HISZPANIA - historia.pdf

(341 KB) Pobierz
637.1095 - OD BABILONII DO HISZPANII
- Jerozolima w rękach arabskich -
W czasie panowania kalifa Omara (634-644) Arabowie z wielką
szybkością opanowali Persję oraz prowincje bizantyjskie, Palestynę, Syrię
i Egipt. Stolicą nowego imperium stała się Medyna. Podbite ludy musiały
wybierać pomiędzy uznaniem Mahometa za proroka (przyjęciem Islamu)
a płaceniem haraczu.
Kalif Omar dotkliwie ograniczył swobody Żydów i chrześcijan. Jego
ograniczenia zwane " przymierzem Omara " (637 r.) obejmowały zakaz
sprawowania urzędów, sądzenia muzułmanów, jeżdżenia konno,
budowania nowych synagog i kościołów , oraz odnawiania starych.
Dodatkowo Żydzi musieli nosić odrębny strój, odróżniający ich od reszty
ludności.
W 637 r. Arabowie zdobyli Jerozolimę i zmienili nazwę miasta na al-Quds. Z
Jerozolimy wypędzono wszystkich Żydów. Zamknięto słynną żydowską szkołę w
Tyberias. Kalif Omar przeniósł swoją siedzibę do Damaszku, i ogłosił Jerozolimę
trzecim co do ważności (po Mekce i Medynie) świętym miastem muzułmanów. Na
gruzach żydowskiej Świątyni w Jerozolimie wybudowano meczet.
W 638 r. Synod Toledański VI stwierdził, że na terenie Królestwa
Wizygotów (Hiszpania) nie powinien żyć nikt poza wyznawcami
doktryny katolickiej. Decyzja synodu znalazła poparcie króla
Chintila (638-642). Kler katolicki cieszył się, że " dzięki pobożności
króla złamana wreszcie zostanie nieugięta niewiara żydowska ".
Wielu Żydów opuściło wówczas Hiszpanię. Wielu
zdecydowało się na przyjęcie chrześcijaństwa. Ci, co przyjęli
chrzest, musieli uroczyście ślubować na piśmie, że nie wyprą się
nigdy wiary katolickiej i potępiają judaizm . Jednak tak naprawdę,
nowonawróceni Żydzi, w swoich sercach pozostawali wierni
Zakonowi .
W 638 r. cesarz Herakliusz z przyczyn politycznych zarządził
przymusowy chrzest Żydów w Bizancjum. W ten sposób chciał
sobie zagwarantować jedność państwa.
Podczas wojen arabskich przeciwko królom perskim, tamtejsi Żydzi
gorliwie wspierali Arabów. W nagrodę za udzieloną pomoc, kalif Omar
nadał im w 640 r. szczególne przywileje. Zwierzchnikiem politycznym i
sądowniczym gmin żydowskich w Persji został Bostanaj, potomek rodu
egzylarchów .
W latach 642-652 w Królestwie Wizygotów (Hiszpania)
panował król Chindaswind. Był on zagorzałym przeciwnikiem
wszechwładzy katolickiego duchowieństwa, które usiłowało
ograniczyć władzę królewską w Hiszpanii na rzecz kościoła.
Chindaswind sprzyjał Żydom i pozwolił wielu nawróconym na
chrześcijaństwo powrócić do wiary swoich przodków.
W 644 r. został zamordowany kalif Omar, a jego następca Otman zginął
podczas powstania w 656 r.
W świecie Islamu nastąpił wówczas rozłam. Spiskowcy obwołali w
Persji kalifem Aliego (656-660). Przeciwko niemu wystapił zbrojnie kalif
Moawji.
W latach 652-672 w Królestwie Wizygotów (Hiszpania)
panował król Receswind. Aby zjednać sobie katolickie
duchowieństwo wyraził zgodę na ograniczenie władzy
królewskiej w Hiszpanii. Dokonało się to na soborze w Toledo w
653 r. Wstępujący na tron monarcha musiał składać przysięgę,
którą zobowiązywał się do opiekowania się kościołem katolickim
i prześladowania Żydów.
Jednocześnie król wystąpił na soborze z wnioskiem surowego
traktowania wszystkich tych Żydów, którzy przedtem przyjęli
chrześcijaństwo, a później powrócili do żydostwa. Ostatecznie
pozwolono Żydom pozostać w Królestwie Wizygotów, choć
mocno ograniczono ich swobody. Ostrzej potraktowano
nawróconych Żydów, których zmuszono do pozostania w
kościele. Pod okiem kleru musieli oni spędzać święta
chrześcijańskie i żydowskie, aby jedne święcić a drugie łamać.
---------- Okres gaonów ----------
W 658 r. około 90 tysięcy babilońskich Żydów złożyło hołd kalifowi
Aliemu. Za okazaną wierność, Żydzi w Persji otrzymali szczególne
przywileje. Rektor uczelni w Surze otrzymał tytuł gaona ( dostojnik ).
Uprawnienia gaona były większe od egzylarchy . Od tego momentu
zaczyna się nowy okres w dziejach żydowskich - okres gaonów .
Egzylarcha ( książę wygnania ) sprawował władzę świecką, natomiast gaon
surański sprawował funkcje duchowe i nauczycielskie wśród Żydów.
Uprawnienia prawnicze podzielili pomiędzy siebie. Dobrze
zorganizowane kolegia akademii w Surze i Pumbadicie stanowiły
specyficzny żydowski parlament , obradujący na wiosnę i jesień przez
miesiąc czasu. Decyzje akademii były przyjmowane przez gminy
żydowskie, które podlegały władze egzylarchy i trzech naczelników .
Powoływali oni sędziów-rabinów , którzy zajmowali się objaśnianiem i
przestrzeganiem zasad Prawa na poziomie gminy. Przy synagogach
działały szkoły talmudyczne .
Tak urządzona społeczność żydowska w Babilonii tworzyła swoiste
państwo poddane muzułmańskim namiestnikom. Rozproszeni po całym
świecie Żydzi patrzyli na babilońskie akademie i na księcia wygnania , którzy
byli wyrazicielami i kontynuatorami wyidealizowanej doby
talmudycznej. Cała diaspora była poddana woli gaonów i egzylarchów
babilońskich. Wpływ Żydów babilońskich rozszerzył się na diasporę, w
miarę kolejnego przesiedlania się, docierał do Afryki Północnej, Europy
Południowej, Środkowej, Wschodniej i Hiszpanii.
Jedynie gminy palestyńskie nie podporządkowały się gaonom babilońskim.
Centrum życia żydowskiego w Palestynie wciąż znajdowało się w Tyberiadzie, w
tamtejszej uczelni talmudycznej . Uczeni z Tyberiady nie przyjęli wprowadzonych w
Babilonii znaków samogłoskowych i stworzyli własny, odrębny system znaków,
który zwano tyberiadzkim . Stopniowo wyparł on system babiloński i przez długie wieki
uchodził za jedyny w pisowni języka hebrajskiego.
Gdy w 660 r. zmarł kalif Ali, władzę nad Arabami przejął namiestnik
Syrii, emir Moawija - założyciel dynastii Omajadów. Państwo
teokratyczne przekształciło się w monarchię. Był to początek Kalifatu
Omajadów, zwanego też Damasceńskim (lata 660-750). Arabowie
stopniowo podbili całe wybrzeże Afryki Północnej (początek VIII wieku),
zajęli Półwysep Pirenejski (lata 711-714), próbowali zdobyć
Konstantynopol, a w Azji Środkowej opanowali Chiwę, Bucharę,
Afganistan i północno-zachodnią część Indii po rzekę Indus.
Kalifowie omajadzcy (660-717) nie przestrzegali ograniczeń Omara .
Żydzi cieszyli się względnie dużą wolnością wśród Arabów, dlatego
największe grupy społeczności żydowskiej mieszkały wówczas w świecie
Islamu. Żydzi bardzo szybko przyswoili sobie język arabski i częściowo
zasymilowali się z lokalną ludnością.
Wielu Żydów zafascynowało się wówczas arabską poezją.
Bezpośrednim tego skutkiem były narodziny poezji nowohebrajskiej . Istniał
tylko jeden przedmiot godny pieśni pochwalnej: Bóg i Jego rządy. I istniał
tylko jeden przedmiot godny lamentacji: sieroctwo narodu żydowskiego i
jego cierpienia. Wzorami stały się psalmy pochwalne i treny. Szereg
poetów otwierał Jose Ben-Jose Hajathom. Jannaj jako pierwszy zastosował
rym w poezji nowohebrajskiej. Pisał on głównie modlitwy rymowane.
Jednakże najsłynniejszym poetą był Eleazar Kaliri. Napisał on ponad 150
utworów liturgicznych, hymnów, modlitw pokutnych, pieśni i innych
utworów.
Poezja nowohebrajska szybko przeniknęła do liturgii gmin żydowskich
w Babilonii, Włoszech, Niemiec i Francji. Tylko Żydzi hiszpańscy nie
chcieli ich przyjąć. Przełożone w poezji nowohebrajskiej teksty Pisma
Świętego mocno oddziaływały na wszystkich Żydów i pobudziły
słuchaczy duchowo.
W latach 672-680 w Królestwie Wizygotów (Hiszpania)
panował król Wamba. Zaczął on łagodniej traktować
hiszpańskich Żydów, uwalniając tzw. " chrześcijan judaizujących ",
czyli Żydów będących pozornymi chrześcijanami.
W latach 680-693 w Królestwie Wizygotów (Hiszpania)
panował król Erwig. Zniósł on wszelką wolność myśli i słowa u
Żydów. Wezwał sobór kościelny do " wytępienia z korzeniami zarazy
żydowskiej ". W 680 r. sobór uchwalił 27 specjalnych
antyżydowskich paragrafów. Pozornie nawróceni Żydzi musieli
całymi rodzinami ochrzcić się, pod groźbą konfiskaty całego
mienia, śmierci lub wygnania. Dodatkowo podlegali oni
całkowitej kontroli duchowieństwa chrześcijańskiego. Przed
Żydami zamknięto wszystkie urzędy.
W latach 693-713 w Królestwie Wizygotów (Hiszpania)
panował król Egik. Ograniczył on prawa zarobkowania Żydów,
doprowadzając ich na granicę ubóstwa. Zakazano Żydom
posiadania gruntów i domów, trudnienia się żeglugą i handlem.
Cały swój majątek ruchomy musieli oddać skarbowi
królewskiemu.
W 694 r. zrozpaczeni Żydzi hiszpańscy weszli w tajne
porozumienie z Żydami afrykańskimi, aby przy pomocy
mahometan obalić znienawidzone Królestwo Wizygotów. Gdy
spisek się wydał, Żydów spotkała straszna kara.
W 694 r. nastąpiło nasilenie prześladowań Żydów w Hiszpanii.
Dorośli Żydzi utracili swoją własność i wraz z rodzinami stali się
niewolnikami. Dzieci powyżej 7 lat odebrano rodzicom i oddano
na wychowanie chrześcijanom.
Gdy w 711 r. na Półwyspie Pirenejskim (Hiszpania) wylądowali
Muzułmanie, hiszpańscy Żydzi przyłączyli się w wielu miejscach
do Arabów.
Do 713 r. upadło całe Królestwo Wizygotów. Hiszpania stała
się prowincją kalifatu, nazwanego przez zwycięzców Andaluzją
(al-Andalus).
Muzułmanie traktowali Żydów hiszpańskich życzliwie, jako
sojuszników, i nadali im wolność wyznania.
W latach 715-741 nad Frankami panował majordom Karol Młot.
Zjednoczył on ziemie frankońskie i w 732 r. zatrzymał pochód
Muzułmanów na Galię.
W 716 r. kalif Suleiman utowrzył w Ramli stolicę administracyjną kraju. Wielu
Żydów babilońskich i perskich osiedlało się wówczas w Ramli.
W latach 717-720 na Arabami panował kalif Omar II. Wskrzesił on
prawa antyżydowskie zwane " przymierzem Omara ". Zmuszał przemocą
Żydów i chrześcijan do przyjęcia Islamu.
Około 720 r. Serenus zaczął nauczać w żydowskich gminach w Syrii.
Podawał się za Mesjasza i obiecywał zwrócić Żydom ziemię świętą,
wypędziwszy z niej mahometan. Nawoływał do odrzucenia Talmudu i
powrotu do Pisma Świętego . Arabowie szybko ujęli i starcili Serenusa.
Żydzi, którzy za namową Serenusa przekroczyli prawa talmudyczne
mogli powrócić do swoich gmin pod warunkiem skruchy i ślubowania
wierności przepisom Talmudu .
W 750 r. z Persji wywędrował do Palestyny znany nauczyciel talmudyczny, Achaj.
Napisał on w Palestynie podręcznik do praktyki religijnej judaizmu .
W latach 741-768 nad Frankami panował król Pepin III Krótki. Z
wdzęczności za koronę królewską wyprawił się do Włoch i
pokonał Longobardów.
W 756 r. pokonawszy Longobardów, król Franków Pepin,
darował papieżowi Egzarchat Rawenny i okręg rzymski, z

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin