Wiek Ziemi oceniany jest na ok. 5 mld lat. Do jego określenia służą izotopy promieniotwórczych pierwiastków : Uran 238, Potas 40 – do określania wieku skał i minerałów. Węgiel C14 służy do określania wieku młodszych obiektów.
Powstałe na skutek opadania drobnych cząsteczek piasku, mułu, błota, popiołów, szczątków itp. oraz nakładania się ich warstwowo. Wiele z tych składników, poprzez erozję zostało przeniesione w inne miejsce. Trwało to miliardy lat. Najstarsze pokłady znajdują się najniżej, najmłodsze najwyżej. Są one poprzedzielane. Według pokładów wyodrębniono 5 er :
- archaik
- prekambr
- paleozoik
- mezozoik
- kenozoik
Wpływ na powstawanie skał osadowych miały też ruchy skorupy ziemskiej ( trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów ). Powodowały one powstanie głębin, które wypełniły się wodą oraz wypiętrzenie mas górskich o różnych wysokościach.
Martwe w postaci wykopalisk
- kości z ery mezozoicznej
- odciski stóp – tropy zwierząt
- sylwetki ludzi i zwierząt wydobyte ze zmarzlin lodowych czy torfu
- paprotniki, skrzypy, widłaki i paprocie w postaci odcisków na płytach węglowych
- ryba trzonopłetwna latimura ( Ocean Indyjski )
- hapteria ( wyspy otaczające Nową Zelandię )
- stekowce i torbacze ( Australia )
- żółwie ( wyspa Galapagas )
Ewolucja to stopniowa, nieustanna zmiana, to proces nieodwracalny zachodzący w czasie i przestrzeni, jest to proces kierunkowy.
Dowody pośrednie
q wspólne pochodzenie organizmów żywych
q dane z dziedziny taksonomii – uwzględniają one :
¨ wygląd zewnętrzny
¨ sposób poruszania się
¨ sposób zdobywania pożywienia
¨ symetrię ciała
¨ sposób rozmnażania się
¨ typ rozwoju zarodkowego
¨ właściwości fizjologiczne
Na 1 milion budowa owadów jest taka sama(mają taki sam układ wydalniczy)
mają takie same pochodzenie, ten sam plan budowy, ale spełniają one różne czynności : skrzydła ptaka, noga konia, płetwa wieloryba, ręka człowieka – wszędzie są te same kości, ale kończyny te spełniają różne funkcje. Mózgi kręgowców, pokrycie ciała kręgowców – to też narządy homologiczne
Spełniają tę samą czynność, ale pochodzenie jest inne i plan budowy inny np. skrzydło ptaka i skrzydło motyla – oba służą do latania, oko kręgowca i oko owada. Z roślin : korzenie u organowców i chwytniki u mszaków – utrzymują roślinę w podłożu, pobierają wodę, ale budowa i pochodzenie jest różne.
NARZĄDY SZCZĄTKOWE U CZŁOWIEKA :
· Owłosienie ciała ( na klatce piersiowej u mężczyzn),
· wyrostek robaczkowy,
· zęby mleczne,
· budowa mięśni brzusznych,
· mięśnie przewodzące i odwodzące,
· paluch stopy,
· chwytność stopy u niemowlaka
· owłosienie lamugo płodu
· ogon; nawet do 25 cm długości
· pazury zamiast paznokci
· dodatkowa para sutek
· silnie wyrastający kieł
W wczesnym rozwoju zarodkowym kręgowców w wyniku bruzdkowania powstaje morula, w wyniku dalszego podziału tworzy się blastula zbudowana z jednej warstwy komórek otaczających przestrzeń wypełniając płynem tzw. blastocelem. Gastrulacja – tworzenie się listków zarodkowych, czyli ektodermy, endodermy i mezodermy u wszystkich kręgowców przebiega tak samo.
· wszystkie żywe organizmy zbudowane są tych samych pierwiastków, oprócz glinu, są to : węgiel, wodór, tlen, azot, fosfor, siarka,
- nieorganiczne : woda
- organiczne : białka, cukry, tłuszcze, udział procentowy tych związków i wody jest podobny u wszystkich organizmów
· skład płynów ustrojowych zwierząt jest podobny do składu wody morskiej
· budowa i funkcja wielu enzymów są podobne
· podobna budowa chlorofilu
· podobna jest struktura białek ( np. insulina ) – wykorzystano to w medycynie
· podoba jest budowa hormonów, choć pełnią one inną funkcję : prolaktyna u ssaków, ptaków, gadów
· obecność czynników RH+, RH- - u małp i ludzi
· anty perny grupowe krwi, czyli A, B, 0
· mitochondria u wszystkich eucariota są podobnie zbudowane i pełnią taką samą czynność
· kwasy nukleinowe – zbudowane z takich samych nukleotydów, wszędzie obowiązuje kod trójkowy i wzór semikonserwatywnej replikacji DNA
· mitoza u wszystkich eucariota przebiega tak samo
¨ zasiedlenie Australii przez ssaki bezłożyskowe
¨ jeleniowate, wielbłądowate, niedźwiedziowate występują w Afryce, Eurazji i Ameryce
¨ żółwie na wyspach Galapago są to formy reliktowe, prawie się nie zmieniły
¨ skrzypłacz (ryba) jego larwa jest identyczna z larwą wymarłych już trylobitów
¨ ryby dwudyszne i trzonopłetwna latimura jest jajożyworodna
¨ miłorzęb japoński od 400 mln lat się nie zmienił, drzewo samicze i samcze
¨ brzoza karłowata, wierzba
¨ foka obrączkowana
maniekchomikuj