fizjologia zwierząt - wykłady.pdf

(608 KB) Pobierz
Microsoft Word - Wyk³ady.doc
:áRVWRZVNL :\NáDG\ ] IL]MRORJLL ]ZLHU] W
___________________________________________________________________________
:áRVWRZVNL
,QVW\WXW %LRORJLL 8QLZHUV\WHW Z %LDá\PVWRNX
)L]MRORJLD NRPyUNL QHUZRZHM L PL QLRZHM
1.1. Struktura komórki nerwowej
Komórki nerwowe (neurony, QHXURF\W\ EXGXM FH WNDQN QHUZRZ ]JUXSRZDQH V Z R URGNRZ\P
Py]J L UG]H NU JRZ\ L REZRGRZ\P XNáDG]LH QHUZRZ\P ]ZRMH QHUZRZH 2GSRZLHG]LDOQH V RQH P LQ ]D
V]\EN WUDQVPLVM LQIRUPDFML Z RUJDQL]PLH 6WUXNWXUD W\FK NRPyUHN MHVW LQQD RG NRPyUHN LQQHJR W\SX SRQLHZD*
MHVW FL OH GRVWRVRZDQD GR SHáQLRQ\FK IXQNFML : QHXURQLH Z\Uy*QLD VL QDVW SXM FH VWUHI\ VWUXNWXUDOQR
F]\QQR FLRZH ]ZL ]DQH ] SRGVWDZRZ\PL MHM IXQNFMDPL ZHM FLH LQIRUPDFML GHQGU\W\ L FLDáR NRPyUNL
LQLFMDFMD LPSXOVyZ QHUZRZ\FK ± SRF] WHN
Perykarion przechodzi w dwa typy wypustek: aksony (neuryty, wypustki osiowe)
PDM FH GáXJR ü Z\QRV] F QDZHW PHWU L GHQGU\W\ NUyWNLH Z\SXVWNL SURWRSOD]PDW\F]QH : ZL NV]R FL
komórek nerwowych
DNVRQ\ V PQLHM OXE EDUG]LHM UR]JDá ]LRQH 7\FK UR]JDá ]LH Z QLHNWyU\FK NRPyUNDFK
PR*H E\ü QDZHW NLOND W\VL F\
.RPyUND QHUZRZD MDN ND*GD LQQD MHVW RWRF]RQD EáRQ NRPyUNRZ %áRQ\ NRPyUNRZH ]EXGRZDQH V ]
podwójnej warstwy lipidowej. Miejsca DSRODUQH K\GURIRERZH OLSLGyZ EáRQRZ\FK V VNLHURZDQH GR VLHELH D
PLHMVFD SRODUQH K\GURILOQH QD ]HZQ WU] NRPyUNL L GR MHM ZQ WU]D /LSLG\ EáRQRZH ]DZLHUDM
GZXZDUVWZ OLSLGRZ SRá F]RQH V ELDáND EáRQ\ NRPyUNRZHM NWyUH G]LHOL VL QD
SRZLHU]FKQLRZH VáDER ]ZL ]DQH ] GZXZDUVWZ OLSLGRZ L LQWHJUDOQH VLOQLH ]ZL ]DQH ] EáRQ àD FXFK\
SROLSHSW\GRZH ELDáHN LQWHJUDOQ\FK SU]HFKRG] SU]H] GZXZDUVWZ OLSLGRZ UD] OXE ZLHORNURWQLH G]L NL
REHFQR FL Z áD FXFKX PLHMVF DSRODUQ\FK ]áR*RQ\FK ] RNRáR DPLQRNZDVyZ WZRU] F\FK
fosfolipidy,
helisy WUDQVEáRQRZH
'R W\FK ELDáHN ]DOLF]DP\ P LQ UHFHSWRU\ WUDQVSRUWHU\ L NDQDá\ MRQRZH :L NV]R ü ELDáHN LQWHJUDOQ\FK
]ZL ]DQ\FK MHVW ]D SR UHGQLFWZHP Uy*Q\FK ELDáHN ] HOHPHQWDPL
cytoszkieletu, co ogranicza ich przemieszczanie
VL Z EáRQLH NRPyUNRZHM V RQH ]DNRWZLF]RQH Z RNUH ORQ\P PLHMVFX NRPyUNL QHUZRZHM QS Z EáRQLH
aksonu
czy dendrytów).
:L NV]R ü DNVRQyZ MHVW SRNU\WD RVáRQN PLHOLQRZ SR]D Z]JyUNLHP DNVRQX L RGFLQNLHP NR FRZ\P
WZRU] F\P EáRQ SUHV\QDSW\F]Q 2VáRQND MHVW ]EXGRZDQD ] PLHOLQ\ MHVW WR NLOND ZDUVWZ EáRQ NRPyUNRZ\FK
RWDF]DM F\FK DNVRQ NWyU WZRU] NRPyUNL JOHMRZH WM
oligodendrocyty i QHXUROHPRF\W\ :áyNQD QHUZRZH ]
RVáRQN PLHOLQRZ QD]\ZDP\ ZáyNQDPL UG]HQQ\PL D ZáyNQD QHUZRZH EH] RVáRQNL
mielinowej –
EH]UG]HQQ\PL :H ZáyNQDFK UG]HQQ\FK RVáRQND PLHOLQRZD QLH PD FKDUDNWHUX FL JáHJR 3U]HU\ZD VL Z
UHJXODUQ\FK RGVW SDFK WZRU] F FLH QL Z ]áyZ Z ]á\
Ranviera).
3RWHQFMDá VSRF]\QNRZ\ NRPyUNL QHUZRZHM
3RZLHU]FKQLD FLDáD QHXURQX L MHJR Z\SXVWHN GHQGU\WyZ L
aksonu) w spoczynku jest izopotencjalna tzn.
*H SRPL G]\ GZRPD GRZROQ\PL SXQNWDPL QD SRZLHU]FKQL QHXURQX QLH PD Uy*QLF\ SRWHQFMDáyZ 5y*QLFD
SRWHQFMDáyZ Z\QRV] FD NLONDG]LHVL W PLOLZROWyZ P9 Z\VW SXMH QDWRPLDVW PL G]\ ZQ WU]HP XMHPQ\
áDGXQHN D RWRF]HQLHP NRPyUNL 'ODWHJR WH* SRWHQFMDá WHQ SU]\M WR QD]\ZDü SRWHQFMDáHP VSRF]\QNRZ\P 2
Uy*QLF\ SRWHQFMDáyZ Z VWDQLH VSRF]\QNX GHF\GXMH QLHUyZQRPLHUQH UR]PLHV]F]HQLH MRQyZ NDWLRQyZ L DQLRQyZ
SR ]HZQ WU]QHM L ZHZQ WU]QHM VWURQLH EáRQ\ NRPyUNRZHM : URGRZLVNX ]HZQ WU]Q\P VW *HQLH VRGX 1D + ) i
chloru (Cl - MHVW RNRáR G]LHVL ü UD]\ ZL NV]H QL* Z F\WRSOD]PLH 1D
vs 4
PPRO O 3RQDGWR Z URGRZLVNX ZHZQ WU]Q\P NRPyUNL SU]HZD*DM QDáDGRZDQH XMHPQLH F] VWHF]NL RUJDQLF]QH
QS ELDáND ]DZLHUDM FH JUXS\ IRVIRUDQRZH 2EVHUZRZDQD DV\PHWULD Z G\VWU\EXFML ]ZáDV]F]D MRQyZ VRGRZ\FK
L SRWDVRZ\FK Z URGRZLVNX ]HZQ WU] L ZHZQ WU]QHXURQDOQ\P QLH MHVW Z\QLNLHP ELHUQ\FK SURFHVyZ
EáRQRZ\FK OHF] DNW\ZQHJR WUDQVSRUWX Z\PLHQLRQ\FK MRQyZ =D WUDQVSRUW WHQ RGSRZLHG]LDOQD MHVW ]DOH*QD RG
Na i K
ATP-aza aktywowana jest
SU]H] MRQ\ VRGRZH REHFQH SR ZHZQ WU]QHM VWURQLH EáRQ\ RUD] SU]H] MRQ\ SRWDVRZH REHFQH SR ]HZQ WU]QHM
VWURQLH 1D VNXWHN DNW\ZQR FL
transportujacej $73 D]\ ]ZDQHM UyZQLH* SRPS VRGRZR SRWDVRZ MRQ\ VRGRZH
QLHXVWDQQLH V XVXZDQH QD ]HZQ WU] NRPyUNL D GR MHM ZQ WU]D ZSURZDG]DQH V MRQ\ SRWDVRZH SU]\ F]\P
stosunek wymiany wynosi 2 jony K + za 3 jony Na + ,P ZL NV]\ MHVW ELHUQ\ QDSá\Z 1D GR ZQ WU]D NRPyUNL L
XFLHF]ND . QD ]HZQ WU] ]JRGQLH ] JUDGLHQWHP VW *H W\P ZL NV]D MHVW DNW\ZQR ü SRPS\ MRQRZHM L W\P
ZL NV]\ F]\QQ\ WUDQVSRUW W\FK MRQyZ :DUWR QDGPLHQLü *H WR DNW\ZQH SRPSRZDQLH VRGX L SRWDVX SU]H] EáRQ
NRPyUNRZ MHVW HQHUJRFKáRQQH RFHQLD VL *H HQHUJLL PHWDEROLF]QHM $73 MHVW ]X*\ZDQH QD
XWU]\PDQLH JUDGLHQWX VW *H REX SLHUZLDVWNyZ
Tadeusz
Tadeusz
aksonu zwany wzgórkiem aksonu, (3) przewodzenie impulsów
Z]GáX* DNVRQX ZáyNLHQ QHUZRZ\FK GR LFK ]DNR F]HQLD ]ZDQHJR NROEN V\QDSW\F]Q NWyUHM EáRQD VWDQRZL
EáRQ SUHV\QDSW\F]Q SRSU]H] NWyU QDVW SXMH Z\M FLH LQIRUPDFML ] NRPyUNL
8 WHJR VDPHJR RVREQLND Z Uy*Q\FK REV]DUDFK XNáDGX QHUZRZHJR Z\VW SXM NRPyUNL QHUZRZH R
Uy*Q\FK NV]WDáWDFK 7\P QLHPQLHM SRGVWDZRZH VWUXNWXU\ ZV]\VWNLFK QHXURQyZ V MHGQDNRZH 3RGVWDZRZ\P
HOHPHQWHP VWUXNWXUDOQ\P NRPyUNL QHUZRZHM MHVW FLDáR QD]\ZDQH SHU\NDULRQHP Z NWyU\P Z\VW SXM W\SRZH GOD
ND*GHM NRPyUNL VWUXNWXU\
glikolipidy i cholesterol. Z
vs 14,5 mmol/l , Cl: 115 vs 4 mmol/l).
1DWRPLDVW VW *HQLH SRWDVX . + MHVW UD]\ ZL NV]H Z F\WRSOD]PLH QHXURQX QL* Z MHJR RWRF]HQLX
$73 D]D E G FD LQWHJUDOQ\P VNáDGQLNLHP EáRQ\ NRPyUNRZHM 7UDQVSRUWXM FD
:áRVWRZVNL :\NáDG\ ] IL]MRORJLL ]ZLHU] W
___________________________________________________________________________
2
perykarionu,
SRZRGXM F PLHMVFRZ GHSRODU\]DFM W]Q MRQ\ VRGX Z ZL NV]HM LOR FL QL* Z ZDUXQNDFK VSRF]\QNRZ\FK
QDSá\ZDM GR ZQ WU]D NRPyUNL 7R SRZRGXMH ]PLDQ SRWHQFMDáX Z NLHUXQNX GRGDWQLP -HVW WR W]Z
SRVWV\QDSW\F]Q\ SRWHQFMDá SREXG]DM F\ (363 -H OL SRWHQFMDá WHQ RVL JQLH ZDUWR ü W]Z SRWHQFMDáX NU\W\F]QHJR
]ZDQHJR LQDF]HM ± SURJRZ\P WR Z\]ZDOD RQ SRWHQFMDá F]\QQR FLRZ\ Z REU ELH Z]JyUND DNVRQX 3RWHQFMDá
F]\QQR FLRZ\ QLH MHVW Z\]ZDODQ\ Z GHQGU\WDFK L SHU\NDULRQLH SRQLHZD* LFK SUyJ SREXGOLZR FL MHVW GZXNURWQLH
Z\*V]\ QL* SUyJ SREXGOLZR FL Z]JyUND DNVRQX 6]HU] FD VL IDOD GHSRODU\]DFML R SRWHQFMDOH
ponadprogowym w
EáRQLH NRPyUNRZHM GHQGU\WyZ L SHU\NDULRQX RVL JDM F Z]JyUHN DNVRQX SRZRGXMH RWZDUFLH ]DOH*Q\FK RG
QDSL FLD NDQDáyZ VRGRZ\FK : QDVW SVWZLH MRQ\ VRGX QDSá\ZDM G\IXQGXM GR ZQ WU]D NRPyUNL SU]H] RWZDUWH
NDQDá\ ]JRGQLH ] JUDGLHQWHP VW *H 7HQ V]\ENL GRNRPyUNRZ\ SU G VRGRZ\ WUZDM F\ PV ]PLHQLD SRWHQFMDá
EáRQ\ R
P9 7D ID]D SRWHQFMDáX F]\QQR FLRZHJR RNUH ODQD MHVW MDNR ID]D GHSRODU\]DFML
:NUyWFH SR UR]SRF] FLX DNW\ZDFML VRGRZHM GRFKRG]L WDN*H GR Z]URVWX SU]HSXV]F]DOQR FL EáRQ\ GOD MRQyZ
SRWDVX 6]\ENR ü QDUDVWDQLD Z]URVWX SU]HSXV]F]DOQR FL GOD MRQyZ . + MHVW ]QDF]QLH PQLHMV]D QL* GOD MRQyZ 1D + .
$NW\ZDFMD SRWDVRZD RWZDUFLH ]DOH*Q\FK RG QDSL FLD NDQDáyZ SRWDVRZ\FK RVL JD VZRMH PDNVLPXP Z FKZLOL
JG\ SU]HSXV]F]DOQR ü EáRQ\ NDQDáyZ VRGRZ\FK GOD VRGX SRZUDFD GR ZDUWR FL Z\M FLRZ\FK ± LQDNW\ZDFMD
VRGRZD 3URFHV LQDNW\ZDFML VRGRZHM ]DPNQL FLH NDQDáyZ L DNW\ZDFML SRWDVRZHM RWZDUFLH NDQDáyZ MHVW
RGSRZLHG]LDOQ\ ]D ID] UHSRODU\]DFML 3U]H] RWZDUWH ]DOH*QH RG QDSL FLD NDQDá\ SRWDVRZH MRQ\ . + G\IXQGXM
]JRGQLH ] JUDGLHQWHP VW *H QD ]HZQ WU] NRPyUNL GRSURZDG]DM F EáRQ GR SRQRZQHM SRODU\]DFML D QDZHW
KLSHUSRODU\]DFML :\Sá\ZRZL MRQyZ SRWDVRZ\FK ] NRPyUNL WRZDU]\V]\ SU]H] FDá\ F]DV F]\QQR ü SRPS\
VRGRZR SRWDVRZHM G]L NL NWyUHM SR PLQL FLX SRWHQFMDáX F]\QQR FLRZHJR MHVW SU]\ZUDFDQ\ SRQRZQLH SRWHQFMDá
VSRF]\QNRZ\ EáRQ\ L RGSRZLHGQLD G\VWU\EXFMD VRGX QD ]HZQ WU] L SRWDVX ZHZQ WU] NRPyUNL 3LHUZV]\
SRWHQFMDá F]\QQR FLRZ\ ZH Z]JyUNX DNVRQX MHVW QDVW SQLH ERG(FHP GOD V VLDGXM FHJR REV]DUX EáRQ\
NRPyUNRZHM SRZRGXM F DNW\ZDFM VRGRZ L QDVW SQLH SRWDVRZ : UH]XOWDFLH SRWHQFMDá F]\QQR FLRZ\ MHVW
przewodzony RUWRGURPRZR D* GR ]DNR F]HQLD DNVRQX : VSRVyE FL Já\ SRWHQFMDá MHVW SU]HZRG]RQ\ ZH ZáyNDFK
bezrdzennych natomiast skokowo (w
mV (z –70 na +30
FLH QLDFK Z ]áyZ MHVW SU]HZRG]RQ\ ZH ZáyNQDFK UG]HQQ\FK 6]\ENR ü
SU]HZRG]HQLD MHVW ]QDF]QLH ZL NV]D ZH ZáyNQDFK UG]HQQ\FK QDZHW GR P V QL* EH]UG]HQQ\FK GR P V
3RWHQFMDá F]\QQR FLRZ\ QD ]DNR F]HQLDFK DNVRQX RWZLHUD WDP ]DOH*QH RG QDSL FLD NDQDá\ ZDSQLRZH 2WZDUFLH
NDQDáyZ SRZRGXMH QDSá\Z GR ZQ WU]D NROENL V\QDSW\F]QHM MRQyZ ZDSQLD ]JRGQLH ] JUDGLHQWHP VW *H QD
]HZQ WU]
0 7DN ZL F SRGVWDZRZ\P ]DGDQLHP SRWHQFMDáX F]\QQR FLRZHJR
przewodzonego od SHU\NDULRQX GR ]DNR F]HQLD DNVRQX MHVW RWZDUFLH NDQDáyZ GOD MRQyZ ZDSQLD
.DQDá\ MRQRZH EUDPNRZDQH QDSL FLHP
K
m
0 D ZHZQ WU]
m
DQDá\ MRQRZH GOD VRGX L ZDSQLD Z\VW SXM FH Z DNVRQLH V XWZRU]RQH SU]H] SRMHG\QF]\ SROLSHSW\G R
masie 250 – 270 N'D WZRU] F\ RGSRZLHGQLR XáR*RQH Z EáRQLH GRPHQ\ WUDQVEáRQRZH SR RN
DPLQRNZDVyZ ND*GD SRá F]RQH SU]H] NUyWV]H RGFLQNL SHSW\GRZH .D*GD ] GRPHQ VNáDGD VL ]
KHOLVD ND*GHM ] GRPHQ Z\ FLHáD
NDQDá L MHVW VLOQLH QDáDGRZDQD GRGDWQLR 8ZD*D VL *H Z KHOLVDFK ND*GHM ] GRPHQ ]ORNDOL]RZDQ\ MHVW F]XMQLN
NDQDáX ZREHF QDSL FLD : PRPHQFLH RWZLHUDQLD NDQDáX F] ü E G( FDáH KHOLV\ SU]HVXZDM VZ SR]\FM :
przypadku QDSL FLR]DOH*Q\FK NDQDáyZ SRWDVRZ\FK ND*GD ] GRPHQ MHVW RGU EQ\P SROLSHSW\GHP 3U]\SXV]F]D
VL *H ELDáND WZRU] FH NDQDá\ GOD VRGX L ZDSQLD SRZVWDá\ SU]H] DPSOLILNDFM L G\ZHUJHQFM SLHUZRWQHJR JHQX
NDQDáX SRWDVRZHJR R MHGQHM W\ONR GRPHQLH 7DN ZL F FHFKDPL NDQDáyZ MRQRZ\FK V Z\ELyUF]R ü Z VWRVXQNX
GR SU]HSXV]F]DQ\FK MRQyZ L XQLNDOQ\ PHFKDQL]P EUDPNRZDQLD NDQDáX MRQRZHJR FR R]QDF]D *H SRG ZSá\ZHP
RNUH ORQHJR F]\QQLND QS QDSL FLD PRJ SU]HFKRG]Lü ]H VWDQX ]DPNQL WHJR Z NWyU\P QLH QDVW SXMH WUDQVSRUW
MRQyZ GR VWDQX RWZDUWHJR JG\ SU]HSXV]F]DM MRQ\
.DQDá\ MRQRZH XF]HVWQLF] FH Z SU]HND]\ZDQLX ]PLDQ SRWHQFMDáX V UR]PLHV]F]RQH ] Uy*Q J VWR FL QD
NRPyUFH QHUZRZHM .DQDá\ VRGRZH V UR]PLHV]F]RQH ] QDVW SXM F J VWR FL
helis jest wybitnie hydrofobowych, natomiast
helis
perykarion posiada ok. 50-75
m 2 3RF] WNRZ\ RGFLQHN DNVRQX Z RNROLF\ Z]JyUND SRVLDGD UD]\ ZL FHM
FLH QLH Z ]áyZ UD]\ ZL FHM NDQDáyZ QL* SHU\NDULRQ =DNR F]HQLD QHUZRZH PDM Z SU]\EOL*HQLX
SRGREQ J VWR ü NDQDáyZ VRGRZ\FK MDN SHU\NDULRQ 5yZQRPLHUQH UR]PLHV]F]HQLH NDQDáyZ VRGRZ\FK
REVHUZXMH VL Z DNVRQDFK EH] RVáRQNL PLHOLQRZHM :\VW SXM RQH GZXNURWQLH J FLHM Z SRUyZQDQLX GR
SHU\NDULRQX 3U]\SXV]F]D VL *H SUyJ SREXGOLZR FL QLH]E GQ\ GR Z\ZRáDQLD SRWHQFMDáX F]\QQR FLRZHJR MHVW
]DOH*Q\ RG J VWR FL NDQDáyZ VRGRZ\FK ,P ZL FHM NDQDáyZ VRGRZ\FK SRVLDGD GDQ\ IUDJPHQW EáRQ\ NRPyUNL
QHUZRZHM W\P QL*V]\ MHVW SUyJ SREXGOLZR FL 7D ]DVDGD WáXPDF]\ áDWZLHMV]H SRZVWDZDQLH SRWHQFMDáyZ
F]\QQR FLRZ\FK Z RNROLF\ Z]JyUND
m
aksonu.
3U]HND]\ZDQLH LQIRUPDFML SRPL G]\ NRPyUNDPL
1.4.1. Synapsy
3RV]F]HJyOQH NRPyUNL QHUZRZH QLH V ]H VRE ]HVSRORQH D MHG\QLH VW\NDM VL ]H VRE 7R VDPR PR*QD
SRZLHG]LHü R VSRVRELH á F]HQLD VL ]DNR F]H DNVRQX ] HIHNWRUHP QS NRPyUN PL QLRZ 7HQ REV]DU VW\NX
QRVL QD]Z V\QDSV\ 1D RJyá V WR VWUHI\ NRQWDNWX Z\VSHFMDOL]RZDQH IXQNFMRQDOQLH Z MHGQRNLHUXQNRZ\P
SU]HND]\ZDQLX SREXG]HQLD OXE KDPRZDQLD ] MHGQHM NRPyUNL QD QDVW SQ :\Uy*QLD VL W\S\ V\QDSV
Tadeusz
3RWHQFMDá F]\QQR FLRZ\ NRPyUNL QHUZRZHM
W warunkach fizjologiczny FK RNUH ORQ\ ERG]LHF RGG]LDáXMH QD EáRQ GHQGU\WyZ L
WUDQVEáRQRZ\FK 3L ü ] W\FK
NDQDáyZ QD SRZLHU]FKQL
:áRVWRZVNL :\NáDG\ ] IL]MRORJLL ]ZLHU] W
___________________________________________________________________________
3
QHNVXV 3Rá F]HQLD WH RNUH ODQH UyZQLH* MDNR SRá F]HQLD
MRQRZR PHWDEROLF]QH V ]EXGRZDQH ] GZyFK XNáDGyZ ND*G\ ] SRGMHGQRVWHN ELDáNRZ\FK ± NRQHNV\Q .D*GD ]
NRPyUHN V VLDGXM F\FK Z\WZDU]D ]H VZRMHM VWURQ\ MHGHQ WDNL XNáDG $SR]\F\MQH SRá F]HQLH LFK UD]HP WZRU]\
NDQDá R UHGQLF\ RN QP NWyU\ SU]HSXV]F]D F] VWHF]NL R PDVLH GR 'D .DQDá\ WH XPR*OLZLDM
EH]SR UHGQL SU]HSá\Z MRQyZ ] MHGQHJR QHXURQX GR GUXJLHJR JG]LH MRQ\ WH Z\ZRáXM QDW\FKPLDVWRZ U] GX
kilku m
ms, typowego dla synapsy chemicznej.
6\QDSV\ HOHNWU\F]QH V QLHOLF]QH Z Py]JX VVDNyZ QDWRPLDVW GX* LFK LOR ü Z\NU\WR X U\E JG]LH G]LDáDM
]ZáDV]F]D Z GURG]H QHUZRZHM RGUXFKX XFLHF]NL SU]HG SU]H ODGRZF 3Rá F]HQLD V]F]HOLQRZH Z\VW SXM WDN*H
SRPL G]\ NRPyUNDPL PL QLD VHUFRZHJR L JáDGNLHJR GR NWyU\FK SRZUyFLP\ Z VWRVRZQ\P UR]G]LDOH
6\QDSVD FKHPLF]QD VNáDGD VL ] HOHPHQWX SUHV\QDSW\F]QHJR ]DNR F]HQLH
aksonu pierwszego neuronu),
V]F]HOLQ\ V\QDSW\F]QHM L EáRQ\ SRVWV\QDSW\F]QHM QDOH* FHM GR GUXJLHJR QHXURQX QS GHQGU\W\ L
QLHQHUZRZHM à F]QR ü VWUXNWXUDOQD SRPL G]\ REX EáRQDPL V\QDSW\F]Q\PL RGG]LHORQ\PL RG VLHELH
V]F]HOLQ QP XWU]\P\ZDQD MHVW Z ZL NV]R FL V\QDSV SU]H] PL G]\EáRQRZH ZáyNLHQND 'X*H ]QDF]HQLH
GOD SRZVWDQLD L RUJDQL]DFML V\QDSV\ PD Z\VW SXM F\ SRG EáRQ SRVWV\QDSW\F]Q VSORW
perykarion) lub
filamentów cytoszkieletu,
zwany kompleksem postsynaptycznym.
1.4.2.
aksonu do
MHJR ]DNR F]HQLD RWZLHUD NDQDá\ ZDSQLRZH Z EáRQLH HOHPHQWX SUHV\QDSW\F]QHJR :\VRNL JUDGLHQW VW *HQLD
ZDSQLD Z\PXV]D ZHM FLH &D 2+ GR ZQ WU]D WHJR HOHPHQWX FR SRGZ\*V]D F\WRSOD]PDW\F]QH VW *HQLH &D ] RN
mM do 1-10 m
0 Z FL JX PV :DS ZL *H VL ] ELDáNDPL S FKHU]\NyZ V\QDSW\F]Q\FK SRZRGXM F LFK
HJ]RF\WR] W]Q SRá F]HQLH VL LFK ] EáRQ SUHV\QDSW\F]Q W]Z VWUHI\ DNW\ZQHM L UR]HUZDQLH Z Z\QLNX F]HJR
]DZDUWR ü S FKHU]\NyZ XZDOQLD VL GR V]F]HOLQ\ V\QDSW\F]QHM =DZDUWR ü S FKHU]\NyZ WR JáyZQLH FKHPLF]QH
SU]HND(QLNL QHUZRZH ]ZDQH UyZQLH* PHGLDWRUDPL OXE
HJ]RF\WR]\ QDVW SXMH SRG
ZSá\ZHP ]DPNQL FLD NDQDáyZ ZDSQLRZ\FK SRZUyW GR SRWHQFMDáX VSRF]\QNRZHJR Z EáRQLH HOHPHQWX
SUHV\QDSW\F]QHJR ZUD] ] V]\ENLP REQL*HQLHP VW *HQLD ZDSQLD Z HOHPHQFLH
neurotransmiterami. Przerwanie
presynaptycznym. Zjawisko to
]DFKRG]L SR ]ZL ]DQLX ZDSQLD Z F\WRSOD]PLH ] NDOPRGXOLQ L JURPDG]HQLX ZDSQLD Z
mitochondriach oraz
$73 D]D ]ORNDOL]RZDQ Z EáRQLH NRPyUNRZHM
=D SU]HND(QLNL V\QDSW\F]QH SU]\MPXMH VL WH ]ZL ]NL FKHPLF]QH NWyUH SRZVWDMD Z QHXURQDFK L V
JURPDG]RQH Z S FKHU]\NDFK V\QDSW\F]Q\FK ']LHOL VL MH QD QDVW SXM FH JUXS\ DPLQRNZDV\ JOLF\QD NZDV
glutaminowy), (2) tzw. klasyczne transmitery (acetylocholina, dopamina, noradrenalina, adrenalina, serotonina,
histamina) i (3) neuropeptydy (np. endorfiny,
HQNHIDOLQ\ 7UDQVPLWHUHP V\QDSW\F]Q\P MHVW WDN*H $73 1D RJyá
QD GDQHM V\QDSVLH XZDOQLDQ\ MHVW MHGHQ URG]DM SU]HND(QLND FKRFLD* Z\VWHSXM UyZQLH* WDNLH V\QDSV\ QD NWyU\FK
SR]D ZáD FLZ\P WUDQVPLWHUHP XZDOQLDQH V W]Z PRGXODWRU\ V\QDSW\F]QH 6 WR SHSW\G\
neuropeptydy)
Z\VW SXM FH Z QHXURQDFK R URGNRZHJR L REZRGRZHJR XNáDGX QHUZRZHJR 6]F]HJyOQLH GX*R
neuropeptydów
jest syntetyzowanych w neuronach podwzgórza.
7UDQVPLWHU\ G]LHOL VL QD SREXG]DM FH L KDPXM FH 7UDQVPLWHU\ SREXG]DM FH V WR IL]MRORJLF]QLH
DNW\ZQH ]ZL ]NL FKHPLF]QH XZDOQLDQH ] HOHPHQWyZ SUHV\QDSW\F]Q\FK QHXURQyZ Z\ZRáXM FH GHSRODU\]DFM
EáRQ\
SRVWV\QDSW\F]Q\ SRWHQFMDá SREXG]DM F\ (363 6 WR ]ZL ]NL R PDáHM F] VWHF]FH
np. acetylocholina, GRSDPLQD NZDV JOXWDPLQRZ\ 7UDQVPLWHU\ KDPXM FH V WR IL]MRORJLF]QLH DNW\ZQH ]ZL ]NL
uwalniane z elementów
postsynaptycznej, czyli
SRVWV\QDSW\F]Q\ SRWHQFMDá KDPXM F\ ,363 'R WHM JUXS\ ]DOLF]D VL NZDV JDPPD DPLQRPDVáRZ\ *$%$ L
JOLF\Q : QLHNWyU\FK V\QDSVDFK UyZQLH* DFHW\ORFKROLQD MHVW WUDQVPLWHUHP KDPXM F\P
1.4.3. Postsynaptyczne receptory jonotropowe
8ZROQLRQ\ GR V]F]HOLQ\ V\QDSW\F]QHM WUDQVPLWHU QS DFHW\ORFKROLQD ZL *H VL ] UHFHSWRUHP E G F\P
LQWHJUDOQ\P ELDáNLHP EáRQ\ SRVWV\QDSW\F]QHM 5HFHSWRU WHQ MHVW MHGQRF]H QLH VNáDGQLNLHP NDQDáX MRQRZHJR
NWyU\ Z W\P SU]\SDGNX QDOH*\ GR W]Z NDQDáyZ EUDPNRZDQ\FK
SUHV\QDSW\F]Q\FK QHXURQyZ Z\ZRáXM FH KLSHUSRODU\]DFMH EáRQ\
ligandem. Receptory te nazywamy
QHXURWUDQVPLWHU\ á F] F VL ] UHFHSWRUHP EH]SR UHGQLR RWZLHUDM E G(
]DP\NDM NDQDá GOD RNUH ORQ\FK MRQyZ 'R UHFHSWRUyZ MRQRWURSRZ\FK QDOH* P LQ UHFHSWRU QLNRW\QRZ\
(acetylocholinowy) (N-Ach) (Na + , K + ), receptor glutaminianowy AMPA (Na + , K + ) i NMDA (Ca 2+ ), receptor
GABA A (Cl - ) i glicynowy (Cl - 7HUPLQRORJLD UHFHSWRUyZ Z\ZRG]L VL ] ZF]H QLHMV]\FK EDGD
farmakologicznych. $JRQLVW MHVW VXEVWDQFMD NWyUD Z\]ZDOD RNUH ORQ\ HIHNW IL]MRORJLF]Q\ QS SREXG]HQLH
elementu postsynaptycznego; stanowi ona
ligandy (
OLJDQG XDNW\ZQLDM F\ UHFHSWRU $QWDJRQLVW MHVW VXEVWDQFMD KDPXM FD
ZáD FLZ\ HIHNW IL]MRORJLF]Q\ MHVW RQD OLJDQGHP Z\ZRáXM F\P QLHDNW\ZQ NRQIRUPDFM UHFHSWRUD
Nikotynowy receptor acetylocholinowy (
postsynaptycznych
R URGNRZHJR XNáDGX QHUZRZHJR .DQDá MRQRZ\ XWZRU]RQ\ MHVW ] SRGMHGQRVWHN SHSW\GRZ\FK GZyFK
a -
XáR*RQ\FK V\PHWU\F]QLH Z EáRQLH NRPyUNRZHM
3HQWDPHURZ\ NRPSOHNV ]DZLHUD FHQWUDOQ\ RWZyU R UHGQLF\ QP XZD*DQ\ ]D NDQDá MRQRZ\ ,QWHUDNFMD
b,g i d
Tadeusz
HOHNWU\F]QH L FKHPLF]QH 6\QDSV\ HOHNWU\F]QH RSDUWH V QD G]LDáDQLX PL G]\NRPyUNRZ\FK SRá F]H
szczelinowych typu „gap junction” a zwanych tu
V GHSRODU\]DFM : WHQ VSRVyE SRWHQFMDá F]\QQR FLRZ\ NRPyUNL SUHV\QDSW\F]QHM SU]HQRVL VL QD
QDVW SQ NRPyUN W]Z SRVWV\QDSW\F]Q ] RPLQL FLHP RSy(QLHQLD RN
komórki
(J]RF\WR]D S FKHU]\NyZ V\QDSW\F]Q\FK
-DN ZVSRPQLDQR Z UR]G]LDOH SRWHQFMDá F]\QQR FLRZ\ SU]HZRG]RQ\ RUWRGURPRZR Z]GáX*
G]L NL XVXZDQLX &D 2+ SU]H] SRPS ZDSQLRZ &D 2+ -
postsynaptycznej, czyli
MRQRWURSRZ\PL SRQLHZD*
1 $&K5 Z\VW SXMH JáyZQLH Z V\QDSVDFK QHXURQ NRPyUND
PL QLRZD Z V\QDSVDFK ]ZRMyZ XNáDGX DXWRQRPLF]QHJR RUD] Z SHZQ\FK EáRQDFK
ZL * F\FK DFHW\ORFKROLQ RUD] SRGMHGQRVWHN
:áRVWRZVNL :\NáDG\ ] IL]MRORJLL ]ZLHU] W
___________________________________________________________________________
4
jonotropowych dla glutaminianu, GABA i glicyny
MHVW SRGREQ\ GR SU]HGVWDZLRQHJR SRZ\*HM 1D XZDJ ]DVáXJXMH UHFHSWRU 10'$ GOD JOXWDPLQLDQX .DQDá
MRQRZ\ ]DZLHUDM F\ WHQ UHFHSWRU MHVW Z ZDUXQNDFK SRWHQFMDáX VSRF]\QNRZHJR ]DEORNRZDQ\ MRQHP PDJQH]X
:DUXQNLHP RWZDUFLD WHJR NDQDáX GOD MRQyZ ZDSQLD MHVW XVXQL FLH PDJQH]X 7R ] NROHL QDVW SXMH SU]\
RGSRZLHGQLR VLOQHM GHSRODU\]DFML EáRQ\ Z\ZRáDQHM SU]H] LQQH NDQDá\ RUD] MHGQRF]HVQH SRá F]HQLH
glutaminianu
] UHFHSWRUHP 10'$ 7DN ZL F NDQDá\ WH V ]DOH*QH ]DUyZQR RG QDSL FLD MDN L OLJDQGX :L NV]R ü W\FK
UHFHSWRUyZ Z\VW SXMH Z QHXURQDFK R URGNRZHJR XNáDGX QHUZRZHJR
1.4.4. Postsynaptyczne receptory metabotropowe
: SU]HFLZLH VWZLH GR UHFHSWRUyZ
PHWDERWURSRZH QLH V MHGQRVWN NDQDáX
MRQRZHJR OHF] MHGQRVWN PROHNXODUQ RGPLHQQ RG NDQDáX L LFK DNW\ZDFMD SU]H]
jonotropowych, receptory
ligand reguluje stan otwarcia
NDQDáX GURJ SR UHGQL SU]H] DNW\ZDFM WULPHURZHJR ELDáND * :V]\VWNLH UHFHSWRU\ PHWDERWURSRZH V
pojedynczym peptydem o charkterystycznej budowie przestrzennej, której motywem jest krótki,
]HZQ WU]NRPyUNRZ\ K\GURILOQ\ L JOLNR]\ORZDQ\ RGFLQHN SU]\ NR FX 1 VLHGHP
WUDQVEáRQRZ\FK SR
DPLQRNZDVyZ K\GURIRERZ\FK ND*GD GáXJD S WOD GRPHQD RG VWURQ\ F\WRSOD]PDW\F]QHM SRPL G]\
a-helis
helisami
L RUD] GX*D GRPHQD F\WRSOD]PDW\F]QD SR]D KHOLV 3 WOD L GRPHQD SU]\ NR FX & V REV]DUDPL ZL * F\PL
UHFHSWRU ] ELDáNLHP * 'X*D ]PLHQQR ü VHNZHQFML XPR*OLZLD SRV]F]HJyOQ\P UHFHSWRURP QD]\ZDQ\FK WXWDM
VLHGPLRKHOLVRZ\PL ZL ]DQLH Uy*Q\FK OLJDQGyZ L Uy*Q\FK W\SyZ ELDáND *
+HWHURWULPHURZH ELDáNR * VNáDGD VL ] SRGMHGQRVWHN
ZL *H QXNOHRW\G\
JXDQLQRZH ± *'3 Z VWDQLH VSRF]\QNX L *73 SR DNW\ZDFML ELDáND SU]H] UHFHSWRU KHOLVRZ\ :\Uy*QLDP\
JáyZQH XNáDG\ LQIRUPDF\MQH Z EáRQLH SRVWV\QDSW\F]QHM ] XG]LDáHP UHFHSWRUyZ PHWDERWURSRZ\FK XNáDG
WUyMF]áRQRZ\ L XNáDG ZLHORF]áRQRZ\ 3U]\NáDGHP WUyMF]áRQRZHJR XNáDGX Z EáRQLH
a, b i g. Podjednostka a
postsynaptycznej, t.j.
UHFHSWRU ± ELDáNR * ± NDQDá MRQRZ\ MHVW G]LDáDQLH SHZQ\FK IRUP 0 0 UHFHSWRUyZ
M-AChR). Receptor ten po
acetylocholinowych
]ZL ]DQLX OLJDQGD DJRQLVW\ DNW\ZXMH ELDáNR * SRSU]H] MHJR G\VRFMDFM QD *
a i bg
RUD] Z\PLDQ *'3 QD *73
*73 RGG]LDáXMH QD NDQDá SRWDVRZ\ L SRZRGXMH MHJR RWZDUFLH -RQ\ SRWDVX
G\IXQGXM QD ]HZQ WU] NRPyUNL ]JRGQLH ] JUDGLHQWHP VW *H SRZRGXM F KLSHUSRODU\]DFM EáRQ\
SRVWV\QDSW\F]QHM 3U]HUZDQLH LQIRUPDFML SROHJD QD LQDNW\ZDFML ELDáND * F]\OL QD VSRQWDQLF]QHM
defosforylacji
Ga-GTP do Ga-GDP i reasocjacji Gabg
2SLVDQ\ SRZ\*HM XNáDG LQIRUPDF\MQ\ Z\VW SXMH Z NRPyUNDFK XNáDGX
SU]HZRG] FHJR VHUFD
:LHORF]áRQRZ\ XNáDG LQIRUPDF\MQ\ Z EáRQLH SRVWV\QDSW\F]QHM G]LHOLP\ QD XNáDG Z\NRU]\VWXM F\ W]Z
NDVNDG F\NOLF]QHJR $03 F $03 L NDVNDG LQR]\WRORZR IRIROLSLGRZ
(a)
NDVNDGD F\NOLF]QHJR $03 SROHJD QD W\P *H DNW\ZRZDQ\ OLJDQGHP LQIRUPDWRU , U] GX RNUH ORQ\
UHFHSWRU KHOLVRZ\ DNW\ZXMH ELDáNR * NWyUH ] NROHL DNW\ZXMH HQ]\P F\NOD] DGHQ\ODQRZ ]ZL ]DQ ]
EáRQ NRPyUNRZ 1DVW SXMH Z]URVW VW *HQLD F$03 LQIRUPDWRU ,, U] GX NWyU\ ZL * F VL ]
podjednostkami regulatorowymi NLQD]\ ELDáNRZHM $ XUXFKDPLD IRVIRU\ODFM SU]H] WHQ HQ]\P ELDáHN
NDQDáX MRQRZHJR )RVIRU\ORZDQLH NDQDáX MRQRZHJR ]PLHQLD VWRSLH ]DOH*QR FL GDQHJR NDQDáX QS RG
QDSL FLD 3RSU]H] WHQ XNáDG G]LDáDM QDVW SXM FH
neurotransmitery: adrenalina i noradrenalina (receptory
EHWD L EHWD ± VW\PXOXM FH Z\WZDU]DQLH F$03 QDWRPLDVW UHFHSWRU\ DOID ± KDPXM FH Z\WZDU]DQLH
cAMP),
cAMP).
(b) Kaskada
GRSDPLQD ' ' VHURWRQLQD +7 $ ± ]PQLHMV]D VW *HQLH F$03 +7 ± ]ZL NV]D
ligandem receptor 7-helisowy
DNW\ZXMH RNUH ORQH ELDáNR * NWyUH ] NROHL DNW\ZXMH HQ]\P EáRQRZ\ IRVIROLSD] & (Q]\P WHQ
hydrolizuje dwufosforan
LQR]\WRORZR IRVIROLSLGRZD SROHJD ]D QD W\P * DNW\ZRZDQ\
cAMP w
SU]\SDGNX D ,3 RGG]LDáXMH ] NROHL ] UHFHSWRUHP E G F\P VNáDGQLNLHP NDQDáX ZDSQLRZHJR Z EáRQLH
retikulum
IRVIDW\G\ORLQR]\WROX REHFQ\ Z EáRQLH
HQGRSOD]PDW\F]QHJR SRZRGXM F XZDOQLDQLH GR F\WRSOD]P\ MRQyZ ZDSQLD '$* L MRQ\
ZDSQLD DNW\ZXM NLQD] ELDáNRZ & NWyUD IRVIRU\OXMH ELDáNR NDQDáX MRQRZHJR Z EáRQLH
SRVWV\QDSW\F]QHM PRGXOXM F MHJR DNW\ZQR ü 3RSU]H] WHQ XNáDG G]LDáDM QDVW SXM FH
neurotransmitery:
noradrenalina (receptor alfa-1), acetylocholina (receptory M1, M5), dopamina (receptor D2), histamina
(receptor H1).
= SU]HGVWDZLRQ\FK Z\*HM LQIRUPDFML Z\QLND *H R NR FRZ\P HIHNFLH IL]MRORJLF]Q\P GHF\GXMH UHFHSWRU
PROHNXODUQ\ RGELHUDM F\ V\JQDá , U] GX W M F] VWHF]N
neurotransmitera. N.p. acetylocholina jest
DJRQLVW
jonotropowym (nikotynowym)
SRZRGXMH SREXG]HQLH GHSRODU\]DFM EáRQ\ SRVWV\QDSW\F]QHM JG\ ]D RGG]LDáXMH ] UHFHSWRUHP
metabotropowym
PXVNDU\QRZ\P 0 0 E G F\P F] FL XNáDGX WUyMF]áRQRZHJR Z\ZRáXMH
hamowanie ( KLSHUSRODU\]DFM EáRQ\
Tadeusz
UHFHSWRUD ] DFHW\ORFKROLQ MHVW RGZUDFDOQD -HGQD SRUFMD NZDQW DFHW\ORFKROLQ\ ]DZDUWD Z S FKHU]\NX
V\QDSW\F]Q\P F] VWHF]HN Z\VWDUF]D GR RWZDUFLD RN NDQDáyZ D ND*G\ NDQDá PR*H ZSURZDG]Lü
4000 jonów Na + Z FL JX VHNXQG\ 3ODQ EXGRZ\ UHFHSWRUyZ
(zwanych muskarynowymi), dla których DJRQLVW MHVW UyZQLH* DONDORLG PXVNDU\QD
w podjednostce Ga. Kompleks Ga
VW *HQLH
fosfolipid) do diacyloglicerolu (DAG) i
WULIRVIRLQR]\WROX ,3 E G F\FK LQIRUPDWRUDPL ,, U] GX Z W\P XNáDG]LH SRGREQLH MDN
ZV]\VWNLFK RPyZLRQ\FK W\SyZ UHFHSWRUyZ NLHG\ á F]\ VL ] UHFHSWRUHP
postsynaptycznej).
1.4.5. Usuwanie neurotransmiterów
:áRVWRZVNL :\NáDG\ ] IL]MRORJLL ]ZLHU] W
___________________________________________________________________________
5
neurotransmiterów. Najbardziej efektywnie zachodzi to w przypadku
DFHW\ORFKROLQ\ 6XEVWDQFMD WD Z V]F]HOLQLH V\QDSW\F]QHM MHVW EDUG]R V]\ENR UR]NáDGDQD SU]H] HVWHUD]
DFHW\ORFKROLQRZ GR FKROLQ\ L NZDVX RFWRZHJR (Q]\P WHQ ]ZL ]DQ\ ] VLDWHF]N ZáyNLHQ NRODJHQRZ\FK
FKDUDNWHU\]XMH VL QLH]Z\NOH Z\VRN OLF]E REURWyZ UR]NáDG MHGQHM F] VWHF]NL
ACh w 40 ms). Uwolniona
FKROLQD MHVW ZFKáDQLDQD SU]H] VSHF\ILF]Q\ SU]HQR QLN EáRQRZ\ ] SRZURWHP GR HOHPHQWX
presynaptycznego,
ACh.
Inaktywacja innych transmiterów np. noradrenaliny, dopaminy, GABA, serotoniny jest znacznie
wolniejsza i zachodzi przez
DF\OXMH M GR
PHW\ODFM PHW\ORWUDQVIHUD]D OXE RNV\GDF\MQH XVXQL FLH JUXS\ DPLQRZHM
( PRQRDPLQRRNV\GD]D 7UDQVPLWHU\ V\QDSW\F]QH V WH* V]\ENR UHVRUERZDQH ]H V]F]HOLQ\ V\QDSW\F]QHM GR
NRPyUHN JOHMRZ\FK V VLDGXM F\FK ]H V]F]HOLQ OXE ]ZURWQLH GR HOHPHQWX SUHV\QDSW\F]QHJR D WDN*H
G\IXQGXM SR]D V]F]HOLQ
1.4.6. 3RVWV\QDSW\F]Q\ SRWHQFMDá SREXG]DM F\ L KDPXM F\
-H OL Z GDQHM V\QDSVLH SREXG]HQLH UHFHSWRUyZ SU]H] WUDQVPLWHU Z\ZRáXMH RWZDUFLH NDQDáyZ MRQRZ\FK
GOD VRGX OXE ZDSQLD WR QDVW SL PLHMVFRZD GHSRODU\]DFMD EáRQ\ Z NLHUXQNX SRWHQFMDáX GRGDWQLHJR 0yZLP\
w takim przypadku o
SRVWV\QDSW\F]Q\P SRWHQFMDOH SREXG]DM F\P (363 -H OL QDWRPLDVW WUDQVPLWHU
SRZRGXMH RWZDUFLH NDQDáyZ GOD SRWDVX OXE FKORUX ZyZF]DV GRFKRG]L GR ]ZL NV]HQLD XMHPQHJR SRWHQFMDáX
SR ZHZQ WU]QHM VWURQLH EáRQ\
KLSHUSRODU\]DFML -DN ZLHP\ RWZDUFLH NDQDáyZ
SRWDVRZ\FK SRZRGXMH XFLHF]N . + QD ]HZQ WU] NRPyUNL ]JRGQLH ] JUDGLHQWHP VW *H : SU]\SDGNX FKORUX
DQLRQ WHQ G\IXQGXMH GR ZQ WU]D NRPyUNL UyZQLH* ]JRGQLH ] JUDGLHQWHP VW *H SDWU] UR]G]LDá : W\P
przypadku mówimy o SRVWV\QDSW\F]Q\P SRWHQFMDOH KDPXM F\P ,363
Na
postsynpaptycznej, czyli do
SHU\NDULRQLH L GHQGU\WDFK GDQHM NRPyUNL QHUZRZHM Z\VW SXMH QD RJyá RJURPQD OLF]ED V\QDSV
WZRU]RQ\FK SU]H] LQQH NRPyUNL QHUZRZH ]DUyZQR R FKDUDNWHU]H SREXG]DM F\P MDN L KDPXM F\P 7DN ZL F
PLHMVFRZH ]PLDQ\ SRWHQFMDáX Z\VW SXM FH QD V\QDSVDFK PRJ SRGOHJDü VXPRZDQLX JG\ WH V\QDSV\
]QDMGXM VL Z EOLVNLHM RGOHJáR FL RG VLHELH RUD] JG\ ]PLDQ\ SRMDZLDM VL Z EOLVNLP F]DVLH Z GDQHM
V\QDSVLH =MDZLVND WH V RNUH ODQH RGSRZLHGQLR MDNR VXPRZDQLH SU]HVWU]HQQH L F]DVRZH -H OL QD REV]DU]H
SHU\NDULRQX L GHQGU\WyZ SU]HZDJ X]\VNXM Z GDQHM FKZLOL V\QDSV\ SREXG]DM FH QDG V\QDSVDPL
KDPXM F\PL L SRWHQFMDá WHQ RVL JQLH ZDUWR ü SRWHQFMDáX NU\W\F]QHJR WR Z\]ZDOD RQ SRWHQFMDá
F]\QQR FLRZ\ Z REU ELH Z]JyUND DNVRQX UR]G]LDá
1.5. Kodowanie informacji przez komórki nerwowe
%RG(FH G]LDáDM FH QD XNáDG QHUZRZ\ ]DZLHUDM LQIRUPDFMH SRFKRG] FH ]DUyZQR ] ZQ WU]D RUJDQL]PX
MDN L ] MHJR RWRF]HQLD %RG(FH WH UHSUH]HQWXM UR]PDLWH IRUP\ HQHUJLL 3UDZLGáRZD G]LDáDOQR ü XNáDGX
QHUZRZHJR D ]DWHP FDáHJR RUJDQL]PX Z\PDJD REHFQR FL GZyFK SURFHVyZ 3LHUZV]\ WR SURFHV
SU]HWZDU]DQLD HQHUJLL ]ZL ]DQHM ] GDQ\P ERG(FHP QD LPSXOVDFM HOHNWU\F]Q SRWHQFMDá F]\QQR FLRZ\
'UXJLP SURFHVHP MHVW NRGRZDQLH RGHEUDQHM LQIRUPDFML Z REU ELH XNáDGX QHUZRZHJR :\GDZDáRE\ VL *H
QDMSURVWV]\P VSRVREHP NRGRZDQLD LQIRUPDFML PyJáE\ E\ü NRG DPSOLWXG\ SRWHQFMDáX F]\QQR FLRZHJR
8NáDG QHUZRZ\ QLH NRU]\VWD ] WHJR VSRVREX LQIRUPDFML SRQLHZD* DPSOLWXGD SRWHQFMDáX MHVW VWDáD
RERZL ]XMH WX SUDZR ÄZV]\VWNR DOER QLF´ ,QIRUPDFMD ELHJQ FD Z XNáDG]LH QHUZRZ\P MHVW ]DNRGRZDQD ]D
SRPRF NRGX F] VWR FL : W\P URG]DMX NRGRZDQLD PLDU SU]HQRV]HQLD LQIRUPDFML MHVW SR SURVWX J VWR ü
LPSXOVyZ UHGQLD F] VWR ü LPSXOVyZ Z RNUH ORQ\P SU]HG]LDOH F]DVX
1.6. Receptory czuciowe
: URGRZLVNX ]HZQ WU]Q\P L ZHZQ WU]Q\P RUJDQL]PX VWDOH ]DFKRG] ]PLDQ\ -H OL VWDQRZL RQH
ERG(FH RGELHUDQH SU]H] RUJDQL]P WZRU] LQIRUPDFM R URGRZLVNX 5y*QH URG]DMH HQHUJLL MDN QS
PHFKDQLF]QD ZLHWOQD L FLHSOQD F] VWHF]NL ]ZL ]NyZ FKHPLF]Q\FK RUD] ]PLDQ\ LFK QDW *HQLD OXE
NRQFHQWUDFML PRJ E\ü ERG(FHP G]LDáDM F\P QD RUJDQL]P : REU ELH UHFHSWRUyZ F]XFLRZ\FK QLH P\OLü ]
UHFHSWRUDPL PROHNXODUQ\PL ]DFKRG]L SU]HWZDU]DQLH ERG(FyZ QD LPSXOV\ QHUZRZH 5HFHSWRUDPL
F]XFLRZ\PL QD]\ZDP\ ]DUyZQR Z\VSHFMDOL]RZDQH VWUXNWXU\ RGU EQH NRPyUNL UHFHSWRURZH MDN L
]DNR F]HQLD REZRGRZH QHXURQyZ F]XFLRZ\FK &]\QQR ü UHFHSWRUyZ SROHJD QD RGELRU]H ERG(FyZ L QD
GRVWDUF]DQLX GR R URGNRZHJR XNáDGX QHUZRZHJR LQIRUPDFML R URGRZLVNX ]HZQ WU]Q\P L ZHZQ WU]Q\P
RUJDQL]PX %RG]LHF Z VWRVXQNX GR NWyUHJR UHFHSWRU PD QDMQL*V]\ SUyJ SREXGOLZR FL ]ZDQ\ MHVW ERG(FHP
adekwatnym (swoistym) dla tego receptora.
5HFHSWRU\ G]LHOL VL QD HNVWHURUHFHSWRU\ NWyUH UHDJXM QD ERG(FH URGRZLVND ]HZQ WU]QHJR WDNLH MDN
ERG(FH PHFKDQLF]QH ]PLDQ\ WHPSHUDWXU\ L LQWHURUHFHSWRU\ RGELHUDM FH ERG(FH ]H URGRZLVND
ZHZQ WU]QHJR RUJDQL]PX 5HFHSWRU\ NWyUH V SREXG]DQH SU]H] ERG(FH XV]NDG]DM FH WNDQNL QD]\ZD VL
QRF\UHFHSWRUDPL %LRU F SRG XZDJ URG]DM HQHUJLL SU]HWZDU]DQHM SU]H] UHFHSWRU\ G]LHOL VL MH QD
fotoreceptory, mechanoreceptory,
WHUPRUHFHSWRU\ L FKHPRUHFHSWRU\ 5HFHSWRU F]XFLRZ\ MHVW XU] G]HQLHP
NWyUH SU]HWZDU]D RNUH ORQ\ URG]DM HQHUJLL Z SRWHQFMDá JHQHUXM F\ NWyU\ Z SU]HZD*DM FHM ZL NV]R FL
UHFHSWRUyZ SROHJD QD GHSRODU\]DFML ]DNR F]HQLD REZRGRZHJR 1LHNWyUH UHFHSWRU\ SRG ZSá\ZHP ERG(FD
XOHJDM
hiperpolaryzacji (np. IRWRUHFHSWRU\ VLDWNyZNL 3RWHQFMDá JHQHUXM F\ MHVW ]PLDQ PLHMVFRZ
SRGREQLH MDN SRWHQFMDá\ SRVWV\QDSW\F]QH ]DOH*\ RG ZLHONR FL ERG(FD L UR QLH ZUD] ] MHJR ]ZL NV]HQLHP 3R
Tadeusz
:D*Q VNáDGRZ Z SU]HELHJX V\JQDOL]DFML V\QDSW\F]QHM MHVW V]\ENLH XVXZDQLH ]H V]F]HOLQ\
V\QDSW\F]QHM F] VWHF]HN
gdzie acylotransferaza cholinowa szybko
Zgłoś jeśli naruszono regulamin