nervi craniales.pdf

I – nervi olfactorii

II – nervus opticus

z mózgowia

–

z czaszki

lamina cribrosa

canalis opticus

ruchowe

–

czuciowe

–

przywspółczulne

–

po przej ś ciu przez blaszk ę

sitow ą i przebiciu opony

twardej wst ę puj ą do opuszki

w ę chowej, tworz ą tam

rozgał ę zienia, które spotykaj ą

si ę z rozgał ę zieniami komórek

mitralnych ã z neuronów tych

komórek postaje pasmo

w ę chowe, ci ą gn ą ce si ę do

trójk ą ta w ę chowego

4 odcinki:

- wewn ą trzgałkowy

ã ma przebieg esowaty,

- wewn ą trzoczodołowy

- wewn ą trz kanału wzrokowego,

ã obj ę ty pochewkami

odpowiadaj ą cymi oponom mózgowia

zewn., ś r., wewn.

- wewn ą trzczaszkowy.

W kanale wzrokowym opona

twarda mózgowia rozszczepia

si ę na 2 warstwy:

- zewn. ( ã okostna oczodołu)

- wewn. ( ã okrywa nerw

wzrokowy).

Mi ę dzy pochewk ą zewn., a ś r. znajduje

si ę przestrze ń mi ę dzypochekowa

(odpowiada przestrzeni

podtwardówkowej) – nie ma wi ę kszego

znaczenia dla komunikacji z

przestrzeni ą wewn ą trzczaskow ą .

Natomiast płyn kr ąŜą cy w przestrzeni

mi ę dzy pochewk ą ś r., a wewn.

(odpowiada przestrzeni

podpaj ę czynówkowej) ł ą czy si ę z

podpaj ę czynówkowym płynem

wewn ą trzczaszkowym

III – nervus oculomotorius

IV – nervus trochlearis

z mózgowia

dół mi ę dzykonarowy, powy Ŝ ej górnego brzegu mostu dwoma grupami p ę czków

ku dołowi od wzgórka dolnego blaszki

pokrywy i obok w ę dzidełka zasłony

rdzeniowej górnej

z czaszki

fissura orbitalis superior

ruchowe

w nakrywce ś ródmózgowia,

do przodu od wodoci ą gu mózgu Sylwiusza, na wysoko ś ci wzgórków górnych blaszki pokrywy

w nakrywce ś ródmózgowia,

poni Ŝ ej j ą dra NC III, do przodu od

wodoci ą gu mózgu Sylwiusza, na wysoko ś ci

wzgórków dolnych blaszki pokrywy

czuciowe

–

przywspółczulne

j ą dro dodatkowe – le Ŝ y przy ś rodkowo i ku tyłowi od j ą dra ruchowego

–

PRZEBIEG

- grupa przy ś rodkowa włókien – z bruzdy przy ś r. odnogi mózgu;

- gr. boczna – obok z odnogi mózgu.

- poł ą czenie p ę czków ã biegn ą do przodu i w stron ę boczn ą mi ę dzy t. górn ą mó Ŝ d Ŝ ku, a t. tyln ą mózgu.

- bocznie od wyr. pochyłego tylnego – nerw przebija opon ę tward ą ,

- ś ciana boczna zatoki jamistej – biegnie w górnym brzegu,

- wchodzi do oczodołu przez szczelin ę oczodołow ą górn ą ,

- przechodzi przez pier ś cie ń ś ci ę gnisty wspólny, przy ś r. od n. odwodz ą cego i nosowo-rz ę skowego

- po wej ś ciu do oczodołu dzieli si ę na dwie gał ę zie

- obejmuje łukowato konar mózgu,

- pow. podstawna mózgowia,

- do tyłu od wyrostka pochyłego tylnego i pod

przednim pasmem namiotu mó Ŝ d Ŝ ku przebija

opon ę tward ą /porus nervi trochlearis/

- ś ciana boczna zatoki jamistej - biegnie poni Ŝ ej

n. okoruchowego i ponad nerwem ocznym,

- krzy Ŝ uje NC III po jego bocznej stronie,

- szczelina oczodołowa górna (bocznie i ku górze

od pier ś cienia ś ci ę gnistego wspólnego)

- górna (słabsza) – unerwia:

........ m. d ź wigacz powieki górnej

........ m. prosty górny

- dolna (silniejsza) – unerwia:

......... m. prosty przy ś rodkowy

......... m. prosty dolny

......... m. sko ś ny dolny

└ odchodz ą od niego włókna do zwoju rz ę skowego stanowi ą c jego korze ń przywspółczulny.

Jako włókna pozazwojowe w nerwach rz ę skowych krótkich ã gałka oczna,

biegn ą do mi ę dzy twardówk ą a naczyniówk ą , wytwarzaj ą c w ciele rz ę skowym splot rz ę skowy i

unerwiaj ą :

......... m. zwieracz ź renicy

......... m. rz ę skowy

NC IV dochodzi do m. sko ś nego górnego,

unerwiaj ą c go.

GAŁ Ę ZIE

PORA ś ENIE

- powieka górna opada /ptosis/

- gałka oczna kieruje si ę bocznie i ku dołowi (bo działa m. sko ś ny górny ã strabismus divergens )

- wypadni ę cie składników przywspółczulnych ã ź renica ulega rozszerzeniu ã zaburzenia

akomodacji oka

RZADKIE

- słaby zez (lekkie odchylenie gałki ocznej

ku górze i przy ś rodkowo, widzenie

podwójne – przy patrzeniu w dół

i przy ś rodkowo)

NC V – nervus trigeminus

PORTIO MAIOR – do ś rodkowe włókna czuciowe

PORTIO MINOR – od ś rodkowe włókna ruchowe

(?) przypuszczalnie – własne włókna układu autonomicznego

WEWN Ą TRZCZASZKOWY PRZEBIEG

Wyj ś cie z mózgowia – przednio-boczna powierzchnia mostu, w m-cu odej ś cia konara ś rodkowego mó Ŝ d Ŝ ku.

korze ń grubszy – cz. wi ę ksza – czuciowa

korze ń cie ń szy – cz. mniejsza – ruchowa /przylega do tylno-przy ś rodkowej strony cz ęś ci wi ę kszej/

maj ą wspóln ą drog ę do szczytu piramidy k. skroniowej

- tu grubieje cz. wi ę ksza wytwarzaj ą c zwój trójdzielny.

GANGLION TRIGEMINALE

- odpowiada zwojowi rdzeniowemu nerwów segmentalnych – ma jednak charakter bardziej lu ź ny

- poło Ŝ ony w dole ś rodkowym czaszki, na pow. przedniej piramidy Ŝ łobi wycisk.

- le Ŝ y w kieszonce opony twardej (ma tu ona budow ę dwublaszkow ą ) ã JAMA MECKELA

- korzenie NC V (cz ęś ciowo te Ŝ sam zwój) s ą poło Ŝ one w zbiorniku podpaj ę czynówkowym podstawnym

J Ą DRA NC V

- ruchowe ( Ŝ waczowe – nucleus masticatorius) – w ś r. cz. mostu, przy ś rodkowo od j ą dra czuciowego górnego n. trójdzielnego,

- czuciowe:

nucleus sensorius principalis nervi trigemini – w ś r. odcinku mostu w obr ę bie przedniej cz. dołu równoległobocznego,

nucleus tractus spinalis – dolnym ko ń cem wst ę puje do szyjnych segmentów rdzenia kr ę gowego, a górnym do dolnego odcinka mostku,

nucleus tractus mesencephalici – biegnie w przedłu Ŝ eniu j ą dra czuciowego głównego, poło Ŝ one w górnej cz. mostu i przedłu Ŝ a si ę w obr ę b ś ródmózgowia.

V 1 – NERVUS OPHTHALMICUS

V 2 – NERVUS MAXILLARIS

V 3 – NERVUS MANDIBULARIS

m-ce wej. /wyj.

z czaszki

fissura orbitalis superior

foramen rotundum

foramen ovale

charakter

czuciowy

mieszany – czuciowy i ruchowy

- ś ciana boczna zatoki jamistej (poni Ŝ ej NC IV,

bocznie od NC VI)

- szczelina oczodołowa górna

- ś ciana boczna zatoki jamistej,

- otwór okr ą gły – do dołu skrzydłowo

podniebiennego

- dół podskroniowy

Przebieg

po odej ś ciu

od zwoju

Przed wej ś ciem do oczodołu:

- ramus tentorius – unerwia opon ę tward ą :

........ namiotu mó Ŝ d Ŝ ku

........ zatoki skalistej górnej , poprzecznej, prostej.

Przed wej ś ciem do dołu skrz.-podn.:

- ramus meningeus – unerwia opon ę tward ą :

… przedniego dołu czaszki,

… przedniej cz ęś ci dołu ś r. czaszki

W dole podskroniowym:

- ramus meningeus (= n. spinosus) – wchodzi

przez otwór kolcowy do dołu ś r. czaszki unerwiaj ą c

… jego opon ę tward ą

- grupa przednia – głównie wł. ruchowe

(!!! n. buccalis – czuciowe i autonomiczne)

└ n. massetericus (przez wci ę cie Ŝ uchwy)

… m. Ŝ wacza

└ nn. temporales profundii , anterior et posterior

… m. skroniowy

└ n. pterygoideus lateralis

… m. skrzydłowy boczny

└ n. pterygoideus medialis

… m. skrzydłowy przy ś rodkowy

└ n. m. napinacza podniebienia mi ę kkiego

└ n. m. napinacza błony b ę benkowej

/ unerwia te mi ęś nie /

└ n. buccalis – jego gał ę zie ko ń cowe przebijaj ą

m. policzkowy, ale go nie unerwiaj ą ,

- unerwiaj ą one natomiast:

… skór ę i błon ę ś luzow ą dolnej cz. policzka

- grupa tylna – głównie włókna czuciowe

(!!! n. mylohyoideus – czuciowe i ruchowe)

W oczodole:

- nervus lacrimalis (biegnie wzdłu Ŝ bocznej cz.

sklepienia oczodołu, do przodu, w kier. k ą ta

bocznego oka)

└ gał. górna – unerwia czuciowo:

........gruczoł łzowy,

........spojówk ę ,

........skór ę okolicy bocznej k ą ta oka i powieki

górnej.

└ gał. dolna – ł ą czy si ę z n. jarzmowym ( otrzymuje

wydzielnicze włókna przywspółczulne dla gruczołu łzowego –

biegn ą one: n. po ś redni ã n. skalisty wi ę kszy ã zwój

skrzydłowo-podniebienny ã włókna pozazwojowe

parasympatyczne ã n jarzmowy ).

W dole skrzydlowo-podniebiennym:

- n. zygomaticus

ã oczodół, przez szczelin ę oczodołow ą doln ą –

oddaje:

└ gał. ł ą cz ą c ą do n. łzowego

/włókna przywspółczulne/

ã kanalik ko ś ci jarzmowej, przez otwór

jarzmowo-oczodołowy

└ gał. jarzmowo-skroniowa

└ gał. jarzmowo-twarzowa

GAŁ Ę ZIE

Gał ę zie te wychodz ą w ko ś ci jarzmowej przez

jednoimienne otwory i unerwiaj ą :

… skór ę okolicy jarzmowej

… skór ę okolicy skroniowej

- nervus frontalis (biegnie w przedłu Ŝ eniu pnia

n. ocznego, pod sklepieniem oczodołu na

m. d ź wigaczu powieki górnej)

└ n. supratrochlearis

└ gał. górna

└ gał. dolna - przewa Ŝ nie zespala si ę z n. podbloczkowym

- nervus infraorbitalis – w przedłu Ŝ eniu pnia V 2

/ ã oczodół, przez szczelin ę oczodołow ą doln ą

ã pow. przednia szcz ę ki, przez otwór

podoczodołowy (dół nadkłowy)/

└ n. lingualis

przebieg

- mi ę dzy mm. skrzydłowymi, przy ś r. od t. szcz ę kowej

/– tu dochodzi do niego struna b ę benkowa prowadz ą ca

włókna czuciowe (smakowe) i współczulne

(wydzielnicze) od NC VII

- pod dolnym brzegiem m. skrzydłowego bocznego

/– tu wst ę puje mi ę dzy gał. Ŝ uchwy, a m skrz. przy ś r./

- trójk ą t pod Ŝ uchwowy /– oddaje tu korze ń czuciowy do

zwoju pod Ŝ uchwowego /

- jama ustna – na poz. 3. z ę ba trzonowego

- brzeg boczny j ę zyka – rozpad na gał ę zie ko ń cowe:

└ n. supraorbitalis

└ gał. przy ś rodkowa

└ gał. boczna

Nerwy te unerwiaj ą skór ę

........ przy ś rodkowego k ą ta oka,

........ czoła (a Ŝ do szczytu głowy),

........ nasady i grzbietu nosa,

........ spojówk ę górnej powieki i przy ś rodkowego

k ą ta oka,

– oddaje:

└ nn alveolares superiores

└ gał ę zie z ę bodołowe górne tylne

(odchodz ą przed wej ś ciem do oczodołu,

przez otworki z ę bodołowe,

wchodz ą do kanałów z ę bodołowych)

- przez splot z ę bowy górny – unerwiaj ą :

… górne z ę by trzonowe,

… dzi ą sła (od str. policzkowej)

........ błon ę ś luzow ą zatoki czołowej.

- nervus nasociliaris (biegnie do przodu i przy ś r.

dochodz ą c do brzegu przy ś rodkowego oczodołu –

mi ę dzy m. prostym górnym a nerwem wzrokowym,

potem mi ę dzy m. sko ś nym górnym, a m. prostym

przy ś rodkowym). Unerwia cz ęś ciowo jam ę nosow ą

i gałk ę oczn ą .

└ cz. rz ę skowa

└ gał. ł ą cz ą ca ze zwojem rz ę skowym –

korze ń czuciowy tego zwoju,

└ nn. rz ę skowe długie – unerwiaj ą :

…błon ę zewn. i ś r. gałki ocznej

└ cz. nosowa

└ n. ethmoidalis posterior (wyj. - otwór sitowy

tylny) – unerwia:

… błon ę ś luzow ą komórek sitowych tylnych

… błon ę ś luzow ą zatoki klinowej

└ gał. z ę bodołowa górna ś rodkowa

(odchodzi w obr ę bie bruzdy podoczodołowej,

biegnie w swoim kanaliku)

- przez splot z ę bowy górny – unerwia:

… górne z ę by przedtrzonowe,

… dzi ą sła (od str. policzkowej)

└ gał ę zie cie ś ni gardzieli (migdałkowe)

… błona ś luzowa gardzieli

… błona ś luzowa migdałków podniebiennych

… błona ś luzowa cz. tylnej dna jamy ustnej

└ n. podj ę zykowy – n. sublingualis

… ś linianka podj ę zykowa

… błona ś luzowa cz. przedniej dna jamy ustnej

└ gał ę zie j ę zykowe

… błon ę ś luzow ą przednich 2/3 j ę zyka

└ gał ę zie z ę bodołowe górne przednie

(odchodz ą w obr ę bie kanału podoczodołowego,

biegn ą w kanalikach kostnych)

- przez splot z ę bowy górny – unerwia:

… kieł i siekacze górne

… dzi ą sła (od str. wargowej)

└ n. alveolaris inferior

przebieg

- ku tyłowi, dołowi i bocznie od n. lingualis

- mi ę dzy mm. skrzydłowymi

- mi ę dzy wi ę zadłem klinowo- Ŝ uchwowym i Ŝ uchw ą

- kanał Ŝ uchwy – przez otwór Ŝ uchwy

Gał ę zie z ę bodołowe górne tworz ą w wyr.

z ę bodołowym szcz ę ki splot z ę bowy górny

(zespalaj ą cy si ę z jednoimiennym splotem

strony przeciwległje) – oddaje:

└ gał ę zie z ę bowe górne,

└ gał ę zie dzi ą słowe górne,

└ gał ę zie do błony ś luzowej zat. szcz ę kowej

└ n. mylohyoideus

… m. mylohyoideus

… venter anterior m. digastrici

… skóra okolicy bródkowej i podbródkowej

W kanale Ŝ uchwy:

└ gał ę zie z ę bowe dolne i gał ę zie dzi ą słowe dolne

tworz ą splot z ę bowy dolny który ł ą czy si ę

z drugostronnym) – oddaje:

└ gał ę zie z ę bowe dolne,

└ gał ę zie dzi ą słowe dolne.

└ n. ethmoidalis anterior (wyj. - otwór sitowy

przedni)

└ gał ę zie nosowe wewn ę trzne – unerwiaj ą :

… błon ę ś luzow ą przednio-górnej cz. jamy

nosowej ( błon ę ś luzow ą ś ciany bocznej – gał ę zie

nosowe przednie boczne, błon ę ś luzow ą przegrody nosa

– gał ę zie nosowe przednie przy ś rodkowe )

└ gał ąź nosowa zewn ę trzna – unerwia:

… skór ę grzbietu nosa

└ gał ę zie ko ń cowe (tworz ą g ę si ą stopk ę mniejsz ą )

– unerwiaj ą :

… skór ę bocznej pow. nosa (gg. nosowe zewn.)

… skór ę nozdrzy przednich i przedsionka nosa

(gg. nosowe wewn.)

… skór ę powieki dolnej (gg. powiekowe dolne)

… skór ę górnej cz. policzka (gg. policzkowe)

… skór ę i błon ę ś luzow ą wargi górnej

(gg. wargi górnej)

└ n. mentalis

… skóra okolicy bródkowej ( gg. bródkowe )

… skóra i błona ś luzowa wargi dolnej

( gg. wargowe dolne )

└ n. infratrochlearis

└ gał. powiekowa górna – zwykle

zespala si ę z n. nadbloczkowym

└ dolna – unerwia:

… okol. przy ś rodkowego k ą ta oka,

… mi ę sko łzowe,

… woreczek łzowy,

… skór ę pow. bocznej nasady nosa.

- nn. pterygopalatini

– jako 2-3 krótkie gał ą zki odchodz ą od pnia n.

szcz ę kowego w dole skrzydłowo-podniebiennym i

po krótkim przebiegu dochodz ą do zwoju

skrzydłowo-podniebiennego , tworz ą c korze ń

czuciowy tego zwoju.

└ n. auriculotemporalis

przebieg

- zwykle odchodzi dwoma korzeniami, poni Ŝ ej otworu

owalnego,

- korzenie obejmuj ą t. oponow ą ś rodkow ą ,

- poł. korzeni we wspólny pie ń – owija si ę on od tyło dokoła

wyr. kłykciowego Ŝ uchwy

- pod górn ą cz. ś linianki przyusznej

- dochodzi do okolicy skroniowej

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: