Nowotwór złośliwy - neoplasma malignum
n Jest to populacja nieodwracalnie zmienionych własnych komórek ustroju (które legły transformacji nowotworowej),
n odznaczającej się słabiej lub silniej wyrażoną autonomia rozmnażania i różnicowania,
n co prowadzi do postępujących zmian anatomicznych i zaburzeń czynnościowych, a w końcu do zguby organizmu.
Autonomia nowotworu
n To niekontrolowana i niecelowa dla ustroju proliferacja komórek, które zapewniają sobie pierwszeństwo z substancji odżywczych potrzebnych do rozwoju,
n w początkowym okresie podlegają w pewnym stopniu ogólnoustrojowym mechanizmom regulującym szybkość wzrostu,
n o ograniczonej autonomii mówimy w nowotworach hormonozależnych
Proces nowotworowy
n Jest zaburzeniem wszystkich podstawowych czynności komórek, takich jak: rozmnażanie, różnicowanie , dojrzewanie, przemiana materii, ale dominuje przewaga proliferacji nad obumieraniem z zahamowaniem dojrzewania;
n pojęcie różnicowania i dojrzewania komórek łączy się ze stopniem przekształcenia się młodej niezdeterminowanej komórki płodowej w formę o innym charakterze morfologicznym i innych czynnościach;
n Nie wiadomo, czy tkanka neo jest pochodzenia mono-klonalnego, tzn. czy rozwinęła się z przemiany jednej komórki (np. szpiczak mnogi - to gammapatia monoklonalna) czy przemianie uległ pewien obszar tkankowy (teoria pola - np. nowotwory, które w początkowym okresie powstają wieloogniskowo).
n Komórka, która utraciła zdolność samokontroli nad procesami wzrostu i różnicowania, staje się komórką nowotworową
n W komórki nowotworowe mogą przekształcić się prawie wszystkie komórki zróżnicowane
n Proces powstawania nowotworu jest długotrwały i wieloetapowy.
Naturalna historia raka
1. Tk. normalna è stan przedrakowy è ca in situ è carcinoma
2.Zmiana w kariotypie è euploidalna populacja komórek è aneuploidia
3. Inicjacja è promocja è progresja: inwazja i przerzuty
Inicjacja:
n W pierwszym etapie karcinogen spełnia rolę wzbudzającą (inicjującą) transformację nowotworową, przez swój mutagenny wpływ na aparat genetyczny komórki:
è powoduje dezorganizację podziału jądra
è zaburza syntezę DNA i RNA
è zmiany w strukturze błony komórkowej
n komórka, która uległa mutacji na ogół nie rozmnaża się i zmiana, która w niej zaszła może prze długi czas pozostać w utajeniu;
n okres ten nazywamy fiksacją karcinogenu i aby doszło do utrwalenia nowej cechy musi przejść co najmniej jeden cykl reprodukcyjny (zmiana genotypu)
Promocja
n to okres klonalnego wzrostu nowych komórek czyli etap, w którym zainicjowana komórka (ze zmienionym genotypem) przechodzi wiele zmian, aż do nabycia nowych cech morfologicznych i czynnościowych (zmiana fenotypu)
n aby inicjacja doprowadziła do nowotworu złośliwego, konieczny jest bodziec promujący, zwany karcinogenem, którego działanie polega na pobudzeniu proliferacji komórek
n wzmożone tempo rozplemu komórek zwiększa szansę pomyłek kopiowania DNA, nasila także wpływ karcinogenu, który ma możliwość działania na liczniejsze komórki i na większą liczbę komórek dzielących się
MMikulicz