Grafomotoryka – co to jest?, czym to „jeść”?.
Grafika – zapis
Motoryka – zdolność wykonywania różnych czynności ruchowych
Grafomotoryka zajmuje się badaniem oraz zastosowaniem twórczości graficznej dziecka, a także, opierając się na ewaluacji pierwszych pociągnięć piórem uczniów, pomaga w lepszym ich poznaniu. Jest narzędziem poznawczym, które dostarcza nauczycielowi, psychologowi szkolnemu czy psychologowi klinicznemu danych ułatwiających im pracę.
1) Punkt wyjścia.
Kiedy mówimy o grafomotoryce, nie sposób nie wspomnieć o ruchu, gdyż jest on podstawą aktu ruchowego. Grafomotoryka jest częścią składową procesu koordynacji ruchowej, odnoszącej się do ćwiczeń wymagających zręczności manualnej (powiązanego z większą dokładnością ruchów i odnoszącego się przede wszystkim do koordynacji ruchów rąk z pracą oczu).
Rozwój drobnych gestów odbywa się za sprawą całej serii ćwiczeń, które wymagają precyzji, szybkości i umiejętności kontrolowania ruchów rąk i palców. Techniki w proponowanych ćwiczeniach, rozwijają całą serię zachowań niezbędnych do późniejszego wykonywania gestu graficznego i tworzą podstawę do tego, aby zainicjować naukę pisania. Na osi czasu najbardziej reprezentacyjnym poprzednikiem grafomotoryki są bazgroły; rozwijają się równocześnie z rysunkiem spontanicznym lub rysunkiem z wykorzystaniem modeli i poprzedzają pismo.
2) Czym się posługujemy?
Instrument, którym piszemy jest przedłużeniem ręki. Dziecko będzie w stanie utrzymać go pomiędzy palcami i przesunąć nim po materiale pomocniczym. Nie może być on zbyt twardy (uniemożliwiałoby to ruchy ręki), ani zbyt miękki (posunięcie piórem nie byłoby zbyt precyzyjne). Na początku sugerujemy następujące instrumenty (przybory): kredka, malunek palcami, miękkie, grube kredki świecowe i bardzo grube kredki ołówkowe, aby dziecko jak najdokładniej umieściło palce. Następnie użyjemy cienkich kredek świecowych i cienkich kredek ołówkowych.
Inne pomoce (płaszczyzny do pisania) są bazą, na której dziecko będzie się opierać w trakcie ćwiczeń. Na początku powinny być duże (np.: szary papier na podłodze albo tablica zawieszona na ścianie) gdyż umożliwią szerokie i stabilne ruchy. Kiedy dziecko uzyska kontrolę nad ramieniem, przejdź do mniejszych pomocy (płaszczyzn).
3) Co robimy?
Pociągnięcia piórem powstają ze świadomych ruchów ręki i ramienia; zwane są gestami graficznymi. W proponowanych ćwiczeniach wychodzić będzie się od prostych i łączonych zawijasów, poprzez okręgi i spirale aż do skomplikowanych pętli, celem uzyskania pierwszych liter i liczb.
4) W jaki sposób możemy lepiej pracować?
Aby sprzyjać lepszemu rozwojowi grafomotoryki, należy pamiętać, że dzieci będą siedzieć spokojnie, jeśli ich ciało będzie odpowiednio ułożone, a one same skupione; są to najlepsze warunki do zainicjowania ćwiczeń grafomotorycznych. Atmosfera będzie relaksująca, ćwiczenia krótkie, przyjemne i odpowiadające preferencjom dzieci. Ważnym elementem jest muzyka – wyraziste i szybkie rytmy do krótkich i przerywanych pociągnięć pióra oraz wolniejsze i spokojniejsze rytmy do długich i falistych pociągnięć pióra. Wcześniej zaleca się przeprowadzenie ćwiczeń na powietrzu – piasek czy mąka ułatwiają wprawienie się w kreśleniu, zanim zaczniecie z kartą zadaniową.
5) Co warto mieć na uwadze, aby dziecko mogło wykonać ćwiczenia?
Dobrą koordynację wzrokowo – ruchową. Odpowiedni rozwój pamięci wzrokowo – słuchowej. Właściwe pochwycenie instrumentu i poprawna pozycja materiału pomocniczego (tablica, arkusz papieru). Stosowna kontrola ruchów w trakcie prób pisania. Dobre oznaczenie punktu wyjścia (oznaczony początek pisania). Właściwe wyczucie i ukierunkowanie (zaznaczony strzałką kierunek pisania). Dobre postrzeganie odstępów w pisaniu. Wytrwałość i skupienie podczas wykonywanych ćwiczeń.
jo-chom