Farmakologia leków stosowanych w terapii astmy.pdf

Farmakologia leków stosowanych

w terapii astmy

Układ współczulny rozszerza oskrzela

(noradrenalina działająca

przez cAMP)

Układ przywspółczulny powoduje skurcz

oskrzeli (pobudzenie cholinergicznych

receptorów muskarynowych)

Leczenie objawowe:

bezpośrednie rozszerzenie oskrzeli

Leki stosowane w leczeniu

współistniejących zjawisk

patozjologicznych

(zapalenie dróg oddechowych)

β 2

(krótko i długo działające)

Teolina

(inhibitor fosfodiesterazy)

Glikokortykosteroidy

Leki antymuskarynowe

(np. bromek ipratropium)

Zapalenie dróg oddechowych

Cytokiny zapalne

Leki z grupy długo

działających agonistów

receptorów

adrenergicznych β 2

(wykazują pewne działanie

przeciwzapalne)

Kromony (mniejsza rola)

Antagoniści receptorów

leukotrienowych

Leki, które przeciwdziałają skurczowi oskrzeli. Ich głównym

efektem jest rozkurcz oskrzeli.

Nie mają silnego działania przeciwzapalnego.

Inne sposoby postępowania

• Zaprzestanie palenia tytoniu

• Terapia odczulająca na alergeny

Zalecenia dotyczące leczenia astmy

Global Initiative for Asthma (GINA)

British Thoracic Society/Scottish Intercollegiate Guidelines Network

•

http://www.brit-thoracic.org.uk/sign/index.htm

200

Agoniści receptora

adrenergicznego

•

http://www.ginasthma.com/

Zasady leczenia przewleklej

obturacyjnej choroby płuc (POChP)

Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease

•

(GOLD). Zalece-

nia na stronie http://www.goldcopd.com/

POChP charakteryzuje się przewlekłym utrudnieniem przepływu

•

powietrza przez drogi oddechowe, które nie jest całkowicie od-

wracalne.

Badanie czynności płuc wykazuje:

•

Stosunek FEV

1 /FVC jest mniejszy niż 70%.

1 po podaniu leków rozszerzających oskrzela jest mniejsza niż

80% wartości przewidywanej.

Najczęstszą przyczyną zapalenia, które prowadzi do POChP jest

•

ekspozycja na dym tytoniowy, istotne mogą być również naraże-

nia zawodowe.

Cechą charakterystyczną dla POChP jest nieodwracalne i postępu-

•

jące zmniejszenie czynności płuc z powodu zapalenia dróg odde-

chowych. Żaden z obecnie stosowanych leków nie może zapobiec

dalszemu rozwojowi choroby, więc farmakoterapia ma za zadanie

ograniczenie objawów i powikłań.

Zaprzestanie palenia jest jedynym postępowaniem, które ograni-

•

cza pogarszanie się funkcji płuc. Dlatego zerwanie z nałogiem jest

kluczowym elementem terapii. Wskazówki dotyczące rzucania pa-

lenia znajdują się dalej w tym rozdziale: „Nikotyna”.

Leczenie objawowe

Leczenie oparte jest głównie na wziewnych lekach z grupy anta-

•

gonistów receptorów muskarynowych oraz agonistach recepto-

rów adrenergicznych β 2 (β 2 -mimetyki).

Długo działające, wziewne β

2 -mimetyki są skuteczniejsze i wy-

godniejsze w użyciu niż krótko działające preparaty, ale za to

droższe.

Teofilina jest stosowana jako dodatkowy lek rozszerzający oskrze-

•

la u pacjentów z zaawansowaną chorobą; prawdopodobnie może

ona wykazywać pewne działanie przeciwzapalnie.

Wziewne kortykosteroidy nie są uważane za bardzo skuteczne

•

i poleca się je jedynie u chorych z obniżeniem FEV 1 poniżej 50%

oczekiwanych wartości.

Ostatnio prowadzone badania wykazały korzystne efekty skoja-

rzonego podawania leków wziewnie (kortykosteroidy + długo

działający agoniści receptorów adrenergicznych β 2 ).

Należy unikać przewlekłej steroidoterapii; bilans działań pożąda-

nych i szkodliwych jest niekorzystny.

Inne metody leczenia

Tlenoterapia odgrywa ważną rolę w ciężkich postaciach choroby;

•

patrz dalej w tym rozdziale: „Tlen”, w celu uzyskania szerszych in-

formacji.

Pacjenci z POChP powinni być co roku szczepieni przeciw grypie,

•

aby zmniejszyć częstość zaostrzeń choroby.

Nie udowodniono, by leczenie mukolityczne przynosiło znaczące

•

korzyści.

Podawanie antyoksydantów może odgrywać pewną rolę w terapii,

•

ale zagadnienie to jest jeszcze w trakcie badań.

Kaszel może być męczącym objawem, ale stanowi ważny mecha-

•

nizm oczyszczania dróg oddechowych ze śluzu; nie powinno się

więc stosować leków przeciwkaszlowych.

Leki stymulujące oddychanie nie są przydatne w przewlekłym le-

•

czeniu POChP. Patrz w tym rozdziale: „Doksapram” w celu uzyska-

nia szerszych informacji.

201

FEV

Krótko działąjące β 2 -mimetyki

Selektywni agoniści receptorów adrenergicznych β 2

Pobudzenie receptorów β 2

powoduje liczne następstwa

(patrz w rozdz. 2: „Agoniści re-

ceptorów adrenergicznych”.

Klinicznie ważne są: rozszerze-

nie oskrzeli i rozkurczowe dzia-

łanie na macicę. Przy podawa-

niu dużych dawek dochodzi do

utraty selektywnego działania

na receptory β 2 , co powoduje

tachykardię i drżenie.

Leki w tej klasie

Stosowane w celu zniesie-

nia skurczu oskrzeli

Salbutamol

•

Inne

Bambuterol

Terbutalina

•

Nie istnieją znaczące róż-

nice między tymi leka-

mi. Najczęściej używa-

ne są salbutamol i ter-

butalina.

Stosowane do zahamo-

wania porodu przed-

wczesnego

Salbutamol

Fenoterol

• Działają rozkurczowo zarówno w stanach

ostrych, jak i przewlekłych.

Działają tokolitycznie (hamują poród

•

przedwczesny).

• Nie istnieją specyficzne przeciwwskaza-

nia.

Uczulenia na krótko działające β

•

Ritodryna

•

2 -mi me-

tyki występują rzadko.

Leki te mogą być stosowane do usuwania odwracalnego zwęże-

•

nia dróg oddechowych u pacjentów z POChP. Choroba jest tylko

w nieznacznym stopniu odwracalna, dlatego efekt działania tych

leków pozostaje ograniczony.

W okresie, gdy pacjent stan pacjenta jest dobry, należy przepro-

•

wadzić badanie czynności płuc oraz określić stopień odwracalno-

ści zmian.

Leki te mogą być stosowane przez kobiety w ciąży. Należy pamię-

•

tać o ich działaniu tokolitycznym.

Zwykle nie ma potrzeby zmiany dawkowania w niewydolności ne-

rek lub wątroby.

Ostry skurcz oskrzeli

• W leczeniu ostrego skurczu oskrzeli zwykle stosuje się nebuliza-

cje. Mogą także być używane dozowniki ciśnieniowe (aerozolodo-

zymetry) MDI z komorą przedłużającą (spejserem) o dużej objęto-

ści (np. 500 ml). Patrz poniżej: „Leczenie ostrej astmy u dorosłych”

( Do zapamiętania ) w celu zapoznania się z zasadami postępowania

w ostrej astmie. Patrz ipratropium w tym rozdziale: „Spejsery o du-

żych objętościach” ( Do zapamiętania ) w celu uzyskania informacji

na temat spejserów o dużej objętości.

Zalety terapii wziewnej:

•

Mogą być podawane duże dawki leku.

Jeśli jest taka potrzeba, można prowadzić ciągłe leczenie.

Możliwe jest także podawanie leków dożylnie/podskórnie w cięż-

•

kich przypadkach (na oddziale intensywnej terapii).

Przewlekła astma

Dozownik ciśnieniowy MDI jest najlepszym wyborem na początku

•

leczenia ze względu na najmniejsz koszt.

Pacjenta należy poinstruować, jak ma stosować urządzenie.

nie dawki do aktualnego stanu chorego [patrz British Thoracic So-

ciety/Scottish Intercollegiate Guidelines Network w celu uzyskania

wskazówek (http://www.brit-thoracic.org.uk/sign/index.htm)].

Podawanie przez spejser o dużej objętości zmniejsza ogólno-

ustrojowe wchłanianie leku i zwiększa proporcję (ilość) leku, któ-

ry dostaje się do płuc.

202

•

Rimiterol

•

Możliwa jest jednoczesna tlenoterapia.

Konieczny jest nadzór nad przyjmowaniem leku oraz dostosowa-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: