5.6 Charakterystyka wybranych nowotworów.
5.6.1 Nowotwory zarodkowe
Rozrodczak(dysgerminoma s. gonocytoma):
· Jest z gonocytów lub komórek stanowiących następne stadia ich rozwoju
· Kom.są duże, jasna cytoplazma bogata w glikogen, jądro duże i jasne z 2 jąderkami
· Kom.tworzą gniazda, pasma lub pola,poprzedzielane tk.łączną,z obfitym naciekiem limfocytów,
· Mdz.kom.fragmenty trofoblastu lub tkanek teratoidalnych
· Złośliwy
· Najczęściej w rozw.się w jajniku
· Przypomina nasieniaka jądra(Seminoma)
Nasieniak(seminoma):
· Jest z jednakowych kom.okrągłych lub poligonalnych
· Jądro centralnie, wyraźne jąderko
· Skąpy zrąb,a w nim liczne limf i ziarniniaki gruzełkopodobne z kom.olbrzymimi(bez takich takich jest odmiana->nasieniak spermatocytowy, ALE ma większe kom.niż classic)
· Lity, z szarobiałymi ogniskami martwicy
Rak zarodkowy(carcinoma embyronale):
· Jest z niezróżnicowanych kom.nabłonk. ułożonych w gniazda, cewk lub twory brodawk.
· Ma różne figury podziału, kom.są polimorficzne, często podobne do kom.rozrodczaka
Rak kosmówkowy(choricocarcinoma s.chrioepithelioma)
· Z kom.trofoblastu zawartych w skrzepach krwi oraz masach martwiczych
· Kom.polimorficzne i wielojądrowe,anizocytoza, z licznymi mitozami
· Brak własnego zrębu i naczyń
· Wrasta do naczyń=>daje przerzuty do płuc, mózgu i wątroby więc ZŁOŚLIWY
Potworniak germinalny(teratoma):
· Powstaje wskutek różnicowania się kom.rozrodczych w kierunku utkania zarodka=>powst.guz torbielowaty zbud. Z różnych tkanek(chrzęstnej, nerwowej,mięśniowej,gruczołowej)
· Tkanki dojrzałe(teratoma matrum) - >guz niezłośliwy,tk.niedojrzałe(t.mmatrum)->złośliwy
· Złośliwy->zbud.z 3listków o różnym stopniu zróżnicowania i dojrzewania.
5.6.2 Nowotwory zawiązków narządów:
Struniak(chordoma):
· Z pozostałości struny grzbietowej(chorda dorsalis)
· Jest z dużych zwakuolizowanych kom. Bogatych w glikogen, porozdzielanych przez tk.łączną
· Może tworzyć śluz z tendencja do gromadzenia się go w zrębie
· Lity lub torbielowaty, na przekroju pola przejrzyste/śluzowate/przypominające chrząstkę
· Otorebkowany/nieotorebkowany
· Często infiltruje tk.otaczające=miejscowo złośliwy, przerzuty rzadko
Szkliwiak(ameloblastoma):
· Z nabłonka szkliwiotwórczego i włóknistego zrębu
· Miejscowo złośliwy
v Typy:
Ø pęcherzykowy(a.folliculare)
Ø splotowaty(a.plexiforme)
Ø rogowaciejący(a.acanthomatosum)
Ø podstawno komórkowy(a.basocellulare)
Ø ziarnisto komórkowy(a.granusocellulare – granular cell type)
Ziarniszczak(folliculoma)
· =błoniak ziarnisty
· Lity, czasem torbielowaty z licznymi wylewami ogniskami martwiczymi
· Ma torebkę łącznotk.
· Z kom.o słabo barw.się cytoplazmie, czasem w niej lipidy, obecne też kom.tekalne
· Grupy kom. Są otoczone wł.argentofilnymi(tym się różni od otoczkowiaka gdzie każda kom.otoczona)
· 2 typy:
1)mikrofolikularny – małe przestrzenie powst.z rozpadu kom.ziarnistych
2)makrofolikularny – gdy przestrzenie duże
· Postać niedojrzałą podobna do: mięsaka, raka lub mięsakoraka
5.6.3 Nowotwory nabł.niezróżnicowane.
Rak niezróżnicowany=anaplastyczny(carcinoma indifferentiatum s.anaplasticum)
· Wszędzie taki sam t.j podobne do siebie drobne kom. Z hiperchromatycznym jądrem
· B. ZŁOŚLIWY!
5.6.4 Nowotwory nabłonkowe zróżnicowane
Brodawczak(papilloma)
· Pochodzi z każdego nabł.(zależy od miejsca, np.drogi moczowe – to z przejściowego)
· Jest z palczastych brodawek, ich osią jest pasmo tk.łącznej z naczyniami pokrytymi nabł.(bez atypii)
· Cechuje go harmonijny rozrost miąższu jak i zrębu=>niezłośliwy, z reguły rośnie egzofitycznie
· Brodawczak odwrócony(papilloma inversum)->gdy nabł.normotypowy wrasta w głąb zrębu
· Wyróżnia się:
· Brodawczak twardy(p.durum) – zbita, bogaty we włókna zrąb, nabł.mniej lub więcej zrogowaciały, w: skórze,jamie ust, przełyku, pochwie
· Brodawczak miękki(p.molle) – delikatny zrąb z licznymi naczyniami, w:j.nosowej, żołądku, pęcherzu, miedniczkach nerk. Często w postaci polipa(papilloma polyposum)
Rak płaskonabł.kolczystokom. (c.planoepitheliale spinocellulare)
· Rośnie palczasto w głąb zrębu
· Histolog.podobny do nabł.wielowarstw.płaskiego(na obwodzie ognisk kom.walcowate=odpowiedniki kom.warstwy podstawnej, lub przypominające, ku środkowi->kom.kolczyste i kom.płaskie, ulegają rogowaceniu- c.spinocellulare keratodes s.canceroid, lub nie c.spinocellulare non keratodes vel akeratodes)
· Ogniska rakowe = perły rakowe Waldeyer’a, lub pojedyncze kom.(dyskeratosis)
· Powst. pereł rakowych = (nadmiernie)hyperkeratosis+(szybko)parakeratosis+(jednolicie)homogenisatio
· W podścielisku: liczne granulocyty obojętnochłonne, limf, histiocyty, plazmocyty.
· Daje przerzuty, jest promienioczuły
· Najczęściej w skórze(tu może być owrzodzenie(carcinoma ulcerosum),p.pok.(j.ustna, przełyk),oskrzelach(z ognisk metaplazji płaskonabł.-PALACZE!)
Rak płaskonabł.podstawnokom.(c.planoepitheliale basocellulare s.basalioma)
· Jest z regular. Gniazd/pasm naciekających zrąb, na obwodzie kom.podstawne(palisadowate)
· Kom.palisadowate->mało cyt, duże hiperchormat.jądro przypodstawne
· Wewnątrz ognisk raka: kom. Różnokształtne z tendencją do rozpadu(=>drobne jamki)
· Zrąb różnie wykształcony z naciekami kom.
· Czasem rak ten powoduje owrzodzenia(ulcus rodens s.terebrans)
Gruczolak(adenoma)
· Jest z gruczołów bez cech atypii
· Miąższ to tk.gruczołowa cewkowata(adenoma tubulare)/pęcherzykowa(a.folliculare s.alveolare)/mieszana(a.mixtum)
· Podścielisko=tk.łączna rosnąca równocześnie
· Od normalnego gruczołu różni brak przewodów wprowadz. mimo wydzielania
· Te z gruczołów wydz.wew= mało zrębu, lite gniazda/pasma kom – adenoma solidum
· Na powierzchni = Polip, w głębi = guzy otorebkowane
· Mogą być mieszane np.fibrochondroosteoadenoma.
· Gdy zrąb się złośliwi => adenosarcoma.
Torbielak(cystoma s.cystoadenoma)
· To gruczolak,ale wydzieliny się nagromadziło tak dużo, gruczoły silnie się rozszerzyły powst TORBIEL(jedna- cystoma uniloculare lub wiele c.multiloculare)
· Ściana = tk.łączna pokryta nabł.jednowarstw., mogą wyrastać z niej twory torbielowate(cyst adenoma papilliferum)
· Najczęściej w jajniku, trzustce
· Często się uzłośliwia(cystadenocarcinoma)
Rak gruczołowy czyli GRUCZOLAKORAK(adenocarcinoma)
· Naśladuje cewki/pęcherzyki gruczołowe o nieregular.kształcie i ułożeniu, kom.nawarstwiające się i hiperchromatyczne jądro.
· Gdy cewki/pęch. bez hv – rak lity(carcinoma solidum), gdy prod.śluz – rak śluzo twórczy(c.mucocellulare s. muciparum)
· Gdy śluz zalega w kom. -> jądro na obwodzie = KOM.SYGNETOWA.
· Gdy kom.pękają-> śluz do zrębu= rak galaretowaty(c.gelatinosum) – niepromienioczuły
· Rak desmoplastyczny/włóknisty(c.desmoplasticum s.fibrosum s.scirrhosum) – odmiana, niskozróżnicowana, ma obfity zrąb kolagenowy, zaw.kom.rakowe ułożone szeregowo po kilka/kilkanaście
5.6.5 Nowotwory tk.nerwowej
Rdzeniak(medulloblastoma)
· Chaotycznie ułożone kom., mało cyt., różnokształtne?!?!? Jądro
· W utkaniu->pseudorozety, drobne pola martwicy, liczne figury podziału kom.
· Wychodzi z móżdżku i nacieka na otoczenie
Nowotwór z kom.nerwowych(ganglioneuroma s.gangliocytoma)
· Jest z neuronów umieszczonych w gleju
· Rzadki
· Generalnie niezłośliwy, ale trafiają się postaci niedojrzałe(ganglioneuroblastoma)
Gwiaździak(astrocytoma)
· Jest z gleju gwiaździstego
· Rośnie wolno
· Ma skłonność do nawracania
· Może mieć ogniska martwicze, wylewy krwi, przestrzenie torbielowate
· Guzowaty/rozlany(gliomatosis cerebri)
· Typy:
Ø Włókienkowy(a.fibrillare) – z kom.podobnych do astrocytów włókienkowych
Ø Protoplazmatyczny(a.protoplasmaticum) – kom.o licznych długich wypustkach,
Ø Gemistocytowy(a.gemistocyticum) – z kom.podobnych do gemistocytów
Ø Anaplastyczny(a.anaplasticum) – dominują obszary anaplazji
Gąbczak wielopostaciowy(glioblastoma multiforme)
· Z astrocytów
· Najmniej dojrzała postać gwiaździaka
· Kom.atypowe, wielopostaciowe, ułożone nierównomiernie(poza martwicą- tam palisadowo)
· Na przekroju szarobrunatny,żółte ogniska martwicy,wylewy,jamy z płynem
· W nim liczne naczynia o grubej ścianie i wąskim hv, tworzą przetoki tt-żż, prowadzące do niedokrwienia tego obszaru lub powst.zakrzepów
· Gdy zrąb łącznotkankowy się rozrasta -> gliosarcoma
· B.ZŁOŚLIWY
Skąpodrzewiak(oligodendroglioma)
· Rozwija się w istocie białej, może obejmować korę, szerzy się wzdłuż szlaków i wł.nerwowych
...
magilla7