grupowe.pdf

Poradnictwo w sieci - http://www.doradca-zawodowy.pl

"Przegl±d metod grupowego poradnictwa zawodowego" - Cecylia Pielok

WPROWADZENIE

W dzisiejszych czasach kariera zawodowa człowieka to

trwaj±cy całe ¿ycie proces uczenia siê i rozwoju, który powinien byæ wspierany przez odpowiednio do tego

przygotowanych

specjalistów - doradców zawodowych, pomagaj±cych w formułowaniu celów

zawodowych oraz podejmowaniu racjonalnych i prawidłowych decyzji zawodowych.

Mówi±c o racjonalnym planowaniu kariery zawodowej, mamy na my¶li wyposa¿enie

jednostki w ogóln± wiedzê o zawodach i mo¿liwo¶ciach kształcenia, w uniwersalne

umiejêtno¶ci realnego wyboru zawodu lub zmiany zawodu, miejsca pracy, a tak¿e w

umiejêtno¶ci radzenia sobie na rynku pracy. Droga do nabycia tych umiejêtno¶ci

mo¿e prowadziæ przez samopoznanie i samoocenê; zdolno¶ci, zainteresowañ i cech

osobowo¶ci, a nastêpnie przez konfrontowanie ich z wymaganiami zawodowymi i

sytuacj± na rynku pracy. W praktyce oznacza to

konieczno¶æ zapewnienia jednostce mo¿liwo¶ci korzystania z profesjonalnej

pomocy doradczej, która bêdzie sprzyjaæ rozwijaniu umiejêtno¶ci

przydatnych jednostce, w ka¿dym wieku, aby potrafiła ona braæ odpowiedzialno¶æ

za własn± przyszło¶æ, by była przygotowana do podejmowania ¶wiadomych wyborów i

decyzji. I tu wła¶nie jest miejsce na poradnictwo zawodowe, bowiem

spełnia ono doniosł± rolê na drodze planowania i tworzenia ¿yciorysu zawodowego

człowieka.

Ka¿da jednostka ma prawo do korzystania z pomocy ze strony ró¿nych

placówek/instytucji ¶wiadcz±cych usługi na rzecz rozwoju zawodowego. Tymi

instytucjami s± zarówno publiczne instytucje ulokowane w resorcie edukacji i

pracy oraz niepubliczne instytucje działaj±ce na wolnym rynku - ¶wiadcz±ce

usługi w zakresie poradnictwa zawodowego dla ró¿nych grup klientów, do których

zaliczaj± siê m.in.:

uczniowie stoj±cy przed wyborem

szkoły,

absolwenci szkół na ró¿nym poziomie

kształcenia,

osoby bezrobotne i poszukuj±ce

pracy,

http://www.doradca-zawodowy.pl

Kreator PDF

Utworzono 23 December, 2008, 15:55

Poradnictwo w sieci - http://www.doradca-zawodowy.pl

osoby pracuj±ce zarobkowo zagro¿one

utrat± zatrudnienia.

Klientami korzystaj±cymi z poradnictwa zawodowego s± osoby napotykaj±ce

na szereg problemów zwi±zanych z podjêciem decyzji zawodowej w sytuacji np.,

gdy:

posiadaj± ograniczone do¶wiadczenie

zawodowe lub w ogóle go nie posiadaj± i po raz pierwszy chc± dokonaæ wyboru

zawodu,

dokonali wyboru zawodu, który im

wydaje siê błêdny i chc± ponownie dokonaæ wyboru zawodu,

posiadaj± do¶wiadczenie zawodowe,

lecz chc± lub musz± dokonaæ zmiany zawodu (rozwa¿aj± tak± mo¿liwo¶æ ze wzglêdu

na okoliczno¶ci zewnêtrzne),

zamierzaj± uzupełniæ wiadomo¶ci i

umiejêtno¶ci zawodowe,

zamierzaj± podj±æ działalno¶æ

gospodarcz± i oczekuj± oceny szans przedsiêwziêcia,

maj± problemy z przystosowaniem

zawodowym,

http://www.doradca-zawodowy.pl

Kreator PDF

Utworzono 23 December, 2008, 15:55

Poradnictwo w sieci - http://www.doradca-zawodowy.pl

maj± deficyty w zakresie

umiejêtno¶ci poszukiwania pracy.

Przygotowanie człowieka do trafnego wyboru zawodu i pracy

decyduje w znacznej mierze o tym, czy wykonywane przez człowieka zadania bêd±

społecznie efektywne oraz czy bêd± siê rozwijały jego siły twórcze,

umo¿liwiaj±ce osi±gniêcie zamierzonych celów zawodowych i ¿yciowych.

Osi±gniêcie wyznaczonych celów, w ujêciu psychologicznym, mo¿e prowadziæ

poprzez znalezienie wła¶ciwej drogi lub odpowiedni sposób działania. W bogatej literaturze po¶wiêconej

problematyce

poradnictwa zawodowego mo¿na znale¼æ ró¿ne definicje odzwierciedlaj±ce sens

działalno¶ci poradniczej. Filozoficzne podej¶cie oddaje definicja S. T. Gladdinga,

cyt.: Poradnictwo zawodowe to zajêcie wszechstronne - doradztwo jest

zagmatwan± zagadk±, gdzie tory rozumu ł±cz± w sobie nieudoln± szarpaninê z

precyzj± by wydrzeæ sens z nonsensu, mozolny proces, jak wi±zanie fragmentów

składanki a¿ powstanie obraz."[1]

Natomiast praktyczny wymiar działalno¶ci doradcy zawodowego

odzwierciedla definicja R. Lamba (1998) Poradnictwo zawodowe jest procesem,

podczas którego doradca pomaga klientowi w osi±gniêciu lepszego zrozumienia

siebie samego w odniesieniu do ¶rodowiska pracy, aby umo¿liwiæ mu realistyczny

wybór lub zmianê zatrudnienia lub te¿ osi±gniêcie wła¶ciwego przystosowania

zawodowego."[2]

W ¶wietle tej definicji pomoc doradcy jest pozytywnym oddziaływaniem na

klienta, maj±cym przede wszystkim wpływ na kształtowanie racjonalnych

preferencji zawodowych, modyfikacjê zachowañ klienta, zachêcaniu go do

zdobywania wiedzy i ukierunkowywaniu w poszukiwaniu rozwi±zañ ró¿nych problemów

zawodowych, a tak¿e wyrównywaniu stwierdzonych u niego deficytów.

Tak rozumiane poradnictwo zawodowe mo¿na okre¶liæ jako profesjonaln±

pomoc opart± na wiedzy o człowieku jako podmiocie oddziaływañ doradczych,

determinantach podejmowania decyzji zawodowych na ka¿dym etapie rozwoju

zawodowego, poprzez wiedzê zawodoznawcz±, a¿ do obszarów zwi±zanych z

motywowaniem do aktywno¶ci zawodowej.

W poradnictwie zawodowym mowa jest o procesie doradczym, który przebiega

w kontakcie indywidualnym (doradca-klient) i grupowym (doradca i grupa

klientów), a wiêc o specyficznych interakcjach komunikacyjnych pomiêdzy doradc±

a klientem/ami z wykorzystaniem profesjonalnych narzêdzi i metod wspieraj±cych

usługi doradcze.

Poza poradnictwem indywidualnym, specyficzn± form± pracy z lud¼mi

(członkami grupy) jest grupowe poradnictwo zawodowe. Pomoc doradcza ¶wiadczona

http://www.doradca-zawodowy.pl

Kreator PDF

Utworzono 23 December, 2008, 15:55

Poradnictwo w sieci - http://www.doradca-zawodowy.pl

w tej formie ma charakter procesu grupowego, który przebiega w atmosferze

akceptacji i otwarto¶ci, umo¿liwiaj±cym uczestnikom zbadanie i zdefiniowanie

własnego problemu zawodowego, dokonanie adekwatnej oceny siebie oraz nabycia

lub rozwoju umiejêtno¶ci podejmowania decyzji dotycz±cych planowania własnej

kariery zawodowej. A wiêc, s± to oddziaływania grupowe, przebiegaj±ce zgodnie z

dynamik± grupow±, podczas których ka¿da osoba uczestnicz±ca ma mo¿liwo¶æ drog±

æwiczeñ nauczyæ siê radziæ sobie ze swoim problemem i osi±gn±æ wyznaczony cel.

Poradnictwo grupowe pozwala wzmocniæ pewne pozytywne nastawienia

jednostki, które w niej drzemi±, a nie s± w stanie ujawniæ siê w poradnictwie

indywidualnym. Do nich zaliczyæ mo¿na tendencjê do poszukiwania rozwi±zania

problemu i eksperymentowania nowych rozwi±zañ pod

wpływem poczucia przynale¿no¶ci do grupy. Prze¿ywanie do¶wiadczeñ i sytuacji

edukacyjnych dostarcza w trakcie grupowego poradnictwa zawodowego stosowanie

aktywnych metod i technik, dziêki którym wdra¿ane s± procesy odkrywania i zostaj± uruchomione

operacyjne zasoby

indukcji, którymi dana jednostka dysponuje. Poprzez

aktywny udział jednostka poszerza swoj± wiedzê, rozwija

własne pomysły i idee, a tak¿e kompetencje. Jednostka

jest aktywnym podmiotem zdobywaj±cym wiedzê drog± własnych do¶wiadczeñ i

poszukiwañ, a rol± doradcy zawodowego jest j± w tym wspieraæ.

Celem niniejszego

artykułu jest przegl±d metod grupowego poradnictwa zawodowego, stosowanych w

praktyce doradczej. Metoda to ¶wiadomie i konsekwentnie stosowany sposób

postêpowania lub zaprogramowane działania prowadz±ce do osi±gniêcia okre¶lonego

celu, na który składaj± siê czynno¶ci my¶lowe i praktyczne, wykonywane podczas

odpowiednio dobranych i realizowanych æwiczeñ w ustalonej kolejno¶ci.

Opis obejmuje

aktywne metody i techniki pracy wykorzystywane przez doradców zawodowych w

ramach grupowego procesu doradczego realizowanego w formie warsztatowej.[3]

Kolejno omawian±

kategori± metod grupowego poradnictwa zawodowego s±, zaadaptowane do warunków

polskich, metody: francuska pn. Metoda Edukacyjna", metody duñskie -

Kurs Inspiracji" i Gotowo¶æ do Zmian" oraz tzw. Metoda Hiszpañska" pn.

Rozwijanie indywidualnych cech ułatwiaj±cych zdobycie zatrudnienia",

realizowane jako programy doradcze, adresowane do osób maj±cych problemy

radzenia sobie na rynku pracy.

I. TEORETYCZNE ZAGADNIENIA

DOTYCZ¡CE PORADNICTWA ZAWODOWEGO

http://www.doradca-zawodowy.pl

Kreator PDF

Utworzono 23 December, 2008, 15:55

Poradnictwo w sieci - http://www.doradca-zawodowy.pl

Rozwój zawodowy to proces ro¶niêcia i

uczenia siê, któremu podporz±dkowane s± wszystkie przypadki zachowania

zawodowego, stopniowy wzrost i zmiany zdolno¶ci jednostki do okre¶lonych

rodzajów zachowania zawodowego. Podej¶cie takie zawarte jest w teorii rozwoju

zawodowego D. E. Supera, która podkre¶la, ¿e wybór zawodu nie jest aktem

jednorazowej decyzji, lecz procesem progresywnie rozwijaj±cym siê, co oznacza

ci±g decyzji w ¿yciu człowieka. Uwa¿a, ¿e wpływ na karierê zawodow± człowieka

maj± nie tylko czynniki indywidualne, ale równie¿ społeczne. Podej¶cie Supera

wyrasta z tak zwanej psychologii ró¿nic indywidualnych oraz teorii cechy i

czynnika, której prekursorem był F. Parsons (pierwszy praktyk doradztwa

zawodowego). Ujmuj±c w skrócie - koncepcja Parsonsa mówi o konieczno¶ci

dopasowywania cech jednostki i wymagañ stawianych przez okre¶lony zawód.

Wymagania zawodowe, sytuacje w których ludzie ¿yj± i pracuj±, zmieniaj± siê, a

w zwi±zku z tym zmienia siê do¶wiadczenie i obraz własnej osoby, a to powoduje,

¿e wybór zawodu i dostosowanie staje siê procesem ci±głym.

W teoriach rozwoju zawodowego wyeksponowana jest ci±gło¶æ do działania,

które maj± w tym pomagaæ jednostce i byæ ze sob± powi±zane. Z punktu widzenia poradnictwa

zawodowego teorie wyboru zawodu próbuj± wyja¶niæ powody

podejmowania przez ludzi okre¶lonych ról zawodowych. Wg J. Hollanda do

poszczególnych zawodów ludzi predestynuje ich własna osobowo¶æ oraz szereg

czynników stanowi±cych otoczenie ich ¿ycia. Podstawê teorii J. Hollanda

stanowi± cztery zało¿enia, które odnosz± siê do istoty typów osobowo¶ci i

modeli ¶rodowisk pracy, czynników je determinuj±cych oraz interakcji miedzy

nimi. Według A. Bañki ¶rodowisko kształtuje preferencje zawodowe jednostki, a

jednocze¶nie ¶rodowisko zawodowe jest polem,

gdzie spełniaj± siê marzenia człowieka oraz ogólne jego ró¿norodne potrzeby.

Jednostka porównuj±c własne Ja" z percepcj± ¶wiata zawodów, kolejno akceptuje

i odrzuca poszczególne opcje, by wreszcie dokonaæ ostatecznego

wyboru. [4]

Szczególnie dla współczesnej praktyki doradczej wa¿na jest podstawa pochodz±ca z my¶li

humanistycznej, szeroko współdzielona z innymi,

s±siednimi nurtami, która polega na uznaniu, ¿e ka¿da jednostka ma w sobie elementy niezbêdne do

rozwi±zania swojego problemu, lecz mo¿e czasowo

potrzebowaæ towarzyszenia z

zewn±trz dla skutecznego zmobilizowania tych elementów. Chodzi, wiêc o uznawanie ka¿dego za aktora

(podmiot) swojego ¿ycia.

C. Rogers główny prekursor i przedstawiciel pedagogiki humanistycznej

podkre¶la, ¿e pomoc doradcza powinna byæ ukierunkowana na klienta, udzielana

przez doradcê zawodowego nie w sposób dyrektywny, lecz z wykorzystaniem

aktywnego zaanga¿owania klienta w procesie podejmowania decyzji. Zdolno¶ci i

role zawodowe podlegaj± uczeniu siê i jako jego wynik znajduj± bezpo¶rednie

zastosowanie w procesie podejmowania decyzji zawodowych.[5]

Proces uczenia siê składa siê z trzech faz:

do¶wiadczenia - refleksji - uczenia siê, przy czym: do¶wiadczenie oznacza usłyszenie nowej informacji lub

zetkniêcie

siê z now± sytuacj±. Aby do¶wiadczenie zostało wykorzystane w procesie uczenia

http://www.doradca-zawodowy.pl

Kreator PDF

Utworzono 23 December, 2008, 15:55

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: