Rozród i położnictwo koni
Wykład 7
Opieka lekarsko-weterynaryjna nad rozrodem klaczy
Współpraca lekarz-hodowca
• konieczna dla dobrej koordynacji działań profilaktycznych i metafilaktycznych
• kompleksowa opieka nad klaczami w okresie reprodukcyjnym
• nadzór nad zdrowiem i profilaktyką źrebiąt
• programy profilaktyczne dla całego stada
Sezonowość opieki nad rozrodem
• badania klaczy jałowych
• badania klaczy po leczeniu
• badania klaczy sportowych wchodzących do rozrodu
• badania klaczy po poronieniach i resorpcjach
Badanie klaczy
• badanie ogólne, ginekologiczne i USG narządów rodnych
• badanie cytologiczne i bakteriologiczne
• w razie potrzeby badania hormonalne (np. u klaczy po karierze sportowej, które miały blokowany cykl)
Zasady diagnozowania podklinicznych stanów zapalnych macicy na podstawie łącznych badań mikrobiologicznych i cytologicznych
Cytologia
Bakteriologia
Rozpoznanie
+
endometritis
-
zdrowa
Klasyfikacja klaczy pod względem przydatności do rozrodu
• klacze w pełni zdrowe, bez zastrzeżeń – dowolne krycie lub inseminacja (nasienie mrożone)
• klacze zdrowe, które z racji wieku lub wcześniejszych zaburzeń powinny być kryte lub inseminowane nasieniem świeżym lub schłodzonym
• klacze problemowe – zdatne do krycia
• klacze do leczenia
W sezonie rozrodczym
• kontrola przebiegu cyklu, synchronizacja cyklu
• kontrola wzrostu pęcherzyka jajnikowego
• kontrola i indukcja owulacji
• przygotowanie do krycia i inseminacji
• bieżąca diagnostyka ciąży
Bezpośrednio po zakończeniu sezonu rozrodczego
• badanie w kierunku ciąży
• określenie odsetka zaźrebień
• badanie klaczy niezaźrebionych
◦ leczenie
◦ brakowanie
W ciągu całego roku
• monitoring ciąży
• programy profilaktyczne
◦ odrobaczanie
◦ szczepienie
◦ metafilaktyka
• bieżące leczenie schorzeń
Ciąża bliźniacza
• niepożądana i traktowana jako patologiczna
• jeśli zostanie wcześnie wykryta rokuje szansę na redukcję jednego zarodka i dalszy rozwój drugiego
• manualne zgniecenie pęcherzyka zarodkowego do 30 dnia po owulacji
• restrykcyjna dieta
• likwidacja ciąży przy iniekcji prostaglandyny E2α
Monitoring pozostawionej ciąży mnogiej
• restrykcyjna dieta przez 10-14 dni ma za zadanie stymulację klaczy do naturalnej resorpcji jednego zarodka
• stosuje się tą metodę przy ciąży wyższej niż 30-35 dni
• kontrola rozwoju zarodka co 2-3 tygodnie
Postępowanie po likwidacji jednej ampuły zarodkowej
• kontrola USG po około 2 tygodniach
◦ określenie żywotności pozostawionego zarodka
• dalsze postępowanie jak w ciąży pojedynczej
Nadzór stacjonarny nad klaczą w wysokiej ciąży i porodem
• klacze stawiane są do kliniki na około miesiąc przed spodziewanym terminem porodu
• codzienna kontrola ogólnego stanu zdrowia
• kontrola uwodnienia więzadeł miednicy (wpływ relaksyny)
• kontrola wymienia
• dyskretna obserwacja początków akcji porodowej (kamery)
Profilaktyka parazytologiczna
• obejmujący całe stado program badań parazytologicznych (koproskopia)
• nacelowane zwalczanie inwazji parazytów wewnętrznych i zewnętrznych
• unikanie odrobaczania w okresie okołoowulacyjnym i w wysokiej ciąży
Immunoprofilaktyka
• obejmujący całe stado program szczepień ochronnych
◦ przeciwko tężcowi
◦ przeciwko grypie
◦ przeciwko wściekliźnie (pastwiska przy lesie, tereny endemiczne)
• w razie potrzeby
◦ szczepienia przeciwgrzybicze
◦ autoszczepionki
Profilaktyka ronień
• stymulacja syntezy progesteronu w niższej ciąży Depo-Promone przy powtarzającej się niedomodze ciałka żółtego lub łożyska
• szczepienia przeciwko ronieniu zakaźnemu (EHV-1) w 5-7 i 9 miesiącu ciąży
Metafilaktyka
• wspomaganie niespecyficznej odporności u klaczy źrebnych przed porodem oraz u noworodków
◦ preparaty immunostymulujące (baypamun, Lydium KLP)
◦ substytucja witamin, mikro i makroelmentów (witamina A, D3, Se, Fe, Cu)
◦ wspomaganie funkcji wątroby
magilla7