Skocz do: nawigacji, szukaj
Barbizończycy, "Szkoła z Barbizon" - grupa francuskich malarzy w latach 1830 - 1860, którzy "wyjechali na wieś" w poszukiwaniu tematów malarskich - głównie do pejzaży.
Pod wieloma względami można stwierdzić, że Barbizończycy reprezentowali pewną odmianę malarskiego romantyzmu. Skłaniają ku tej tezie: zamiłowanie do lokalnego pejzażu, sentymentalne ujęcie tematu czy swobodne pociągnięcia pędzla oddające emocje malarza. Nie bez znaczenia jest również ideologiczne podłoże ruchu, bez wątpienia romantyczne. Grupa malarzy, pod przewodnictwem Theodora Rousseau (1812 - 1867), uciekła od ekspansywnego miasta na wieś, aby uniknąć związanej nieodłącznie z cywilizacją dehumanizacji. Jako swoje miejsce odosobnienia wybrali wioskę Barbizon w okolicach Fontainebleau, gdzie mogli bez skrępowania szukać natchnienia w naturze podczas spacerów po tamtejszych lasach. Większość Barbizończyków przeprowadziła się do wioski w latach 40. XIX wieku.
Pejzażyści z Barbizon posługują się spokojną paletą ziemistych barw, a za pomocą cierpliwego kładzenia barwnych plam i smug uzyskują efekt migotania światła między gałęziami drzew. Rysują z natury, później dopracowując płótno w pracowni. Płótna są zwykle niewielkie (do metra szerokości).
Trudno właściwie mówić o wyraźnej indywidualności poszczególnych twórców. Jedni malarze preferowali czysty pejzaż, inni decydowali się na portretowanie zwierząt, np. krów lub zwierząt leśnych. Inni kierują się w stronę naturalizmu, przedstawiając sceny z życia tamtejszych wieśniaków.
Oprócz Theodore'a Rousseau w Barbizonie malowali następujący artyści: Antoine-Louis Barye (1796 - 1875), Narcisse Diaz de la Pena (1807 - 1876), Constant Troyon (1810 - 1865). Bardziej znani z innych aspektów swojej twórczości, acz związani z Barbizończykami, byli również realiści Jean-Francois Millet oraz Gustave Courbet.
Obecnie trudno jest spojrzeć na łagodne pejzaże Barbizończyków inaczej niż na równie "zwyczajne" obrazy Johna Constable'a - czyli raczej jak na rzemiosło, niż jak na sztukę. Wynika to jednak wyłącznie z naszych przyzwyczajeń i wiszącego nad nami pojęcia "kiczu", które każe oceniać nisko wszystkie "landszafty". Mieszkający w małej francuskiej wiosce malarze są jednak co najmniej z dwóch powodów warci zapamiętania.
Po pierwsze, ponieważ cechowała ich mimo wszystko spora innowacyjność, a niektóre obrazy Rousseau można śmiało nazwać impresjonistycznymi: 30 lat przed oficjalnym powstaniem tego kierunku. Barbizończycy również w sposób naturalny ustalili dość wysoki standard techniczny pejzażu, który dopiero wiele lat później został wyparty przez masowe malarstwo "pocztówkowe".
Po drugie, podstawa ideologiczna, która stała za ich ucieczką od cywilizacji, jest nie bez znaczenia przy ocenie tego ruchu. Do dziś wiele nurtów w malarstwie tłumaczy się nie ich estetyką, lecz leżącą u podłoży ideologią. Op-art byłby ledwie minutą matematycznych wyliczeń, gdyby nie koncepcje estetyczne za nim stojące. Dzieła spacjalistyczne byłby zwyczajną głupotą, gdyby nie manifest Lucio Fontany. Podobnie i Barbizończycy, w najłagodniejszy z dostępnych sposobów, jawią się nam dzisiaj jako grupa spokojnych malarzy, którzy nie chcą brać udziału w romantycznych walkach na śmierć i życie oraz w ideologicznym krzyżowaniu pędzli między akademistami a prerafaelitami. Woleli w spokoju pokazywać naturalne piękno lasu, które nie wymaga technicznych fajerwerków.
Empire, styl cesarstwa - odmiana klasycyzmu powstała we Francji w latach 1800 – 1815, rozszerzona podczas panowania Napoleona w Europie (w XIX wieku, zwłaszcza w Polsce i w Rosji). Dominował w modzie, architekturze, malarstwie i sztuce użytkowej. Wzorowano się na sztuce starożytnej Grecji, Rzymu i Egiptu.
Styl naśladował elementy architektoniczne rzymskie, greckie i egipskie. Cechy charakterystyczne to ścisła symetria, monumentalizm i nadmierna dekoracyjność w połączeniu z surowością formy architektonicznej. Często stosowanymi elementami zdobienia są orły cesarskie z festonami w dziobach, sfinksy, kariatydy, płaskie pilastry o złoconych głowicach. Powtarzającym elementem dekoracyjnym była kompozycja litery "N" w wieńcu laurowym oraz draperie z tkanin. Literatura, teatr i malarstwo miały ukazywać potęgę cesarstwa oraz wielkość Napoleona.
Przykładem zastosowania stylu empire są wnętrza pałacowe Luwru, Wersalu, Rueil-Malmaison i Fontainebleau, kościół La Madeleine oraz łuk triumfalny na Placu du Carrousel.
W Polsce można zobaczyć ten styl w Kołobrzegu - Pałac rodziny Brunszwickich (von Braunschweig)
Caspar David Friedrich Dwaj mężczyźni obserwujący księżyc (1819)
Romantyzmu nie można nazwać stylem, gdyż prace malarzy, rzeźbiarzy i architektów, tworzących w tym czasie są bardzo różnorodne. Wyrażają one raczej romantyczną postawę i światopogląd. Częste są, podobnie jak w literaturze, nawiązania do legend, poezji Dantego i Johna Miltona, dzieł Szekspira.
Malarstwo okresu romantyzmu jest niejednolite. Można wyróżnić jednak pewne cechy malarstwa tej epoki na podstawie czołowych, głównych i najbardziej znaczących artystów tego nurtu, takie jak bogaty koloryt, kontrastowy światłocień, miękki modelunek, podkreślanie wartości fakturalnych płótna i dynamizowanie kompozycji. Równocześnie część artystów pozostawała wierna ideałom klasycyzmu i realizmu.
Za prekursorów romantyzmu uważa się: Johanna Heinricha Füssli (gdyż stosował bliską tej epoce kolorystykę i ekspresję) oraz Francisco Goyę. Za artystę, który najlepiej wyraża romantyczne idee uważany jest niemiecki pejzażysta Caspar David Friedrich, dla którego charakterystyczne są nokturny, przedstawienia ruin, cmentarzy, roztrzaskanych statków, świtów i zmierzchów. W Anglii w tym czasie tworzą także czterej inni pejzażyści: Samuel Palmer, Richard Parkes Bonington, John Constable i William Turner, we Francji natomiast Théodore Géricault i Eugène Delacroix, w Niemczech działali w tym okresie Nazareńczycy: Friedrich Johann Overbeck, Franz Pforr, Peter von Cornelius, Julius Schnorr von Carolsfeld. Najwybitniejszym polskim malarzem romantycznym niewątpliwie był Piotr Michałowski, który oprócz znakomitych portretów, tworzył sceny batalistyczne oraz wizerunki koni. Warto także wspomnieć o Walentym Wańkowiczu i jego słynnym obrazie Mickiewicz na Judahu skale.
Nie wykształciła się odmienna, typowo romantyczna architektura. Nazwą tą określa się czasem budowle utrzymane w nurcie historyzmu, zwł. neogotyckie i neorenesansowe zamki, wille i pałace. W tym okresie popularny jest także ogród angielski z budowlami w różnych stylach bądź ruinami. Często wykorzystywano również wątki egzotyczne.
Historyzm – nurt w XIX-wiecznej architekturze światowej polegający na naśladownictwie stylistyki minionych epok.
Początkowo opierał się na przeciwstawieniu klasycyzmowi i zainteresowaniu przeszłością badaną w sposób naukowy. Zbiegł się z romantyzmem w sztuce i literaturze. Powstał z romantycznej tęsknoty za tym co dalekie, za historią i nieskrępowaną naturą. Człowiek nastrojony romantycznie uciekał od zbiorowości, szukał samotności, tego co osobiste, rodzime i ludowe, szukał bezkształtności i dowolności – jako przeciwieństwa przymusu zawodowego i społecznego, prostoty graniczącej z prymitywizmem. Był przeciwny racjonalizmowi, chłodowi, wyniosłości charakterystycznej dla klasycyzmu. Za tym wszystkim stała także niepewność wobec teraźniejszości.
·
Architektura i sztuka do XVIII wieku były wykładnią określonego porządku społecznego, opierającego się na prawie dziedziczenia, robiącego wrażenie wiecznego trwania, porządku wspieranego autorytetem władzy, kościoła, elit społeczeństwa. Ład ten drastycznie załamał się w czasie rewolucji francuskiej. Głoszone i wprowadzane w życie prawa człowieka, przekształcanie się poddanych w obywateli zniweczyło wielowiekową tradycję. Ciągłość trwania została przerwana. „Sznur naszyjnika pereł został przerwany, teraz miało się garść pełną pereł, którymi można było się swobodnie bawić” (Peter Meyer, Historia sztuki europejskiej, t. 2, Warszawa 1973r., s. 240). Przeszłość stała się skarbnicą, z której dowolnie można było czerpać wzory do naśladowania.
Zainteresowanie przeszłością w architekturze zbiegło się z rozwojem nauk historycznych. Było wynikiem badań nad przeszłością. Od początku XIX stulecia prowadzono intensywne prace nad dziejami architektury. Zaczęto opisywać, rozróżniać, datować budowle początkowo średniowieczne, następnie późniejsze. Podstawy badań nad romanizmem i gotykiem stworzyli de Gerville, Thomas Rickman, Ksawery Kraus, a zwłaszcza Eugène Viollet-le-Duc. Na tych badaniach oparli się architekci, wskrzeszając na całym świecie neostyle (neoromanizm, neogotyk, neorenesans, neobarok).
W historii architektury historyzmu można rozróżnić trzy fazy rozwojowe: historyzm romantyczny (do około 1870), ścisły historyzm (około 1870-1890) i późny historyzm (po 1890).
· Historyzm romantyczny stopniowo wyparł klasycyzm. Preferowanymi stylami były neogotyk i neorenesans, jednak wiązano ze sobą elementy nie występujące w poszczególnych stylach, tak że twórczość nie oznaczała wiernego naśladowania poszczególnych stylów, lecz subiektywną interpretację. Pojawiały się też motywy pozaeuropejskie (np. bizantyjskie lub mauretańskie).
· Ścisły historyzm powstał na podstawie XIX-wiecznych badań naukowych. Projektowano łącząc elementy dozwolone w danym stylu, odrzucając ich swobodną interpretację. Wytworzono kanony opisywalnych neostylów, korzystano z wzorników. Preferowanym stylem stał się neorenesans.
· Późny historyzm odchodzi od neorenesansu i orientuje się na neobarok. Ścisłe przepisy poprzedniej fazy zostają zastąpione przez bardzo swobodną interpretację elementów dekoracyjnych, które nie są już organizowane ściśle osiowo. Pojawiają się liczne wykusze, ryzality, kopuły, a także balkony. Można zaobserwować dążność do przepychu i monumentalizmu. Niektóre elementy dekoracyjne, np. kwiatowe, wskazują już na rodzącą się secesję.
Hithui