20.12.2011 dr Małgorzata Piasecka Wstęp do pedagogiki
Temat: Antropologiczna perspektywa pedagogiki.
1. Dwa konteksty pedagogiki.
Kontekst szeroki:
• Jest synonimem dyskursu społecznego na temat edukacji;
• Obejmuje wszelkie czynności formułowania sądów (jęz. Potoczny, literatury pięknej, opinii publicznej);
• Jest synonimem kultury duchowej społeczeństwa, odnoszącej się do zjawisk edukacyjnych.
Kontekst wąski:
• Obejmuje tylko intelektualne, umysłowe, teoretyczne formy świadomości edukacyjnej, będącej efektem pracy badaczy, rozprawy filozoficzne, monografie teoretyczne, podręczniki pedagogiki, raporty z badań, sprawozdania z eksperymentów pedagogicznych.
2. Inne nazwy i charakter dociekań.
* wstęp do pedagogiki, prolegomena do pedagogiki, propedeutyka pedagogiki, filozofia wychowania i pedagogiki.
* cechą jest akcentowanie ich ogólnego, fundamentalnego charakteru dla rozważańa) studiowania pedagogiki;b) praktykowania domowej i profesjonalnej edukacjic) uprawiania nauk.
3. Status naukowy i misja pedagogiki.
§ Mimo uprawianej od dawna refleksji nad tożsamością pedagogiki jako dziedziny dyskursu pedagogicznego jej status jest dość nieokreślony, wieloznaczny, mało precyzyjny.
§ Misją jest budowa infrastruktury światopoglądowej dla działania i myślenia o wychowaniu, konstruowanie fundamentów ideowo- koncepcyjnych dla aktywności praktycznej i intelektualnej w dziedzinie edukacji, budowa integrujących, syntetyzujących, usensowniających, intelektualnych wizji świata edukacyjnego.
4. 3 wymiary uprawiania i nauczania pedagogiki.
· Bierze pod uwagę całość rzeczy, całość bytu, w odróżnieniu na koncentracji na jego szczegółach.
· Dotyczy tzw. Pytań pierwszych w odróżnieniu od pytań pochodnych
· Obejmuje pytania o istotę rzeczy, świata, bytu (eidos) w odróżnieniu od pytań o jego przejściowość, powierzchowność
5. Funkcje koncepcji pedagogicznych.
· Sterujące- kierowanie zachowaniami, procesem życia, modelowanie
· Oceniająco- normatywne- ewaluacja rzeczywistości
· Opisowe- określenie stanów rzeczywistości
· Eksplikacyjne- wyjaśnianie świata
· Normalizacyjne- nadawanie nazw tym własnościom rzeczywistości
· Reprezentacyjne- rozpoznawanie, odzwierciedlanie istotnych aspektów rzeczywistości
6. Odpowiedzi światopoglądowe pedagogiki.
o Odpowiedzi światopoglądowe pedagogiki to holistyczne i zaangażowane, aksjologiczne, ukierunkowane koncepcje, modele, portrety świata lub jego części
o Zaangażowane ponieważ:1) konstruowane nie z pozycji abstrakcyjnego, bezstronnego, pozaczasowego podmiotu, ale z pozycji konkretnego żyjącego w czasie i przestrzeni podmiotu2) zawierające oprócz elementów opisowych także wartościujące3) dokonywane przez pryzmat potrzeb, interesów, wartości jednostkowych, grupowych, ogólnospołecznych
7. Składniki koncepcji pedagogicznej.
§ Interpretacja, wizja, portret rzeczywistości (model świata)
§ Model( koncepcja) człowieka w sensie uniwersalnym (jako istoty, egzystencji, rozwoju)
§ Model człowieka partykularnego, indywidualnego (jego istoty, egzystencji, rozwoju)
§ Model egzystencji człowieka
§ Model rozwoju człowieka
§ Model wychowania człowieka
8. Dlaczego pedagogika powinna czerpać wiedzę z antropologii.
* cząstkowe doktryny, ideologie pedagogiczne tracą na znaczeniu, okazują się mało przydatne dla rozstrzygania fundamentalnych pytań ontologicznych* aby określić uniwersalistyczne aspiracje pedagogiczne trzeba czerpać wiedzę z antropologii, która wypowiada się o człowieku w ogóle (każdym człowieku, wszystkich ludziach)- jego istocie, istnieniu i rozwoju w kategoriach najogólniejszych, uniwersalnych, holistycznych.
9. 2 odmienne wizje pedagogiczne w jej najnowszej historii.
§ Wizja historyczna (klasyczna)- ujmuje przedmiot, status i zadania pedagogiki poprzez odniesienie do tzw. Praktyki edukacyjnej( odniesienie do paidagogosa), interesuje się opieką, wychowaniem, kształceniem
§ Wizja współczesna (prospektywna)- określa status, przedmiot, zadania, cel poprzez referencje do statusu…, innych nauk o człowieku, w tym antropologii jako ich syntezie. Odsłania tajemnice antroporozwoju, procesu stawania się człowiekiem.
10. Pojęcie antroporozwoju.
§ w sposób pełny, holistyczny i integralny zarazem określa ogół wpływów stawania się człowiekiem na rożnych poziomach tej tendencji: filogenetycznym, populacyjnym i osobniczym w różnych jej wymiarach: biologicznym (organicznym), kulturowo-społecznym, osobowym (podmiotowym) z uwzględnieniem zarówno normy jak i patologii tego procesu,
11. kierunki antroporozwoju człowieka
*rozwój biopsychiczny oraz procesy rozwoju struktur i funkcji organizmu( oraz psychiki)*opieka (jako podmiot opiekujący się i podlegający opiece)*podmiot uczący się, wzbogacający indywidualne doświadczenia*podmiot podlegający socjalizacji i inkulturacji
· podmiot wychowywany przy pomocy innych ludzi, czynnikujący dorobek dla celów rozwoju własnej osobowości
· podmiot wychowywany i przekazujące innym dorobek kultury w celu ich rozwoju osobowościowego
· podmiot samokształcący się
· podmiot podlegający rewitalizacji, readaptacji
12. Proces (samo)kształtowania się człowieka.
* jest to proces zarówno indywidualistyczny zachodzący w trakcie rozwoju osobniczego jednostki ludzkiej, ale także jest to proces ponadjednostkowy- występujący w życiu całych pokoleń, formacji cywilizacyjnych. Człowiek to istota aktywna, stwarzająca samą siebie, świat wokół siebie.
13. Jakich ontologii potrzebuje pedagogika.
· Ontologia porządku realnego (faktycznego)
· Ontologia porządku normatywnego (pożądanego, postulowanego, idealnego)- tu tkwi racja dla obecności dociekań aksjologicznych w pedagogice.
14. Ład (porządek) edukacyjny
*polega na ustanawianiu (wyborze) przez określoną grupę ludzi (rodziców, opiekunów, pedagogów, wychowawców) kulturowo sankcjonowanych celów oraz wartości o charakterze rozwojowym, a następnie realizacji tych celów.
15. Dyskurs aksjologiczny w pedagogice.
· Ma dwojaki charakter. Z jednej strony koncentruje się na wartościach wchodzących w skład kultury istniejącej tj. tradycjach przyjmowanych w społeczeństwie i reprodukowanych przez edukacje, z drugiej strony może on skupiać się na wartościach właściwych kulturze dopiero powstającej, przyszłej, pożądanej.
· Po jednej stronie zachowanie, postrzeganie, replikowanie istniejącego ludu, z drugiej zmiana, odnowa, rekonstrukcja.
16. Przykładowe pytania porządku realnego.
Ø z jakich elementów składa się porządek edukacyjny
Ø na czym polega osobliwość rozwoju przez edukację jako składową antroporozwoju
Ø
Ø Kiedy i jakie kształtowały się wizje świata ludzkiego jako rzeczywistości podlegającej zmianom i rozwojowi.
17. Przykładowe pytania porządku normatywnego.
Ø Co to znaczy stawać się człowiekiem, jaka rola w tym procesie przypada obiektywnym przyczynom a jaka dobranym przez człowieka celom i wartościom
Ø Jaki typ osobowości człowieka jest formowany w ramach realnego porządku edukacyjnemu, a jaki winien być kształtowany biorąc pod uwagę tendencję rozwoju spod kultury oczekiwania społeczeństwa? (tego ostatniego kuktury nie jestem pewna, jade na czuja)
18. Bogdan Suchodolski o sensie pedagogiki.
* Pedagogika nie jest tylko nauką o człowieku jaki on był i/lub jest. chodzi nie tylko o to, kim był, jest człowiek, ale o to, co można z człowieka uczynić, co człowiek potrafi uczynić z samego siebie.
19. B. Suchodolski o sensie edukacji
· W ujęciu klasycznym f. edukacji była definiowana w kategoriach nakazu, utrzymywania i zachowania kulturalnego dorobku przeszłości kolejnym generacjom- i jest to słuszne.
· Jednak w czasach współczesnych szybkich zmian cywilizacyjnych rola nauczyciela w kulturze musi być wyznaczona nie tylko przez kulturę stworzoną w przeszłości oraz teraźniejszości, ale także przez siły tworzące nową kulturę, kulturę przyszłości.
Karolina814