WSPINACZKA.pdf

Ogólnopolskie Warsztaty

dla nauczycieli wychowania fizycznego

szkół artystycznych

Temat warsztatów:

DOSTOSOWANIE TREŚCI NAUCZANIA DO SPECYFIKI SZKOŁY ARTYSTYCZNEJ

WSPINACZKA

MATERIAŁ ZEBRAŁ I PRZYGOTOWAŁ: WOJCIECH KRZYśANOWSKI

28.06.04.07.2004.

Organizator:

Nazwa PAŃSTWOWY ZESPÓŁ SZKÓŁ MUZYCZNYCH

Ulica Libelta 7

Kod pocztowy 85080

Miejscowość BYDGOSZCZ

Województwo KUJ.POM.

Kraj

POLSKA

biuro@konkursmuzyczny.pl Strona www

Telefon

(052) 3223794

Fax

(052) 3229718

PROGRAM SZKOLENIA WSPINACZKOWEGO

1. Asekuracja

1.1.Wprowadzenie do techniki asekuracji (cel, metody)

1.2.Sprzęt

1.3.Węzły i wiązanie się

1.4.Technika zachowania się w ścianie

1.5.Zeskok

1.6.Wykorzystanie materaca

1.7.Asysta

1.8.Asekuracja liną – wędka

2. Technika ruchu

2.1.Podstawy techniki ruchu (stawanie, chwytanie)

2.2.Wspinaczka naturalna

2.3.Pozycja frontalna i boczna

2.4.Stabilizacja ciała – efekt zawiasu (pion i przewieszenie)

2.5.Rozpory

2.6.Technika pchnij pociągnij

2.7.Techniki wypoczywania

2.8.Małpi zwis

3. Technika wspinania

3.1.Wspinaczka naturalna (płyta, ściana)

3.2.Zacięcie

3.3.Wspinaczka w lekkim przewieszeniu

3.4.Pokonywanie małego okapu

4. Techniki linowe

4.1.Zjazd w pionie i przewieszeniu ze stanowiska stojącego

5. Wiedza o wspinaniu

5.1.Istota wspinania i zasady uprawiania wspinaczki jako sportu

5.2.Gałęzie sportu wspinaczkowego

5.3.Terminologia – rzeźba skalna, sprzęt, technika wspinaczki

5.4.Ocena trudności technicznych

5.5.Zasady bezpiecznego wspinania

5.6.Kamienie milowe w historii wspinania

Program opracowano na podstawie programu szkoleniowego, lidera polskiej wspinaczki halowej

dra Wacława Sonelskiego

Prowadzący zajęcia:

Instruktor wspinaczki

mgr Jacek Ostrowski

email:jaosx@wp.pl;

Instruktor wspinaczki

mgr Wojciech KrzyŜanowski

email:wk0307@wp.pl

1. ASEKURACJA

1.1. WPROWADZENIE DO TECHNIK ASEKURACJI (CEL, METODY)

Celem asekuracji jest zabezpieczenie osoby wspinającej się przed niebezpiecznymi skutkami odpadnięcia od

ściany podczas uprawiania wspinaczki.

Przejścia drogi moŜna dokonać:

· bez asekuracji

· z asekuracją bierną (poprzez podłoŜenie grubego materaca pod ścianę)

· z asekuracją czynną, która z kolei moŜe być realizowana:

· bez uŜycia liny (asysta przy pomocy kolegi, który w chwili odpadnięcia chwyci lecącego za

biodra, pomagając mu łagodnie wylądować zeskokiem na podłoŜu pod ścianą)

· za pomocą liny (asekuracja górna – „na wędkę” oraz asekuracja dolna)

Metody asekuracji wzajemnej z uŜyciem liny 1

Nazwa metody

Miejsce wpięcia

przyrządu

asekuracyjnego

Czy asekurant

zakłada

autoasekurację

Typowe zastosowania

UprząŜ asekuranta Rzadko

Buldering.

Wspinaczka: skałkowa

i halowa

(drogi jednowyciągowe)

Zawody wspinaczkowe

(konkurencja „na czas”)

Wędka

(Na wędkę)

Punkt

stanowiskowy

(stanowisko dolne)

Niekonieczne

UprząŜ asekuranta Zawsze

Wspinaczka: skałkowa,

górska (drogi jedno

i wielowyciągowe)

Ściągniecie na

stanowisko

Punkt

stanowiskowy

(stanowisko górne)

Zawsze

Prowadzenie

z opuszczaniem

(z powrotem)

UprząŜ asekuranta Tak lub nie

Wspinaczka: skałkowa,

halowa.

Zawody wspinaczkowe

(drogi jednowyciągowe)

Punkt

stanowiskowy

(stanowisko dolne)

Zalecane,

czasem

konieczne

UprząŜ asekuranta Zawsze

Wspinaczka: skałkowa,

górska, wielkościanowa

(drogi jedno

i wielowyciągowe)

Stanowiskowa

Punkt

stanowiskowy

(stanowisko dolne)

Zawsze

UprząŜ asekuranta Rzadko

Wspinaczka: górska,

wielkościanowa (drogi

wielowyciągowe)

Lotna

Punkt

stanowiskowy

(przelotowy)

Bardzo rzadko

1 Sonelski W., Sas-Nowosielski K.: Wspinaczka sportowa, Zagadnienia wybrane, Katowice 2002, s.34

1.2. SPRZĘT

· BUTY

Na początek wystarczą "korkery", czyli korkotrampki z obciętymi korkami (niektórzy obcinają tylko przednie

korki. WyposaŜenie się w korkotrampki ma jeden wielki plus cenę, i jeden wielki minus to nie to samo co but

wspinaczkowy (brak odpowiedniego tarcia, krawądek, kształtu itp.). Przy zakupie korkerów naleŜy zwrócić

uwagę na to, by były odpowiednio ciasne muszą być jak najbardziej dopasowane do stopy, by w miarę

spełniały swoją rolę (wskazane uczucie ogromnej ulgi po ściągnięciu!).

W miarę rozwoju umiejętności wspinaczkowych moŜna wyposaŜyć się w buty wspinaczkowe z prawdziwego

zdarzenia. W zaleŜności od zasobności portfela jest do wyboru kilka firm (Five Ten, La Sportiva, Boreal, Rock

Pilars, Saltic, Triop, i inne). Jednymi z tańszych są Saltici buty rodem z Czech.

Przed zakupem naleŜy się zastanowić do czego te buty będą wykorzystywane (skała, panel, dziurki, tarcie, itp.)

w zaleŜności od przeznaczenia róŜnią się nieco kształtem i gumą. Warto takŜe zwrócić uwagę na

asymetryczność buta te najbardziej "skręcone" najlepiej pracują, ale takŜe stopa najbardziej w nich boli.

Z tego względu polecane są osobom z pewnym doświadczeniem. Dla początkujących najlepsze są buty "lekko"

asymetryczne.

Ostatnią kwestią istotną przy wyborze buta jest pytanie: baletka czy wiązany? Baletka to but bez sznurowadeł,

coś w typie tenisówek z gumką, tyle, Ŝe do wspinania. Szybko się go ściąga i szybko zakłada. Wybór zaleŜy

w głównej mierze od preferencji. JeŜeli jednak ktoś ma nietypowy kształt stopy, poleca się wiązane – moŜna je

lepiej dopasować go do stopy.

Kwestia następna rozmiar. Tak jak przy korkerach muszą być odpowiednio małe, lecz z umiarem, bo potem

boli, i to bardzo! W sklepie warto spróbować stanąć na jakimś występie muru czy czymś podobnym. JeŜeli but

w miarę pewnie stoi na czymś wielkości 1/31/2 paznokcia i przy tym nie wyjecie z bólu, to znaczy, Ŝe jest

dobrze.

Cena: buty wspinaczkowe moŜna zakupić w cenie od 150 do nawet 500 zł .

Polecane buty to: Garnet firmy Saltic.

· UPRZĄś WSPINACZKOWA

Przy wyborze naleŜy zwrócić uwagę na wykonanie (a co za tym idzie wygodę), jakość wykonania (nie zaleca się

kupować uprzęŜy niewiadomego pochodzenia) i stan „techniczny” (czy szwy są w porządku, klamra nie ma

śladów pęknięć, itp.). W skały najlepsze są uprzęŜe biodrowe. JeŜeli uprząŜ ma być wykorzystana tylko latem

lub w hali, to nie potrzebna jest regulacja pasów na udach, jeśli jednak planuje się uŜywanie uprzęŜy

w grubszym ubraniu regulacja ta jest niezbędna.

Warto zwrócić uwagę na szpejarki (ucha przy pasie biodrowym uprzęŜy). Muszą być odpowiednio sztywne, by

łatwo dało się wpiąć i wypiąć potrzebny sprzęt.

W sklepie uprząŜ naleŜy przymierzyć! Nie moŜe być za duŜa ani za mała. Najlepiej gdy, po zaciągnięciu paska

zostaje go jeszcze sporo w zapasie.

Dobre i tanie uprzęŜe wykonuje Lhotse (juŜ od 90 zł) i Milo (grupa Singing Rock). Do czołowych producentów

naleŜą Edelweiss, Mammut, Petzl i tym podobne. NaleŜy kupoewać tylko uprzęŜe atestowane!

Polecana uprząŜ to Edelewiss Panther.

LINA

Lina naleŜy niewątpliwie do tych elementów sprzętu wspinaczkowego, które kojarzą się ze wspinaniem nawet

osobom nie mającym jeszcze nic wspólnego z tym sportem. I słusznie, poniewaŜ to właśnie lina ma zapewnić

wspinaczowi bezpieczeństwo w razie odpadnięcia od ściany. Poza tym po zamocowanej linie moŜna podejść do

góry lub zjechać ze ściany. Sama lina nie stanowi jeszcze pełnego zabezpieczenia w połączeniu z innymi

elementami sprzętu wspinaczkowego tworzy ona system asekuracyjny zwany łańcuchem asekuracyjnym. Dzięki

temu odpadnięcie wspinacza od ściany nie jest juŜ dziś równoznaczne z tragedią, a w wypadku wspinaczki

sportowej odpadnięcia są jej nieodłącznym składnikiem.

Nieco historii

W (pra)dawnych czasach liny wytwarzano z naturalnych włókien sizalu lub manili. Miały one szereg wad,

a przede wszystkim niezbyt duŜą wytrzymałość, zwłaszcza w wypadku cięŜszych odpadnięć. Tak więc wspinacze

nie bez powodu starali się z załoŜenia wykluczyć moŜliwość odpadnięcia. Sytuacja zmieniła się po wynalezieniu

i wdroŜeniu do produkcji lin nylonowych (z włókien poliamidowych). Miało to miejsce w czasie II wojny

światowej. Nowa technologia produkcji lin miała olbrzymi wpływ na rozwój wspinaczki. Margines

bezpieczeństwa został zdecydowanie przesunięty. Liny nylonowe nie tylko były bardziej wytrzymałe, ale równieŜ

bardzo elastyczne, dzięki czemu upadek wspinacza nie był juŜ powstrzymywany z gwałtownym szarpnięciem

mogącym spowodować dodatkowe obraŜenia, lecz lina rozciągała się pochłaniając energię, przez co siły

działające na ciało wspinacza podczas wyhamowywania upadku były mniejsze. Ale i te liny nie były wolne od

wad były stosunkowo sztywne i (jak na ironię) w niektórych wspinaczkowych sytuacjach zbyt elastyczne. Liny

te, podobnie jak wcześniejsze liny z włókien naturalnych, miały strukturę kręconą, tzn. były produkowane

z wielu cienkich włókien skręconych razem.

Współczesne liny

posiadają zalety nylonu i nie mają wad lin kręconych. A wszystko to dzięki konstrukcji rdzeniowej. Liny

rdzeniowe składają się z rdzenia wykonanego ze splecionych ze sobą włókien poliamidowych otoczonych

plecioną koszulką wykonaną równieŜ z takich włókien. Wyłącznie takie liny posiadają atest UIAA

(Międzynarodowej Unii Organizacji Alpinistycznych), która ustala standardy dla sprzętu wspinaczkowego.

Rodzaje lin czyli jaką linę kupić

Liny wspinaczkowe róŜnią się pod względem średnicy, długości oraz parametrów. Lina, którą zamierzasz

zakupić, powinna być liną dynamiczną i posiadać atest UIAA oraz wyszczególnione parametry (przede

wszystkim: średnicę, długość, ilość odpadnięć oraz procent rozciągliwości). Mokra lina jest cięŜka, mniej

poręczna a jej wytrzymałość zmniejsza się o ok. 2530%. Dlatego niektóre modele lin są impregnowane.

Naturalnie są one nieco droŜsze od lin nieimpregnowanych. Impregnacja liny nie ma jednak duŜego znaczenia

przy zakupie liny na tzw. początek, do wspinaczki w skałkach oraz na sztucznej ścianie. Na sztucznej ścianie

deszcz nie pada, a jeśli zaczyna padać w skałkach, to i tak zazwyczaj przestajemy się wspinać. Twoja pierwsza

lina to tzw. lina pojedyncza . Na dalszych etapach swojej przygody ze wspinaniem moŜesz potrzebować tzw.

liny podwójnej lub bliźniaczej . KaŜdy rodzaj liny posiada osobny symbol znajdujący się taśmie, którą

oklejone są końcówki liny. Na czym polegają róŜnice pomiędzy linami? O tym poniŜej.

Liny pojedyncze mają średnicę 9,411 mm. Standardowa lina do wspinaczki w skałkach ma średnicę 10,5

11 mm. Coraz częściej producenci oferują liny o mniejszej średnicy (9,410,5 mm), a co za tym idzie, lŜejsze,

zachowując przy tym odpowiednio wysokie parametry wytrzymałościowe. Do niedawna

standardową długością było 50 m. Obecnie warto jednak zakupić linę o długości 60 m,

poniewaŜ stale rośnie liczba dróg, na których konieczne jest uŜycie liny o takiej długości.

Lina pojedyncza rozciąga się ok. 67%. Bardzo istotnym parametrem określającym

wytrzymałość liny jest ilość odpadnięć (ilość rwań). Warto kupić linę, dla której producent

podaje liczbę rwań powyŜej 7. W trakcie testów symulowane są odpadnięcia na tyle

cięŜkie, Ŝe we wspinaczkowej praktyce zdarzają się one raczej rzadko. Całe zjawisko jest

zbyt złoŜone, aby go w tym miejscu opisać. Wystarczy powiedzieć, Ŝe kaŜda lina

posiadająca atest UIAA jest wystarczająco bezpieczna, a siły zrywające taką linę są o wiele

większe niŜ jakiekolwiek siły występujące podczas odpadnięcia. Istotnym parametrem jest

równieŜ tzw. siła graniczna, im jest ona mniejsza tym mniejsze siły będą działały na

wspinacza oraz i na cały układ asekuracyjny podczas odpadnięcia. Z drugiej strony lina

będzie się bardziej rozciągała, a co za tym idzie zwiększa się moŜliwość uderzenia o ziemię

lub o wystające skały. Liny pojedyncze oznaczane są jak na rysunku po prawej:

Liny połówkowe (podwójne)

Mają mniejszą średnicę (ok. 8 9 mm). Stosuje się je przede wszystkim do wspinaczki

w górach, natomiast w skałkach bardzo rzadko. Jak sama nazwa wskazuje uŜywa się ich

parami jako część systemu dwuŜyłowego, daje to moŜliwość prowadzenia kaŜdej z lin

osobno. Taki sposób asekuracji zapewnia wspinaczowi większe bezpieczeństwo np.

w kruchym terenie oraz w momencie odpadnięcia działają mniejsze siły w łańcuchu

asekuracyjnym.

UWAGA: Nie uŜywa się w ten sposób lin pojedynczych!

Lina połówkowa umoŜliwia równieŜ dłuŜsze zjazdy, co nie jest bez znaczenia przy

wspinaniu w górach. Liny połówkowe oznaczane są jak na rysunku po lewej.

Liny bliźniacze

Spotykane są coraz rzadziej. Podobnie jak liny połówkowe uŜywa się ich parami.

Podstawowa róŜnica w stosunku do lin połówkowych polega na tym, Ŝe lin tych nie wolno

rozdzielać. Prowadzi się je razem. Decydując się na zakup liny do działalności w górach

lepiej jest nieco więcej zainwestować i zamiast liny bliźniaczej lepiej jest zakupić linę

połówkową. Liny bliźniacze oznaczane są jak na rysunku po prawej:

Liny statyczne .

UŜywa się ich m.in. w speleologii oraz ratownictwie. Liny takie nie rozciągają się pod

obciąŜeniem tak jak liny dynamiczne, co ułatwia np. podchodzenie po nich z zastosowaniem

odpowiednich przyrządów. Takich lin nie wolno uŜywać do wspinaczki z dolną asekuracją . Często stosuje

się je do wspinaczki na tzw. wędkę. Liny takie moŜna rozpoznać po kolorze koszulki, zazwyczaj jest ona

w jednolitym kolorze najczęściej białym, aczkolwiek nie jest to normą, najłatwiej rozpoznać linę po metce

dostarczonej wraz z liną.

Producenci lin prześcigają się, jeśli chodzi o oferowane przez siebie liny. Przy zakupie naleŜy wziąć pod uwagę

przede wszystkim wspomniane powyŜej parametry. Warto jest teŜ zapytać o radę osobę znającą się na rzeczy,

np. licencjonowanego instruktora wspinaczkowego. Niewątpliwie do wiodących i najbardziej renomowanych

producentów lin od wielu lat naleŜą m.in.: Beal , Edelrid , Mammut , Rocka . Od pewnego czasu w sprzedaŜy

znajdują się równieŜ posiadające atest UIAA liny firmy Lanex , które są nieco tańsze. Nie jest to pełna lista

producentów, a jedynie firmy, których wyroby są w naszym kraju najbardziej znane i dostępne.

Konserwacja i przechowywanie liny

Nie wolno:

· deptać po linie, zwłaszcza jeśli leŜy ona na kamienistym podłoŜu

· suszyć ani przechowywać liny na słońcu ani w pobliŜu źródeł ciepła

· dopuścić do kontaktu liny z kwasami, chemikaliami lub moczem (!) uszkadzają one włókna liny niewidoczny

sposób

· obklejać linę plastrami np. w celu zaznaczenia środka liny, kleje zawarte w plastrach mogą uszkadzać poliamid

NaleŜy:

· regularnie sprawdzać, czy lina nie została uszkodzona

· dbać o czystość liny, bardzo pomocna jest specjalna płachta, na której rozkłada się linę zamiast bezpośrednio

na ziemi, ma ona równieŜ wiele innych zalet np. ułatwia transport, zapewnia tzw. "czysty start"

· co jakiś czas prać linę w letniej wodzie z delikatnym mydłem (uwaga na zalecenia producenta w wypadku lin

impregnowanych). MoŜna prać linę ręcznie lub w pralce bębnowej. Po wypraniu linę płucze się kilkakrotnie

w czystej wodzie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: