METODOLOGIA ĆWICZENIA
SEMESTR DRUGI.
1. Wymień i krótko omów wady bezkrytycznych reform.
Wady:
1. Stronnicze przecenianie lub niedocenianie faktycznego rozmiaru zmiany.
Prowadzi do przeceniania słuszności reform. Wiąże się to z słabościami danych sprawozdawczych, zwykle statystycznych oraz z uwzględnianiem tylko doraźnych i krótkotrwałych następstw reformy. Na krótką metę prawie każda reforma daje skutki oczekiwane. Reformatorzy sterują systemem priorytetów i początkowo są w stanie zapewnić reformowanej instytucji sprzyjające reformie warunki działania. Wraz ze zmianą priorytetów załamuje się reforma. Otoczenie reformowanego systemu działa zgodnie z zasadą homeostazy i po pewnym czasie neutralizuje reformę, jeśli tylko nie była ona dość gruntowna. Tak więc skupienie się na doraźnych skutkach prowadzi do przeceniania jej słuszności. Niektóre reformy okazują się skuteczne dopiero po pewnym czasie, gdy ostaną zaburzenia związane z ich wprowadzeniem.
2. Tendencyjne przypisywanie stwierdzonych zmian pozytywnych reformie, a negatywnych czynnikom od reformatora nie zależnych.
Zmiany zaobserwowane po wprowadzeniu reformy nie muszą być jej skutkiem.
Reformator zainteresowany pozytywną oceną swego przedsięwzięcia łatwo zapomina, że zmiany zaobserwowane po wprowadzeniu reformy nie muszą być jej skutkiem, lecz mogą być wynikiem działania czynników zbieżnych z reformą.
Czynniki:
·wykresy zjawisk społecznych mają tyko kształt regularny. Skoki w górę i w dół są wynikiem działania licznych, drobnych i zwykle trudnych do wyodrębnienia okoliczności: zmian składu zbiorowości, błędów pomiaru, warunków zewnętrznych. Są one przypadkowe i nazywa się je niestabilnością.
·w czasie działania reformy w środowisku dokonują się różne zmiany zew. Wiele z nich jest obojętnych dla reformy, niektóre jednak działają w kierunku zgodnym lub sprzecznym z jej oczekiwanym wpływem.
· przemilczenie zmian z reformą zbieżnych pozwala przecenić jej dobroczynne skutki
· wyeksponowanie zmian z reformą sprzecznych pozwala reformatorowi zachować twarz wobec niepowodzenia jego przedsięwzięcia.
·wpływ reformy może też nałożyć się na istniejące niezależnie od niej trendy i cykle (wynik wewnętrznej dynamiki systemu lub wydarzeń wcześniejszych)
·regresja- powrót do stanu wyjściowego(samoczynny) po ostrym odchyleniu się wartości zmiennych społecznych od norm. Pojawia się wtedy, gdy odchylenie wywołały czynniki wyjątkowe i gdy sprawne są mechanizmy samoregulujące systemu.
·ogłoszenie wyników pomiaru refowanego stanu rzeczy może wpłynąć również na zmianę. Chodzi tu przede wszystkim o intensywne kampanie informacyjne i propagandowe- to wpływa na działanie ludzi.
Jeśli żaden z wymienionych czynników nie wywołał zmiany zauważonej po wprowadzeniu reformy, wolno stwierdzić, że wywołała ją sama reforma.
3. Stronnicze skupianie się na pozytywnych skutkach reformy, a pomijanie skutków negatywnych.
Przemilczenie lekceważy się szczególnie łatwo wtedy, gdy skutki ujemne nie są bezpośrednimi konsekwencjami reformy i dotyczą innych dziedzin życia społecznego niż właśnie reformowana.
1.Wymień i krótko omów okoliczności, które wpłynęły na rozpowszechnienie się badań ankietowych w socjologii.
Wiek XIX- przyczyny powstania tych badań.
1.Badania nastawione na ulepszanie czegoś, promowane przez społeczników reformatorów. Survey- badanie ludności z danego terenu. Wtedy zaczęto się zastanawiać nad tym jak budować próbę, jak konstruować pytania.
W Europie Zachodniej badania wykorzystujące ankiety pojawiły się jako reakcja na społeczne problemy rodzącego się kapitalizmu.
2.Badania w Stanach Zjednoczonych (przeprowadzone w miastach)-sondaże społeczne,, ich idea pojawiła się w odpowiedzi na potrzeby zgłaszane przez nurty reformatorskie i administrację miejską w pewnym okresie rozwoju miast amerykańskich. Przeprowadzono wówczas sondaże dotyczące problemów pracy, edukacji, służby zdrowia i szpitalnictwa.
3. Badania przedwyborcze (Gallup- przewidział wybory prezydenta, bo dobrał reprezentatywną próbę)- przewidywanie wyników wyborów.
4. Badania konsumenckie- na rozwój badań ankietowych wywarła wpływ również potrzeba opisania prawidłowości zachowań konsumenckich i konieczności projektowania skutecznych kampanii reklamowych. Zaczęło się to rozwijać razem z powstaniem wolnego rynku.
5. Ponownie do głosu dochodzi pozytywizm-badania otrzymują poparcie ze strony teoretycznej.
2. Wymień znane ci techniki ankietowe.
Techniki ankietowe:
- ankieta pocztowa(kwestionariusz jest wysyłany i zwracany pocztą)
- ankieta prasowa(kwestionariusz jest publikowany w prasie)
- ankieta audytoryjna(szczególny rodzaj- ankieta socjometryczna)
- ankieta telewizyjna i radiowa
- ankieta internetowa(wysyłana na skrzynkę bądź ta , która otwiera się gdy wchodzimy na stronę)
- ankieta dołączona do produktów
- ankieta rozdawana
- ankieta ogólnie dostępna
4. wymień cech badań ankietowych.
1) Badania ankietowe przeprowadza się zawsze na próbie reprezentatywnej, dobieranej losowo, kwotowo, bądź losowo- kwotowo.
Dobór próby: Próba losowa-każda osoba z populacji ma taką samą szansę wyboru, dlatego wartości zbadanych parametrów w próbie bliskie są wartościom parametrów w całej populacji. Dobór próby losowej to kilku stopniowy proces1)losowanie jednostki terytorialnej(gmina, miasto) 2) w ich obrębie osoby lub tylko adresy, 3) na miejscu ankieter dobiera badanych wg . klucza. Dobór kwotowy- na podstawie wiedzy o strukturze populacji badacz formułuje parametry, jakimi powinna się charakteryzować próba by została uznana za reprezentatywną, ankieter na tej podstawie szuka respondentów. Dobór losowo- kwotowy- losuje się np. obwody wyborcze, a w ich obrębie ankieterzy poszukują osób o określonych cechach społecznych.
2)W badania tego typu wykorzystuje się kwestionariusz wywiadu lub kwestionariusz ankiety w wysoce standaryzowanych wersjach- przez to, że badamy próbę a chcemy powiedzieć coś o całej populacji- to jest to obarczone błędem( błąd standardowy próby).
+/- 2%
za 51% 49-53
przeciw 49% 47-51 przeniesienie wyników z próby na populację
Prawdopodobieństwo wystąpienia błędu – przedział ufności
0,95-w 95 przypadkach na 100 prawdziwe odpowiedzi będą mieściły się w tych przedziałach
Im dokładniej chcemy coś zbadać tym przedział będzie szerszy.
Próba jest reprezentatywna zawsze ze względu na jakieś cechy
Stosuje się metody standaryzowane;
-techniki ankietowe
-wywiady kwestionariuszowe
Standaryzacja- ujednolicenie wszystkich środków i sposobów badania
W wywiadach o najwyższym stopniu standaryzacji zakłada się, że ankieter jest przedłużeniem kwestionariusza( nic nie poprawia, nic nie zmienia, nie wpływa na badanego, nie ma dodatkowego bodźca)
Wywiady kwestionariuszowe cztery typy::
- zwykły
- ze wspomaganiem komputerowym (CAPI)
- przez telefon
- przez telefon ze wspomaganiem komputerowym(CATI)
3) Materiały zebrane w badaniu ankietowym (odpowiedzi udzielone przez respondenta i zapisane przez niego samodzielnie bądź przez ankietera) są opracowywane w sposób ilościowy, dzięki zastosowaniu odpowiednio oprogramowanych komputerów (pakiety statystyczne SPSS,SAS, Stargraph).
Cechy dodatkowe:
Kontakt ankietera z badanym jest bezpośredni, jednorazowy, krótkotrwały
Kontakt badacza z badanym- nie jest bezpośredni, odbywa się za pośrednictwem ankietera, kontaktu tego prawie nie ma.
Błąd standardowy nie jest jedynym błędem jaki się popełnia
Grupy błędów:
Związane z ankieterem ( np. źle odczyta pytanie, źle zapisze odpowiedź) związane z jego cechami osobowości bądź cechami społeczno- demograficznymi
Sam respondent( np. jego poziom wykształcenia bądź cechy osobowości) to jakimi kieruje się wartościami np. uważa że zawsze należy mówić prawdę, czy jest podatny na wpływ ankieciarski
Sam kwestionariusz np. sposób ułożenia pytań
Miejsce przeprowadzenia wywiadu( gdzie przeprowadzamy wywiad, obecność osób trzecich )
Główne nurty krytyki:
- traktowanie człowieka w sposób mechanistyczny
- nie powinny być stosowane w każdym przypadku ( np. przemoc w rodzinie)
- nie są to badania społecznie neutralne( zmieniają ludzi, rzeczywistość społeczną, powodują zmiany społeczne)
- nie są to badania uniwersalne, bo zastosowanie ich w innym kręgu kulturowym nie ma sensu, na wywiad wpływają warunki kulturowe
- nie mamy pewności czy respondenci rozumieją pytania w ten sam sposób co badacz- stąd wieloznaczność pytań
- nie uwzględnia się zależności między ludźmi, różnych hierarchii
- wywiad kwestionariuszowy nie jest naturalny- nie przypomina naturalnej rozmowy, nierówność ról respondenta i ankietera
- krytyka etyczności badań- co badany dostaje w zamian, brak zapłaty
4.Gdzie najczęściej stosuje się badania ankietowe?
- Badania opinii publicznej – badanie ankietowe prowadzone przed i po wyborach, badanie nastrojów społecznych
- Badania marketingowe (zachowań konsumenckich)- by efektownie projektować kampanie reklamowe, by przewidywać zachowania konsumenckie.
- Badania akademickie- służą weryfikacji hipotez, ulepszaniu technik badawczych
- Badania zachowań ludzkich( badania wiktymizacyjne, badania związane z opieką zdrowotną)
- Wieloletnie programy badawcze-służące do opisu zmian większych grup społecznych, bada się procesy, w Polsce PGSS- Polski generalny sondaż społeczny- prowadzony od 1992 do 1997 co dwa lata (duża próba osób 1200), z bazy PGSS może korzystać każdy, PGSS dotyczy wielu kwestii, w badaniu tym jest wkładka tematyczna, którą przeprowadza się w 32 krajach.
- Międzynarodowe analizy porównawcze- trudno jest ułożyć kwestionariusz który byłby identycznie rozumiany we wszystkich krajach.
5. O jakich sposobach poprawy jakości badań surveyowych pisał Gostkowski?
· staranne przygotowanie ankiet i kwestionariuszy do badania
· odpowiednio dobrana do tematu próba
· autoweryfikacja (możliwość poprawienia odpowiedzi przez respondentów )
· badania próbne (prowadzone na małej próbie w celu sprawdzenia czy narzędzie badawcze przynosi odpowiedzi na pytania z problematyki )
· badania pilotażowe ( wykonuje się z grupą celowo dobranych respondentów o najniższym poziomie wykształcenia, w celu sprawdzenia czy narzędzie badawcze jest zrozumiałe i nie za długie )
· wprowadzenie zwiadów badawczych( przeprowadzenie kilku wywiadów swobodnych)
·
Ćwicz 15
1. Jakie pytania nazwiesz: otwartymi, zamkniętymi, dychotomicznymi, z kafeterią, dialogowe, półotwartymi, prekategoryzowanymi, filtrującymi, pustymi, kontaktowymi?
Pytania otwarte- nie narzucają wariantu odpowiedzi ( krótka odpowiedź, narracja, długie opowiadanie)
Pytania zamknięte- wyznaczone warianty odpowiedzi- pytanie skategoryzowane( pytania o prawdę i fałsz)
Pytania dychotomiczne- pytania oparte na skali dwubiegunowej ( odpowiedź- tak lub nie, za lub przeciw)
Pytania z kafeterią- podajemy możliwe warianty odpowiedzi, ale poszczególne odpowiedzi nie wykluczają się, dopuszcza się możliwość, że respondent zaznacza więcej, niż jedną odpowiedź, czasami wybór jednak bywa ograniczony np. proszę wymienić odpowiedzi trafne, istotne, prawdziwe, itp.
Pytania dialogowe- pytania, którym towarzyszy zawsze karta respondenta. Respondent ma się przychylić do jednej z dwóch odpowiedzi wypowiadanych przez różne osoby.
Pytania półotwarte- dopuszcza się w nich możliwość odpowiedzi „nie wiem”, „trudno powiedzieć”.
Pytania prekategoryzowane- otwarte dla respondenta, zamknięte dla ankieterów. Kafeteria służy tylko do zapisu.
Pytania filtrujące- pytania za pomocą których wyłaniamy grupę respondentów, której będą zadawane następne pytania, występują przed blokami pytań, występują reguły przejścia instrukcje dla ankieterów jakie pytania zadać lub nie, występują reguły sekwencyjne reguły zadawania pytań np. zadaj pytanie nr . 17, 18, 19, 20.
Pytania puste – nie można na nie udzielić odpowiedzi
Pytania kontaktowe- pytania znajdujące się na samym początku, zadawane w celu poprawienia kontaktu ankietera z respondentem, powinny być łatwe
2 Jakie znasz rodzaje pytań ze skalami? Daj przykład ( 1,2 – biegunowe z oznaczeniami).
Pytania ze skalami:
Ze skalami graficznymi- określeniom słownym podporządkowane są na rysunku punkty lub odcinki;
- z opisem każdego punktu na skali
Czy jest pani zainteresowana polityką:
● ● ● ● ● ●
--------- --------- ------- ------- ----------
b. słabo słabo średnio mocno b. Mocno
- z opisem jedynie punktów skrajnych na skali- słowny opis uzyskują tylko pozycje skrajne, podczas gdy pozycje pośrednie są oznaczone numerycznie lub graficznie( bądź jednocześnie na oba sposoby). Wyjątek stanowić może punkt środkowy. Oznaczenia numeryczne mogą być liczbami całkowitymi (dodatnimi, ujemnymi albo zerem) mogą też wyrazić procenty czy stopnie np. w tak zwanym termometrze uczuć lub opinii.
- - bez skal graficznych.
Ze skalą jedno biegunową- przy niektórych pytaniach możliwe alternatywy układają się w skalę jednobiegunową, np. w skalę od maximum do zera w występowaniu danej cechy lub zjawiska Np. Jak często P. poglądy różnią się od poglądów P. krewnych?
Zawsze 1
Bardzo często, często 2
Od czasu do czasu 3
Bardzo rzadko, rzadko 4
Nigdy 5
- Ze skalą dwu biegunową- np. ze skalą postawy od bieguna dodatniego, czyli „za” ( aprobuję, całkowicie się zgadzam) do bieguna ujemnego, czyli „przeciw”( odrzucam, całkowicie się nie zgadzam). Na skali mogą ponadto występować różne stopnie aprobaty i odrzucenia. Np. „ Czy ogólnie rzecz biorąc popiera P. zmiany polityczne zachodzące w Polsce w ostatnich latach:
Zdecydowanie P. popiera 1
Popiera P. 2
Jest P. przeciw tym zmianom 3
Jest P. zdecydowanie przeciw tym zmianom 4
Na wyobrażeniu skali dwubiegunowej są także oparte pewne pytania o natężenie cechy lub zjawiska Np. Jak określiłby P. stosunek do religii swojego ojca? Czy P. ojciec jest (był)?:
Głęboko wierzący 1
Wierzący 2
Niezdecydowany 3
Przeciw religii 4
Są także pytania, przy których nie prezentuje się wprost, ale zakłada się milcząco istnienie pewnej skali, np. skali starszeństwa lub skali trudności wychowawczych. Oczekują one wówczas wskazania, kto jest jedyny, na danej skali zajmuje pozycję najstarszego w rodzinie lub najtrudniejszego do wychowania. Dotyczy to również wszelkich pytań żądających określenia najlepiej pasującego do opisu danej sytuacji, do wyrażenia własnego stosunku do niej (milczące założenia o istnieniu skali)
Pytania z kafeteriami- możliwe warianty odpowiedzi nie wykluczają się, dopuszcza się zatem, że respondent wybierze spośród nich tyle, ile uzna za właściwe, Przy niektórych tego typu pytaniach wybór jest ograniczony- wybierz trzy odpowiedzi z możliwych. Np. Jak P. sądzi, jaki jest w małżeństwie najlepszy sposób na przeprowadzenie swojej woli w sporze (Wręczyć kartę 41) Proszę wybrać z karty dwie odpowiedzi.
Rozmowa...
sol4321