Różaniec z Janem Pawłem II.pdf

Ró Ŝ aniec z Janem Pawłem II

TAJEMNICE RADOSNE

I. Zwiastowanie Naj ś wi ę tszej Maryi Pannie

Wypowiadając swoje bezwarunkowe tak wobec BoŜego planu, Maryja staje przed Bogiem

całkowicie wolna. Jednocześnie czuje Ona, Ŝe jest odpowiedzialna wobec ludzkości, której przyszłość

zaleŜy od Jej odpowiedzi. Bóg składa w ręce młodej niewiasty przeznaczenie wszystkich. <Tak> Maryi

staje się przesłanką do tego, by urzeczywistnił się plan, który Bóg w swojej miłości przygotował, by

zbawić świat (...) Poprzez swoje postępowanie Maryja przypomina kaŜdemu z nas o powaŜnej

odpowiedzialności, jaką jest przyjęcie BoŜego planu dotyczącego naszego Ŝycia. Okazując

bezwzględne posłuszeństwo zbawczej woli BoŜej, objawionej w słowach anioła, staje się Ona wzorem

dla tych, których Pan nazywa błogosławionymi, poniewaŜ słuchają słowa BoŜego i zachowują je

( Katecheza ś rodowa , 18 września 1996).

II. Nawiedzenie ś w. El Ŝ biety

W tekście o nawiedzeniu Łukasz ukazuje nam, jak łaska Wcielenia, która najpierw napełniła

Maryję, przynosi zbawienie i radość domowi ElŜbiety. Zbawiciel ludzi, ukryty w łonie swej Matki,

udziela daru Ducha Świętego, objawiając się juŜ od pierwszych chwil swej obecności na ziemi (...)

Nawiedzając ElŜbietę, Maryja niejako zapowiada misję Jezusa, a współdziałając od samego początku

swego macierzyństwa z odkupieńczym dziełem Syna, staje się wzorem tych członków Kościoła, którzy

wyruszają w drogę, aby nieść światło i radość Chrystusa ludziom wszystkich krajów i wszystkich

czasów (...) Głośny okrzyk ElŜbiety: Błogosławiona jesteś między niewiastami i błogosławiony jest

owoc Twojego łona (...) jest dla nas wezwaniem , byśmy umieli docenić to wszystko, co obecność

Maryi wnosi w Ŝycie kaŜdego wierzącego ( Katecheza ś rodowa , 2 października 1996).

III. Narodzenie Pana Jezusa

Tajemnica nocy betlejemskiej trwa bez przerwy. Wypełnia ona dzieje świata i zatrzymuje się na

progu kaŜdego ludzkiego serca. KaŜdy człowiek, mieszkaniec Betlejem, mógł popatrzeć na Józefa

i Maryję - i powiedzieć: nie ma miejsca, nie mogę przyjąć. I kaŜdy człowiek wszystkich epok moŜe

powiedzieć Słowu, które stało się Ciałem: nie przyjmuję, nie ma miejsca (...) Myślimy o tych, którzy

zamknęli przed Nim drzwi - i pytamy: dlaczego? Tyle moŜliwych od odpowiedzi, argumentów,

powodów! Nie potrafi ich objąć nasza ludzka świadomość (...) My, ludzie pochyleni nad betlejemską

Tajemnicą, moŜemy tylko myśleć z bólem, jak wiele stracili owi mieszkańcy miasta Dawidowego

przez to, Ŝe nie otwarli drzwi.

Jak wiele traci człowiek, który nie dopuści Chrystusowi urodzić się pod dachem swego serca:

Światłości prawdziwej, która oświeca kaŜdego człowieka na ten świat przychodzącego. Jak wiele traci

człowiek, gdy nie spotka się z Nim – i nie zobaczy w Nim Ojca. Bóg bowiem objawia się człowiekowi

w Chrystusie jako Ojciec. I jak wiele traci człowiek, gdy nie zobaczy w Nim swego człowieczeństwa:

Chrystus bowiem przyszedł na świat, aŜeby do końca objawić człowieka samemu człowiekowi, ukazać

mu jego powołanie; Tym, którzy Go przyjęli, daje moc, aby się stali synami BoŜymi. ( Or ę dzie

Bo Ŝ onarodzeniowe <Urbi et orbi> , 1981).

IV. Ofiarowanie Pana Jezusa w ś wi ą tyni

W świątyni jerozolimskiej Józef i Maryja spotykają Symeona, człowieka prawego i poboŜnego,

który wyczekiwał pociechy Izraela. Łukasz nie mówi nic o jego przeszłości i o posłudze, jaką sprawuje

on w świątyni; opowiada o człowieku głęboko religijnym, który Ŝywi w sercu wzniosłe pragnienia

i oczekuje Mesjasza, Pocieszyciela Izraela (...) Symeon, wzór człowieka, który otwiera się działanie

BoŜe, za natchnieniem Ducha przychodzi do świątyni, gdzie spotyka Jezusa, Józefa i Maryję. Biorąc

Dziecko w ramiona, błogosławi Boga (...) Jako człowiek symbolizujący Stary Testament, Symeon

doświadcza radości spotkania z Mesjaszem i czuje, Ŝe osiągnął cel swego Ŝycia. Ma zatem prosić

NajwyŜszego, aby obdarzył go pokojem w wieczności. Ofiarowanie jest jakby spotkaniem nadziei

Izraela z Mesjaszem. MoŜna tu takŜe dostrzec proroczą zapowiedź spotkania człowieka z Chrystusem.

Jest ono moŜliwe dzięki Duchowi Świętemu, który wzbudza w sercu człowieka pragnienie takiego

zbawczego spotkania i dopomaga w jego realizacji ( Katecheza ś rodowa , 11 grudnia 1996).

V. Znalezienie Pana Jezusa w ś wi ą tyni

Przez zaginięcie w świątyni Jezus przygotowuje swą Matkę do tajemnicy Odkupienia. Przez

trzy dramatyczne dni, podczas których Syn odłącza się od nich, by pozostać w świątyni, Maryja wraz

z Józefem przeŜywają zapowiedź triduum Jego męki, śmierci i zmartwychwstania. Pozwalając swej

Matce i Józefowi udać się w drogę do Galilei bez powiadomienia ich o swym zamiarze pozostania

w Jerozolimie, Jezus wprowadza ich w tajemnicę tego cierpienia, które wiedzie do radości (...)

Czemu ś cie Mnie szukali? – pyta Jezus. Czy nie wiedzieliście, Ŝe powinienem być w tym, co naleŜy do

mego Ojca? Tymi słowami odsłania On wobec Maryi i Józefa tajemnicę swej Osoby, zapraszając ich

do przekroczenia sfery dostrzegalnej rzeczywistości (...) Nawiązując do swego Boskiego pochodzenia,

pragnie On nie tyle stwierdzić, Ŝe świątynia, dom Jego Ojca , jest naturalnym miejscem Jego obecności,

lecz Ŝe powinien się On zajmować tym wszystkim, co dotyczy Ojca i Jego zamysłu. Chce potwierdzić,

Ŝe jedynie wola Ojca stanowi dla Niego wiąŜącą normę, której ma być posłuszny ( Katecheza ś rodowa ,

15 stycznia 1997).

TAJEMNICE Ś WIATŁA

I. Chrzest Pana Jezusa w Jordanie

Chrzest pokuty, którego udzielał Jan nad Jordanem, jest znakiem sprawiedliwości, której

człowiek oczekuje od Boga, której szuka z całego serca (...) I oto Jezus z Nazaretu staje w orszaku

ludzi, którzy oŜywieni tym pragnieniem przychodzą po chrzest pokuty, wyznając swoje grzechy. Jezus

jest bezgrzeszny, a jednak staje wśród grzeszników. Fakt ten ma głęboką wymowę. Ten jest mój Syn

umiłowany, w którym mam upodobanie. Właśnie ten Syn – bezgraniczne upodobanie Ojca – staje

razem z grzesznikami. Razem z nimi przyjmuje chrzest pokuty. Nie przyszedłem powołać

sprawiedliwych, ale grzeszników. Wypełnienie tego zadania doprowadzi Go ostatecznie na krzyŜ. JuŜ

nad Jordanem Jan daje temu wyraz, gdy woła: Oto Baranek BoŜy, który gładzi grzechy świata.

(Homilia, AsyŜ, 10 stycznia 1993).

II. Objawienie siebie na weselu w Kanie

W pierwszym znaku uczynionym przez Jezusa Ojcowie Kościoła dostrzegli głęboki wymiar

symboliczny, widząc w przemianie wody w wino zapowiedź przejścia od Starego do Nowego

Przymierza. W Kanie Galilejskiej właśnie woda w stągwiach, przeznaczona do oczyszczeń śydów i do

spełniania przepisów Prawa, staje się nowym winem godów weselnych, będących symbolem

ostatecznego zjednoczenia Boga z ludzkością (...) Ponadto cud z Kany Galilejskiej zawiera głęboki

sens eucharystyczny. Dokonując go przed zbliŜającymi się świętami Ŝydowskiej Paschy, Jezus ujawnia

zamiar przygotowania prawdziwej uczty paschalnej, Eucharystii (...) Kończąc opowiadanie

o pierwszym cudzie Jezusa, który stał się moŜliwy dzięki nieugiętej wierze Matki w Jej Boskiego Syna,

ewangelista Jan mówi: Uwierzyli w Niego Jego uczniowie. W Kanie Galilejskiej Maryja rozpoczyna

drogę wiary Kościoła... Jej wytrwałe wstawiennictwo dodaje równieŜ otuchy tym, którzy czasem

doświadczają milczenia Boga . Jest dla nich zachętą, aby mieli nieugiętą nadzieję, ufając zawsze

w dobroć Pana ( Katecheza ś rodowa , 5 marca 1997).

III. Głoszenie Królestwa Bo Ŝ ego i wzywanie do nawrócenia

Królestwo BoŜe przeznaczone jest dla wszystkich ludzi, gdyŜ wszyscy są powołani, by być jego

członkami. Dla podkreślenia tego aspektu, Jezus przybliŜył się zwłaszcza do tych, którzy znajdowali

się na marginesie społeczeństwa, dając im pierwszeństwo, gdy głosił Dobrą Nowinę (...) Wszystkim

ofiarom odrzucenia i pogardy Jezus oświadcza: Błogosławieni jesteście wy, ubodzy, a ponadto tym

zepchniętym na margines pozwala juŜ doświadczać wyzwolenia, gdy przebywa z nimi, a nawet jada

z nimi, traktuje ich jak równych sobie i przyjaciół, daje im odczuć, Ŝe Bóg ich kocha, i objawia w ten

sposób Jego niezmierną czułość względem potrzebujących i grzeszników. (...) Królestwo ma na celu

przekształcenie stosunków między ludźmi i urzeczywistnia się stopniowo, w miarę jak ludzie uczą się

kochać, przebaczać i słuŜyć sobie wzajemnie. Jezus podejmuje całe Prawo, ogniskując je na

przykazaniu miłości. Przed opuszczeniem swoich daje im nowe przykazanie : Abyście się wzajemnie

miłowali, tak jak Ja was umiłowałem. Miłość, którą Jezus umiłował świat, znajduje swój najwyŜszy

wyraz w ofierze Jego Ŝycia za ludzi, ukazującej miłość Ojca względem świata. Dlatego naturą

Królestwa jest komunia wszystkich ludzi pomiędzy sobą i Bogiem. Królestwo dotyczy wszystkich:

ludzi, społeczeństwa, całego świata. Pracować dla Królestwa znaczy uznawać i popierać BoŜy

dynamizm, który jest obecny w ludzkiej historii i ją przekształca. Budować Królestwo znaczy

pracować na rzecz wyzwolenia od zła we wszelkich jego formach ( Redemptoris missio , 14-15).

IV. Przemienienie na górze Tabor

Świadectwo Ojca, zawarte w głosie, który pochodzi z nieba, ma miejsce u samego początku

misji mesjańskiej Jezusa z Nazaretu (chrzest w Jordanie). Powtarza się ono w momencie

poprzedzającym mękę oraz cały paschalny finał tej samej misji: w momencie przemienienia. Przy

całym podobieństwie obu teofanii, zachodzi jednak wyraźna róŜnica. Podczas chrztu w Jordanie Jezus

zostaje ogłoszony Synem BoŜym wobec całego ludu. Teofania przemienienia Pańskiego odnosi się

tylko do kilku osób wybranych; tylko trzech: Piotr, Jakub i Jan (...) Głos Ojca stanowi niejako

potwierdzenie z góry tego, co juŜ dojrzewało w świadomości uczniów. Jezus chciał, aŜeby na

podstawie znaków i słów wiara w Jego Boskie posłannictwo i synostwo zrodziła się w świadomości

Jego słuchaczy niejako z wewnętrznego objawienia, które daje sam Ojciec (...) Jeśli Ojciec potwierdza

objawienie wewnętrzne o BoŜym synostwie Chrystusa: To jest Syn mój umiłowany, to zdaje się

zarazem tym świadectwem przygotowywać tych, którzy juŜ uwierzyli, do wydarzeń zbliŜającej się

Paschy ( Katecheza ś rodowa , 27 maja 1987).

V. Ustanowienie Eucharystii

Prawdziwa cześć dla Eucharystii staje się szkołą czynnej miłości bliźniego. Wiemy, Ŝe taki jest

prawdziwy i pełny porządek miłości, którego nauczył nas Pan: Po tym wszyscy poznają, Ŝeście

uczniami moimi, jeśli będziecie się wzajemnie miłowali. Eucharystia do tej miłości wychowuje nas

w sposób najgłębszy, ukazuje bowiem, jaką wartość w oczach BoŜych ma kaŜdy człowiek, skoro

kaŜdemu w taki sam sposób Chrystus daje siebie samego pod postaciami chleba i wina. JeŜeli

praktykujemy autentyczny kult eucharystyczny, w oczach naszych musi rosnąć godność kaŜdego

człowieka. A poczucie tej godności staje się najgłębszym motywem naszego odniesienia do bliźnich.

Musimy stawać się szczególnie wraŜliwi na kaŜde ludzkie cierpienie i niedolę, na kaŜdą

niesprawiedliwość i krzywdę, szukając, w jaki sposób praktycznie jej zaradzić. Uczymy się

z szacunkiem odkrywać prawdę o człowieku wewnętrznym, bo przecieŜ właśnie to wnętrze staje się

sakramentalnym mieszkaniem Boga w Eucharystii. Chrystus przychodzi do serc i nawiedza sumienia.

JakŜe odmienia się obraz wszystkich i kaŜdego, gdy sobie to uświadomimy, gdy uczynimy to

przedmiotem refleksji! Tajemnica eucharystyczna staje się szkołą miłości bliźniego, miłości człowieka

(List Dominicae cetiae , 6).

TAJEMNICE BOLESNE

I. Modlitwa w Ogrójcu

Jezus - zarówno w Ŝyciu, jak i w śmierci - ofiarował siebie Ojcu w pełni posłuszeństwa (...)

W Getsemani widzimy, jak bolesne to było posłuszeństwo: Ojcze... zabierz ten kielich... Lecz nie to, co

Ja chc ę , ale to co Ty . W tym momencie Chrystus przeŜywa agonię duszy, która jest o wiele

boleśniejsza od agonii ciała, na skutek wewnętrznego konfliktu między najwy Ŝ szymi racjami męki,

zawartej w planie BoŜym, a faktem, Ŝe Jezus z niezwykłą wraŜliwością swej duszy zdaje sobie sprawę,

jak ogromna jest brzydota grzechu, który zdaje się na Niego spadać. On, który prawie stał się grzechem

(czyli ofiarą grzechu), jak mówi św. Paweł, aby w Nim dokonało się zadośćuczynienie za grzechy

wszystkich. Tą drogą Jezus zbliŜa się do śmierci jako najwyŜszego aktu posłuszeństwa: Ojcze,

w Twoje ręce powierzam ducha mojego – ducha, a zarazem podstawę Jego ludzkiego Ŝycia (...)

To posłuszeństwo jest równocześnie wyrazem miłości nieskończonej, która łączy Syna z Ojcem...

A więc posłuszeństwo znaczy równocześnie: pełnia miłości. Absolutna pełnia miłości, która nie tylko

równowaŜy, ale bezwzględnie przewaŜa grzech świata. Dlatego świat jest odnowiony, dlatego świat

jest odkupiony w Jezusie Chrystusie ( Katecheza ś rodowa , 19 października 1988).

II. Biczowanie

Wzgardzony i odepchnięty przez ludzi, MąŜ boleści, oswojony z cierpieniem, Jezus ukazał całą

prawdę zawartą w proroczych słowach: Nikt nie ma wi ę kszej miło ś ci od tej, gdy kto ś Ŝ ycie swoje oddaje

za przyjaciół swoich. Stając się MęŜem boleści, ustanowił nową solidarność Boga z cierpieniami ludzi.

Odwieczny Syn Boga, zjednoczony z Nim w wiecznej chwale, nie domagał się przywilejów ziemskiej

chwały ani uwolnienia od bólu, lecz wstąpił na drogę krzyŜa, wybrał cierpienia nie tylko fizyczne, ale

i moralne, które towarzyszyły Mu aŜ do śmierci: wszystko to uczynił z miłości dla nas, aby pokazać

ludziom swoją miłość, zadośćuczynić za ich grzech i z rozproszenia doprowadzić ich do jedność.

Wszystko, bowiem miłość Chrystusa była odbiciem miłości Boga do ludzi (...) W obliczu tej tajemnicy

moŜemy powiedzieć, Ŝe bez cierpienia i śmierci Chrystusa miłość Boga dla ludzi nie ukazałaby się

w całej swojej głębi i wielkości. A z drugiej strony cierpienie i śmierć stały się dzięki Chrystusowi

zachętą, bodźcem, powołaniem do miłości bardziej wielkodusznej, tak jak to się działo w Ŝyciu wielu

świętych (...) oraz innych ludzi, znanych i nie znanych, którzy potrafią uświęcić ból, stając się

odbiciem bolesnego oblicza Chrystusa ( Katecheza ś rodowa , 19 października 1988).

III. Ukoronowanie cierniem

Chrystus, który cierpi, jest - wedle słów współczesnego poety – Ś wi ę tym, który cierpi , i dlatego

cierpienie Jego posiada głębię niewymowną: jest z pewnością najbardziej niewinny, najbardziej

bezgrzeszny pośród wszystkich Hiobów, pośród wszystkich cierpiących bez własnej winy (...) poprzez

takie cierpienie bez winy Chrystus dokonuje odkupienia świata. Moc odkupieńcza cierpienia tkwi

w miłości (...) Uczestniczyć w krzyŜu Chrystusa – to znaczy wierzyć w zbawczą moc ofiary, którą

kaŜdy cierpiący moŜe składać wraz z Odkupicielem. Cierpienie wówczas zostaje wyzwolone z

poczucia bezsensu, zyskuje swój twórczy sens i wymiar. Schodzi niejako na dalszy plan jego

wyniszczająca moc, skoro tajemnica Odkupienia świadczy, Ŝe cierpienie wydaje szczególne owoce (...)

CzyŜ nie jest to odpowiedź, na którą czeka dziś ludzkość? Odpowiedź, jakiej moŜe udzielić tylko

Chrystus ukrzyŜowany, Ś wi ę ty, który cierpi , który potrafi dotrzeć do samego sedna ludzkich

problemów, stoi bowiem u boku wszystkich cierpiących, którzy proszą Go, aby natchnął ich nową

nadzieją ( Katecheza ś rodowa , 9 listopada 1988).

IV. D ź wiganie krzy Ŝ a

Stajemy tu w przekonaniu, Ŝe krzyŜowa droga Syna BoŜego nie była zwyczajnym zbliŜaniem

się do miejsca kaźni. Wierzymy, Ŝe kaŜdy krok Skazańca, kaŜdy Jego gest i kaŜde słowo, a takŜe

wszystko to, co przeŜywali i czego dokonali uczestnicy tego dramatu, nieustannie do nas przemawia.

Przez swoją mękę i śmierć Chrystus odsłania przed nami prawdę o Bogu i o człowieku (...) Co to

znaczy: mieć udział w krzyŜu Chrystusa? To znaczy doświadczyć w Duchu Świętym tej miłości, jaką

krzyŜ Chrystusa kryje w sobie. T znaczy w świetle tej miłości rozpoznać swój własny krzyŜ. To znaczy

w mocy tej miłości wciąŜ n nowo brać go na ramiona i iść... Iść przez Ŝycie naśladując Tego, który

przecierpiał krzyŜ, ni bacząc na jego hańbę, i zasiadł po prawicy tron Boga (...) Tak oto krzyŜ – znak

hańbiącej śmierci, zarezerwowany dla najniŜszej kategorii ludzi - stał się kluczem. Odtąd przy pomocy

tego klucza człowiek będzie otwierał drzwi głębi BoŜej tajemnicy. Za sprawą Chrystusa przyjmującego

krzyŜ narzędzie swego wyniszczenia, ludzie dowiedzą się, Ŝe Bóg jest miłością (Droga KrzyŜowa Roku

Świętego, Koloseum, 2000).

V. Ś mier ć na krzy Ŝ u

KrzyŜ - to znaczy: oddać swe Ŝycie za brata, aby wraz z jego Ŝyciem ocalić własne. KrzyŜ –

znaczy: miłość silniejsza jest od nienawiści i od zemsty; lepiej jest dawać aniŜeli brać; angaŜowanie się

jest skuteczniejsze od czczego stawiania Ŝądań. KrzyŜ - znaczy: nie ma rozbicia bez nadziei, ciemności

bez gwiazdy, burzy bez bezpiecznej przystani. KrzyŜ - znaczy: miłość nie zna granic; rozpocznij od

tych, którzy są najbliŜej ciebie, i nie zapominaj o tych, którzy są najdalej. KrzyŜ - znaczy: Bóg jest

większy od nas, ludzi, większy niŜ nasza zawodność; jest ratunkiem nawet w największej klęsce; Ŝycie

jest silniejsze niŜ śmierć (Homilia, Wiedeń, 10 września 1983).

TAJEMNICE CHWALEBNE

I. Zmartwychwstanie Pana Jezusa

Bóg nie pogodził się ze śmiercią człowieka. Chrystus przyszedł na świat, aby o tym świat

przekonać. Chrystus umarł na krzyŜu i został złoŜony do grobu, by temu właśnie dać świadectwo: Bóg

nie pogodził się ze śmiercią człowieka! Jest bowiem Bogiem Ŝyjących, a nie umarłych (...) Chrystus

zmartwychwstał w określonym momencie dziejów, ale wciąŜ pragnie powstawać z martwych w Ŝyciu

niezliczonej rzeszy ludzi, w Ŝyciu jednostek i ludów. Owo powstawanie z martwych wymaga

współdziałania człowieka, współdziałania wszystkich ludzi. Ale w tym zmartwychwstaniu zawsze

ujawnia się tamto śycie, które przed tylu wiekami w wielkanocny poranek pokonało grób. Wszędzie

tam, gdzie serce, przezwycięŜając egoizm, przemoc, nienawiść, pochyla się z miłością ku temu, kto jest

w potrzebie, tam i dziś zmartwychwstaje Chrystus (...) Wszędzie tam, gdzie umiera człowiek, który

przeszedł przez Ŝycie wierząc, miłując i cierpiąc, zmartwychwstanie Chrystusa świętuje swe ostateczne

zwycięstwo ( Or ę dzie wielkanocne <Urbi et orbi> , Rzym 1986).

II. Wniebowst ą pienie

Teraz opuszczam świat i idę do Ojca. Wniebowstąpienie to jest właśnie ten ostateczny powrót

Chrystusa do Ojca. Symbolem tego powrotu do Ojca, czyli ogarnięcia przez chwalebną rzeczywistość

BoŜą, jest pewien szczegół: ogarn ą ł Go obłok . W Starym Testamencie obłok był zawsze symbolem

obecności BoŜej, chwały BoŜej. I to właśnie Ŝycie chwalebne, które Chrystus rozpoczął po swoim

zmartwychwstaniu, a ostatecznie po swoim wniebowstąpieniu, trwa nadal. To jest Jego dzi ś, wiekuiste

dzi ś w Bogu, po prawicy Ojca, uczestnictwo w chwale Ojca, w jego królestwie, w Jego królowaniu nad

światem. Równocześnie to wniebowstąpienie jest początkiem nowego przyjścia Chrystusa:

Nie zostawi ę was sierotami, przyjd ę do was . To przyjście to jest przede wszystkim przyjście w Duchu

Świętym (...). Ostatecznie jest to przyjście na końcu świata... Niech te prawdy BoŜe rzucają światło na

nasze Ŝycie. Wraz z Chrystusem my takŜe wychodzimy od Ojca, aŜeby wrócić do Ojca. On nas do Ojca

prowadzi. Starajmy się iść drogą, którą nam wskazuje. Niech Chrystus będzie Drogą i Prawdą naszego

Ŝycia! ( Katecheza ś rodowa , 12 kwietnia 1989).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: