KAPITAŁ LUDZKI
1. trwały
2. finansowy
3. nietrwały - intelektualny
kapitał ludzki:
· skala makro – skala organizacji, firmy, przeds ale też regionu – zwolennicy twierdzą, że powinno się mówić o kapitale całej grupy
· skala mikro – pojedynczej osoby- powinno się mówić i kapitale ludzkim każdej jednostki, każdy wnosi w org swoją wiedzę, umiejętności itd., dzięki temu efekt zróżnicowania, który może być powodem przewagi organizacji nad innymi
kapitał ludzki – definicja
· to ogół specyficznych cech i właściwości ucieleśnionych w pracownikach (wiedza, umiejętności, zdolności, zdrowie, postawy, motywacje, wartości), które się liczą dla przedsiębiorstwa, organizacji (skala mikro)
· Zasób wiedzy, umiejętności, zdrowia, energii witalnej zawartej w społeczeństwie (czyli skala makro). Ten zasób zależy od wielu rzeczy m.in. jest dany genetycznie raz na zawsze, ale można go powiększać drogą inwestycji zwanych inwestycjami w człowieka (R.S. Domański.
· Szybki rozwój high technology wymaga zaangażowania….
Teoria kapitału ludzkiego – ogólna, mglista
· Zgodnie z nią nakłady na podnoszenie jakości czynnika ludzkiego traktuje się w kategoriach czysto ekonomicznych – jako inwestycje, w związku z powyższym..
…podstawową kategorią tej teorii są szeroko rozumiane inwestycje w kapitał ludzki.
· Inwestycje w k.l to ogół działań, które wpływają na przyszły pieniężny i fizyczny dochód jakiejś firmy, przeds, organizacji itd. inwestycje te przynoszą zwrot nakładu w ciągu bardzo długiego czasu – to cecha charakterystyczna.
Rodzaje inwestycji w kapitał ludzki
· Ochrona zdrowia
· Kształcenie w ramach systemów edukacyjnych
· Przyuczenie do zawodu i nabycie praktyki w przeds
· Wydatki związane z migracją ludzi w celu przystosowania się do nowych możliwości zatrudnienia np. wydatki na mieszkania pracowników
· Wydatki na uzyskanie informacji zawodowych !!!(o sytuacji ekon firm, możliwościach i warunkach pracy, perspektywach zawodowych, im pełniejsze tego typu inf tym lepiej można dostosować rodzaj kształcenia do potrzeb rynku
· Badania naukowe (dotyczące kształtowania k.l.)
· Teza Shultza: szybszy wzrost dochodu narodowego w porównaniu ze wzr nakładów pracy, ziemi, kapitału rzeczowego ma źródło przede wszystkim we wzroście poziomu wykształcenia pracujących
· Becker: rozwijał myśl, że wielkość k l wpływa wyłącznie na płacę, k l wytwarzany indywidualnie poprzez wykorzystywanie części swojego czasu i towarów na kształcenie
· Ale: okazuje się, że dowody empiryczne często stają w sprzeczności z teorią
Kapitał ludzki a rozwój gospodarczy
Badania często nie potwierdzają istnienia związków między dł edukacji, podczas gdy zależność taka istnieje i jest istotna statystycznie w przypadku jakości siły roboczej czyli nie sam poziom wykształcenia i długość edukacji wchodzi w relacje z rozwojem gosp tylko jakość siły roboczej!
A zatem co obniża tempo wzrostu gosp - niska jakość edukacji, (nie sama liczba lat studiowania itd.)
W zw z tym cel UE – budowanie konkurencyjnego systemu ekonomicznego, zdolnego do przyswajania i rozwijania wiedzy. Jakość k l pozwala na stworzenie trwałej przewagi konkurencyjnej.
Prawdopodobnie przeważają związki pośrednie pomiędzy k l a wzrostem gosp
Oddziaływanie pomiędzy k l a wzrostem gosp może być dwustronne!
Rogers 2008: wpływ edukacji na wzrost gospodarczy jest zróżnicowany pomiędzy krajami ze wzg na wartości, jakie przyjmują zmienne kontrolne, takie jak np. wskaźnik korupcji kontrolujący wpływ oddziaływania jakości instytucji oraz inwestycji na wzrost gosp, wskaźnik migracji zewn kadry wysoko kwalifikowanej itd.
Interwencjonizm państwowy przyczynia się do rozwoju k l (nakłady na naukę, zdrowie itd.), co wpływa na podnoszenie konkurencyjności przeds à problem: wraz ze wzrostem interwencjonizmu rosną koszty funkcjonowania przeds, przez co spada ich konkurencyjność i zachodzi konieczność przenoszenia produkcji do krajów o niższych kosztach, co skutkuje wzrostem bezrobocia (no gdy państwo wprowadza przepis, że raz na rok jakieś badania musza być prowadzne itp.)
Jak mierzyć kapitał ludzki?
K l jest pojęciem heterogenicznym, a jego pojedyncze wskaźniki często niemierzalne, dlatego nie można go przedstawić jako suma składników
Wartość kapitału ludzkiego rozumianego w sposób całościowy przewyższa sumę jego składników, bowiem k l powstaje poprzez wzajemną interakcję elementów wchodzących w jego skład
Przykład organizacji:
HC organizacji = HC1 + HC2 +…+ +HCn +/- WO
Określenie wartości wymaga uwzględnienia specyficznego w organizacji czy społ kontekstu np. u górników jakaś wiedza ma inną wartość niż u nauczyciela
KL można mierzyć na 2 sposoby:
· Metodami finansowymi – wykorzystywanymi na poziomie jednostki
· Jakościowymi – za pomocą przeróżnych wskaźników, mierników, na poziomie całych społ, regionów, jakiś jednostek przestrz, gdzie są bazy danych i na ich podstawie możemy skonstruować jakieś wskaźniki
Dla rozwoju GOW kluczowe znaczenie posiadają te jednostki, które posiadają zasoby ludzkie, które ze wzgl na posiadane wykszt zajmują się pracą twórczą, rozwojem, upowszechnianiem i zastosowaniem wiedzy naukow-technicznej.
OECD tę część populacji, która jest kreatywna dla nauki i techniki określa jako Human Resources for Science and Technology (HRST) identyfikuje poprzez wskazanie liczby osób:
- o poz wykszt pozwalającym na pracę w zawodach zw z nauką i techniką
- wykonujących zawód zwi z nauką i techniką
Sytuacja w Polsce
· Niski udział studentów kierunków inżynieryjno-technicznych, biologicznych, mat, fuz, informatycznych, a duży ekon, admin, pedagogicznych
· Udział osób z wykształceniem wyższym wśród bezrobotnych rośnie. Istnieje ryzyko, że ludzie ci wyemigrują i wykorzystają posiadane kwalifikacje poza granicami kraju
· Niedostateczne powiązanie sfery badawczej i rozwojowej z gospodarką, z uwagi na to, iż większość inwestorów zagranicznych preferuje jednostki badawcze ich krajów macierzystych L
· Pomimo tego, probuje się pocieszyc nas mowiąc o tym, że kapitał ludzki w Pl rośnie np. poprzez wskaźnik osób uzyskujących stopień dr –
· Lektura obowiązkowa: znaleźć dane wieloletnie dot nakładów na działalność badawczo-rozwojową, zatrudnionych w działalności badawczo-rozwojowej, jednostce B+R, liczby studentów, sytuacja w województwach, przejrzeć raport GUS „Nauka i technika w 2007r.” Ale nie trzeba znać liczb itd.
Jak mierzyć c.d.
· Najczęściej niestety mierzony poprzez ilość – ile lat edukacji itd.
· Niestety jakościowe mierniki ciągle rzadko używane. Osoby, które otrzymały wyższe wykształcenie w 2 krajach nie muszą mieć takiej samej wiedzy! Bo liczy się jakość
· Istnieje potrzeba stosowania mierników jakościowych, takich jak np. wskaźniki oparte na umiejętności z zakresu matematyki, wiedzy ogólnej, czytania ze zrozumieniem.
· Nie można tez ograniczać się do utożsamiania jakości kapitału ludzkiego wyłącznie z jakością kształcenia, jakość kształcenia jest bowiem jednym z uwarunkowań rozwoju i zróżnicowania k l.
Cechy k l wskazujące na jego jakość można podzielić na 4 grupy:
-Oceniające poziom wykształcenia
-Poziom umiejętności
-Stan zdrowia
-Możliwość migracji
Np.:
Poz wykszt – l. absolwentów szkół wyższych ogółem na 10 tys. osób
Poz umiejętności - % udział osób, które zdobyły nowe kwalifikacje lub umiejętności z myślą o nowej pracy. % osoby, które zaczęły korzystać z intrenetu, % udział osób zaczynających dział gosp,
Stan zdrowia – l zachorowań na gruźlicę
Możliwość migracji - % udział osób, które podjęły lepiej płatną lub dodatkowa pracę
Badanie wojewódzkie w Polsce
Poziom rozwoju gosp:
Wysoki – maz, pomorskie, dolność, wielko, śląskie
Średni – małop, kuj-pom, Zach-pom – wys jakość k l, lub, łódzkie – śr jakość k l
Niski – podl, podkarpackie i śr jakość k l
29.03.2010
Procesy i prawidłwosci determinujące rozwój miasta
Dekoncentracja= kontrurbanizacja Brry 1976 redystrybucja ludn i dzial gosp z wiekszych miast i skupisk metropolitalnych do mniejszych obszarów metropolitalnych i poza je; zwrot ku większej dyspersji przestrzennej ludności. W toku kontr urbanizacji ludnośc zmierza do skupiania się w ograniczonej liczbie małych i średnich miast w regionach peryferyjnych.
Przyczyny:
· Odmienne wymagania lokalizacyjne ze str równoczesnego przemysłu
· Trudne warunki życia, jakie stworzyły wielkie koncentracje ludności – ludzie nie chcą mieszkać w zanieczyszczonym mieście
· Rosnące w związku z tym zainteresowanie zamożniejszej części społ strefami peryferyjnymi dużych miast
· Dynamiczny rozwój transportu samochodowego oraz łączności bezprzewodowej – praprzyczyna, w ostatnich kilkunastu latach też łączność bezprzewodowa np. telepraca.
Decentralizacja – to samo, ale wewnątrz obszarów metropolitalnych bądź regionu miejskiego
Decentralizacja związana z budową nowych centrów tzw. edge cities) np. finansowych z uwagi na wymogi techniczne (, którym nie mogą sprostać stare centra (brak parkingów itd.), rozdzieleniem funkcji centralnych miasta na dwa lub więcej współpracujących ze sobą ośrodków centralnych (Liszewski 2002).
Fazy rozwoju miasta
– zmiany rozmieszczenia ludności:
Faza urbanizacji przechodzi w f suburbanizacji (obecnie polskie miasta)
Urbanizacja -> suburbanizacja -> dezurbanizacja -> reurbanizacja (wykres)
Suburbanizacja/dezurbanizacja – l. ludności zaczyna spadać na całym obszarze
Dezurbanizacja kończy się gdy ponowny napływ ludności na obszary centralne.
Jeszcze chyba żadne z europejskich miast nie weszło do fazy reurbanizacji.
- rozrost przestrzenny
Prawa rządzące przemianami układów osadniczych
Prawo koncentracji: przy swobodnym wyborze lokalizacji inwestycji zawsze decydującą rolę odgrywa zagosp istniejące, czyli to, że podmiot inwestujący będzie mógł korzystac z wartości wcczesniej made
Prawo minimalizacji wysiłku: odsuwa się zadania trudniejsze, wymagające lepszej organizacji, a także wyższych nakładów
Prawo otwartości systemu: każdy zachodzący w mieście proces rozwojowy odbija się poza jego granicami, a rozwój otoczenia ma wpływ na rozwój miasta.
Prawo dyfuzji zagospodarowania: zjawiska społ w przyrodzie ulegają też dyfuzji np. nowe formy zagospodarowania (niska zabudowa mieszk), wzrost atrakcyjności określonych miejsc (atrakcyjne krajobrazowo itd.), pojawianie się nowych barier i progów rozwojowych
Prawo sukcesji: inf o serii zdarzeń, które są związane z powtarzającym się rozwojem, przechodzi on przez kolejne fazy
Prawo sukcesji i dyfuzji łączy się jako proces dyfuzji-sukcesji, który wyjaśnia zjawiska selekcji społeczno-przestrzennej
Źródła selekcji - konflikt o przestrzeń, w jego wyniku wygrywa silniejszy (bogatszy itd.)
Selekcje następstwem zmiany preferencji ludności wynikające ze zmienności cyklu życiowego człowieka.
Prawo nierównomierności rozwoju podsystemów: w wyniku procesów urbanizacyjnych przekształcane jest zagospodarowanie przestrzeni, struktury społ, aspiracje, mody, potrzeby itd., wszystko to w innym tempie. Najwczesniej docierają do nas informacje, później zmieniamy potrzeby, a na końcu uruchomiamy działania (przeprowadzamy jakieś inwestycje). Czyli każda nowa inwestycja następuje na koncu, po okresleniu potrzeb, wymaga ona jakiegoś wysiłku realizacyjnego. Na jego skutek pokonujemy próg rozwoju.
Krzywa zagospodarowania – rośnie skokowo - krzywa potrzeb/krzywa zagospodarowania.
Momenty krytyczne = progi rozwoju miast:
· Rozwój miasta jest analizowany i planowany dla określonych przedziałów czasu. Kryteria wyboru tych przedziału są jednak dla miasta zawsze przypadkowe.
· Postulat: plany Urban powinny uwzgledniaz specyficzne momenty krytyczne (progi..)
· ?
· Analiza róznych elementów miasta powinna być prowadzona w ujęciu dynamicznym np. w ujęciu do zmiany l mieszkańców – funkcja l mieszkańców
· Czyli określamy np. jaki jest potencjał rozwojowy poszczególnych urządzeń w mieście, nast. Jaki przyrost tego potencjału zostanie uzyskany w wyniku działań inwestycyjnych, dzięki wprowadzeniu inwestycji. Jeżeli kilka urządzeń i inwestycji to się przedstawia ich kolejność.
Progi:
- fizjografia terenu
- istniejące zagosp, struktura użytkowania i własność gruntu
- niedorozwój infrastruktury
Teoria progów B. Malisza 1963
· Rozpatruje zalezności pomiędzy przestrzennym rozwojem miasta a ponoszonymi kosztami inwest
· Rodzaje prgów
o Progi przestrzenne: Łukszt terenu, war wodne, istniejące uzysk np. lasy
o Terenowe: pokonanie istniejącego już zagosp
o Ilościowe: np. za mała l ludności, przepustowość dróg itp.
o Kozłowski 1973 – pewna modyfikacja- stwierdził, że zapotrzebowanie na nwoe tereny należy mierzyć nie l mieszkańców lecz liczbą nowych jednostek mieszkaniowych bo inne potrzeby na osiedla z blokami, a inne na zabudowe jednorodzinną
o Porgi mogą wynikać z dwojakiego rodzaju przyczyn:
§ Konieczność przekroczenia pewnej bariery np. rzeki, po przekroczeniu koszty normalne są nadal „normalne”
§ Konieczności wkroczenia na pewien obszar np. podmokły, na którym realizacja dalszych jednostek staje się droższa.
- próg: skokowy (zw z dużą inwestycją), stopniowy (realizacja kolejnych jednostek jest droższa) i mieszany
Analiza progowa - Kozłowski 1973:
o Pozwala wybrac tereny najodpowiedniejsze dla zainwestowania.
o 1 formułowanie celu, zadania
o 2 – wyznaczenie progów krańcowych (linie, które oddzielają teren, który absolutnie nie może być zabudowany)
o 3 – wyznaczenie progów pośrednich, pierwszy próg to linia ograniczająca tereny, które można zabudować bez dodatkowych kosztów, jeżeli trzeba poszukiwać dalszych terenów to wyznacza się kolejne progi, linie mające związek z poszczególnymi typami ograniczeń, efekt – podział obszaru pomiędzy pierwszy i krańcowy próg na poszczególne fragmenty wg kosztów, które będziemy kolejno zabudowywać, te linie są często zbieżne z ciągami komunikacyjnymi itd. Można się tu zatrzymać już jeżeli jest ok.
o Jeżeli to nie pozwala wyeliminowac terenów droższych, należy przystąpic do najtrudniejszego etapu, wyszacowania kosztów progowych (czysta ekonomia) – jaki dodatkowy koszt na jednostkę terenu.
o Opracowanie mapy kosztów
...
mdsuperstar