N.A. ĆWICZENIA 7
MODELE ORGANIZACJI ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
Administracja publiczna – rządowa (centralna – rząd i organy centralne; terenowa – zespolona i nie zespolona), samorządowa.
Zadania administracji publicznej – podział z przyczyn funkcjonalnych – polega to na tym, że do określonej dziedziny potrzebne są określone kwalifikacje (służba zdrowia – ludzie wykwalifikowani).
Podział przestrzenny (terytorialny – przesłanką jest tu zasięg działania jednostki organizacyjnej;
Podział z przyczyn organizacyjnych – stopień powiązania organizacyjnego jednego organu z drugim (jednostka kontrolująca jest niezależna od jednostki kontrolowanej);
Podział z przyczyn finansowych – samodzielność w rozdysponowaniu finansów i dekoncentracja, czyli przekazywanie zadań innym podmiotom.
Podział administracji ze względu na jej funkcje:
1) porządkowo – reglamentacyjna – chodzi o zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, reglamentacje koncesji, zezwoleń, licencji;
2) świadcząca – pełniąca usługę w stosunku do obywateli (usługi komunalne, kanalizacyjne, budowa dróg itp.);
3) administracja jako właściciel pewnych dóbr majątkowych regulująca rozwój ekonomiczny.
Zespolenie służb inspekcji i straży w administracji rządowej w województwie następuje pod zwierzchnictwem wojewody i jeśli ustawa nie stanowi inaczej w jednym urzędzie. Organem zespolonej administracji rządowej w województwie jest wojewoda, a w przypadkach określonych w ustawach, w szczególności w zakresie wydawania indywidualnych aktów administracyjnych, kierownik zespolonej służby inspekcji lub straży. Wojewoda kieruje zespoloną administracją rządową, koordynuje jej działalność, zapewnia warunki skutecznego działania. Ponosi odpowiedzialność za działanie tych służb. Wojewoda wykonuje swoje zadania przy pomocy wice-wojewodów oraz kierowników zespolonych służb inspekcji i straży, dyrektora urzędu oraz dyrektora wydziału. Organizacje zespolonej administracji rządowej określa statut zatwierdzony przez premiera. Kierowników zespolonych służb inspekcji i straży powołuje i odwołuje wojewoda, z wyjątkiem komendantów wojewódzkich policji i Państwowej Straży Pożarnej.
Ustanowienie organów administracji niezespolonej następuje tylko w drodze ustawy. Organami są tu dowódcy okręgów wojskowych, szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, dyrektorzy urzędów skarbowych, dyrektorzy okręgowych urzędów granicznych, dyr. Okręgowych urzędów miar, naczelnicy okręgowych urzędów miar, dyr. Urzędów celnych, dyr. Urzędów morskich, dyr. Urzędów statystycznych, kierownicy inspektoratów żeglugi śródlądowej, komendanci oddziałów straży granicznej, prezes agencji rynku rolnego, regionalni inspektorzy celni.
Powoływanie i odwoływanie organów administracji niezespolonej jest na wniosek właściwego wojewody albo po uzyskaniu jego zgody. Na podstawie upoważnień zawartych w ustawie organy administracji niezespolonej i wojewoda stanowią akty prawa miejscowego obowiązujące na terenie danego województwa lub jego części.
Centralizacja – to skupienie lub proces skupiania uprawnień do podejmowania decyzji w organach centralnych przy jednoczesnym ograniczeniu uprawnień organów lokalnych.
Decentralizacja – to przeniesienie uprawnień organów centralnych na organy terytorialne. Polega to na ustawowym przeniesieniu kompetencji i odpowiedzialności na samodzielnie prawnie podmioty. Organizacje centralne mają uprawnienia do nadzoru i kontroli organów kompetentnych.
Formy zdecentralizowanej administracji publicznej:
1) samorząd terytorialny;
2) jednostki administracyjne działające w sferze prawa publicznego: kolegia samorządowe, regionalne izby obrachunkowe, KRRiT – ich rola ogranicza się do orzecznictwa;
3) jednostki administracyjne oparte na czynniku majątkowo-finansowym – przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, poczta, ZUS, przedsiębiorstwa komunalne itp.
Dekoncentracja administracji to przekazanie kompetencji na organizacje niższe bądź równorzędne dokonane w drodze aktu normatywnego z zachowaniem nadrzędności hierarchicznej organizacji zwierzchniczych w zakresie realizacji przekazanych kompetencji.
chomixus