GRY I ZABAWY W NAUCZANIU ORTOGRAFII

Zabawa jest podstawową formą aktywności dzieci, wykonywaną głównie dla przyjemności. Pomaga w poznawaniu rzeczywistości, a także zaspakaja indywidualne i społeczne potrzeby dziecka. Rolę zabawy mocno podkreśliła G. Kapica twierdząc za E. Claparedem: "Dla dziecka zabawa jest pracą, dobrem, obowiązkiem, ideałem życia. Jest to jedyna atmosfera, w której może ono psychicznie oddychać, a zatem i działać".

Pośród wielu rodzajów zabaw wyróżnia się również te, które wymagają od dziecka większego wysiłku umysłowego. Zabawy te nazwano zabawami dydaktycznymi.

W okresie wczesnoszkolnym, obok zabaw, pojawiają się również gry dydaktyczne. Każda gra zawiera pewne normy, które w czasie jej trwania muszą być przestrzegane. Uczy ona współdziałania i współzawodnictwa. Chociaż gra jest pewną formą zabawy, zachowuje właściwe sobie cechy, głównie przez obowiązujące w niej reguły.

Zabawy i gry dydaktyczne wykorzystują, a zarazem rozwijają procesy poznawcze i operacje myślowe (spostrzegawczość, pamięć, uwagę, wyobraźnię, myślenie, porównywanie, kojarzenie, rozumowanie itp.).

Gry i zabawy dydaktyczne nie tylko więc bawią dzieci i sprawiają im przyjemność, ale umożliwiają im również poznawanie, utrwalanie i rozszerzanie wiadomości.

W procesie nauczania ortografii najistotniejszym zadaniem jest wyrobienie tzw. czujności ortograficznej czyli umiejętności dostrzeżenia i zastosowania danej reguły ortograficznej.

Aby skutecznie nauczyć ortografii należy wielokrotnie powtarzać. Owo powtarzanie nie może być nudne, ale powinno być urozmaicone.

Stosowanie różnorakich gier i zabaw dydaktycznych w nauczaniu ortografii powoduje, że uczniowie wielokrotnie obcują z danym wyrazem ( z określoną trudnością ortograficzną), ale zawsze w inny sposób. Nauka ortografii oparta jest w ten sposób na wszystkich rodzajach pamięci: wzrokowej, słuchowej, ruchowej i emocjonalnej.

Warto podkreślić, że wszelkie ćwiczenia wykonywane mechanicznie, bez wysiłku i uczuciowego zaangażowania, sprzyjają utrwalaniu błędów.

Gry i zabawy dydaktyczne oprócz aktywności emocjonalnej, własnych zainteresowań, koncentracji uwagi, uczą także dokładności i wytrwałości w pokonywaniu trudności, dbałości o poprawność pisania oraz zmuszają do indywidualnej, samodzielnej pracy.

Wiadomości, które uczeń wykorzystuje do rozwiązywania zagadek, krzyżówek, rebusów itp. zostają utrwalane, a wiedza staje się bardziej operatywną. Poznawane reguły i normy ortograficzne nie są już wtedy pustymi formułami.

Gry i zabawy dydaktyczne powinny zatem wspierać, wspomagać i wzbogacać tradycyjne ćwiczenia ortograficzne.

Do najczęściej spotykanych gier i zabaw dydaktycznych stosowanych w nauczaniu  ortografii należą:

- rebusy

- zagadki

- logogramy

- eliminatki

- plątaninki

- mini PUS-y

- rozsypanki literowe i sylabowe

- rozsypanki obrazkowo-wyrazowe

- wyszukiwanie w podanych wyrazach innych wyrazów

- układanie krótszych wyrazów z dłuższego, poprzez przestawianie liter

- inscenizacje ortograficzne

- rymowanki

- odczytywanie zaszyfrowanych wyrazów

- labirynty z hasłami

- przeskakiwanki

- teksty z lukami

- domina ortograficzne

- suwaki ortograficzne

1. Stosując rebusy należy pamiętać, aby wykonywane w nich rysunki były proste                    i jednoznaczne.

                                                                            (jaskółka)

2. Zagadki powinny być związane z aktualnie opracowywaną tematyką. Przygotowują one uczniów do rozwiązywania problemów, do udzielania trafnych odpowiedzi. Rozwijają wyobraźnię dzieci i urozmaicają lekcje.

Aby zagadka spełniała swoją rolę musi zawierać trzy elementy: wiedzę, pytanie i odpowiedź ukrytą w zadaniu.

Nie chodzą, lecz skaczą

nad stawem, po łące.

Gdy wieczór zapadnie,

dają ładny koncert.  

                      (żaby)

Gdy po ziemią leżała,

była twarda jak skała.

Gdy jej w domu brak,

obiad traci smak.

                         (sól)

                              Mają mnie strażacy,

kiedy dom się pali.

Abym chronił głowę,

gdy belka się wali.

(hełm)

3.Logogramy łączą w sobie umiejętność pisania i czytania. Większą wartość mają te , które nie tylko w rozwiązaniu końcowym, ale także we wszystkich wyrazach pomocniczych „ukrywają” trudności ortograficzne.

A.

1.      Nosisz w nim kapcie.

2.      Oświetla mieszkanie.

3.      Uwielbia go mysz.

4.      W zoo i na ulicy.

5.      Myjesz nim ręce.

6.      Daje ludziom mleko.

            7.   Może być 1 a, 2 c, VII b

(warzywa)

B. 

1.      Nosi na głowie koronę.

2.      Wydobywa węgiel.

3.      Leżą na nich książki.

4.      Zamarznięta woda.

5.      Masz w nim ołówek i kredki.

6.      Główka wypełniona makiem.