SPACER PO CMENTARZU.pdf

www.lodz.gazeta.pl

Łódź 1 Historia 5

www.wyborcza.pl 1 GazetaWyborcza 1 Sobota–niedziela 29-30 sierpnia 2009

SPACER PO CMENTARZU

ŻYDOWSKIM W ŁODZI

ObejrzymypotężnemauzoleumIzraelaPoznańskiegozezłotymipalmamiz weneckiejpracowni,

a takżeprzypominającyZłotąBramęw JerozolimieportalprzygrobowcuKestenbergów

pisze Joanna Podolska GazetaWyborcza

W niedzielęzaprasza

WAŻNIEJSZEPUNKTYNANASZEJTRASIE

mynaostatnijuż

spacerpożydow

skiejŁodzi.Toobo

wiązkowypunkt

programudlaturystówodwiedzają

cychŁódź.Jedenz najpiękniejszych

i największychcmentarzyżydow

skichw Europie.Spotykamysię

przedgłównąbramąwejściowąod

ul.AbramkaCytryna(przedłużenie

ul.Chryzantem).

CmentarzżydowskinaBałutach

pokazuje,jakąrolęodgrywałaspo

łecznośćwyznaniamojżeszowego

w Łodzi.Nałódzkiejnekropoliipo

chowanisąnajwięksiłódzcyprze

mysłowcy,kupcyi społecznicy,a tak

żenauczyciele,prawnicy,lekarze,

artyści,m.in.IzraelPoznański,twór

cadrugiegonajwiększegoimperium

przemysłowegow Łodzi,słynny

przedwojennygangsterŚlepyMaks,

rodziceJulianaTuwimai Artura

Rubinsteina,lekarzSewerynSter

ling.

Torównieżmiejscespoczynku

tysięcy zw yczajnych krawców,

szewców, sklepikarzy, którzy

w łódzkiejziemiobiecanejwiedli

prosteżycie.

Naszespacerysąwkłademw te

goroczneobchody65.rocznicylik

widacjigettaLitzmannstadt.Od

wiedzimytakżeczęśćnazywaną

PolemGettowym,gdziew czasie

wojnypochowanoponad43tys.

osóbzmarłychw latachokupacji.

Jesttamm.in.gróbnaukowcaWil

helmaCaspari,wybitnegoonkolo

ga,którytrafiłdoŁodziz Frankfur

tu.Nałódzkimcmentarzupocho

wanyjestrównieżmalarzMaury

cyTrębaczi PaulKornfeld,ekspre

sjonistyczny dramaturg, który

przedwojnąpracowałdlaMaksa

Reinhardta–obajzmarliw łódzkim

getcie.

Publikujemydziśmapęcmen

tarzażydowskiego,którapochodzi

z książkiwydanejprzez„Gazetę

Wyborczą”i UrządMarszałkowski

w Łodzipt.„Spacerownik.Łódźży

dowska”.Ułatwionaspacernaszym

Czytelnikom.Wielez tychmiejsc

znajdziesięnanaszejtrasie.Zapra

szamydopoznawaniahistoriiŁo

dzirazemz nami. 1

Jesteśmy

spadkobiercami

Spacerempocmentarzużydow

skimnaBałutachkończymynaszą

opowieśćo żydowskiejŁodzi.Z pew

nościątatematykabędziepowracać

nanaszełamy.ŁódzcyŻydzisączę

ściąmiasta,zapisalisięw jejprze

strzeni,w literaturzei historii.Je

steśmyspadkobiercamiichpamię

ci.W ostatnichdniachrazemgodnie

oddaliśmycześćmieszkańcomŁo

dzi,którzyponieśliśmierćw czasie

IIwojnyświatowejw getcieLitzman

nstadt. 1

START

49.KamieńprzygrobieMaurycego

Trębacza

50.Składowiskomacewzdjętychw latach

siedemdziesiątychXXw.podczas

zmniejszaniaobszarucmentarza

51.Polegettowe

52.MasowygróbCyganównakwaterachP

IVi PV

53.Grobykohenówbędącychpotomkami

arcykapłanówŚwiątyniJerozolimskiej

SZLAK CADYKÓW

54. Cadykz Radoszyc,rabiEliezerDavid

Finkler

55. RabiElimelechWajsblum,cadykze

Staszowa

56. Cadykz Błędowa,rabiJeszajahu

Szapiro

57. RabiMeirBornsztajnz Sochaczewa

58. RabiDawidRabinowicz,cadyk

z Końskich

59. RabiAszerAnszelGotszal,słynnycadyk

z Łodzi

60. MojżeszEliaszHelpern,podrabinłódzki,

działaczortodoksyjnejpartiiAgudas

Izrael

61. RabiSzmuelDawidLaski

62. EmanuelWolfrajd,zwanycadykiem

z Łodzi

63.OhelnagrobieHilaregoSztarkmana

64.Dołyprzymurzecmentarnym

przeznaczonedlaŻydów,którzy

porządkowaliterengetta

65.PomnikOstrzeginagrobieRutyAkawie

66.Mogiła84kobietz obozuStutthof

zamordowanychw 1945roku

67.Gróbczłonkówmłodzieżowejorganizacji

BneiAkiba,zamordowanychw lutym

1946rokupodPiotrkowem

68.GróbIzaakaKersza,inicjatora

powstaniaSpołecznegoKomitetu

OpiekinadCmentarzemŻydowskim

w Łodzi

Gryf na grobie Ignacego Bersona

1.Bramaodul.Zmiennej

2.Głównabramawejściowaodul.Abrama

Cytryna

3.Domprzedpogrzebowy

4.Bramawewnętrzna

5.PomnikOfiarIIWojnyŚwiatowej

6.Polecholeryczne

7.Pierwotnemiejsceprzeznaczonedlaofiar

epidemii

8.Grobyz symbolikąsocjalistyczną

9.GróbJakubaSzymonaCytryna

10.Tablicenamurzewewnętrznym

11.GróbAbrahamaKamienieckiego

12.GrobowiecrabinaEliahuChaimaMajzla

13.GrobowiecSzaiRosenblatta

14.GrobowiecrodzinyKestenbergów

15.GróbSalomona(Szlomy)Szyka,ojca

ArturaSzyka

16.PomnikHermanai Minymałżonków

Konstadtów

17.GrobowiecDawidaPrussakai jegożony

Rebekiz domuLewi

18.GryfnagrobieIgnacegoBersona

19.GrobowiecArnoldaStillera

20.GróbIzaakaRubinsteinai Felicji

z Heimanów

21.GrobowiecrodzinyHirszbergów

22.GrobowiecrodzinyJarocińskich

23.SarkofagIzaakaHertza

24.GróbMaksaBornsztajnaznanegojako

ŚlepyMaks

25.MauzoleumrodzinyPoznańskiego

26.GróbDawidaSierakowiaka

27.GrobowiecTeresyi Markusa

Silbersteinów

28.GrobowiecZygmuntaLichtenfelda

29.JeloneknagrobieSewkaBermana

30.NagrobekStanisławaKróla

31.RzeźbaOstrzeginanagrobku

StanisławaHeymana

32.RóżaDeweltow,bohaterZwiązku

Radzieckiego

33.PomniknagrobiemalarzaPereca

Willenberga

34.SecesyjnypomnikLeonaRappaporta

35.GróbrodzinyAdamaOssera

36.GrobowiecrodzinnyCzamańskich

37.GrobowiecrodzinyAugustaBarucha

38.Ławeczkaprzygrobiedyrektora

gimnazjumJózefaLajbaAba

39.GróbMoszeTansmana,ojca

AleksandraTansmana,kompozytora

40.TuleżypochowanyChaimChaskiel

Libeskind,dziadekarchitektaDaniela

Libeskinda

41.Pomnikinagrobachdzieci

42.PodwójnamacewanagrobieStanisława

Monitzai jegomatkiAnny

z KempińskichMonitzowej

43.Gróbrodzicównajwybitniejszegołódzkiego

poety,JulianaTuwima:Izydorai Adeli

44.PomnikdoktoraSewerynaSterlinga

45.GrobowcerodzinneKonów

46.PomniknagrobieIzraelaLichtensteina

47.Starepole,najstarszaczęśćnekropolii,

gdzieodbywałysiępierwszepochówki

48.Miejsce,gdziebyłygrobypolskich

żołnierzyzamordowanychprzez

Niemcóww latach19431944

Książka Spacerownik.

ŁódźŻydowska

JoannaPodolska

Agora SA 2009

Książkęsfinansował

UrządMarszałkowski

w Łodzi

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: