1992 r. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił

zaskarŜoną decyzję, uznając, Ŝe nie ustalono, by skarŜący złoŜyli swoje

odwołanie od decyzji z dnia 27 grudnia 1991 r. po upływie terminu

przewidzianego przez kodeks postępowania administracyjnego, w

WYROKWSPRAWIEPOTOCKAIINNIp.POLSCE

szczególnościztegopowodu,ŜeskarŜącyprzedłoŜylisądowipotwierdzenie

nadania,którewyraźniewskazywało,Ŝeichodwołaniezostałonadane20

stycznia1992r.

17.W dniu 9 września 1993 r. Urząd Wojewódzki w Warszawie po

rozpatrzeniuodwołaniaskarŜącychzdnia20stycznia1992r.utrzymałw

mocy decyzję z dnia 27 grudnia 1991 r. Wskazał on, Ŝe władza

administracyjnaustaliła,ŜeposiadłośćpoprzednikówprawnychskarŜących

została przeznaczona przez właściwe plany zagospodarowania

przestrzennego z 1947 r., 1983 r., oraz 1992 r., na uŜytek Ministerstwa

Kultury i Sztuki. Przeznaczenie to nie zostało zmienione przez Ŝadne

następczedecyzje,cozostałowyjaśnionewpiśmiezdnia19sierpnia1993

r. Dyrektora Departamentu Gospodarki Gruntami Warszawskiego Urzędu

Rejonowego.WdalszejczęściWojewodauznał,Ŝepałacpobudowanyna

działkach został w trakcie II wojny światowej zniszczony w 7075

procentach, co zostało potwierdzone w piśmie Wojewódzkiego

Konserwatora Zabytków z dnia 28 listopada 1991 r. Pałac został

odbudowanypodkonieclat1940tychprzezMinisterstwoKulturyiSztuki.

Wzwiązkuz tym, Ŝe to Skarb Państwa poniósł koszty odbudowy, to on

nabyłwłasnośćprzedmiotowejnieruchomości.Cowięcej,wczasiekiedy

RomanPotockizłoŜyłwniosekoustanowieniewłasnościczasowej,budynki

na działce nie istniały poniewaŜ zostały zniszczone. Władze

administracyjne podsumowały, Ŝe w świetle powyŜszych rozwaŜań

przyznanie skarŜącym prawa wieczystego uŜytkowania gruntu byłoby

nieusprawiedliwione.

18.W dniu 12 października 1993 r. skarŜący złoŜyli odwołanie od

powyŜszej decyzji do Naczelnego Sądu Administracyjnego, uznając, Ŝe

kwestionowana decyzja była niezgodna z obowiązującym prawem

materialnym.Popierwsze,skarŜącystwierdzili,Ŝedecyzjabyłaniezgodnaz

artykułem7dekretuz1945r.wtymwzględzie,Ŝewładzeadministracyjne

nie ustaliły z wystarczającą jasnością, Ŝe zamiar skarŜących co do

przyszłego wykorzystania pałacu byłby niezgodny z lokalnym planem

zagospodarowania przestrzennego. SkarŜący podkreślili, Ŝe władze

pominęły ich twierdzenie, Ŝe nie mieli w planach zmiany publicznego

charakterupałacu.Chcielionijedyniezastrzecniewielkąjegoczęśćnaich

wyłącznyuŜytek,wsytuacjigdypozostałaczęśćwykorzystywanabyłaby

dlacelówkulturalnychorazrozrywkowychibyłabydostępnadlaszerokiej

publiczności. Tym samym nie powstała kwestia co do tego, Ŝe pałac

przeznaczony był do uŜytku publicznego, poniewaŜ jego wykorzystanie

pozostałobyniezmienione.Cowięcej,władzeniewskazałydlaczegozwrot

posiadłościskarŜącymbyłbyniezgodnyzjejstałymuŜytkiempublicznym.

19.SkarŜącywdalszejczęścipodkreślali,Ŝewładzenieustaliłyponad

wszelkąwątpliwość,Ŝebudynkinadziałkachzostałyzniszczonewtrakcie

IIwojnyświatowejiŜenastępniezostałyodbudowaneprzezPaństwooraz

ŜewrezultaciepowinnybyćuznanejakowłasnośćPaństwa.Ustaleniaw

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: