·
ETIOLOGIA:
· urazy
· zaburzenia ukrwienia (myelomalacia)
· procesy zapalne (myelitis)
PATOGENEZA:
- procesy nagłe powodują uszkodzenie rdzenia na pewnym poziomie, które przebiega w dwóch fazach
· faza wstrząsu :
- następuje nagłe przerwanie impulsacji z ośrodków wyższych do rdzenia
- powoduje to porażenie wszystkich czynności rdzenia kręgowego i jego całkowite wyłączenie poniżej poziomu uszkodzenia
- wyłączone zostaje funkcjonowanie zarówno neuronów ośrodkowych jak i obwodowych
· faza uspastyczniania :
- stopniowo powraca czynność odruchowa rdzenia
- rdzeń poniżej uszkodzenia zaczyna działać autonomicznie niezależnie od ośrodków wyższych
OBRAZ KLINICZNY:
· faza wstrząsu rdzeniowego (wiotka) :
- występuje natychmiast po uszkodzeniu
- zwykle trwa od 3 do 6 tygodni
- objawy występują poniżej poziomu uszkodzenia
- porażenie mięśni :
® ma charakter wiotki
® napięcie mięśniowe jest obniżone
® odruchy głębokie zniesione (zarówno fizjologiczne jak i patologiczne)
- zniesienie wszystkich rodzajów czucia
- zatrzymanie moczu (pęcherz atoniczny, wstrząsowy) :
® pęcherz jest duży, wpełniony moczem, nieraz może dochodzić do pępka
® chory nie odczuwa wypełnienia pęcherza
® ciśnienia wewnątrz pęcherza prowadzi do wycieku moczu kroplami
- zatrzymanie stolca (retentio alvi) :
® brak ruchów robaczkowych jelit
- skóra nie poci się
- ciśnienie przejściowo ulega obniżeniu
- zaburzenia erekcji u męszczyzn
- trwa zazwyczaj kilka miesięcy
- uspastycznienie porażonych mięśni :
® wynika z powrotu czynności komórek rogów przednich rdzenia
- odruchy :
® stają się wygórowane
® pojawiają się objawy patologiczne (Babińskiego, obronne, rzepkotrząs, stopotrząs)
- automatyzm pęcherza :
® powraca funkcja ośrodków rdzeniowych (pojawia się łuk odruchowy)
® ośrodki rdzeniowe reagują na wypełnienie pęcherza powodując skurcz mięśni wypierających pęcherza i jego częściowe opróżnienie (nietrzymanie moczu)
® opróznianie nie jest pełne, co powoduje zaleganie moczu i sprzyja zakażeniom
- automatyzm odbytnicy
- automatyzm rdzeniowy :
® gdy poniżej miejsca uszkodzenia zadziała się bodźcem bólowym
® dochodzi do potrójnego odruchowego zgięcia kończyn i odruchu Babińskiego
® dodatkowo może odruchowo opróżnić się pecherz i odbytnica
® jest to tzw. odruch masowy
- porażenie zgięciowe :
® w miarę upływu czasu kończyny przyjmują ułożenie zgięciowe
® kończyny dolne zgięte w stawie skokowym i kolanowym, stopa ustawiona zgięciowo
ROZPOZNANIE:
RÓŻNICOWANIE:
· niepełne poprzeczne przerwanie rdzenia :
- nierzadko mimo obecności fazy wstrząsowej wskazującej na poprzeczne uszkodzenie rdzenia nie dochodzi do całkowitego przerwania ciągłości rdzenia
- stopniowo powraca siła kończyn, chory jest w stanie kontrolować wydalanie moczu i stolca
LECZENIE:
POWIKŁANIA:
· brak powrotu czynności odruchowej :
- może zależeć od zaburzeń ukrwienia wywołanych urazem
- niszczący tkankę rdzenia uraz może jednocześnie uszkadzać jej naczynia
- w następstwie może powstać rozległa martwica rdzenia poniżej uszkodzenia, co uniemożliwia podjęcie przez niego czynności odruchowej
ROKOWANIE:
PROFILAKTYKA:
PATRZ TEŻ:
· zaburzenia oddawania moczu
2
MMikulicz