uklad_krwionosny.pdf

101 POMYSŁÓW

U KŁAD KRWIONOŚNY

K RYSTYNA B ISKUP

DOŚWIADCZENIA I OBSERWACJE

UKŁAD KRWIONOŚNY

Krystyna Biskup

W organizmie dorosłego człowieka krąży około pięciu, sześciu litrów krwi, co wynosi około 1/12 ciężaru

ciała. Krew krąży w naczyniach krwionośnych i jest napędzana rytmiczną pracą mięśnia sercowego. Po-

trzeba 28 skurczów serca, aby cała krew przepłynęła przez organizm jeden raz. Jednorazowy obieg krwi

trwa 23 sekundy.

Badanie sprawności układu krwionośnego oraz rozpoznawanie chorób serca i naczyń krwionośnych opie-

ra się na wielu próbach czynnościowych (np. próby wysiłkowe), badaniach biochemicznych (np. ozna-

czanie enzymów krwi), elektrokardiograficznych oraz radiologicznych. Ze względu na zachowanie

wszelkich zasad bezpieczeństwa odradza się przeprowadzanie doświadczeń z własną krwią, np. obser-

wowanie procesu krzepnięcia krwi.

więcej na stronie internetowej http://www.mac.pl/

101 POMYSŁÓW

U KŁAD KRWIONOŚNY

K RYSTYNA B ISKUP

Doświadczenie 1

Badanie działania pulsu tętnic na modelu

Doświadczenie wykonuje nauczyciel, czas pracy około 3 minuty.

Środki dydaktyczne: wąż gumowy o długości około 2m, zaciskacz na wąż gumowy, kran (ujęcie wody).

• Nauczyciel podłącza do kranu cienkościenny wąż gumowy (o długości około 2 m).

• W krótkich odstępach czasu szybko na przemian otwiera i zamyka kurek.

• Uczniowie obserwują wąż i wypływ wody.

• Następnie nauczyciel zamyka kurek i zaciskaczem zmniejsza szybkość wypływu wody z węża.

• Ponownie rytmicznie otwiera i zamyka kurek.

Wyniki doświadczenia

Przy rytmicznym zamykaniu i otwieraniu kurka na górnej stronie węża dostrzegamy faliste ruchy, które

przenoszą się wzdłuż całej długości węża. Woda wypływa z węża z przerwami.

Po zmniejszeniu wylotu woda wytryskuje z niego stałą cienką strugą.

Omówienie doświadczenia

Model obrazuje puls żył i tętnic. Serce wtłacza krew do żył również z przerwami. Tak jak w przypadku

zwężenia ujścia węża gumowego nastąpiło nagromadzenie się wody w wężu i wytryskiwanie jej równo-

mierną strugą, niezależnie od otwierania i zamykania kurka. Tak długo dopóki ciśnienie w naczyniach

jest wystarczająco silne - krew gromadzi się w mniejszych tętnicach i przepływa przez naczynia włoso-

wate stałym, równomiernym prądem.

więcej na stronie internetowej http://www.mac.pl/

101 POMYSŁÓW

U KŁAD KRWIONOŚNY

K RYSTYNA B ISKUP

Doświadczenie 2

Obserwowanie działania zastawek żylnych

Uczniowie pracują w grupach, czas pracy około 3 minut.

Środki dydaktyczne: drewniana pałeczka o przekroju około 3 cm i długości 20 cm, ręcznik lub rurka

gumowa o długości około 30cm.

• Chwyć w dłoń pałeczkę drewnianą o przekroju około 3 cm, długości 20 cm (jeżeli nie masz pałeczki,

to wystarczy zacisnąć dłoń w pięść), następnie wyprostowuj ramię.

• Następnie poproś kolegę, aby zacisnął twoje ramię nad stawem łokciowym ręcznikiem lub rurką gu-

mową o długości około 30 cm.

• Przesuń palcem po jednej z żył, która będzie widoczna na przedramieniu, w kierunku dłoni.

• Palec pozostaw przez krótki czas na najniższym widocznym miejscu żyły, potem go szybko zdejmij.

• Następnie naciśnij żyłę w pobliżu dłoni i palcem pociągnij po niej w kierunku łokcia.

• To samo powtórz bez uprzedniego naciskania żyły.

• Analizując przebieg doświadczenia spróbuj odpowiedzieć na następujące pytania:

- Dlaczego przeciągamy palcem po żyle w kierunku dłoni?

- Kiedy żyła napełnia się ponownie krwią?

- Dlaczego żyła będzie pusta, gdy przeciągamy po niej palcem w kierunku łokcia?

- Zastanów się, w jakim kierunku krew płynie w żyłach.

- Jaką rolę w żyłach spełniają zastawki?

Wyniki doświadczenia

Po zawiązaniu ramienia ręcznikiem lub rurką gumową na przedramieniu zarysowują się wyraźnie żyły.

Przesuwając palec po żyle w kierunku dłoni "wyciskamy" z niej krew.

Po odjęciu palca żyła napełnia się natychmiast krwią. Przy pociągnięciu palcem po żyle w kierunku łok-

cia krew nie popłynie za palcem tylko wtedy, gdy żyła była uprzednio naciśnięta w pobliżu dłoni.

Omówienie doświadczenia

Przewiązanie ramienia powoduje uwidocznienie niektórych żył leżących tuż pod powierzchnią skóry

przedramienia. W żyłach znajdują się zastawki, które przepuszczają krew tylko w kierunku serca.

więcej na stronie internetowej http://www.mac.pl/

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: