Wykład „Plastyczność mózgu”.
Reorganizacja – procesy naprawcze w OUN.
Plastyczność – jest właściwością układu nerwowego, która zapewnia jego zdolność do:
Ø Adaptacji,
Ø Przystosowania,
Ø Zmienności,
Ø Samonaprawy (procesy kompensacyjne),
Ø Uczenia się,
Ø Pamięci.
Pojęcie plastyczności mózgu wprowadził polski uczony: Jerzy Konorski (?), rozumiał on przez nią zdolność neuronów do ulegania trwałym zmianom w procesie uczenia się. Rozróżnił 2 podstawowe własności neuronów:
Ø Pobudliwość,
Ø Plastyczność.
Pobudliwość – własność, dzięki której komórki nerwowe reagują na nadchodzące impulsy określonym cyklem zmian.
Plastyczność – własność, dzięki której w określonych układach neuronów powstają trwałe przekształcenia funkcjonalne w wyniku określonych bodźców lub ich kombinacji.
Zmiany plastyczne takie jak uczenie się i pamięć kształtują tożsamość organizmu, a zmiany takie jak reorganizacja w odpowiedzi na uraz leżą u podstaw kompensacji funkcji w układzie nerwowym.
Naprawianie uszkodzeń OUN może być przeprowadzona co najmniej za pomocą 3 sposobów:
Ø Przywracania funkcji (np. teoria nadmiarowości),
Ø Ponownego kształtowania się funkcji (np. teoria strategii alternatywnych),
Ø Kompensacji (teoria działania zastępczego)
Rodzaje plastyczności:
1. Regeneracja – proces, który powoduje pełne odtworzenie struktur i funkcji (odradzanie się uszkodzonych komórek, tkanek, narządów na drodze autoprodukcji).
Uszkodzenia w obwodowym układzie nerwowym:
I stopnia – neuropraksja – uciśnięcie nerwu.
II stopnia – aksonotmeza – uszkodzenie włókna, ale nie osłonek.
III stopnia – neurotmeza – przecięcie całego nerwu.
2. Kompensacja – proces zmierzający do wyrównania braku i przystosowania się środowiska w patologicznych warunkach morfologicznych, czynnościowych zaistniałych w przebiegu choroby i następstwie czasu. Kompensacja może być: samoistna, kierowana (ukierunkowana) i sztuczna. Inny podział to: czynnościowa (wyrównawcze wzmożenie czynności) oraz organiczna (wyrównany przyrost lub rozrost).
Obwodowy układ nerwowy – plastycznośc à regeneracja. !!!
Ośrodkowy układ nerwowy – plastyczność à reorganizacja. !!!
Prawa Anachina (?):
Ø Kompensacja jest zdolnością wrodzoną organizmów żywych.
Ø Kompensację rozpoczyna sygnalizacja defektu.
Ø Opiera się na wzmocnieniu starej i nowej aferentacji.
Ø Wyniki kompensacji są nietrwałe.
Kompensacja zależy od:
Ø Umiejscowienia uszkodzenia
Ø Rozmiaru uszkodzenia
Ø Szybkości powstania uszkodzenia
Ø Wpływu uszkodzenia na ośrodkowy układ nerwowy
Ø Ogólnego stanu chorego
Ø Typu psychicznego chorego (motywacja do pokonania dysfunkcji)
Ø Wieku chorego
Ø Sposobu pobudzania i sterownia zastępczością ß rola fizjoterapii.
3. Adaptacja – proces dostosowania się organizmu do ciągle zmieniających się warunków środowiska zewnętrznego.
Plastyczność mózgu:
Ø Pamięciowa
Ø Rozwojowa
Ø Kompensacyjna
Ø Plastycznośc neuronu
Ø Plastyczność jednostki ruchowej.
Plastyczność rozwojowa
Typowe dla tej plastyczności jest dopasowywanie ilościowe – neurony obumierają, aktywując w sobie program samobójczy, gdyż nie mogą znaleźć struktury docelowej lub też nie otrzymują wystarczającej liczby bodźców.
Apoptoza – zaprogramowana śmierć komórki.
Neurotrofiny – pobudzają nerwy do wzrostu w okresie płodowym, zapewniają odpowiednie odżywienie nerwu.
Czynnik troficzny – czynnik wzrostu nerwu – NGF
- czynnik neurotroficzny pochodznie mózgowego – BDNF
- neutrofina - 3 NT3
Pamięć percepcyjna – proces reorganizacji synaptycznej. Dzięki niej poznajemy pojawiający się ponownie bodziec jako znany.
Engram – ślad pamięci.
Pamięć opisowa (asocjacyjna) – stanowi naszą wiedzę o otaczającym nas świecie.
Pamięć odruchowowarunkowa - …
Pacjent z niedowładem prawostronnym ma afazję (niemożność rozumienia mowy i wysławiania się), świadczy to o uszkodzeniu lewej półkuli.
Pragmatyczne trudności w komunikacji werbalnej (prognozja) typowe dla dysfunkcji prawopółkulowych:
Ø Trudności w organizowaniu informacji werbalnych ze względu na ich znaczenie i skuteczność,
Ø Impulsywność, wyrażona przez mało refleksyjną ekspresję informacji (np. wtrącenie, zmiany tematu, nadmierna detalizacja),
Ø Trudności w zróżnicowaniu informacji istotnych i nieistotnych,
Ø Dosłowna interpretacja zwrotów metaforycznych,
Ø Ksobne traktowanie zdarzeń zewn.,
Ø Zredukowana wrażliwość na sytuację komunikacji i jej prognostyczne efekty,
Ø Skłonności do konfabulacji, czasami niestosowne żarty,
Ø Monotonny głos, bez użycia intonacji,
Ø Zaburzone umiejętności używania wskazówek wskazówek interpretowania intencji emocjonalnej.
Zespól zaniedbywania połowiczego (uszkodz. prawej półkuli):
Ø W większości przypadków wiąże się z uszkodzeniemdotyczącym niedominującej półkuli (zwykle z hemiplegia lewostronna) i zaburza wiele czynności powodując, np.:
Ø Pozostawienie lewej strony ciała nieubranej
Ø Czytania i pisanie bez zwracania uwagi na lewą stronę
Ø Rysowanie lub nawet kopowianie rysunku z pozostawieniem lewej strony nie narysowanej, niekompletnej lub nawet pozbawionej szczegółów
Ø Ignorowanie rozmów lub osób z lewej strony
Ø Potrącanie przy chodzeniu przedmiotów stojących po lewej stronie
Ø Nie zwracanie uwagi na jedzenie i picie po lewej stronie, zjadanie pożywienia tylko z prawej strony.
Plastyczność kompensacyjna
Plastyczne zmiany reprezentacji korowych powodują modyfikację (reorganizację) połączeń wewnątrzkomórkowych. Aktywacja tzw. niszczących synaps może doprowadzić do zmiany map korowych. Ćwiczenie motoryki przez reedukację oraz doskonalenie umiejętności percepcyjnych przeorganizowuje aktywne obszary kory, tworząc nową mapę ciała.
Plastyczność neuronu – tylko na obwodzie, regeneracja neuronu.
Plastyczność synaptyczna
Synapsa – jest to połączenie funkcjonalne między neuronami, poprzez które sygnał elektryczny przechodzi z jednego neuronu na drugi.
Reorganizacja – tworzenie nowych synaps.
Wzmocnienie połączenia między neuronami może zachodzić na skutek: zwiększenia liczby synaps (reorganizacja), zwiększenia sprawności działania istniejących synaps (wzrost wagi synapsy).
I to tyle co mam… w większości się odczytałam, gdzie nie mogłam w nawiasie umieściłam znak zapytania… POWODZENIA !!
kot_fredek