Poniatowska I., Muzyka fortepianowa i pianistyka w wieku XIX, Warszawa 1991, s. 380.pdf

Irena Poniatowska

MUZYKA FORTEPIANOWA

I PIANI STYKA

W WIEKU XIX

ASPEKTY ARTYSTYCZNE

I SPOŁECZNE

WARSZAWA 1991

Redaktor techniczny:

Jadwiga Kobuszewska

©Copyright by Irena Poniatowska 1991

Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Warszawski

i Ministerstwo Kultury i Sztuki

Skład komputerowy:

Paweł Luboński

Oficyna Wydawnicza „Rewasz", Warszawa, ul. Czumy 12/18

Matce poświęcam

Wstęp

Estetyka muzyki wieku XX wyrastała początkowo w atmosferze

negacji prądów estetycznych romantyzmu i neoromantyzmu, choć z

perspektywy czasu wykazuje z nimi wiele związków. Ostatnio również

w działalności kompozytorskiej przejawiła się silniejsza tendencja do

powiązań z tradycją neoromantyzmu, z pewnymi cechami późnoroman-

tycznej stylistyki. Ale nastawienie krytyczne do estetyki XIX w., która

do końca stulecia nie mogła się wyzwolić z okowów romantyzmu i ogra

niczeń kultury mieszczańskiej, przyczyniło się w pewnej mierze do ostrej

selekcji zjawisk muzycznych XIX w. Przede wszystkim formy użytkowe,

obiegowe, popularne, okazjonalne przeminęły razem z epoką, z sytu

acją historyczną, która je inspirowała, potwierdzając jakby odwieczną

zasadę kreacji dzieła, iż „same bodźce zewnętrzne nie zrodzą prawdzi

wej sztuki, powstaje ona w klimacie prawdy wewnętrznej, samodzielnie

odkrytej i nierozerwalnie wrośniętej w świadomość artysty".

3 rozumiana jako pewien kanon do

skonałości dzieła artystycznego. Drugim kryterium jest ocena dzieł da

nej epoki przez pryzmat potrzeb aktualnego, współczesnego stylu czy

kierunku w sztuce, w myśl zasady, że każda kultura może wybierać z

1 J. Starzyński, s. 108.

2 R. Benedict, s. 344.

3 J. Starzyński, s. 108.

1 Ale też

„żadna jednostka nie może osiągnąć nawet progu swych potencjalnych

możliwości bez kultury, w której partycypuje". 2

Z obu tych prawd wynika dylemat postawy historyka sztuki i histo

ryka kultury. Mają oni do wyboru kilka punktów widzenia. Pierwszym

z nich jest przyjęcie jako kryterium selekcji dzieł minionych epok abso-

lutyzacji określonych wartości sztuki, a więc założenie, że „jedno (...),

co obowiązuje zawsze, niezmiennie, to nienaruszalność wewnętrznej

struktury dzieła, zasada jedności",

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: