polityka gospodarczaggg.doc

Regulacja pośrednia pieniądza w obiegu:

1. System minimalnych rezerw obowiązkowych – banki komercyjne są zobowiązane do tworzenia części depozytów jako rezerwy obowiązkowej ( 3,5% stopa rezerw obowiązkowych – od jesieni 2003)
2. Udzielanie kredytów bankom komercyjnym – bank centralny udziela kredytu bankom komercyjnym i innym instytucjom finansowym, kredyt refinansowy do określonej kwoty na rachunku; stopa lombardowa pod zastaw papierów wartościowych; stopa kredytu redyskontowego – kwota, jaką bank żąda za wykup weksli. Podwyższenie tych stóp powoduje, iż pieniądz jest droższy.
3. Operacje otwartego rynku – kupno lub sprzedaż papierów wartościowych przez bank centralny; odbywają się stale; najczęstszy i najskuteczniejszy środek regulowania podaży pieniądza; stopa otwartego rynku = stopa referencyjna (5,75%).

SZKOŁA AUSTRIACKA

F. Von Hayek – przedstawiciel, uważał, że procesy gospodarcze charakteryzują się dużą niepewnością i stałymi zakłóceniami równowagi:

·         istotną cechą procesu gospodarczego są niepewność i zakłócenia, a informacja jest rozproszona wśród dużej liczby jednostek – każda z nich dysponuje tylko fragmentaryczną częścią wiedzy.

·         rynek jest najbardziej skuteczna instytucją w porządkowaniu informacji.

·         rynek spełnia funkcje polegającą na przekazywaniu informacji i koordynowaniu działań jednostek poprzez system cen.

·         państwo nie jest w stanie zastąpić rynku jako mechanizmu alokacji, ponieważ nie dysponuje niezbędnym do tego zasobem informacji; żadna instytucja państwowa nie jest w stanie zarządzać taka ilością informacji, która umożliwiłaby poszczególnym jednostkom osiągnięcie celów w stopniu większym, niż wówczas, gdy koordynacja dokonuje się poprzez mechanizm konkurencji.

·         ważna rolę w przebiegu procesów rynkowych odgrywa pieniądz.

·         dla obniżenia inflacji niewystarczające jest ograniczenie podaży pieniądza.

MONETARYZM

Zakłada, że jedyna interwencją państwa, jaka jest potrzebna jest interwencja polegająca na kontroli podaży pieniądza.

M. Friedman wyodrębnił 4 sfery aktywności rządu, które można pogodzić z systemem wolnego rynku i które niezbędne są dla sprawnego funkcjonowania państwa:

·         ochrona jednostek przed przemocą z zewnątrz,

·         ochrona jednostek przed zagrożeniami ze strony innym obywateli,

·         ochrona i umocnienie wolnego społeczeństwa,

·         opieka nad tymi członkami społeczeństwa, których nie można uznać za jednostki „odpowiedzialne”.

Antyetatyzm monetarystów:

·         aktywna polityka stabilizacyjna przynosi efekty odwrotne do zamierzonych,

·         „iluzja pieniądza” – odróżnienie wartości realnej od nominalnej,

·         dążenie do ograniczenia inflacji i zapewnienie stabilnych cen,

·         inflacją powinna zajmować się polityka monetarna,

·         płynne kursy walutowe.

Monetaryzm upatruje źródeł rozwoju gospodarczego głównie w zjawiskach pieniężnych.

NOWA EKONOMIA KLASYCZNA

·         określana jako bardziej radykalna odmiana monetaryzmu,

·         antyetatyzm:

§         płynny kurs walutowy,

§         rząd powinien dbać o stabilność cen,

§         „bilansowanie budżetu”

§         państwo nie ma wpływu na wahania gospodarcze

·         gospodarka opiera się tylko na własności prywatnej.

„KANON” NEOLIBERAŁÓW

·         twarde finansowanie budżetu,

·         regulacja podaży pieniądza – walka z inflacją,

·         wolność handlu,

·         unikanie nadmiernego opodatkowania,

·         unikanie subsydiów oraz stosowania…

·         niedopuszczenie do silnej pozycji związków zawodowych,

·         wyeliminowanie wszelkiej regulacji cen,

·         wolna konkurencja,

·         prywatyzacja – aż do całkowitej eliminacji przedsiębiorstw państwowych,

·         unikanie mieszania działalności sektora publicznego i prywatnego,

·         wolność obrotu kapitałami, sprzeciw wobec restrykcji w obrocie kapitałowym.

TEORIA WYBORU PUBLICZNEGO

·         ekonomiczny model podziału DOWNS`A

·         strona popytu i podaży, wzajemne relacje między nimi,

·         teoria kolektywnego wyboru.

Kryteria traktatu z Mastricht:

1. Niska inflacja – nie może być większa niż 1.5% średniej inflacji z trzech najlepszych pod tym względem krajów UE.
2. Deficyt budżetowy nie może przekroczyć 3% PKB.
3. Dług publiczny nie może być większy niż 60% PKB.
4. Stopy procentowe długoterminowych papierów wartościowych nie powinny być wyższe niż 2% dla trzech „najlepszych” krajów UE.
5. Kurs walutowy nie może wykazywać większych wahań niż +/- 15% w ciągu dwóch lat.

Korzyści wprowadzenia EURO w Polsce:

·         eliminacja ryzyk kursowych,

·         maleją koszty transakcyjne.

Transformacja gospodarcza Polski po 1990 roku:

·         wymienialność złotówki,

·         uwolnienie cen,

·         swoboda działalności gospodarczej,

·         swoboda wymiany gospodarczej za granicą bez obowiązku odsprzedaży walut,

·         prywatyzacja,

·         rynkowe stopy procentowe,

·         początki reprywatyzacji,

·         reforma systemu bankowego.

Główne wskaźniki makroekonomiczne Polski w latach 1989 – 1999 (książka):

·         polska jest jedynym krajem, w którym recesja transformacyjna trwała tylko 2 lata; były to lata 1990 i 1991,

·         produkcja przemysłowa spadła o ćwiartkę już po roku transformacji,

·         hiperinflacja 1990 – 585,8 CPI; od 1992 roku systematycznie spadała; od 1999 inflacja jednoliczbowa,

·         inwestycje rosną od 1992 r.

·         wynagrodzenia realne po 1 roku transformacji spadły o 24,4%; dopiero w roku 1994 wynagrodzenia realne rosną (są dodatnie); w 1997 – 7,3%,

·         dochód na osobę w USD wzrasta z roku na rok,

·         w 1990 roku lekka nadwyżka (% PKB) ; bilans budżetu państwa (0,4),

·         dług zagraniczny w1990 roku 48,4 mld USD, a rezerwy 4,7, a w 1999 64,8 do 25,5.

Efekt wypychania (wypierania) – występuje wtedy, gdy budżet państwa wykazuje się dużym deficytem i jest znacznym pożyczkobiorcą:

·         pożyczają budżetowi banki komercyjne, gdyż budżety spłacą bez wątpienia,

·         kredytu brane przez budżety publiczne wypychają możliwość brania kredytów przez małe przedsiębiorstwa.

W tej chwili w Polsce efekt wypierania nie występuje (na szczęście).

Istota systemu państwowo – monopolistycznego

Ograniczenia:

1. Ograniczenia ze strony zasobów naturalnych (czegoś nie ma, brak obuwia, brak kiełbasy, itp.) – NIEDOBORY.
2. Ograniczenia ze strony popytu (cecha charakterystyczną gospodarki rynkowej (normalnej)).
3. Ograniczenia finansowe.

W Polsce mieliśmy do czynienia z:

αS < α B – ssanie (ograniczenia nr 1) – niedobór na rynkach cząstkowych. Przewaga aspiracji kupujących nad aspiracjami sprzedających.

Celem gospodarki przy efekcie ssania było pokonywanie niedoborów, a głównym regulatorem był niedobór.

W efekcie ciśnienia, selekcji dokonuje kupujący.   SELEKCJA

W efekcie ssania, selekcji dokonuje sprzedający i rząd.

LOKOLNA I REGIONALNA POLITYKA GOSPODARCZA

Zasada subsydialności lub wydajności – odnosi się do wydawania pieniędzy publicznych.

·         aby dochody były jak największe i by największa cześć dochodu pozostała w kieszeni,

·         wszystko, co możliwe finansowane przez gminę,

·         to, co wspólne dla wielu gmin np. drogi – finansowane ze środków regionalnych,

·         państwo – wydatki na armię,

·         instytucją wspomagającą różne inicjatywy na szczeblu regionalnym, gminnym to UE.

Udziały w wydatkach dochodowych w jednostkach samorządu terytorialnego od 2006:

TREDYCYJNY OBRAZ SAMORZADU W EUROPIE:

·         dostarczyciel usług dla mieszkańców wg reguł „welfare state”,

·         duże biurokratyzowane instytucje,

·         systematyczny spadek frekwencji w wyborach samorządowych,

·         niejasne procesy decyzyjne i przypadki patologii władzy.

Pierwsze zmiany – lata 8. Wielka Brytania:

·         bezpośrednie wybory burmistrza,

·         intensyfikacja współpracy międzygminnej,

·         ...