Juliusz Verne - Przełamanie blokady.pdf - Juliusz Verne - nurek5

Juliusz Verne

Przełamanie blokady

Tytuł oryginału francuskiego: Les forceurs des blocus

Opracowanie i wstęp:

MICHAŁ FELIS I ANDRZEJ ZYDORCZAK (1996)

(na podstawie przekładu zamieszczonego w tygodniku "Ruch Literacki"

w roku 1876 pod tytułem "Przełamanie blokady")

Rozdział I

Delfin1

ierwszą rzeką, której wody pieniły się pod kołami statku parowego, była Clyde.

To było w roku 1812. Statek ten nosił nazwę Kometa i pełnił regularną służbę

między Glasgow a Greenock, pływając z szybkością sześciu mil2 na godzinę. Od

tego czasu krocie steamers i pocket-boats3 pływały w górę i w dół tej szkockiej

rzeki a mieszkańcy Glasgow, wielkiego miasta handlowego, całkowicie oswoili się

z cudami żeglugi parowej.

Tymczasem dnia 3 grudnia 1862 roku ogromny tłum, złożony z armatorów, kupców,

przemysłowców, rzemieślników, marynarzy, kobiet i dzieci, zapełniał błotniste

ulice Glasgow i kierował się ku Kelvin Dock, ogromnemu zakładowi budowy statków,

należącemu do panów Toda i Mac Gregora. To ostatnie nazwisko aż nadto dowodzi,

że potomkowie słynnych Highlanders4 stali się przemysłowcami i ze wszystkich

tych podbitych starych klanów przeistoczyli się w fabrycznych robotników.

Kelvin Dock leży o kilka minut drogi od miasta, na prawym brzegu rzeki Clyde.

Wkrótce te niezmierzone zakłady okrętowe zostały zalane przez ciekawskich; ani

na nabrzeżu, ani na molo, ani na dachu magazynu otaczającego nie zajęte miejsce

nie było piędzi wolnego skrawka; rzekę też przecinały we wszystkich kierunkach

statki; nawet na lewym brzegu wzgórza Govan zapełniły się widzami.

A jednak nie chodziło o nadzwyczajną uroczystość lecz bardzo zwyczajne wodowanie

statku. Mieszkańcy Glasgow byli bardzo uodpornieni na zdarzenia podobne temu

widowisku. Może Delfin - tak się nazywał statek zbudowany przez panów Toda i Mac

Gregora - odznaczał się czymś nadzwyczajnym? Prawdę powiedziawszy - nie. Był to

wielki statek z blach stalowych, o wyporności tysiąc pięćset ton, w którym

wszystko było wymyślone tak, aby uzyskać największą szybkość. Jego

wysokociśnieniowa maszyna, pochodząca z zakładów Lancefield Forge miała moc

pięciuset koni mechanicznych. Wprawiała ona w ruch dwie bliźniacze śruby

umocowane z każdej strony tylnicy,5 w końcowych partiach rufy6 i całkowicie

niezależne od siebie - zastosowanie zupełnie nowego systemu panów Dudgeon7 z

Millwal, który daje statkom wielką szybkość i pozwala robić zwroty na bardzo

małej przestrzeni.

Jeśli chodzi o zanurzenie, to musiało być niewielkie; znawcy od razu to

spostrzegli i wywnioskowali słusznie, iż statek ten przeznaczony jest do żeglugi

po wodach średnio głębokich. Ale wszystkie te osobliwości zupełnie nie mogły

usprawiedliwiać powszechnej ciekawości. W sumie Delfin był statkiem jak mnóstwo

innych. Może jego wodowanie przedstawiało jakieś trudności techniczne do

pokonania? Bynajmniej. Rzeka Clyde nieraz już przyjmowała w swe objęcia wiele

okrętów o dużo większym tonażu i wodowanie Delfina miało się odbyć w sposób

najbardziej zwyczajny.

Rzeczywiście, kiedy morze było spokojne,8 w momencie, kiedy już dawał się

odczuwać odpływ, rozpoczęły się przygotowania do wodowania; uderzenia młotów

rozbrzmiewały z doskonałą zgodnością na klinach dźwigających stępkę9 statku;

Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ( http://www.novapdf.com )

wkrótce drżenie przebiegło przez cały masywny kadłub; był on jeszcze trochę

podniesiony; czuje się, że się chwieje; ślizganie rozpoczyna się, przyspiesza i

po kilku chwilach Delfin, opuszczający pochylnię10 dokładnie wysmarowaną łojem,

zanurza się w rzece Clyde, pośród gęstych kłębów białych mgieł. Dziób zahaczył o

muliste dno rzeki, następnie podniósł się na grzbiecie ogromnej fali i wspaniały

parowiec, uniesiony rozpędem byłby rozbił się na nabrzeżach warsztatów

okrętowych od strony Govan, lecz rzucając z wielkim hałasem równocześnie

wszystkie kotwice zatrzymał swój bieg.

Wodowanie powiodło się doskonale. Delfin spokojnie kołysał się na wodach rzeki

Clyde. Gdy znalazł się we właściwym sobie żywiole, wszyscy widzowie poczęli

klaskać w dłonie, a głośne okrzyki "hurra!" rozległy się na obu brzegach rzeki.

Lecz dlaczego te okrzyki i te brawa? Bez wątpienia najgwałtowniejsi widzowie

byliby mocno zakłopotani gdyby mieli wyjaśnić swój entuzjazm. Jaki był właściwie

powód tego osobliwego zainteresowania się statkiem? Wszystko zawierało się po

prostu w tajemnicy, osłaniającej jego przeznaczenie. Nie wiedziano, do jakiego

rodzaju handlu będzie przeznaczony, a przysłuchujący się różnym grupom

ciekawskich słusznie byłby zdumiony rozmaitością zdań krążących na ten ważny

temat.

Jednakże lepiej poinformowani albo uważający się za takich zgadzali się z tym,

że parowiec będzie grał pewną rolę w straszliwej wojnie, która wówczas siała

zniszczenie w Stanach Zjednoczonych.11 Ale więcej nie wiedziano - czy Delfin

miał być statkiem korsarskim, transportowym, okrętem Konfederacji lub statkiem

morskim Unionistów - tego nikt nie mógł powiedzieć.

- Hurra! - zawołał ktoś z tłumu, utrzymując, że Delfin zbudowany został dla

Stanów Południowych.

- Hip! hip! hip! - wołał inny, przysięgając, że szybszy parowiec nigdy dotąd nie

krążył po wodach amerykańskich.

By wiedzieć coś dokładnie pod tym względem trzeba było być wspólnikiem albo

przynajmniej bliskim przyjacielem Vincenta Playfaira i Spółki w Glasgow.

To bogata, potężna i roztropna firma handlowa, nosząca nazwę Vincent Playfair i

Spółka. Stara i szanowna rodzina Playfairów pochodzi od owych lordów Tobacco,12

którzy pobudowali najpiękniejsze dzielnice miasta. Ci sprytni kupcy, w

następstwie Unii,13 założyli w Glasgow pierwsze kantory nielegalnie handlujące

tytoniami z Wirginii i Marylandu. Powstały olbrzymie majątki; wzrosło nowe

centrum handlowe. Wkrótce Glasgow stał się miastem kupieckim i przemysłowym; we

wszystkich jego częściach wznosiły się przędzalnie, huty, odlewnie żelaza i w

ciągu kilku lat pomyślny rozwój miasta osiągnął najwyższy stopień.

Firma Playfaira pozostała wierna przedsiębiorczemu duchowi swych przodków.

Rzucała się w najśmielsze przedsięwzięcia, podtrzymując honor angielskiego

handlu. Obecny jej właściciel, Vincent Playfair, mężczyzna pięćdziesięcioletni,

z charakteru przede wszystkim praktyczny i rzeczowy, chociaż bardziej niż

zuchwały, był armatorem czystej krwi. Poza obrębem spraw handlowych nic go nie

obchodziło, nawet polityczna strona transakcji. Z drugiej strony był absolutnie

uczciwy i zacny.

Jednakże nie mógł uznawać za swój pomysł zbudowania i wyposażenia Delfina.

Pochodził on od Jamesa Playfaira, jego synowca,14 przystojnego

trzydziestoletniego młodzieńca i najodważniejszego skippera15 marynarki

handlowej Zjednoczonego Królestwa.16

To było pewnego dnia w coffee-room17 Tontine, pod arkadami ratusza, kiedy James

Playfair, przeczytawszy z wielkim zainteresowaniem gazety amerykańskie, podsunął

swemu stryjowi bardzo awanturniczy projekt.

Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ( http://www.novapdf.com )

- Stryju Vincencie - rzekł bez żadnych wstępów - można zarobić około dwóch

milionów w przeciągu miesiąca.

- A co się ryzykuje? - spytał stryj Vincent.

- Okręt i jego ładunek.

- Nic więcej?

- Owszem, jeszcze skórę załogi i jej kapitana, ale to się nie liczy.

- Zobaczymy obejrzeć - powiedział stryj, który uwielbiał ten pleonazm.18

- Wszystko jest jasne - rzekł James Playfair. - Czytałeś Tribune, New York

Herald, Wiadomości Richmondzkie, American Reviev?

- Dwadzieścia razy, bratanku Jamesie.

- Jesteś przekonany, tak jak i ja, że wojna w Stanach Zjednoczonych będzie

jeszcze długo trwała?

- Bardzo długo.

- Wiesz, jak ta wojna stawia w zawieszeniu interesy Anglii, a szczególnie te z

Glasgow.

- A jeszcze najszczególniej te firmy Playfair i Spółka - odrzekł stryj Vincent.

- Ponad wszystko te - zareplikował młody kapitan.

- Zamartwiam się całe dnie, Jamesie i nie bez lęku rozważam bankructwa handlowe

jakie ta wojna może pociągnąć za sobą. Nie znaczy to, bratanku, że firma

Playfair nie jest solidna, lecz ma partnerów, którzy mogą zawieść. Ach, ci

Amerykanie, ci zwolennicy niewolnictwa czy też abolicjoniści,19 poślę ich do

wszystkich diabłów!

Jeżeli z punktu widzenia głównych praw ludzkości, zawsze i wszędzie wyższych od

korzyści osobistych, Vincent Playfair źle postąpił mówiąc w ten sposób, to miał

rację rozważając rzecz z czysto handlowego punktu widzenia. Bawełny -

najważniejszego przedmiotu eksportu amerykańskiego brakowało na rynku Glasgow.

Głód Bawełniany,20 będące w użyciu silne wyrażenie angielskie, stawał się z dnia

na dzień groźniejszy; tysiące zwolnionych robotników żyło z dobroczynności

społecznej. Glasgow posiada dwadzieścia pięć tysięcy warsztatów mechanicznych,

które przed wojną w Stanach Zjednoczonych dziennie wytwarzały sześćset

dwadzieścia pięć tysięcy metrów nici bawełnianych, to jest pięćdziesiąt milionów

funtów rocznie. Ta liczba daje wyobrażenie o perturbacjach wprowadzonych w

przemysłowe życie miasta, kiedy nagle prawie zupełnie zabrakło surowca

przędzalniczego. Bankructwa zdarzały się codziennie. We wszystkich fabrykach

zawieszano roboty. Robotnicy umierali z głodu.

Widok tej okropnej nędzy natchnął Jamesa Playfaira i przyczynił się do powstania

zuchwałego projektu.

- Pojadę po bawełnę - powiedział sobie - i przywiozę ją, choćby miała nie wiem

ile kosztować.

Lecz ponieważ był także "kupcem", jak stryj Vincent, zdecydował się postępować

jak kupiec i przedstawić ją w formie interesu handlowego.

- Stryju Vincencie - powiedział. - Oto mój projekt.

- Zobaczymy obejrzeć, Jamesie.

- To jest proste. Zbudujemy statek mogący szybko pływać i o dużej pojemności.

- To jest możliwe.

- Załadujemy go sprzętem wojennym, żywnością i odzieżą.

- To się znajdzie.

- Ja obejmę dowództwo tego parowca. Przeciwstawię się w tej wyprawie korsarskiej

wszystkim okrętom marynarki federalnej. Przerwę blokadę jednego z portów

Południa.

- Sprzedasz drogo Konfederatom ładunek, którego tak potrzebują - powiedział

Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ( http://www.novapdf.com )

stryj.

- I powrócę załadowany bawełną...

- Którą kupisz za bezcen.

- Tak jak mówisz, stryju Vincencie. Czy to jest jasne?

- Rozumie się. Lecz czy się powiedzie?

- Powiedzie się, jeżeli będę miał dobry statek.

- Zbudujemy go według zapotrzebowania. A załoga?

- O, tę znajdę. Nie potrzeba mi wielu ludzi. Wystarczą ci do obsługi statku. Nie

idzie o to, by się bić z Federalistami, ale by ich wyprzedzić.

- Zostaną wyprzedzeni - odpowiedział stryj stanowczo. - A teraz powiedz mi,

Jamesie, do jakiego miejsca wybrzeża amerykańskiego zamierzasz zawinąć?

- Dotąd, stryju, już kilka okrętów przerwało blokadę Nowego Orleanu, Willmington

i Savannah. Ja zamierzam podążyć prosto do Charleston. Nie dotarł tam do tej

pory żaden angielski okręt, nie płynący z Bermudów. Jeżeli mój statek będzie

miał małe zanurzenie, dotrę tam, gdzie statki federalistów nie zdołają gonić za

mną.

- Dobrze - zauważył stryj Vincent - że Charleston jest zapchany bawełną. Pali

się ją, byle się jej pozbyć.

- Tak - odpowiedział James. - Co więcej, miasto jest prawie całkowicie otoczone;

Beauregard21 potrzebuje amunicji; sprzedam mój ładunek na wagę złota.

- Dobrze, mój synowcze. A kiedy chcesz odpłynąć?

- Za sześć miesięcy. Potrzebne mi są długie, ciemne, zimowe noce, by łatwiej się

przemknąć; dodatkowo szybki okręt.

- Zbudujemy ci nowy.

- Przyrzekasz, stryju?

- Przyrzekam.

- Więc ani słowa?

- Ani słowa!

Oto, jak się to stało, że pięć miesięcy później parowiec Delfin został wodowany

w warsztatach okrętowych Kelvin Dock, i dlaczego nikt nie znał jego prawdziwego

przeznaczenia.

Rozdział II

Podniesienie kotwicy

yposażanie Delfina biegło szybko. Olinowanie i omasztowanie było gotowe. Delfin

miał trzy maszty, zbytek trochę niepotrzebny. W istocie jednak nie liczył na

wiatr uciekając przed korwetami22 federalnymi, polegając raczej na potężnej

maszynie parowej ukrytej w swoich wnętrzach. I miał rację.

W końcu grudnia Delfin wypłynął na zatokę Clyde dla przeprowadzenia prób. Trudno

rozstrzygnąć, kto był z tej próby bardziej zadowolony: budowniczy czy kapitan.

Nowy parowiec pływał wspaniale i log23 wskazywał szybkość siedemnastu mil na

godzinę. Szybkość, jakiej nie osiągnął dotąd żaden statek angielski, francuski

czy amerykański. Na pewno Delfin, w potyczce z najszybszymi okrętami wygra o

kilka długości w tym morskim meczu.

W dniu 25 grudnia rozpoczęto załadunek. Parowiec przybywa by ustawić się przy

nabrzeżu handlowym dla parowców, trochę poniżej Glasgow Bridge, ostatniego mostu

przerzuconego przez rzekę Clyde przed jej ujściem. Tam znajdują się obszerne

mola, zawierające ogromne zapasy odzieży, broni i amunicji, które szybko złożono

w ładowni Delfina. Rodzaj tego ładunku ukazywał tajemnicze miejsce przeznaczenia

statku i firma Playfair nie mogła dłużej osłaniać swej tajemnicy. Zresztą Delfin

nie mógł zwlekać z wyruszeniem na morze. Po pierwsze, żadnej korwety

amerykańskiej nie sygnalizowano na wodach angielskich. Następnie, jak być

Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ( http://www.novapdf.com )

gotowym do zwerbowania załogi, w jaki sposób tak długo utrzymać milczenie? Nie

można zaokrętować ludzi bez powiadamiania ich o miejscu przeznaczenia; w końcu

narażają swoje życie, a gdy ryzykuje się swoją skórę, dobrze jest wiedzieć za

ile i dlaczego.

Niebezpieczeństwo wszakże nie powstrzymuje marynarzy. Płaca była dobra,

przyrzekano dodatkowy udział w zyskach, dlatego stawiła się wielka liczba

ochotników. James Playfair miał w czym wybierać. W ciągu jednej doby wpisało się

na listę załogi trzydziestu majtków,24 którzy uczyniliby zaszczyt nawet jachtowi

Jej Królewskiej Mości.

Termin wyjścia w morze wyznaczono na dzień 3 stycznia. 31 grudnia Delfin był

gotowy do drogi. Jego ładownie wypełnione były amunicją a bunkry25 węglem. W

dniu 2 stycznia kapitan znajdował się na pokładzie, pilnie doglądając, czy

wszystko jest w należytym porządku, kiedy przy otworze trapowym26 Delfina

zgłosił się jakiś nieznajomy, i żądał rozmowy z kapitanem Jamesem Playfairem.

Jeden z marynarzy zaprowadził go na rufówkę.27

Był to mężczyzna o szerokich barkach, czerwonawej twarzy, na której przebijała

wesołość, połączona z przebiegłością. Zdawało się, że nie bardzo był obeznany z

morzem i urządzeniem statku, gdyż idąc, oglądał się na wszystkie strony, jak

człowiek niezbyt często przebywający na statku. Starał się zachowywać jednak jak

stary wilk morski, ze znawstwem oglądając olinowanie Delfina i kołysząc się na

sposób marynarzy.

Stanąwszy przed obliczem kapitana, spojrzał mu bystro w oczy i spytał:

- Kapitan James Playfair?

- To ja - odpowiedział kapitan. - Czego ode mnie chcesz?

- Zaciągnąć się na pański statek.

- Nie ma już miejsca, załoga jest w komplecie.

- Ej! Jeden człowiek więcej nie zawadzi panu, przeciwnie.

- Tak myślisz? - spytał James Playfair, patrząc prosto w oczy swemu rozmówcy.

- Jestem tego pewny - odpowiedział marynarz.

- Lecz kim ty jesteś? - spytał kapitan.

- Wyśmienitym marynarzem - zapewnił. - Solidnym człowiekiem i zdecydowanym

zuchem. Dwie takie zręczne ręce, jakie mam zaszczyt przedstawić, nie są z

pewnością do pogardzenia na pokładzie pańskiego statku.

- Lecz są inne statki niż Delfin i inni kapitanowie niż James Playfair. Dlaczego

przybyłeś właśnie tu?

- Ponieważ chcę służyć pod rozkazami kapitana Jamesa Playfaira i na pokładzie

jego statku.

- Nie potrzebuję więcej ludzi.

- Mocny człowiek zawsze się przyda i jeżeli pan chce wypróbować moją siłę to

niech pan pozwoli zmierzyć się z trzema albo czterema najtęższymi zuchami

pańskiej załogi - jestem gotów!

- Jak ci się spieszy! - odpowiedział James Playfair. - Jak się nazywasz?

- Crockston, do pańskich usług.

Kapitan cofnął się kilka kroków, aby lepiej obejrzeć tego siłacza, który

okazywał się w pewnym stopniu także stanowczy. Postawa, wzrost, powierzchowność

marynarza potwierdzała w całości jego energiczne żądania; czuło się, że może być

silny; do tego miał pogodne spojrzenie.

- Gdzie pływałeś? - spytał go Playfair.

- Wszędzie po trochu.

- Wiesz, co Delfin zamierza uczynić?

- Tak, i to mnie kusi.

Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer ( http://www.novapdf.com )

Juliusz Verne - Przełamanie blokady.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: