ZESPÓŁ OPONOWY

1. R. Mazur i wsp.   „Podstawy kliniczne neurologii”
2. R. Mazur   „Neurologia – myślenie kliniczne”
3. A. Prusiński   „Neurologia praktyczna”
4. W. Jakimowicz   „Neurologia kliniczna”

5.      M. Schirmer   „Neurochirurgia”

6. G. Fuller   „Badanie neurologiczne – to proste“
7. John Murtogh   „Zabiegi lekarskie”

EPIDEMIOLOGIA:

·

ETIOLOGIA:

· podrażnienie opony twardej przez :

-          procesy zapalne opon

-          wynaczynioną do przestrzeni  podpajęczynówkowej krew

-          choroby nowotworowe opon i mózgu

-          rozległe ogniska zawałowe mózgu stykające się z przestrzeniami płynowymi

PATOGENEZA:

· unerwienie opony twardej :

-          vide ból głowy

· ukrwienie opony twardej :

-          a meningea media  (od. a. maxillaris)

-          a. meningea anterior (od. a. ophtalmica)

-          a. meningea posterior (od a. pharyngea ascendens)

-          rr. meningei (od. a. occipitalis, a. vertebralis, a. lacrimalis)

OBRAZ  KLINICZNY:

OBJAWY PODMIOTOWE :

· silny ból głowy

· nudności i wymioty

· światłowstręt (photophobia)

· nadwrażliwość na bodźce słuchowe

· przeczulica całego ciała (nadwrażliwość na bodźce dotykowe)

· zespołowi oponowemu towarzyszą zwykle objawy ogólne w postaci zab. przytomności, lub     świadomości (świadczą o zajęciu CUN)

· rzadziej zaburzona dysfunkcja motoryczno – koordynacyjna i zaburzenia mowy

   o typie afazji

OBJAWY PRZEDMIOTOWE (OBJAWY OPONOWE) :

· sztywność karku :

-          badamy przyginając głowę biernie ku klatce piersiowej

-          w warunkach prawidłowych można swobodnie dotknąć głową do mostka

-          w przypadku sztywności karku broda nie dochodzi do mostka

®    próby przygięcia napotykają opór i zwykle wywołują ból

®    podajemy na ile palców broda nie dochodzi do kl. piersiowej

-          w skrajnych przypadkach występuje odgięcie głowy ku tyłowi z przykurczem

długich mięśni kręgosłupa i wygięciem tułowia ku przodowi (opisthotonus)

-          badania sztywności karku nie wykonuje się:

®    w przypadku niestabilności kręgów szyjnych np. po urazie,

lub w przebiegu RZS

®    w przypadku zagrożenia wgłobieniem (można przyspieszyć)

· objaw Kerninga :

-          pacjent leży płasko na leżance

-          kończynę wyprostowaną w stawie kolanowym unosimy zginając w

stawie biodrowym

-          występuje opór, ból i odruchowe zgięcie w stawie kolanowym

-          objaw Kerninga jest obustronny (w przeciwieństwie do Lasequa, który

jest jednostronny)

-          uszkodzenie drogi korowo – rdzeniowej znosi objaw Kerninga

· objaw Brudzińskiego górny :

-          podczas zginania głowy ku przodowi następuje zginanie kończyn dolnych

(w stawach biodrowych i kolanowych)

· objaw Brudzińskiego dolny :

-          analogiczne zgięcie kończyn przy ucisku na spojenie łonowe

· objaw Flatau :

-          rozszerzenie źrenic przy zgięciu głowy do przodu

ROZPOZNANIE:

· badanie płynu mózgowo rdzeniowego

RÓŻNICOWANIE:

     · sztywność karku może wystąpić w:

-          znacznego stopnia zwyrodnieniu kręgosłupa szyjnego

-          parkinsonizmie

-          wgłobieniu migdałków móżdżku do for. magnum

-          zapaleniu węzłów chłonnych szyi i karku

-          ciężkim zapaleniu gardła

-          w w.wym. przypadkach sztywności karku nie towarzyszą objawy Kerninga i Brudzińskiego

LECZENIE:

· przyczynowe

POWIKŁANIA:

A

ROKOWANIE:

A

PROFILAKTYKA:

A

PATRZ TEŻ:

· badanie płynu mózgowo rdzeniowego

3