NOWOTWORY TKANKI BARWNIKOWEJ
Melanocyty - wywodzą się z listewki nerwowej, przemieszczają się do skóry właściwej, błon śluzowych. Utrzymują anatomiczny kontakt z nn. obwodowymi. Czasem zatrzymują się w fibroblastach lub kom. nerwowych => powstaje ZNAMIĘ
ZNAMIĘ - każda wrodzona zmiana skórna.
ZNAMIĘ BARWNIKOWE - nabyty/wrodzony rozrost melanocytów
ZNAMIĘ BARWNIKOWE (NAEVUS PIGMENTOSUS)
· jest to rozrost melanocytów w skórze właściwej
Postacie:
1. ZNAMIĘ BRZEŻNE
o skupisko melanocytów tuż pod naskórkiem i wpuklające się do niego - na granicy naskórka i skóry właściwej
o najczęściej u dzieci
o nieowłosione
o częściej złośliwieją jeśli zlokalizowane na dłoniach, podeszwach, skórze moszny
2. ZNAMIĘ ŚRÓDSKÓRNE
o melanocyty znajdują się w pewnej odległości od naskórka
o Ż atypii w miarę oddalania się od naskórka
o pod naskórkiem - kom. żerne obładowane melaniną
o guzki średnicy do 5 mm, gł. na twarzy, szyi i tułowiu
2. ZNAMIĘ NASKÓRKOWO-SKÓRNE = ZŁOŻONE
o połączenie powyższych
o silnie ubarwione
o może być owłosione
ZNAMIĘ MŁODZIEŃCZE = ZNAMIĘ SPITZA
· postać znamienia naskórkowo-skórnego o przebiegu łagodnym
· histologicznie przypomina czerniaka
· wśród melanocytów znajdują się wielokątne kom. EPITELIOIDALNE
· naskórek wrasta w skórę długimi pasmami
· najczęściej na twarzy
ZNAMIĘ BŁĘKITNE
· niebieskawy guz skóry
· do 1 cm średnicy
· leży głeboko w skórze właściwej
· nie ma cech złośliwości
PLAMA SOCZEWICOWATA (HUTCHINSONA)
· u ludzi starych
· gł. na twarzy
· do kilkunastu cm
· może samoistnie zanikać
· 1/3 - złośliwienie w czerniaka złośliwego, po 10-15 latach
CZERNIAK ŚRÓDNABŁONKOWY = PRZEDINWAZYJNY
· szerzy się powierzchniowo
· u kobiet na nogach, u mężczyzn - na plecach
· do 2.5 cm
· barwy brązowej
· melanocyty układają się w grupy
CZERNIAK ZŁOŚLIWY (MELANOMA MALIGNUM)
· częściej u rasy białej, włosy rude, niebieskie oczy, kobiety
· występowanie rodzinne - 10%
· wywodzi się z melanocytów (gł. naskórkowych)
· najczęściej powstaje na podłożu znamienia
· b. złośliwy
· przerzuty do ww. i krwią
· częściej w skórze wystawionej na działanie światła
· może zanikać samoistnie
Makroskopowo:
· dobrze ograniczone guzy barwy brunatnej
· istnieje postać bezbarwnikowa (MELANOMA AMELANOTICUM)
Mikroskopowo:
· mało zrębu, dużo naczyń
1. CZERNIAK SZERZĄCY SIĘ POWIERZCHOWNIE
2. CZERNIAK GUZKOWATY - typy:
1. O KOMÓRKACH PRZYPOMINAJĄCYCH NABŁONKOWE - NAJCZĘŚCIEJ
§ kom. skupione w gniazda
§ zanik kohezji
§ "rybie oczka" - komórki o dużym jadrze i wyraźną błoną jądrową
1. O KOMÓRKACH WRZECIONOWATYCH
§ może nie zawierać melaniny
§ różne układy komórek
1. MIESZANY
Przebieg:
1. rozrost poziomy
2. rozrost w głąb
Stopnie złośliwości:
I. ograniczony do naskórka | brak przerzutów
II. wrasta do 0.75 mm w głąb skóry właściwej |
III. 0.75-1.5 mm
IV. 1.5-3 mm
V. > 3 mm
Cechy niepokoju onkologicznego:
1. nagłe powiększenie znamienia
2. nierównomierna powierzchnia
3. zmiana zabarwienia
4. ból i swędzenie
5. utrata włosów ze znamienia uprzednio owłosionego
6. sączenie, krwawienie, stan zapalny, owrzodzenie
7. pojawienie się nowych znamion
Rozpoznanie czerniaka:
1. Rozpoznanie zasadnicze - Melanoma malignum
2. Klasyfikacja zmiany - LMN,SSMN,NMN
3. Typ komórkowy
4. Wymiar w cm
5. Obecność owrzodzeń
6. Guzy satelitarne
7. Stopień naciekania - względem warstw skóry
8. Grubość naciekania - w skali V stopniowej
9. Obecność/brak kom. neo w naczyniach krwionośnych/chłonnych
10. Liczba figur podziału
11. Ocena marginesu tk. zdrowych
2
MMikulicz