Thommanon i Chau Say Tevoda są dwiema małymi, pierwotnie hinduistycznymi świątyniami w bezpośrednim sąsiedztwie historycznego kompleksu Angkor Thom. Nazwa „Thommanon” wywodzi się od słów w języku pali: dhamma (prawo, nauka, rzeczywistość) i anantapannya, nanda (nieskończona mądrość).
Kambodża | Prasat świątyni Thommanon (by dalbera )
Opuszczając Angkor Thom przez Bramę Zwycięstwa, można dostrzec świątynie Thommanon i Chau Say Tevoda stojące, niczym lustrzane odbicia, na lewo i prawo od Alei Zwycięstwa, prowadzącej do Ta Keo.
Jednak zarówno obie świątynie, jak i Aleja Zwycięstwa pochodzą z różnych czasów. Thommanon został zbudowany nie wcześniej niż pod koniec XI wieku i nie później, niż w połowie XII wieku. Stylistyczne pokrewieństwo z Angkor Wat jest wyraźne, a więc datowanie tej świątyni na czas panowania khmerskiego króla Suryavarmana II jest bardzo prawdopodobne. Chau Say Tevoda wzniesiono również za Suryavarmana II, ale nieco później niż Thommanon. Z kolei Aleja Zwycięstwa powstała dopiero ok. 1200 r., razem z Angkor Thom.
Na przestrzeni wieków mury otaczające obie świątynie w znacznym stopniu zniknęły. Ponieważ Aleja Zwycięstwa przebiega z zachodu na wschód, a główne wejścia obu świątyń leżą od strony wschodniej, przechodzący widzą tylko boczne ściany obiektów. Podczas gdy Thommanon została w latach 60. ubiegłego stulecia kompletnie odrestaurowana, Chau Say Tevoda znajduje się w stosunkowo kiepskim stanie.
Świątynia Thommanon składa się dzisiaj z czterech głównych budowli z piaskowca, ulokowanych na liczącej około 70 metrów osi wschód-zachód, w następującej kolejności: wschodnia wieża bramowa (gopura), hala zgromadzeń (mandapa), wieża świątynna (prasat) i zachodnia gopura.
Mandapa i prasat są połączone krótkim korytarzem (antarala). Kilka metrów na południe od mandapy leży piąta piaskowcowa budowla, tak zwana biblioteka, albo zakrystia. Resztki murów otaczających świątynię składają się z laterytu.
Długa na sześć metrów i szeroka na trzy metry mandapa wyłożona jest cegłami, pokryta dachówką z piaskowca i otwiera się na cztery strony świata. Najlepiej zachowane płaskorzeźby znajdują się wewnątrz wschodniego wejścia (Wisznu na Garudze), wewnątrz nad wschodnim wejściem (śmierć Valin) oraz na zewnątrz nad wejściem południowym (Ravana potrząsa górą Kailash).
Kambodża | Płaskorzeźby świątyni Thommanon: Wisznu na Garudzie (by dalbera )
Wieża świątynna (prasat) zbudowana jest na planie krzyża – cztery werandy otaczają wewnętrzne, zwieńczone dachem w stylu Angkor Wat sanktuarium o wymiarach ok. 3x3 m.
Dojście do centralnego pomieszczenia możliwe jest tylko ze wschodniego przedsionka, w pozostałych przedsionkach napotyka się zdobione, kamienne imitacje drzwi.
Również zewnętrzne ściany budowli są bogato zdobione: piękne Devata przypominają te z Angkor Wat.
Wschodnia gopura posiada trzy korytarze i dwie izby boczne; płaskorzeźby na bocznych trójkątach szczytów przedstawiają Wisznu.
Zachodnia gopura jest wyraźnie oddalona od prasat i mniej dekoracyjna, ale także tutaj znajdują się godne uwagi płaskorzeźby: na bocznych szczytach widać Śiwę, jako ascetę (strona południowa) oraz mieszanie Mlecznego Oceanu (strona północna); na zewnątrz, nad środkowym wejściem, dosiadający Garudy Wisznu walczy z Asurą.
Kambodża | Gopura, czyli wieża bramowa (by dalbera )
Roza1956