10 Obrona praw człowieka
podręcznik, str. 131-140
1. Dokumenty na straży obrony praw człowieka:
a. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela – 10 XII 1948 ONZ
b. Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności- 1950
c. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych- 1966
d. Międzynarodowy Pakt Praw Ekonomicznych- 1966
e. * Konwencja w sprawie wyeliminowania wszelkich form dyskryminacji rasowej- 1966
f. * Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet- 1979
g. * Konwencja przeciw torturom i innemu okrutnemu i nieludzkiemu traktowaniu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu 1984
h. * Konwencja o ochronie praw pracowników migrujących i ich rodzin – 1990
2. Instytucje odpowiedzialne za obronę praw człowieka:
a. organy ONZ:
- Rada Praw Człowieka- 47 członków wybieranych przez Zgromadzenie Ogólne ONZ – 2006 r.
- przyjmuje skargi pojedyncze lub grup osób, kontrola przestrzegania praw człowieka przez państwa, siedziba w Genewie
- Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka – śledzi naruszenia praw człowieka, reaguje na ich łamanie - Navanethem Pillay z RPA
- Międzynarodowy Trybunał Karny- utworzony w 1998 r. , siedziba – Haga
- sądzi zbrodnie ludobójstwa, zbrodnie przeciwko ludzkości, zbrodnie wojenne, np. w sprawie zbrodni w okresie wojen w krajach byłej Jugosławii, Rwandzie
b. europejski system ochrony praw człowieka:
- Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu , istnieje od 1959 roku, od 1993 roku także obywatele polscy mogą korzystać z tej drogi prawnej jako ostatniej instancji ( po wyczerpaniu drogi krajowej), skład stanowi 47 sędziów, głównie poruszane sprawy to: okrutne traktowanie w więzieniach, brak dostępu do sądu, dyskryminacja seksualna, wolność prasy, prawo opieki nad dziećmi
- Komitet Praw Człowieka – siedziba w Genewie, istnieje od 1966 r., badanie sprawozdań państw na temat obrony praw człowieka, publiczne informacje o łamaniu praw człowieka
- OBWE- Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie – istnieje od 1994 r., kontrolowanie przestrzegania praw człowieka przez państwa członkowskie, wysyłanie misji ekspertów, obserwatorów
c. ochrona praw człowieka w Polsce:
- droga sądowa,
- skarga konstytucyjna do Trybunału Konstytucyjnego ( TK) ,
- RPO- Rzecznik Praw Obywatelskich- pomoc w sprawie, wszczęcie postępowania cywilnego, wystąpienie z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego - Janusz Kochanowski
3. Organizacje pozarządowe chroniące prawa człowieka - NGO- non-governmental organization – tzw. trzeci sektor
a. AI- Amnesty International –założona w 1961 roku, głównie działa na rzecz wyzwolenia tzw. „więźniów sumienia”, zniesienia kary śmierci, zaprzestania tortur, walka w sposób pokojowy- np. akcje pisania listów, petycji, demonstracje, w 1977 r. organizacja otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla, sekretarz Irene Khan, liczy blisko 2 mln członków
- obecne akcje: stop torturom w wojnie z terroryzmem, stop przemocy wobec kobiet,
- tzw. pilne akcje- opracowywanie i masowe wysyłanie apeli do władz państwa łamiącego prawa człowieka
b. Międzynarodowa Helsińska Federacja Praw Człowieka – działa od 1982 r.-po podpisaniu Aktu Końcowego Konferencji i Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie ( KBWE) tworzą ją Komitety Helisińskie w Europie, wysyła misje do państw, gdzie łamane są prawa człowieka, prowadzi działalność edukacyjną, organizuje kampanie medialne; w Polsce działa Herlsińska Fundacja Praw Człowieka
c. Human Rights Watch- działa od 1978 r., siedziba Nowy Jork, grupa prawników, dziennikarzy, którzy zbierają informacje na temat praw człowieka, organizują kampanie
d. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża- działa w Genewie od 1863 roku, organizacja humanitarna, pomoc w czasie klęsk żywiołowych, ochrona praw człowieka w okresie wojen, w Polsce PCK- Polski Czerwony Krzyż od roku 1919
e. PAH- Polska akcja Humanitarna- Janina Ochojska- 1994
- misją PAH jest „uczynić świat lepszym przez zmniejszanie cierpienia i niesienie wartości humanitarnych”.
- program Pajacyk- akacja zbierania funduszy, poprzez zakup określonych produktów i zakup obiadów,
- Kampania Wodna,- wg. danych PAH na całym świecie obecnie około 1,1 miliarda ludzi nie ma dostępu do wody nadającej się do spożycia. Organizatorzy Kompanii Wodnej twierdzą, że wystarczy 5 zł, by zaspokoić pragnienie jednego człowieka przez cały miesiąc, - liczne misje w Afganistanie, w Czeczenii, w Sudanie
Zadanie domowe – przykłady łamanie praw człowieka na świecie
logo Amnesty International
tomasz-wloch