Delphi __ Kompendium __ Roz5.pdf - Informatyka - Wiewioor

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 5 - 4programmers.net

http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_5

Strona główna :: Delphi :: Kompendium

Rozdział 5

Edytuj

Historia

Delphi

Artykuły

Kompendium

Gotowce

FAQ

.NET

Turbo Pascal

FAQ

PHP

FAQ

Java

FAQ

C/C++

Artykuły

FAQ

Wprowadzenie

Assembler

FAQ

(X)HTML

CSS

JavaScript

Z pogranicza

Algorytmy

WIĘCEJ »

Komunikaty, bo to one będą tematem niniejszego rozdziału, nie są technologią zbyt często używaną przez

programistów Delphi, a to ze względu na możliwość zastąpienia ich przez zdarzenia. Jest to jednak trochę

bardziej zaawansowany element programowania, z którego nieraz możesz skorzystać w swoich aplikacjach.

Spis treści

1 Czym są komunikaty?

2 Rodzaje komunikatów

2.1 Komunikaty okienkowe

2.2 Komunikaty powiadamiające

2.3 Komunikaty definiowane przez użytkownika

3 Jak działają komunikaty?

4 Obsługa komunikatów

4.1 Przechwytywanie komunikatów

4.2 Struktura TMsg

4.3 Struktura TMessage

4.3.1 Funkcje LOWORD i HIWORD

5 Specyficzne struktury typów

6 Zdarzenie OnMessage

7 Wysyłanie komunikatów

7.1 Perform

7.1.1 Odczyt tekstu z kontrolki

7.2 Funkcje SendMessage i PostMessage

7.2.1 Pobieranie uchwytu okna

7.2.2 Różnice pomiędzy SendMessage i PostMessage

7.2.2.1 Przykład użycia

8 Komunikaty rozgłaszające

9 Deklarowanie własnych komunikatów

9.1 Obsługa komunikatu

10 Funkcje operujące na uchwytach

10.1 CloseWindow

10.2 EnableWidow

10.3 GetClientRect

10.4 GetDesktopWindow

10.5 GetForegroundWindow

10.6 GetParent

10.7 GetWindowText

10.8 IsIconic

10.9 IsWindow

10.10 IswindowVisible

10.11 MoveWindow

10.12 OpenIcon

10.13 SetForegroundWindow

10.14 SetWindowText

10.15 ShowWindow

11 'Zahaczanie' okien

11.1 Zakładanie globalnego hooka

11.2 Funkcja obsługująca hooka

12 Podsumowanie

Delphi

C/C++

Turbo Pascal

Assembler

PHP

Programy

Dokumentacja

Kursy

Komponenty

WIĘCEJ »

W tym rozdziale:

dowiesz się, czym są komunikaty Windows;

nauczysz się wysyłać oraz obsługiwać komunikaty;

nauczysz się obsługiwać kilka funkcji związanych z uchwytami;

Twoja aplikacja przechwyci wszystkie klawisze, jakie są naciskane w systemie.

Czym są komunikaty?

Słowo komunikat jest często stosowane w języku użytkowników komputerów. Tematem tego rozdziału nie

będą jednak - jak początkowo mogłoby się wydawać - komunikaty w postaci okienek systemu Windows.

Wszystko to, co dzieje się w systemie (mówimy tu na razie o systemie Windows) jest wynikiem komunikatów -

czy to naciśnięcie klawisza, czy ruch myszki lub otwarcie jakiegoś programu.

Jak zapewne zauważyłeś, w Delphi odzwierciedleniem komunikatów są zdarzenia - możemy na przykład

wykorzystać w naszym programie zdarzenie OnClose , które jest wynikiem zamknięcia okna. W rzeczywistości

jest to komunikat WM_CLOSE . Nie wszystko da się zrealizować za pomocą zdarzeń Delphi - dlatego właśnie

nieraz będziesz zmuszony skorzystać z komunikatów. Oto kolejny przykład: użytkownik klika lewym klawiszem

myszy w obszarze okna aplikacji. W tym momencie system wysyła do tego okna komunikat WM_LBUTTONDOWN ,

w którym zawarte są pewne informacje, takie jak np. współrzędne myszki. Zadaniem aplikacji jest

odpowiednie zareagowanie na ten komunikat.

Jeżeli tylko będziesz miał okazję, stosuj zdarzenia zamiast korzystać z komunikatów. Jest to

pewniejszy oraz szybszy sposób reagowania na określone sytuacje.

Rodzaje komunikatów

1 z 17

2009-03-14 15:32

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 5 - 4programmers.net

http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_5

W rzeczywistości komunikaty są jedynie zwykłymi stałymi o określonych wartościach, które są jakby

identyfikatorem danego komunikatu. Komunikaty możliwe do wykorzystania w Delphi zdefiniowane są w

module Message.pas .

Czas generowania strony: 1.7169 sek. (zapytań SQL:

12)

Komunikaty okienkowe

Podstawowym typem komunikatów są tzw. komunikaty okienkowe, które posiadają przedrostek WM_ (ang.

Windows Message ). Ten typ komunikatów używany jest do komunikacji pomiędzy oknami - informują one np.

o naciśnięciu klawisza lub o przesunięciu kursora myszy w obszarze danego okna.

Najpopularniejsze (najczęściej stosowane) komunikaty przedstawione są w tabeli 5.1.

Nazwa Opis

WM_CREATE Komunikat jest wysyłany w momencie tworzenia okna

WM_DESTROY Komunikat jest wysyłany w momencie zamykania okna

WM_MOVE Komunikat stanowi informację dla aplikacji, że okno jest właśnie przemieszczane

WM_SIZE Komunikat stanowi informację dla aplikacji, że zmieniany jest właśnie rozmiar okna

WM_ACTIVATE Nastąpiła aktywacja okna

WM_CLOSE Komunikat jest wysyłany w momencie, gdy okno powinno zostać zamknięte

WM_QUIT Program zostaje zakończony

WM_CHAR Naciśnięcie klawisza. Odpowiednik zdarzenia OnKeyPress

WM_KEYDOWN Wciśnięcie klawisza. Odpowiednik zdarzenia OnKeyDown

WM_KEYUP Puszczenie klawisza. Odpowiednik zdarzenia OnKeyUp

WM_MOUSEMOVE Nastąpiło przesunięcie kursora myszy

WM_LBUTTONDOWN Lewy przycisk myszy został naciśnięty

WM_LBUTTONUP Lewy przycisk myszy został puszczony

Naturalnie jest to tylko część z możliwych do zastosowania komunikatów. W rzeczywistości są ich setki!

Wystarczy zajrzeć do modułu Message.pas. Nie musisz pamiętać ich wszystkich - wystarczy, że w razie

potrzeby zajrzysz do systemu pomocy Delphi lub do tego rozdziału.

Komunikaty powiadamiające

Każda kontrolka Windows posiada własne typy komunikatów, które przesyłane są z okna macierzystego

(formularz Delphi) do danej kontrolki. Komunikaty takie mogą zawierać informacje o tym, że nastąpiło

przesunięcie suwaka, naciśnięto przycisk albo np. została wyświetlona lista rozwijalna.

Jak już pisałem, każda kontrolka ma swój zestaw komunikatów - z każdą z tych kontrolek związany jest inny

przedrostek.

Tabela 5.2. Najczęściej używane komunikaty związane z kontrolkami Windows

Nazwa

Opis

Przycisk

BN_CLICKED Kliknięto przycisk.

BN_PAINT Obraz przycisku musi zostać odświeżony

BN_DISABLE Przycisk został zablokowany

BN_DOUBLECLICKED Nastąpiło podwójne kliknięcie w obszarze komponentu

BN_SETFOCUS Obiekt stał się aktywny

BN_KILLFOCUS Obiekt przestaje być aktywny

Lista wyboru (ListBox)

LBN_SELCHANGE Komunikat pojawia się w momencie, gdy użytkownik zamierza zmienić zawartość

zaznaczonej pozycji

LBN_SELCANCEL Komunikat pojawia się w momencie, gdy użytkownik rezygnuje z zaznaczenia pozycji

Kontrolka rozwijalna

CBN_SELCHANGE Komunikat pojawia się w momencie, gdy użytkownik zaznaczył pozycję i próbuje ją

zmienić

CBN_DBLCLK Nastąpiło podwójne kliknięcie w obszarze kontrolki

CBN_EDITCHANGE Występuje w przypadku, gdy użytkownik zmienił treść kontrolki

CBN_DROPDOWN Nastąpiło rozwinięcie listy rozwijalnej

CBN_CLOSEUP Lista rozwijalna została zamknięta

CBN_SELENDOK Komunikat występuje po wybraniu jakiegoś elementu z listy

Kontrolka edycyjna

EN_CHANGE Zmieniony został edytowany tekst

EN_UPDATE Komunikat zawiera informację o odświeżeniu tekstu

EN_ERRSPACE Nie można zadeklarować wystarczającej ilości pamięci!

EN_MAXTEXT Tekst wykracza poza kontrolkę edycyjną

EN_HSCROLL

Kliknięto poziomy pasek przewijania

EN_VSCROLL

Kliknięto pionowy pasek przewijania

2 z 17

2009-03-14 15:32

RSS | Forum | Pastebin |

Regulamin | Pomoc | Usuń

cookies | Prawa autorskie |

Kontakt | Reklama

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 5 - 4programmers.net

http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_5

W opisach z tabeli 5.2 starałem się unikać powtarzania komunikatów. Dla każdej bowiem kontrolki występuje

np. komunikat _SETFOCUS . Wystarczy tylko zmienić prefiks (czyli dodać odpowiednie EN , CBN ), aby komunikat

był prawidłowo wykryty przez system.

W tabeli 5.2 zamieściłem jedynie komunikaty powiadamiające ( notification messages ), które zawierają

informacje o zdarzeniach związanych z kontrolkami. Istnieje wiele komunikatów służących do bezpośredniego

operowania na danych (np. do zamiany wpisanego tekstu itp.). Komunikaty te są używane podczas tworzenia

programów działających jako WinAPI, ale jeżeli jesteś ciekawy ich działania, zajrzyj do projektu ChildMsg.dpr

umieszczonego na płycie CD-ROM.

WinAPI to skrót od słów Windows Application Programming Interface. Jest to metoda

programowania polegająca na wykorzystywaniu jedynie narzędzi dostępnych w systemie -

bez korzystania z VCL. Jeżeli chcesz się dowiedzieć czegoś więcej na ten temat, zajrzyj do

rozdziału 12.

Często możesz spotkać się z określeniem Win32 . Oznacza ono po prostu system Windows

działający w środowisku 32-bitowym (czyli Windows 95 i nowsze wersje).

Komunikaty definiowane przez użytkownika

Nieraz niezbędna okaże się komunikacja pomiędzy dwiema aplikacjami. Można ją zrealizować w dość prosty i

przejrzysty sposób - za pomocą komunikatów! Nie musimy korzystać wyłącznie z tych komunikatów, które

zadeklarowane są już w module Message.pas - możliwe jest także deklarowanie własnych. W gruncie rzeczy

sprowadza się ono jedynie do zadeklarowania stałej. Istnieje tylko jeden warunek: wartości komunikatów nie

mogą się powtarzać, aby ze sobą nie kolidowały. Komunikatami definiowanymi przez użytkownika zajmiemy się

w dalszej części tego rozdziału.

Jak działają komunikaty?

Dla nas - programistów - istotną sprawą jest obsługa samego komunikatu. To, jak komunikat działa, może

wydać się już mniej interesujące. Mimo to warto dowiedzieć się czegoś o zasadach funkcjonowania takiego

systemu. Otóż pierwszym krokiem podejmowanym po wystąpieniu określonego zdarzenia (np. kliknięcia

myszą) jest zakwalifikowanie rodzaju zdarzenia przez system. Następnie system umieszcza komunikat w tzw.

kolejce komunikatów (system Windows przechowuje dla każdej aplikacji oddzielną kolejkę). Kolejnym krokiem

jest wykonywanie pętli, która przekazuje kolejno wszystkie komunikaty do konkretnego okna. Tutaj za

obsłużenie komunikatu odpowiedzialna jest sama aplikacja.

Obsługa komunikatów

Obsługa komunikatów jest o tyle trudniejsza od zdarzeń, że trzeba samodzielnie 'rozgryzać' wartości

parametrów. W zdarzeniach wszystko podane jest jak należy - w postaci parametrów i procedur zdarzeniowych.

Przechwytywanie komunikatów

Zadaniem Twojego pierwszego programu związanego z komunikatami będzie przechwycenie komunikatu

WM_LBUTTONDOWN , występującego w momencie naciśnięcia przez użytkownika lewego przycisku myszy!

W sekcji private klasy formularza dodaj następujący wiersz:

procedure WmLButtonDown ( var Msg : TMessage ) ; message WM_LBUTTONDOWN;

Jest to deklaracja procedury, która obsługiwać będzie zdarzenie. Zasada konstruowania procedur obsługujących

komunikaty polega na dodaniu na końcu deklaracji słowa kluczowego message . Po słowie tym należy wpisać

nazwę komunikatu - w naszym przypadku WM_LBUTTONDOWN .

Przyjęło się specyficzne nazewnictwo procedur obsługujących komunikaty, które polega na

nadawaniu procedurze takiej samej nazwy jak nazwa komunikatu, tyle że bez znaku

podkreślenia (_).

Nie przejmuj się na razie parametrem Msg powyższej procedury - omówię go nieco później.

Definicja procedury WmLButtonDown powinna zatem wyglądać tak:

procedure TMainForm. WmLButtonDown ( var Msg: TMessage ) ;

begin

lblInfo. Caption := 'Użytkownik wcisnął lewy klawisz myszy!' ;

end ;

Możesz już uruchomić program. Po kliknięciu lewym przyciskiem myszy w obszarze formularza wykonana

zostanie procedura WmLButtonDown , a co za tym idzie, wyświetlona zostanie także stosowna informacja w

etykiecie ( TLabel ). Cały kod źródłowy modułu znajduje się w listingu 5.1.

Zwróć uwagę, że w definicji procedury nie stosujemy klauzuli message - tak, jak ma to

miejsce w deklaracji.

Listing 5.1. Kod modułu przechwytującego komunikat

unit MainFrm;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, StdCtrls;

type

TMainForm = class ( TForm )

lblInfo: TLabel;

private

procedure WmLButtonDown ( var Msg : TMessage ) ; message WM_LBUTTONDOWN;

public

3 z 17

2009-03-14 15:32

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 5 - 4programmers.net

http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_5

{ Public declarations }

end ;

var

MainForm: TMainForm;

implementation

{$R *.dfm}

{ TMainForm }

procedure TMainForm. WmLButtonDown ( var Msg: TMessage ) ;

begin

lblInfo. Caption := 'Użytkownik wcisnął lewy klawisz myszy!' ;

end ;

end .

Struktura TMsg

W poprzednim przykładzie procedura posiadała parametr Msg , który był typu TMessage . Ta struktura

identyfikuje właśnie komunikat i jego zawartość (parametry). VCL (typ TMessage należy do bibliotek VCL)

zwalnia nas w większej części od programowania bardziej zaawansowanych aspektów związanych z

komunikatami, jak pobieranie komunikatu z pętli itp. W środowisku WinAPI obowiązuje inny rekord, który jest

pierwowzorem dla TMessage :

type

TMsg = packed record

hwnd: HWND;

message : UINT;

wParam: WPARAM;

lParam: LPARAM;

time : DWORD;

pt: TPoint ;

end ;

Rekord ten zadeklarowany jest w module Windows.pas , i zawiera informacje dotyczące samego komunikatu.

hwnd - uchwyt okna, do którego komunikat jest kierowany.

message - identyfikator komunikatu.

wParam - 32-bitowa liczba, określająca dodatkowe parametry związane z komunikatem.

lParam - kolejne 32-bitowe pole, określające dodatkowy parametr przekazywany wraz z komunikatem.

time - czas wysłania komunikatu.

pt - współrzędne kursora myszy.

Przy okazji omawiania tej struktury należy się parę słów objaśnienia. Pierwszym parametrem jest tzw. uchwyt

okna. Jest to 32-bitowa liczba, określającą dane okno w systemie Windows. Każde okno posiada swój unikalny

numer - dzięki temu możemy 'porozumiewać' się z danym programem np. właśnie dzięki komunikatom.

Komunikat może zawierać w sobie pewne dane, jak np. współrzędne kursora myszy czy informacja określająca,

jaki klawisz jest w tej chwili dodatkowo wciśnięty. Jednak są też komunikaty, które nie posiadają żadnych

dodatkowych parametrów.

Struktura TMessage

W Delphi nie będziemy zajmowali się strukturą TMsg , lecz skorzystamy z dobrodziejstw VCL i rekordu TMessage ,

który zadeklarowany jest w module Message.pas .

type

TMessage = packed record

Msg: Cardinal ;

case Integer of

0 : (

WParam: Longint ;

LParam: Longint ;

Result : Longint ) ;

1 : (

WParamLo: Word ;

WParamHi: Word ;

LParamLo: Word ;

LParamHi: Word ;

ResultLo: Word ;

ResultHi: Word ) ;

end ;

Na pozór struktura TMessage przedstawia się bardzo skomplikowanie, lecz nie zawiera tylu elementów, co TMsg .

Mamy tu jedynie informację przekazywaną w komunikacie, zawierającą parametry lParam i wParam .

Rekord TMessage zawiera dodatkowo parametr Result . Czasami system oczekuje od komunikatu uzyskania

informacji zwrotnej o jego przebiegu. Wówczas mamy możliwość nadania określonej wartości polu Result :

Msg. Result := 1 ;

Pozostało jeszcze objaśnienie kwestii specyficznej budowy rekordu, a mianowicie dodanie instrukcji case. Dla

pola LParam zadeklarowane są jeszcze dwie wartości: LParamLo i LParamHi ; tak samo ma się sprawa z

pozostałymi parametrami - WParam i Result . Aby lepiej to zrozumieć, polecam wykonanie pewnego ćwiczenia.

Podczas odbierania komunikatu WM_LBUTTONDOWN parametr lParam zawiera współrzędne kursora myszy, które są

jakby 'zakodowane' w postaci 32-bitowej liczby. Sam możesz się o tym przekonać:

procedure TMainForm. WmLButtonDown ( var Msg: TMessage ) ;

4 z 17

2009-03-14 15:32

Delphi :: Kompendium :: Rozdział 5 - 4programmers.net

http://4programmers.net/Delphi/Kompendium/Rozdzia%C5%82_5

begin

lblInfo. Caption := 'Współrzędne myszy: ' + IntToStr ( Msg. LParam ) ;

end ;

W takim wypadku podczas pobierania komunikatu w etykiecie wyświetlona zostanie jakaś 'kosmiczna' liczba -

np. 2490472. Żeby uzyskać z tej liczby rzeczywiste położenie kursora, należy skorzystać z funkcji LOWORD i

HIWORD .

Funkcje LOWORD i HIWORD

Funkcje LOWORD i ksłużą do uzyskiwania tzw. wyższego oraz niższego wyrazu liczby 32-bitowej. Za pomocą tych

funkcji możemy 'odkodować' parametr, który przykładowo określa współrzędne kursora myszy:

LOWORD ( 2490472 ) ; { da liczbę 104 }

HIWORD ( 2490472 ) ; { da liczbę 38 }

W powyższy sposób uzyskujemy rzeczywiste położenie kursora myszy - 104 (w poziomie) i 38 (w pionie).

Struktura TMessage zwalnia nas od takich zadań dzięki parametrom LParamLo i LParamHi , które zawierają już

'odkodowane' wartości. Listing 5.2 przedstawia program z listingu 5.1 już po dokonaniu modyfikacji, a sam

program w trakcie działania, przedstawiony został na rysunku 5.1

Listing 5.2. Uzyskiwanie współrzędnych kursora myszy z komunikatu

unit MainFrm;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, StdCtrls;

type

TMainForm = class ( TForm )

lblInfo: TLabel;

private

procedure WmLButtonDown ( var Msg : TMessage ) ; message WM_LBUTTONDOWN;

public

{ Public declarations }

end ;

var

MainForm: TMainForm;

implementation

{$R *.dfm}

{ TMainForm }

procedure TMainForm. WmLButtonDown ( var Msg: TMessage ) ;

begin

lblInfo. Caption := 'Współrzędne myszy: ' + IntToStr ( Msg. LParamLo ) + ' i ' +

IntToStr ( Msg. LParamHi ) ;

end ;

end .

Rysunek 5.1. Program w trakcie działania

Specyficzne struktury typów

Nie jest konieczne mozolne rozszyfrowanie parametrów lParam i wParam za każdym razem. Delphi udostępnia

specyficzne dla niektórych komunikatów struktury danych, dzięki którym możemy uzyskać informację na temat

parametrów. Przykładowo zamiast używać - jak w poprzednim przykładzie - rekordu TMessage , wystarczyło

skorzystać z TWMMouse :

type

TWMMouse = packed record

Msg: Cardinal ;

Keys: Longint ;

case Integer of

0 : (

XPos: Smallint ;

YPos: Smallint ) ;

1 : (

Pos : TSmallPoint ;

Result : Longint ) ;

end ;

Osobny rekord jest zadeklarowany praktycznie dla większości standardowych komunikatów Windows. Nie

musisz pamiętać typów właściwych dla nich wszystkich - wystarczy znać nazwę komunikatu, a nazwę struktury

można utworzyć, dodając na samym początku literę T i usuwając znak _. Przykładowo dla komunikatu

WM_LBUTTONDOWN odpowiednią strukturą będzie TWmLButtonDown .

Nic nie stoi oczywiście na przeszkodzie, aby korzystać ze struktury TMessage , która pasuje do każdego rodzaju

komunikatu.

Zdarzenie OnMessage

5 z 17

2009-03-14 15:32

Delphi Kompendium Roz5.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: