GIEŁDA
Giełda jest to miejsce, w którym handluje się papierami wartościowymi, takimi jak akcje i obligacje.
Akcja jest to udział w spółce akcyjnej. Zbudowanie fabryki, autostrady, elektrowni czy otwarcie banku to przedsięwzięcie wymagające bardzo dużych pieniędzy, czyli dużego kapitału. Przekracza to zasoby jednego człowieka dlatego tworzą się spółki, które organizują oszczędności bardzo wielu osób. Część spółek, zwłaszcza te największe, powstają jako spółki akcyjne, ten sprzedający swoje udziały w postaci akcji. Można to porównać do dużego zbudowanego z cegieł, z których każda cegiełka to jedna akcja. Jeśli kupujemy akcje stajemy się akcjonariuszami (współwłaściciel danej spółki). Inwestując swe oszczędności rozwijamy kraj, gdyż to dzięki nim możliwe jest realizowanie nowych przedsięwzięć i tworzenie nowych miejsc pracy. Akcje danej spółki istnieją tak długo, jak długo istnieje sama spółka i mogą przechodzić z pokolenia na pokolenie. Większość ludzi nie trzyma jednak akcji tak długo. Sprzedają je, by kupić inne akcje lub wydają otrzymane pieniądze na inne cele. Posiadając akcje możemy spodziewać się korzyści. Jako współwłaściciel spółki możemy mieć udział w jej zyskach, proporcjonalnie do liczby posiadanych akcji w postaci dywidendy. Nastąpi to wtedy, gdy spółka wypracuje zysk, a akcjonariusze postanowią przeznaczeniu jego części na dywidendę. W obrocie giełdowym ceny akcji się zmieniają i w dłuższym czasie mają tendencję do wzrostu, zwłaszcza gdy spółka, która je wypuściła szybko się rozwija.
Obligacja jest to dokument stwierdzający dług. Wystawiający ją (emitent) zaciąga pożyczkę drogą sprzedaży obligacji, oraz w dokumencie tym podaje termin w którym zobowiązuje się ją odkupić. Oczywiście, aby ktokolwiek chciał taką obligacje kupić, wystawiający obligacje zobowiązuje się wykupić ją po wyższej cenie. Różnica między tymi cenami stanowi zysk. Obligacje mają określony termin trwania. W momencie wykupienia ich od nas przez emitenta przestają istnieć.
Akcje i obligacje kupuje się na rynku papierów wartościowych.
Rynek pierwotny – na tym rynku akcje i obligacje można nabyć od remitentów. Odbywa się to za pośrednictwem wyznaczonych biur maklerskich podczas tzw. oferty publicznej. Na rynku tym papier wartościowy jest sprzedawany tylko przez pewien wyraźnie określony czas, oraz liczba danych akcji czy obligacji jest ściśle określona.
Rynek wtórny- na tym rynku handluje się papierami wartościowymi po zakończeniu oferty publicznej. Akcje i obligacje „nie zużywają się”. Znaczy to, że kolejny nabywca przyjmuje wszystkie prawa związane z danym walorem (papierem wartościowym). Zmienia się tylko cena, która kształtuje się pod wpływem relacji popytu i podaży. Można w dowolnym wybranym momencie kupić lub sprzedać dane akcje i każdą ich liczbę.
Giełda jest najważniejszym elementem rynku wtórnego, gdzie zawiera się najwięcej transakcji papierami wartościowymi. W Polsce istnieje obecnie jedna ogólnokrajowa Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie. Mieści się ona w centrum Bankowo – Finansowym w Warszawie. Dzięki istnieniu giełdy unikamy takich problemów jak np. oszustwa czy niewypłacalnością kontraktów. Handlowanie papierami wartościowymi za pośrednictwem Giełdy zapewnia nam:
a) bezpieczeństwo zawierania i rozliczania transakcji, które łączy się z niematerialną postacią papierów wartościowych. Akcje i obligacje są przedmiotem transakcji na Giełdzie nie istnieją w formie fizycznej (nie są drukowane), natomiast istnieją w formie zapisów na kontach klientów. Dzięki temu nie musimy obawiać się kradzieży, fałszerstwa, zgubienia papierów wartościowych. Są one zdeponowane w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych,
b) bezpieczeństwo wynikające z obowiązku regularnego przedstawiania przez emitentów swojej sytuacji finansowej, co zapewnia bieżącą kontrolę nad działalnością spółek,
c) bezstronne ustalenie obiektywnej ceny na każdy papier wartościowy na skutek konfrontacji tysięcy zleceń kupna i sprzedaży złożonych przez inwestorów,
d) możliwość zawarcia transakcji (kupna czy sprzedaży papierów wartościowych) kilka razy w tygodniu, a więc zapewnia płynność inwestycji.
Transakcji na Giełdzie można dokonać wyłącznie przez pośredników zwanych maklerami. Na Giełdzie inwestują zarówno instytucje finansowe – banki i fundusze powiernicze, podmioty posiadające wolne środki – towarzystwa i przedsiębiorstwa, jak i osoby prywatne. Giełda potrzebuje wszystkich rodzajów inwestorów. Zarówno długoterminowe, jak i tych którzy grają z tygodnia na tydzień. Dzięki takiej różnorodności inwestorów, oraz różnemu podejściu do inwestowania, różnej perspektywy czasowej i różnej skłonności do podejmowania ryzyka powstaje obiektywna cena rynkowa.
Jeśli chcemy dokonać transakcji na Giełdzie musimy założyć sobie rachunek inwestycyjny w dowolnie wybranym biurze maklerskim. Rachunek inwestycyjny składa się z rachunków papierów wartościowych (oddzielanie od każdego papieru) i rachunku gotówkowego. Wybierając sobie biuro maklerskie powinniśmy sprawdzić, które z nich oferuje najkorzystniejsze warunki. Obecnie nie ma maklerów prawujących indywidualnie są to pracownicy biur maklerskich, pobierający pensje. Za zrealizowanie zlecenia płacimy biuru maklerskiemu ustaloną prowizję. Za każdą zrealizowaną transakcję płacimy osobno. Jeśli transakcja nie dochodzi do skutku za samo założenie zlecenia nie wnosimy żadnej opłaty, natomiast w przypadku zawarcia transakcji biuro maklerskie gwarantuje nam wypłacalność drugiej strony transakcji. Makler ma obowiązek przedstawić nam wyniki finansowe spółek i przebieg notowań. Nie wolno mu doradzać, co i po jakiej cenie powinieneś kupić. Mogą to robić wyłącznie doradcy inwestycyjni. Każde biuro maklerskie używa swoich formularzy zleceń. Na każdy rodzaj papieru wartościowego składamy oddzielne zlecenie. Jednym z największych elementów zlecenia jest określenie ceny. Są tutaj dwie możliwości: Zlecenie z limitem ceny, w którym ceną wyznaczamy sami i Zlecenie PKD (po kursie dnia) oznacza akceptację każdej ceny, która będzie ustalona na danej sesji.
Przebieg transakcji giełdowej polega na tym, że biura maklerskie otworzyły na terenie całego kraju sieć punktów obsługi klientów. Punkty te zbierają od klientów zlecenia na zakup lub sprzedaż papierów wartościowych i poprzez swoje biuro maklerskie (centralę) składają je na Giełdzie. Tam zawiera się transakcje. Biuro maklerskie rozlicza się poprzez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych i bank rozliczeniowy z kontrahentami, którzy zawarli transakcje z jego klientami. Następnie przysyła klientowi do domu zawiadomienie, że jego transakcja została zawarta. Po założeniu zlecenia w biurze maklerskim nasza rola się kończy. Złożone zlecenie wraz z wieloma tysiącami innych zleceń z całego kraju przekazywane jest na Giełdę. Tutaj zostaje ustalony kurs, według którego na sesji będą zawarte transakcje danym papierom wartościowym.
Ustalenie kursu polega na tym, że każdy papier wartościowy ma swojego maklera zajmującego się na Giełdzie ustaleniem jego kursu, czyli maklera – specjalisty. Do niego w czasie sesji giełdowej (czyli posiedzenia, w czasie którego zawiera się transakcje giełdowe) trafiają z całego kraju zlecenia kupna lub sprzedaży danego papieru. Zlecenia są już uporządkowane przez komputer – tzn. ustawione według proponowanych przez inwestorów limitów cen. Specjalista ma w tych zleceniach do czynienia z dwoma idącymi w przeciwstawnych kierunkach dążeniami inwestorów – by tanio kupić i drogo sprzedać. Każde zlecenie wpływa na kurs. Najważniejszą zasadą przy wyborze kursu, jaką kieruje się specjalista jest wyznaczenie takiej ceny spośród cen zaproponowanych przez klientów, przy której największa ilość akcji lub obligacji zmieni właściciela. Na Giełdzie bowiem chodzi oto, by zadowolić jak największą liczbę inwestorów. Makler – specjalista jest tylko pośrednikiem. Kurs ustala rynek, czyli wszyscy inwestorzy, którzy złożyli swoje zlecenia na daną sesję.
Inwestowanie na Giełdzie jest ryzykowne ponieważ zależy od rodzaju lokaty i stanu koniunktury na rynku. Po za tym jest wiele sposobów by ryzyko zmniejszyć. Najważniejszymi sposobami zmniejszenia ryzyka są:
a) zdobycie wiedzy o rynku akcji i prawach nim rządzących. Kursy akcji nie zmieniają się bezpodstawnie. W dłuższym czasie kształtują się w zależności od stanu finansowego spółki je emitujące, w krótszym – w zależności od bieżących relacji między podażą a popytem na dane akcje. Należy zatem na bieżąco śledzić przebieg notowań i wyniki finansowe spółek.
b) zróżnicowanie lokat. Ryzyko można znacznie zmniejszyć lokując swoje środki w kilka różnych papierów wartościowych o odmiennych stopniach ryzyka, np. inwestując część posiadanych środków w obligacje. Przy inwestycjach w akcje, ryzyko warto rozłożyć inwestując w akcje spółek z kilku różnych branż co uchroni nas przed stratami związanymi ze złą koniunkturą w jednej dziedzinie gospodarki.
c) wybór odpowiedniego momentu zakupu. Kursy akcji podlegają cyklicznym wahaniom. Są okresy, kiedy rosną (hossa) i spadają (bessa). Im szybszy i bardziej gwałtowny wzrost ceny, tym bardziej dramatyczne i nagłe może być załamanie. Dokonując zakupu należy pamiętać, że akcje nie będą drożeć bez końca i kupując przy końcu etapu wzrostu można za nie przepłacić. Nie warto płacić za akcje każdej ceny tylko dla tego, aby je kupić. Moment kupna jest ważniejszy niż sprzedaży, gdyż wtedy można popełnić błąd, który czasem trudno naprawić. Przy sprzedaży mniej jest niewiadomych. Jedną z zasad rozsądnego inwestowania w papiery wartościowe jest nielokowanie w nie pieniędzy przeznaczonych na cele życiowe, by nagle nie być zmuszonym do ich sprzedaży w najmniej korzystnej chwili.
Aby ograniczyć ryzyko możesz też zaufać wiedzy fachowców powierzając swój kapitał podmiotom mającym uprawnienia do inwestowania cudzych pieniędzy, np. funduszowi powierniczemu.
4
maniekchomikuj